Boże Narodzenie RECIPES CHRISTMAS / 1
Otwarte zaproszenie Podobno dobre jedzenie zbliża ludzi. Jeżeli tak jest faktycznie, to smörgåsar otwarte kanapki idealnie nadają się na towarzyskie spotkania. Pomyśl: Plasterki wędliny na chlebie podawane w formie bufetu, aby goście mogli dowolnie zapełniać swoje talerze. To zdecydowanie skłania do rozmów: Co słychać? Jesteś zmęczony...? Krótko mówiąc, smörgåsar są idealne na świąteczne spotkania. Marynowane żółte buraki i marchewki Surowe piękno PORCJE: 1 SŁOIK CZAS PRZYGOTOWANIA: 40 MIN + 1 TYDZIEŃ NA ZAPRAWIENIE Szwedzkie zimy potrafią być ciężkie. Są długie, mroźne i ciemne. Na nasze szczęście są także niezwykle piękne. To czas, który spędzamy razem z bliskimi. W tym sensie szwedzkie zimy są naprawdę ciepłe. 300 ml octu winnego 300 ml wody 100 ml cukru 1 łyżeczka soli 2 liście laurowe 1 łyżeczka nasion kolendry 1 łyżka nasion gorczycy 1 gwiazdka anyżu 6 ziaren czarnego pieprzu 300 g żółtych buraków 300 g marchwi 1. Zagotuj w rondlu ocet, wodę, cukier, sól i przyprawy. Zdejmij z ognia i odstaw na 30 minut. 2. W międzyczasie ugotuj buraki w skórce i marchew w lekko osolonej wodzie, aż będzie je można nakłuć nożem. 3. Odcedź i ostudź w zimnej wodzie. To zatrzyma proces gotowania i pozwoli zachować świeżość warzyw. 4. Obierz warzywa ze skórki. Skórka powinna schodzić po zwykłym potarciu dłonią. 5. Pokrój warzywa na kawałki dowolnej wielkości i włóż do słoika na przetwory. Ciemny, szwedzki chleb żytni to podstawa większości otwartych kanapek. 2 / RECIPES CHRISTMAS 6. Odcedź płyn do marynowania i zalej nim warzywa. Odstaw na co najmniej 1 tydzień. RECIPES CHRISTMAS / 3
Śledź z marchewką, cebulą, koprem włoskim i koperkiem PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 20 MINUT Świąteczna szynka i remulada selerowa PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 10 MINUT masła, bo właśnie na tym polega urok. 2. Warzywa pokrój tak drobno, jak to tylko możliwe. Najlepiej na kawałki wielkości zapałki. 200 g szynki świątecznej JULSKINKA remulada selerowa (zobacz przepis na stronie 34) 1/2 cebuli pokrojonej w plasterki garść estragonu i pietruszki 3. W misce wymieszaj śledzie razem z zalewą oraz warzywa i grubo zmielone przyprawy. Klopsiki mięsne i buraki z chrzanem 1 słoik marynowanych śledzi z cebulą i marchewką SILL INLAGD 1 marchewka 1 czerwona cebula 1 koper włoski 2 ziarna ziela angielskiego 2 ziarna czarnego pieprzu koperek masła, bo właśnie na tym polega urok. 4. Nabierz łyżeczką, odlej płyn i połóż na kawałkach chleba, posypując wszystko obficie koperkiem. Śledź matias z jajkiem, szczypiorkiem i kwaśną śmietaną PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 10 MINUT 1 słoik filetów śledziowych SILL MATJES 4 jajka ugotowane na twardo 4 łyżki kwaśnej śmietany szczypiorek masła, bo właśnie na tym polega urok. 200 g buraków 200 g klopsików mięsnych KÖTTBULLAR 4 łyżki crème fraîche 2 cm chrzanu, świeżo startego 3. Jajka pokrój na plasterki i połóż na śledziu. 