Reforma gospodarki odpadami komunalnymi Wprowadzenie W dniu 1 stycznia 2012 r. weszła w Ŝycie nowelizacja ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza szereg zmian w dotychczasowym systemie gospodarki odpadami komunalnymi. Reforma dotyczy przejęcia przez gminy obowiązków właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, w zakresie gospodarowania odpadami komunalnymi. W związku z tym zmiany czekają zarówno gminy, przedsiębiorców zajmujących się odbiorem i zagospodarowaniem odpadów, jak i mieszkańców. Nowy system gospodarowania odpadami komunalnymi powinien funkcjonować od 1 lipca 2013 r. Zgodnie z treścią znowelizowanej ustawy, utrzymanie czystości i porządku w gminie naleŝy do jej zadań własnych. W praktyce oznacza to, Ŝe gminy są odpowiedzialne za wywóz odpadów komunalnych, odebranych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Rozwiązania wprowadzone znowelizowaną ustawą mają na celu ograniczenie wywozu odpadów komunalnych w sposób niekontrolowany - i w konsekwencji szkodliwy dla środowiska. Ponadto gminy powinny ustalić wysokość opłat za odbiór odpadów na takim poziomie, aby skutecznie zmobilizować mieszkańców do segregowania śmieci. Zadania gminy w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi Gminy są obowiązane do zorganizowania odbioru odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. W przypadku właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a na ich terenie powstają odpady komunalne, rada gminy moŝe w drodze uchwały postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych. Właściciele nieruchomości, obowiązani są ponosić opłaty na rzecz gminy, na której terenie nieruchomość się znajduje. Jako podstawę naliczania opłaty od nieruchomości zamieszkiwanych gmina moŝe przyjąć: liczbę mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, ilość zuŝytej wody lub powierzchnię lokalu mieszkalnego. 1
W przypadku gospodarstwa domowego moŝe to być jedna stawka dla całego gospodarstwa domowego. Rada gminy uchwałą ustala terminy, częstotliwość i tryb wnoszenia opłat. Obowiązek ponoszenia opłaty powstaje w przypadku nieruchomości, w których zamieszkują mieszkańcy za kaŝdy miesiąc, w czasie którego mieszkaniec na danej nieruchomości zamieszkuje. W przypadku nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne opłata ponoszona jest za kaŝdy miesiąc, w którym na danej nieruchomości powstały odpady komunalne. Podstawowe zasady segregowania odpadów komunalnych Najlepszym sposobem segregowania odpadów jest gromadzenie poszczególnych frakcji odpadów w oddzielnych pojemnikach. PoniŜej przedstawiono modelowy, czteropojemnikowy sposób gromadzenia odpadów komunalnych, w podziale na poszczególne frakcje odpadów. Frakcja odpadów określana jako papier opakowania z papieru lub tektury, gazety i czasopisma, katalogi, prospekty, foldery, papier szkolny i biurowy, ksiąŝki i zeszyty, torebki papierowe, papier pakowy. papieru powlekanego, folii i kalki, kartonów po mleku i napojach, pieluch jednorazowych i podpasek, pampersów i podkładek, worków po nawozach, cemencie i innych materiałach budowlanych, tapet, innych odpadów komunalnych (w tym niebezpiecznych). Frakcja odpadów określana jako tworzywa sztuczne i metale butelki po napojach, opakowania po chemii gospodarczej, kosmetykach (np. szamponach, proszkach, płynach do mycia naczyń itp.), opakowania po produktach spoŝywczych, plastikowe zakrętki, plastikowe torebki, worki, reklamówki i inne folie, plastikowe koszyczki po owocach i innych produktach, styropian, puszki po napojach, sokach, puszki z blachy stalowej po Ŝywności (konserwy), złom Ŝelazny i metale kolorowe, metalowe kapsle z butelek, zakrętki strzykawek, wenflonów i innych artykułów medycznych, odpadów budowlanych i rozbiórkowych, nie opróŝnionych opakowań po lekach i farbach, lakierach i olejach, zuŝytych baterii i akumulatorów, zuŝytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, innych odpadów komunalnych (w tym niebezpiecznych). 2
