PNWM w polskich i niemieckich mediach w 2014 roku Analiza Styczeń 2015 roku Aleksandra Milewska-Czachur, Anke Papenbrock, Mareike Fechner
1. Wprowadzenie W 2014 roku pojawiło się 1007 wzmianek o Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży w mediach polskich i 413 w mediach niemieckich. Były to z jednej strony krótkie informacje o dofinansowaniu spotkań przez PNWM, z drugiej zaś obszerne relacje o projektach lub pracy organizacji, a także wywiady z dyrektorami zarządzającymi. W zestawieniach ujęte zostały wszystkie doniesienia, w których pojawiła się przynajmniej pełna nazwa Polsko- Niemieckiej Współpracy Młodzieży. 2. Podział ze względu na rodzaje mediów Analiza doniesień medialnych z podziałem na rodzaje mediów uwidacznia dysproporcję pomiędzy mediami w Polsce i Niemczech. Podczas gdy w Niemczech przeważają wzmianki w mediach drukowanych, w Polsce o PNWM informują przede wszystkim media internetowe (por. rys. 1). 600 500 400 300 200 100 0 Porównanie rodzajów mediów Prasa Telewizja Radio Internet Social Media Rys. 1 (Brak danych na temat radia, internetu i sieci społecznościowych w Niemczech) Doniesienia agencyjne Niemcy 396 15 2 Polska 161 12 10 482 330 12 2.1 Media internetowe W polskich mediach internetowych pojawiły się 482 wzmianki o PNWM. W ok. 70% są to publikacje na portalach regionów i gmin lub w internetowych wydaniach prasy regionalnej. Na pozostałe 30% składają się doniesienia na ogólnopolskich portalach internetowych (por. rys. 2). Rozróżnienia dokonano w odniesieniu do grupy docelowej lub do linii tematycznej danego portalu internetowego. W związku z faktem ogólnej dostępności stron internetowych uzyskane dane nie mogą zostać porównane z zestawieniami dotyczącymi mediów drukowanych. 2
Media internetowe regionalne/ogólnokrajowe 31% 69% Portale regionalne Portale ogólnokrajowe Rys. 2 PNWM nie posiada danych dotyczących niemieckich mediów internetowych. W związku z wysokimi kosztami monitoringu mediów niemieckich oraz w oparciu o wcześniejsze doświadczenia pokazujące, że niemieckie portale w większości kopiują doniesienia agencji informacyjnych, od 2012 roku PNWM nie korzysta już z usługi monitoringu internetu w Niemczech. 2.2 Telewizja Niemiecka telewizja informowała o PNWM 14 razy. Organizacja pojawiała się w różnych dłuższych relacjach publicznego nadawcy rbb (Rundfunk Berlin Brandenburg), które były emitowane w różnych programach informacyjnych. W marcu 2014 roku był to reportaż ze spotkania premiera Brandenburgii i pełnomocnika rządu RFN ds. polsko-niemieckiej współpracy społecznej i przygranicznej, Dietmara Woidke, z marszałkiem Senatu, Bogdanem Borusewiczem, podczas którego Woidke i jego goście z Polski odwiedzili także poczdamskie biuro PNWM. Wiele uwagi media poświęciły także pierwszej wizycie Woidke w Warszawie. Podczas obu spotkań poruszano kwestię podwyższenia składek rządowych dla PNWM. Na publicznym kanale informacyjnym Phoenix transmitowana była przemowa kanclerz Niemiec, Angeli Merkel, wygłoszona w Ratyzbonie/Regensburg podczas Dni Kościoła Katolickiego 2014, w której podkreśliła ona znaczenie PNWM dla stosunków polsko-niemieckich. Polska telewizja informowała o PNWM dwanaście razy. Wśród tych relacji znalazła się 20- minutowa rozmowa na żywo w studio Polsat News 2 z udziałem dyrektora zarządzającego Pawła Morasa i korespondenta radiowego ARD Henryka Jarczyka, przygotowana w związku z pierwszą wizytą nowej premier Ewy Kopacz w Berlinie. Wiele doniesień medialnych dotyczyło ważnych rocznic przypadających w roku 2014. Wśród nich wymienić należy transmisję przemowy kanclerz Angeli Merkel w Krzyżowej (TVN24, TVP Info). TVP Gdańsk informowała natomiast o spotkaniu młodych uczestników projektu PNWM Democracy under Construction z prezydentami Polski i Niemiec, a także o seminarium dla nauczycieli Zaczęło się od Solidarności. Ponadto TVP Info przeprowadziła wywiad z ambasadorem Niemiec w Warszawie, Rolfem Nikelem, w którym wspomniał on o działalności PNWM. W Panoramie na antenie TVP 2, w materiale poświęconym otwarciu wystawy 3