2. Posmaruj chleb masłem. Nie żałuj masła, bo właśnie na tym polega urok. PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 10 MINUT 1 słoik śledzia marynowanego w musztardzie SILL SENAP 4-6 ziemniaków z obiadu, obranych i ugotowanych majonez marynowane nasiona gorczycy (zobacz przepis na stronie 31) rzeżucha masła, bo właśnie na tym polega urok. 2. Na każdej kromce chleba połóż kilka kawałków śledzia. 3. Na śledziach połóż plasterki ziemniaków. 4. Udekoruj sporą ilością majonezu, marynowanymi nasionami gorczycy i rzeżuchą. 3. Posiekaj grubo estragon i pietruszkę i użyj jako dekorację. 1. Ugotuj buraki ze skórką w lekko osolonej wodzie, aż będą miękkie. Zanurz w zimnej wodzie i obierz. Śledź w musztardzie, ziemniaki i majonez 2. Na każdej kromce chleba ułóż plasterki szynki, remuladę selerową i cebulę. PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 30-40 MINUT 2. Na każdej kromce chleba połóż kilka kawałków śledzia. 4. Udekoruj kwaśną śmietaną i sporą ilością posiekanego szczypiorku. 4 / RECIPES CHRISTMAS 3. Pokrój klopsiki na plasterki i ułóż jedną warstwę na chlebie. Możesz użyć ugotowanych klopsików, które zostały po posiłku, lub usmażyć nowe. W takim przypadku warto je najpierw ostudzić. 4. Buraki pokrój na plasterki i włóż do miski. Łyżeczką nałóż crème fraîche, przypraw solą oraz pieprzem i zamieszaj kilka razy. Śmietankę z burakami nałóż na klopsiki. 5. Udekoruj świeżo startym chrzanem. Wędzony łosoś z marynowanymi burakami i marchewkami PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 10 MINUT 200 g pikantnego łososia wędzonego LAX VARMRÖKT marynowane żółte buraki i marchewki (zobacz przepis na stronie 17) 1 mała czerwona cebula 1 mała garść koperku masła, bo właśnie na tym polega urok. 2. Weź trochę łososia i rozłóż na chlebie. 3. Wyjmij ze słoika kilka kawałków żółtego buraka i marchewki i pokrój na cienkie plasterki. 4. Pokrój czerwoną cebulę na cienkie plasterki i wymieszaj z pozostałymi warzywami oraz łyżką zalewy do marynowania. 5. Nałóż warzywa łyżką na kawałki łososia i udekoruj koperkiem. RECIPES CHRISTMAS / 5
Klasyczne Boże Narodzenie Biała kapusta karmelizowana w cukrze nazywana jest brązową kapustą i po dziś dzień pozostaje ukochanym, klasycznym daniem na szwedzkim julbord. Brązowa kapusta PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 60-90 MINUT 1 główka białej kapusty 2 łyżki ciemnego cukru muscovado 2 łyżki złocistego syropu 1 kawałek suszonej skórki z pomarańczy 1/2 gałki muszkatołowej czarny pieprz sól 50 g masła olej 1. Rozkrój kapustę wzdłuż korzenia, a następnie podziel na cząstki. Postaraj się, aby każda cząstka trzymała się na kawałku korzenia. dużo soku lub jeżeli wygląda na suchą, wystarczy dodać odrobinę wody. 2. Rozgrzej duży rondel lub patelnię i dodaj olej. Usmaż kapustę na średnim ogniu na złocisty kolor, przewracając ją tylko raz. Jeżeli uznasz, że jest zbyt sucha, dodaj więcej oleju. Uwaga: Szacowany czas gotowania może się różnić w zależności od wielkości kapusty i tego, na jakim ogniu będzie gotowana, ale cały proces powinien potrwać co najmniej pół godziny. 4. Końcowy rezultat to ciemny, bogaty i gęsty przysmak. 3. Po skarmelizowaniu kapusty dodaj pozostałe składniki i maksymalnie zmniejsz ogień. Przykryj pokrywką i gotuj, aż kapusta całkowicie zmięknie i niemal będzie się rozpadać. Jeżeli kapusta nie puści wystarczająco 6 / RECIPES CHRISTMAS RECIPES CHRISTMAS / 7