słoików i innych pojemników, folię aluminiową, kartoniki po mleku i napojach - wielomateriałowe odpady opakowaniowe. Frakcja odpadów określana jako szkło butelki i słoiki szklane po napojach i Ŝywności, butelki po napojach alkoholowych, szklane opakowania po kosmetykach. szkła stołowego Ŝaroodpornego, ceramiki, doniczek, zniczy z zawartością wosku, Ŝarówek i świetlówek, szkła kryształowego, reflektorów, nie opróŝnionych opakowań po lekach, olejach, rozpuszczalnikach, termometrów i strzykawek, monitorów i lamp telewizyjnych, szyb okiennych i zbrojonych, szyb samochodowych, luster i witraŝy, fajansu i porcelany, innych odpadów komunalnych (w tym niebezpiecznych). Frakcja odpadów określana jako odpady zielone gałęzie drzew i krzewów, liście, kwiaty i skoszoną trawę, trociny i korę drzew, owoce, warzywa itp. kości zwierząt, mięsa i padliny zwierząt, oleju jadalnego, drewna impregnowanego, płyt wiórowych i płyt MDF, leków, odchodów zwierząt, popiołu z węgla kamiennego, innych odpadów komunalnych (w tym niebezpiecznych). Pozostałe odpady wrzucane są do pojemnika na odpady mieszane im mniej ich będzie tym bardziej obniŝymy koszty ich zagospodarowania oraz przyczynimy się do poprawy stanu środowiska Dobre praktyki związane z segregowaniem odpadów: naleŝy zgnieść puszki, kartony i opakowania z tworzyw sztucznych przed wrzuceniem ich do pojemnika, 3
do pojemnika naleŝy wrzucać opakowania opróŝnione z zawartości, bez zakrętek i korków, naleŝy sprawdzić oznakowanie na opakowaniu, informujące, co naleŝy z nim zrobić po wykorzystaniu zawartości. Mniej preferowanym sposobem selektywnej zbiórki odpadów m.in. ze względu na dodatkowe koszty związane z późniejszym zagospodarowaniem odpadów, jest zbieranie odpadów komunalnych do dwóch pojemników (podział na odpady suche i mokre). System ten będzie funkcjonował w wielu gminach od 1 lipca 2013 r. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe klasyfikacja zbieranych odpadów powinna być zgodna z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów i jest ona zaleŝna od zapisów regulaminu utrzymania czystości i porządku na terenie gminy i od składu morfologicznego odbieranych odpadów. Podział na frakcje suchą i mokrą moŝe być w regulaminie ukształtowany w róŝny sposób. Niezwykle istotnym uzupełnieniem systemu jest punkt selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Wspomniany punkt ma zapewniać odbieranie od mieszkańców odpadów, których sklasyfikowanie jest problematyczne, lub których zbieranie u źródła jest ekonomicznie i organizacyjnie nieuzasadnione. Odpadami komunalnymi, które powinny być przekazywane do punktu selektywnej zbiórki są: odpady poremontowe i budowlane, odpady wielkogabarytowe (tj. meble, wyposaŝenie wnętrz, itp.), zuŝyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (pralki, lodówki, telewizory, radioodbiorniki, komputery, kalkulatory, itp.), zuŝyte baterie i akumulatory, przeterminowane lekarstwa, strzykawki itp., opony, odpady niebezpieczne z gospodarstw domowych (pozostałości farb, lakierów, rozpuszczalników, kwasów, olejów, płynów do chłodnic, itp.). 4
Podsumowanie Trudno powiedzieć jak będzie funkcjonował w praktyce system gospodarki odpadami komunalnymi wprowadzony znowelizowaną ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Rodzi się jednak szereg pytań i wątpliwości, na przykład, w jaki sposób gminy będą kontrolować, czy podawana przez mieszkańców podstawa naliczania opłaty jest zgodna ze stanem faktycznym? Kto, i w jaki sposób stwierdzi, czy mieszkaniec, który zadeklarował prowadzenie segregacji odpadów, i w związku z tym ponosi niŝszą opłatę za odbiór odpadów, rzeczywiście postępuje zgodnie ze złoŝoną deklaracją? Wprowadzenie zreformowanego systemu gospodarki odpadami komunalnymi było konieczne, lecz na sprawne jego funkcjonowanie przyjdzie nam jeszcze poczekać. (JB) Źródła informacji: Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U z 2012 r, poz. 391 z późn. zmianami) Ustawa z dnia 1 lipca 2011 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2011 Nr 152, poz. 897) http://biznes.interia.pl/nieruchomosci/news/nowelizacja-ustawy-o-utrzymaniu-czystosci-i-porzadku-w,1888900,4206 http://www.experto24.pl/newsletter/raport_specjalny/ustawa-smieciowa/?gclid=cnyyr-hkxbgcfcdz3godja8alg http://www.mos.gov.pl/artykul/4471_zbieranie_odpadow_komunalnych/20104_klasyfikacja_odpadow_w_dwupojemnikowy m_systemie_zbierania.html http://www.mos.gov.pl/kategoria/4573_co_nowego_na_stronie/ http://www.mos.gov.pl/artykul/4968_przydatne_materialy/20635_zasady_segregowania_odpadow_komunalnych.html http://naszesmieci.mos.gov.pl/zmiana-krok-po-kroku http://naszesmieci.mos.gov.pl/jak-segregowac http://ekogroup.info/wp-content/uploads/2010/07/odpady_komunalne_odzysk_ekologia.jpg http://www.ustrzyki-dolne.pl/web/uploads/pub/pages/page_849/worki2.jpg 5