Powstanie Warszawskie 1944 w Berlinie, wyemitowana została rozmowa z pracownikiem PNWM, Malte Koppe. Lokalni nadawcy publiczni TVP Olsztyn i TVP Gorzów Wielkopolski przygotowali natomiast relacje o polsko-niemieckich spotkaniach młodzieży. 2.3 Radio W polskich stacjach radiowych PNWM pojawiła się dziesięć razy. Polskie Radio Czwórka wyemitowało reportaż o projekcie RAP dich frei! WyRAPuj sobie wolność!. Nadawca ten poinformował także o jednym z dofinansowanych przez PNWM projektów, odbywającym się w Warszawie, a oddziały Polskiego Radia w Lublinie i Koszalinie wspomniały o lokalnych projektach polsko-niemieckich. Dietmar Woidke, pełnomocnik rządu RFN ds. polskoniemieckiej współpracy społecznej i przygranicznej, opowiadał na antenie Polskiego Radia dla Zagranicy o swoim wsparciu dla PNWM w kwestii podniesienia składek rządowych. Monitoring mediów niemieckich nie obejmuje audycji radiowych. 2.4 Media drukowane W obrębie niemieckich środków masowego przekazu wzmianki o PNWM pojawiają się najczęściej w mediach drukowanych (379 artykułów). Polskie media drukowane informowały o PNWM 173 razy. Zdecydowanie najwięcej doniesień medialnych (87%) pojawiło się w Niemczech na łamach dzienników (por. rys. 3). Kolejną grupę stanowiły artykuły w bezpłatnych gazetach z ogłoszeniami. Artykuły w mediach drukowanych w Niemczech 346 45 2 2 1 1 1 Dziennik Bezpłatna gazeta z ogłoszeniami Czasopismo branżowe Doniesienia agencyjne Magazyn lifestylowy Dodatek weekendowy Tygodnik Rys. 3 4
W Polsce większość wzmianek o PNWM pojawiła się na łamach tygodników (38%), dzienników (22 %) i dodatków tygodniowych (20 %, por. rys. 4). Te ostatnie to przede wszystkim dodatki do regionalnej prasy codziennej. 65 Artykuły w mediach drukowanych w Polsce 39 35 19 15 Tygodnik Dziennik Dodatek tygodniowy Rys. 4 Inne Miesięcznik 3. Podział ze względu na regiony Większość wzmianek o PNWM w Polsce i Niemczech pojawia się w mediach regionalnych. Ponieważ większość projektów odbywa się na płaszczyźnie lokalnej, fakt ten nie jest niczym zaskakującym. Istotne jest natomiast, że tego typu relacje spotykają się z zainteresowaniem odbiorców. O tym, że czytelnicy poszukują wiadomości regionalnych i lokalnych, świadczy ogromna ilość polskich regionalnych portali internetowych. Badania internetowe przeprowadzone w Niemczech w roku 2011 przez nadawcę rbb (Rundfunk Berlin-Brandenburg) 1, pokazują, że niemieccy odbiorcy wykazują duże zainteresowanie regionalnymi (internetowymi) serwisami informacyjnymi. 47% respondentów przyznaje, że ciekawią ich wiadomości z regionu. Podobna liczba badanych wykazuje zainteresowanie polityką. Zainteresowanie tematyką zagraniczną jest natomiast prawie półtora raza słabsze. 3.1 Informacje w prasie regionalnej (Niemcy) Ilość doniesień medialnych w Niemczech była szczególnie wysoka w Nadrenii Północnej- Westfalii/Nordrhein-Westfalen (26% wszystkich odnotowanych doniesień medialnych) i Brandenburgi/Brandenburg (21%). Na trzecim i czwartym miejscu znajdowały się media z Bawarii/Bayern i Dolnej Saksonii/Niedersachsen (po 9%). Zestawienie zamykają stołeczny Berlin oraz Hamburg (po trzy wzmianki). 1 http://www.rbb-online.de/rundfunkrat/dst/telemedienkonzept.file.html/130129-tmk- ErweiterungDesRegionalenInformationsangebotsImInternet.pdf 5