Szwedzka historia miłosna Jabłka i kapusta to solidna podstawa szwedzkiego gotowania. Ich zdolność do wzajemnego uzupełniania się i długie życie w skórce i łupinach sprawiają, że to para idealna i klasyczna kombinacja w wielu zimowych daniach. Klopsiki drobiowe z kapustą i jabłkiem PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 40 MINUT Superjedzenie na święta Na ogół jarmuż podajemy gotowany i skropiony tłuszczem, aby podkreślić jego smak i wydłużyć okres przechowywania. Ale najwięcej witamin dostarcza jarmuż surowy, tak jak w tej sałatce. Sałatka z jarmużu z brukselką, pomarańczą, żytnim chlebem, serem pleśniowym i suszonymi gruszkami. PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 30 MINUT Przepis znajdziesz na stronie 12. Przepis znajdziesz na stronie 10. 8 / RECIPES CHRISTMAS RECIPES CHRISTMAS / 9
Klopsiki drobiowe z kapustą i jabłkiem Klopsiki drobiowe z cykorią i pomarańczą PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 40 MINUT PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 40 MINUT 40 sztuk klopsików drobiowych KYCKLINGKÖTTBULLAR 600 g kapusty szpiczastej olej roślinny do smażenia 50 g masła 2 duże czerwone jabłka 75 g natki pietruszki (dowolny rodzaj) 100 ml oliwy z oliwek extra virgin 1 łyżka wody 1. Klopsiki drobiowe ugotuj zgodnie z instrukcją na opakowaniu. 2. W międzyczasie przekrój kapustę wzdłuż korzenia, a następnie podziel na cząstki. Postaraj się, aby każda cząstka trzymała się na kawałku korzenia. 3. Rozgrzej duży rondel lub patelnię i dodaj trochę oleju. Smaż kapustę na średnim ogniu, aż uzyska ładny złoty kolor,obracając tylko raz. Jeżeli uznasz, że jest zbyt sucha, dodaj więcej oleju. 4. Gdy kapusta już się skarmelizuje, upewnij się, że jest miękka, zdejmij z patelni i utrzymaj temperaturę. 5. Na tej samej patelni roztop masło i dodaj cienkie plastry jabłka. Gotuj przez kilka minut, przypraw i przelej do miski razem z masłem. 6. Pietruszkę zmiksuj ręcznym mikserem razem z oliwą z oliwek i wodą. 7. Na talerzu rozłóż ciepłą kapustę, dodaj kilka klopsików drobiowych i przystrój plasterkami jabłka oraz odrobiną roztopionego masła. Talerz pokrop oliwą z pietruszką lub rozsmaruj ją na powierzchni. Marynowane nasiona gorczycy PORCJE: 1 SŁOIK CZAS PRZYGOTOWANIA: 4 0 MIN + 1 TYDZIEŃ NA ZAPRAWIENIE 100 g nasion gorczycy 300 ml czerwonego octu winnego 300 ml wody 100 ml cukru 1 łyżeczka soli 1. Włóż nasiona gorczycy do garnka, zalej wodą i doprowadź do wrzenia. Odcedź. 40 sztuk klopsików drobiowych KYCKLINGKÖTTBULLAR 2 czerwone cebule 50 + 50 g masła 1 słoik dżemu z borówek SYLT LINGON 600 g cykorii (2 duże lub 4 małe) olej roślinny do gotowania 40 g orzechów włoskich sól i pieprz 40 g suszonych borówek lub żurawiny 2 pomarańcze 1. Klopsiki drobiowe ugotuj zgodnie z instrukcją na opakowaniu. 2. Czerwone cebule obierz i pokrój na małe kawałki (nie muszą być równe), a następnie usmaż je na średnim ogniu w garnku z 50 g masła. Gdy już się ładnie 3. W międzyczasie przekrój cykorie wzdłuż korzeni i smaż na średnim ogniu na oleju i maśle, aż będą złociste i miękkie. Na sam koniec dodaj orzechy włoskie. Rondel możesz włożyć na kilka minut do piekarnika, aby cykorie całkowicie zmiękły. Dopraw solą oraz pieprzem i utrzymaj temperaturę. 4. Ułóż cykorię i klopsiki drobiowe na talerzu i obsyp suszonymi jagodami i orzechami włoskimi. Sok z patelni wykorzystaj jako sos. 5. Z pomarańczy wytnij cząstki i dodaj na talerz razem z chutneyem z borówki. Klopsiki z solonymi pieczonymi burakami, karmelizowanymi cebulami i crème fraiche PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 60 MINUT 2. Do tego samego garnka włóż wszystkie składniki, łącznie z ziarnami gorczycy i wodą, i jeszcze raz zagotuj. 3. Zmniejsz ogień i duś przez 3-4 minuty. 4. Wlej do słoika i odstaw na co najmniej 1 tydzień. 500 g buraków średniej wielkości gruboziarnista sól morska, ok. 1000 g 2 łyżki czerwonego octu winnego czarny pieprz 2 łyżki oliwy z oliwek + odrobina do polania 40 szt. klopsików KÖTTBULLAR 8 małych czerwonych cebul olej roślinny do smażenia sól 100 ml drobno posiekanych ziół (np. estragon, szczypiorek i natka pietruszki) 200 g crème fraîche minut lub aż będą miękkie. Obierz crème fraîche. Dopraw solą. 1. Umyj buraki, włóż je do naczynia żaroodpornego i posyp solą morską. Piecz przez ok. 40 10 / RECIPES CHRISTMAS skarmelizują, dodaj dżem z borówek i doprowadź do wrzenia. Utrzymaj temperaturę. i pokrój w cząstki. Zamarynuj czerwonym octem winnym, czarnym pieprzem i oliwą z oliwek. Utrzymaj temperaturę. 2. Gdy buraki są w piekarniku, podgrzej klopsiki w piekarniku lub na patelni. 3. Przekrój czerwone cebule wzdłuż korzenia i smaż na oleju skórką do dołu na średnim/małym ogniu, aż całkowicie zmiękną. Dopraw solą. 4. Posiekaj zioła i wsyp je do 5. Ułóż klopsiki i buraki na talerzu. Obierz cebulę z łupinek. Podawaj z porcją ziołowego crème fraîche i odrobiną oliwy z oliwek. RECIPES CHRISTMAS / 11
Remulada selerowa PORCJE: 1 SŁOIK CZAS PRZYGOTOWANIA: 60 MINUT 1. Podziel seler na pół, włóż obie połówki do naczynia żaroodpornego i piecz w temperaturze 180 C, aż zmiękną. Ok. 30-40 minut. 2. W tym czasie zrób majonez. W misce połącz musztardę, żółtka, ocet, sól i pieprz. 3. Pod miskę podłóż kawałek wilgotnego papieru lub szmatki, aby się nie przesuwała. Następnie zacznij wszystko ubijać, delikatnie wlewając oliwę. Powinien powstać gęsty, puszysty majonez. Jeżeli wydaje się zbyt luźny, wystarczy dodać trochę oleju, aby go zagęścić. 4. Obierz seler i pokrój go na cienkie plasterki. Plasterki połóż jeden na drugim i pokrój na kawałki wielkości zapałek. Wymieszaj seler z majonezem oraz drobno posiekanym estragonem i pietruszką. 