Niemcy - informacje w prasie regionalnej 3% 7% 7% 3% 5% 2% 2% 2% 9% 1% 1% 1% 1% 1% 9% 26% 21% Nadrenia Północna-Westfalia Brandenburgia Bawaria Dolna Saksonia Saksonia Badenia-Wirtembergia Hesja Szlezwik-Holsztyn Turyngia Nadrenia-Palatynat Saara Ponadregionalne Brema Saksonia-Anhalt Meklemburgia-Pomorze Przednie Hamburg Berlin Rys. 5 3.2 Informacje w prasie regionalnej (Polska) Największa ilość doniesień w mediach drukowanych w Polsce (20%) odnotowana została w województwie warmińsko-mazurskim. Także w regionie przygranicznym (tutaj województwo zachodniopomorskie:13%) pojawiło się wiele informacji o PNWM. Kolejne miejsca zajmują województwa wielkopolskie (10%), mazowieckie (8%), lubelskie (7%) i kujawskopomorskie (6%). Na czwartym miejscu rankingu wymienić należy informacje w mediach ogólnopolskich, pojawiające się w związku z licznymi w tym roku rocznicami. Zestawienie zamykają województwa śląskie (1%), świętokrzyskie (1%) i małopolskie (2%). 6
Polska - informacje w prasie regionalnej 1% 1% 2% 2% 3% 9% 20% warmińsko-mazurskie zachodnio-pomorskie wielkopolskie mazowieckie lubelskie 4% 5% 5% 5% 13% kujawsko-pomorskie podkarpackie podlaskie opolskie lubuskie pomorskie 6% 7% 8% 10% dolnośląskie małopolskie świętokrzyskie śląskie ogólnokrajowy Rys. 6 3.3 Stosunek ilości doniesień medialnych w regionach do ilości dofinansowanych projektów Jeśli zestawimy ze sobą ranking doniesień medialnych i statystykę projektów dofinansowanych przez PNWM, zauważymy, że w przypadku Niemiec pokrywają się one. Większość polsko-niemieckich spotkań młodzieży dofinansowanych przez PNWM odbywa się w Nadrenii Północnej-Westfalii, Brandenburgii i Dolnej Saksonii, co tłumaczy dużą częstotliwość ukazywania się tam informacji. Można zatem stwierdzić, że 6 krajów związkowych pojawiających się w rankingu dofinansowanych projektów zajmuje czołowe, choć nie identyczne, miejsca również w statystyce medialnej. Jeśli chodzi o Polskę, stosunek ten potwierdzić można tylko w przypadku województw zachodniopomorskiego i wielkopolskiego. Akurat województwa dolnośląskie i małopolskie, w których odnotowano najmniejszą ilość doniesień medialnych, wysuwają się na czołowe miejsca w statystyce dofinansowanych projektów. Województwa warmińsko-mazurskie (miejsce 1. w statystyce doniesień medialnych) i lubelskie (miejsce 5.) zajmują w statystyce dofinansowanych projektów miejsca raczej końcowe. 4. Tematy doniesień medialnych Rok 2014 był dla PNWM pomyślny z punktu widzenia obecności w mediach. Nasze duże projekty własne, związane z tematem przewodnim roku 25 lat przemian w Polsce i w Niemczech, zaistniały również w mediach. Polskie media szczegółowo informowały o trójstron- 7
nym projekcie Democracy under Construction (DuC), podczas którego młodzież z Polski, Niemiec i Czech spotkała się z prezydentami Polski i Niemiec. Prawie dwuminutowy reportaż poświęcony seminarium dla nauczycieli Es begann mit Solidarność/Zaczęło się od Solidarności został trzykrotnie wyemitowany w programie informacyjnym Panorama TVP Gdańsk. Informacja o projekcie wolontariuszek PNWM, Heleny Bernhardt i Aleksandry Pawłowskiej RAP dich frei! WyRAPuj sobie wolność!, pojawiła się zarówno w radiu, jak i na bardzo popularnym portalu internetowym www.tvn24.pl oraz na łamach periodyku wydawanego przez niemieckie Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Obok licznych wzmianek o PNWM jako instytucji wspierającej spotkania młodzieży media informowały 72 razy o projektach zorganizowanych w ramach akcji PNWM Dzień Wolności/Tag der Freiheit. W jednym z marcowych wydań tygodnika dla nauczycieli Głos Nauczycielski opublikowany został obszerny wywiad z dwiema uczennicami z Ząbek i Zwickau, które uczestniczyły w oferowanym przez PNWM indywidualnym programie wymiany uczniów Szkoła po niemiecku. Obok rozmowy w artykule pojawiły się obszerne informacje o działalności PNWM. 8