5. Przełóż remuladę do słoika i wstaw do lodówki. Jeżeli słoik nie będzie otwierany, remulada pozostanie świeża przez co najmniej 1 miesiąc. Sałatka z jarmużu z brukselką, pomarańczą, żytnim chlebem, serem pleśniowym i suszonymi gruszkami PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 30 MINUT 2-3 łyżki oliwy z oliwek 2-3 łyżki świeżego soku z cytryny 1 łyżka miodu sól i pieprz 200 g zielonego jarmużu, umytego i pozbawionego łodyg 2 pomarańcze, pokrojone w cząstki 20 g suszonych gruszek 100 ml prażonych migdałów, grubo siekanych świeżo mielony czarny pieprz Winegret z glöggu: 150 ml grzanego wina GLÖGG VINGLÖGG 12% 4 łyżki czerwonego octu winnego 3 łyżeczki cukru 3 łyżki oliwy z oliwek sól i pieprz Grzanki: 2 kromki żytniego chleba 1 łyżka oleju rzepakowego 1 łyżka masła sól i pieprz do smaku brukselki olej rzepakowy 10 brukselek umytych, obranych i przepołowionych sól i pieprz 250 g sera pleśniowego 12 / RECIPES CHRISTMAS Klopsiki mięsne w musztardowej polewie z frytkami z jarmużu i chutneyem z borówek PORCJE: 4 JAKO PRZYSTAWKA CZAS PRZYGOTOWANIA: 40 MINUT 400 g selera 1 łyżka musztardy pełnoziarnistej SENAP GROV 3 żółtka 1 łyżka białego octu winnego 1 łyżeczka wody sól i czarny pieprz 300 ml oleju roślinnego garść estragonu i pietruszki Do podania: 8 kromek żytniego chleba miękkie masło 1. W dużej misce roztrzep oliwę z oliwek, sok z cytryny, miód, sól i pieprz. Pęk jarmużu zwiń jak cygaro i drobno pokrój. Włóż pokrojony jarmuż do miski z dressingiem i wstrząśnij. 2. Przygotuj winegret z glöggu: Glögg i ocet razem z cukrem wlej na patelnię i gotuj tak długo, aż połowa płynu wyparuje. Wlej do małej miski i ostudź. Następnie wymieszaj z oliwą z oliwek i dopraw solą i pieprzem. 5-6 dużych, całych liści jarmużu 1/2 łyżki oliwy z oliwek extra virgin lub roztopionego oleju kokosowego 1 łyżeczka proszku cebulowego 1/2 łyżeczki soli morskiej, drobnoziarnistej 20 szt. klopsików mięsnych KÖTTBULLAR 2 łyżki oleju rzepakowego Chutney z borówek: 2 czerwone cebule 50 g solonego masła 1 słoik dżemu z borówek SYLT LINGON Polewa: 100 ml miodu 100 ml musztardy gruboziarnistej 2 łyżki musztardy Dijon 25 ml octu białego lub winnego z sherry sól i pieprz do smaku 1. Rozgrzej piekarnik do 150 C. 2. Usuń łodygi i rozerwij liście jarmużu na 20 kawałków, każdy wielkości ok. 5-6 cm. Umyj i dokładnie osusz liście, najlepiej w suszarce do sałaty. Włóż jarmuż do dużej miski i delikatnie natrzyj oliwą extra virgin lub olejem kokosowym. Wszystkie liście powinny być delikatnie pokryte oliwą (nie nasączone). Posyp proszkiem cebulowym oraz solą i wcieraj dalej. 3. Na przygotowanej blaszce do pieczenia rozłóż warstwę jarmużu. Piecz przez 10 minut, a następnie odwróć liście. Piecz przez kolejne 1215 minut, aż liście stwardnieją i będą kruche. Jarmuż odstaw na chwilę, aby ostatecznie skruszał. Cały proces powtórz z resztą jarmużu. 4. By przygotować chutney z borówek obierz czerwone cebule i pokrój je na małe kawałki, a następnie usmaż na średnim ogniu w garnku z dodatkiem masła. Gdy się skarmelizują, dodaj dżem borówkowy i doprowadź do wrzenia. Utrzymaj temperaturę. 5. Wszystkie składniki na polewę włóż na małą patelnię. Mieszaj na średnim ogniu i gotuj przez ok. 10 minut, aż całość zgęstnieje. Dopraw solą i pieprzem. 6. Rozgrzej piekarnik do 175 C. 7. Ułóż klopsiki mięsne na przygotowanej blaszce do pieczenia i wymieszaj z olejem. Gdy uzyskają złoty kolor, polej je glazurą i dobrze wymieszaj. Rozgrzej piekarnik do 250 C i piecz klopsiki przez ok. 5-6 minut, aż polewa się skarmelizuje. W tym czasie zamieszaj je 1 lub 2 razy. 8. Frytki z jarmużu połóż na dużej tacy lub naczyniu do serwowania potraw. Na każdej frytce połóż jednego klopsika. Podawaj razem z chutneyem z borówek i małymi widelczykami lub wykałaczkami. Sałatka z jarmużem ciąg dalszy: 3. Zrób grzanki: Podziel kromki żytniego chleba na bardzo małe kawałki. Wymieszaj z olejem rzepakowym i smaż na średnim ogniu z masłem, aż grzanki będą chrupiące i złociste. Dopraw solą. Odsącz na kawałku papieru. 4. Brukselki: Wysusz patelnię i użyj świeżego oleju rzepakowego. Mocno rozgrzej patelnię i smaż brukselki, wciąż je obracając. Gdy już się zrumienią, zmniejsz ogień i pozostaw je na chwilę na patelni, aby zrobiły się jeszcze bardziej miękkie. Dopraw solą i pieprzem. 5. Pokrój ser pleśniowy na 4 części i ułóż na talerzu razem z sałatką z jarmużem, kawałkami pomarańczy, smażonymi brukselkami i suszonymi gruszkami. Posyp migdałami i grzankami. Polej odrobiną winegretu z glögga i podawaj z żytnim chlebem oraz masłem. RECIPES CHRISTMAS / 13
Słodkie i proste Zaprawianie i konserwowanie letnich owoców i jagód to od dawien dawna ukochana szwedzka tradycja. W ten sposób najlepsze rzeczy były wciąż dostępne, gdy na dworze nic już nie rosło. Gotowane w glöggu gruszki z bitą śmietaną i szafranem PORCJE: 4 CZAS PRZYGOTOWANIA: 10 MIN + 30 MIN GOTOWANIA + NOC NA ZAPRAWIENIE 4 twarde gruszki Konferencja, obrane (zachowaj łodyżki) 2 laski cynamonu 1 łyżka cukru 700 ml wina grzanego GLÖGG VINGLÖGG Bita śmietana z szafranem 1 opakowanie szafranu (0,5 g) 1 łyżka cukru 200 ml bitej śmietany 100 ml crème fraîche 1. Do rondla włóż gruszki, laski cynamonu i cukier i całość zalej glöggiem. Zagotuj i duś przez ok. 10 minut, aż gruszki będą miękkie, ale nie rozgotowane. Następnie je ostudź, pozostaw w zalewie i wstaw na całą noc do lodówki. Jeżeli chcesz, możesz je odstawić na dłużej. Gotowe, gruszki są już odpowiednio zamarynowane. I już! 2. Gruszki wyjmij na godzinę przed podaniem lub delikatnie podgrzej do letniej temperatury. 3. Zetrzyj szafran z cukrem. 4. Ubij śmietanę na sztywno, a następnie powoli wymieszaj z crème fraîche, aż całkowicie się połączą. Wymieszaj razem z mieszanką szafranu z cukrem, aby uzyskać piękną żółtą śmietanę. 5. Gruszki przekrój na pół i podawaj na talerzu deserowym razem ze śmietaną z szafranem. 14 / RECIPES CHRISTMAS RECIPES CHRISTMAS / 15
Inter IKEA Systems B.V. 2015 SPIS TREŚCI: Surowe piękno 2 Otwarte zaproszenie / Marynowane żółte buraki i marchewki 3 Świąteczna klasyka / brązowa kapusta 4 Superjedzenie na święta 6 Szwedzka historia miłosna 8 Klopsiki drobiowe z kapustą i jabłkiem 9 Marynowane nasiona gorczycy 10 Klopsiki drobiowe z cykorią i pomarańczą 11 Klopsiki mięsne z solonymi pieczonymi burakami, karmelizowanymi cebulami i crème fraiche 11 Remulada selerowa 12 Sałatka z jarmużu z brukselką, pomarańczą, żytnim chlebem, serem pleśniowym i suszonymi gruszkami 12 Klopsiki mięsne w musztardowej polewie z frytkami z jarmużu i chutneyem z borówek 13 Słodkie i proste / Gotowane w glöggu gruszki z bitą śmietaną i szafranem 14 16 / RECIPES CHRISTMAS