Nowy Szlak Piastowski Obszar dwóch województw wielkopolskiego i kujawsko pomorskiego, cezura czasowa do 1370 roku oraz ścisłe związki szlaku z dynastią Piastów to podstawowe wytyczne nowego Szlaku Piastowskiego. Szlak Piastowski przeszedł gruntowny remanent. Stało się tak za sprawą Rady Programowo Naukowej ds. Szlaku Piastowskiego powołanej w roku 2011 decyzją marszałków województw wielkopolskiego i kujawsko pomorskiego. Głównym celem Rady było ( i jest w dalszym ciągu) uporządkowanie Szlaku Piastowskiego, przywrócenie mu unikatowości w obliczu masowo powstających w Polsce szlaków turystycznych oraz podniesienie jakości świadczonych usług dla coraz bardziej wymagających turystów. Inicjatywa dokonania powyższych zmian na Szlaku Piastowskim wyszła ze strony Powiatu Gnieźnieńskiego. Członkowie Rady podjęli się ambitnego zadania poprawy konkurencyjności Szlaku Piastowskiego poprzez zwiększenie atrakcyjności tego markowego produktu turystycznego. Rada wyznaczyła sobie trzy etapy prac: I praca naukowa historyków, II analiza Szlaku Piastowskiego pod względem organizacji ruchu turystycznego, III promocja nowego Szlaku oraz przygotowanie dokumentów strategiczno programowych w zakresie dalszego jego rozwoju, również z udziałem środków unijnych w ramach kolejnej alokacji na przestrzeni lat 2014 2020.
Rada Programowo Naukowa ds. Szlaku Piastowskiego rozpoczynając swoje prace przyjęła następujące kryteria materialności w odniesieniu do przebudowywanego Szlaku Piastowskiego: uzasadniona tematyzacja (gwarancja autentyczności kulturowej) oznaczenie przebiegu i obiektów (in situ i/lub systemowe) dostępność obiektów (komunikacyjna i faktyczna) koordynacja szlaku (jako systemu i oferty) Zgodnie z powyższymi kryteriami przyjęto, iż: - należy dokonać oceny zgodności tematycznej obiektów (zgodnie z ustaloną cezurą czasową) - ustalić dopuszczalne typy obiektów: pierwotne, wtórne i wykreowane - wyznaczyć docelowo linearny i zwarty przebieg szlaku Ponadto przyjęto, iż marka Szlaku Piastowskiego kojarzy się z obszarem obu województw, i dlatego szlak nie będzie wykraczał poza teren woj. wielkopolskiego i kujawskopomorskiego. Dzięki badaniom przeprowadzonym przez dra Armina Mikos von Rohrscheidt wiadome było, iż dotychczasowy Szlak Piastowski charakteryzował się niskim stopniem zgodności tematycznej obiektów z profilem szlaku: zgodność pełna: 47 % obiektów zgodność częściowa: 11 % obiektów brak zgodności 42 % obiektów
Efekty I etapu prac Rady część historyczna W roku 2011 zakończono I etap prac Rady. Została wyznaczona nowa przestrzeń Szlaku Piastowskiego, ograniczona cezurą czasową do roku 1370, czyli do końca panowania dynastii Piastów oraz nowa przestrzeń geograficzna. Przyjęte zostały dwie główne trasy, krzyżujące się w Gnieźnie. Pierwsza, rozpoczyna się już w Lubiniu, przez Poznań, Pobiedziska, Ostrów Lednicki do Gniezna, a następnie przez Trzemeszno, Mogilno, Strzelno, Inowrocław, Kruszwicę, Płowce, aż po Brześć Kujawski i Włocławek. Druga trasa przebiega na linii północny zachód południowy wschód, a więc od Wągrowca poprzez Łekno, Żnin, Biskupin, Gniezno, Grzybowo k. Wrześni, Ląd n. Wartą do Konina i Kalisza, gdzie rezerwat archeologiczny na Zawodziu - ściśle związany z okresem rozbicia dzielnicowego i wielkopolską linią Piastów - zaczyna odgrywać rolę popularnej atrakcji turystycznej. Gniezno zachowuje rolę centralnego ośrodka szlaku, słusznie już choćby z uwagi na świadectwa wczesnopiastowskiej Civitas Schinesge. Obiekty kluczowe trasy pierwszej (rdzenie produktu): 1. Lubiń (klasztor benedyktyński z dwoma kościołami, obiekt początkowy szlaku) 2. Poznań (zespół obiektów: Ostrów Tumski z Archikatedrą, Interaktywne Centrum Historii Ostrowa Tumskiego, Kościół św. Jana Jerozolimskiego na Komandorii, Muzeum Archeologiczne, Zamek Królewski, multimedialna makieta grodu poznańskiego, tematyczna trasa miejska w ramach oferty szlaku Trakt Królewsko - Cesarski) 3. Pobiedziska (Skansen Miniatur Szlaku Piastowskiego)
4. Ostrów Lednicki (zespół obiektów: grodzisko, tzw. Mały Skansen z ekspozycją, ekspozycja przy biurach muzeum, zalecane wprowadzenie tematycznej oferty kulinarnej) 5. Gniezno (zespół obiektów: Archikatedra, Muzeum i Archiwum Archidiecezjalne, Muzeum Początków Państwa Polskiego, Kościół Franciszkanów, zalecana dodatkowo tematyczna trasa miejska w ramach oferty szlaku, wówczas z kościołem św. Jana) 6. Trzemeszno (bazylika NMP) 7. Mogilno (kościół Św. Jana Apostoła i Ewangelisty z kompleksem poklasztornym) 8. Strzelno (kościoły św. Prokopa i Św. Trójcy) 9. Inowrocław (kościół Imienia NMP tzw. Ruina), 10. Kruszwica (kolegiata Św. Piotra i Pawła, tzw. Mysia Wieża) 11. Płowce (pomnik bitwy polsko krzyżackiej z 1331) 12. Brześć Kujawski (Pomnik Władysława Łokietka, kościół św. Stanisława) 13. Włocławek (Katedra, uzupełniona ekspozycja Muzeum Historii Włocławka, zalecana tematyczna trasa miejska w ramach oferty szlaku) - obiekt końcowy szlaku W sumie na trasie pierwszej: 13 miejscowości z obiektami lub zespołami obiektów, 28 pojedynczych obiektów, cztery trasy miejskie lub lokalne: w Poznaniu, Gnieźnie, w zespole Strzelno - Inowrocław - Kruszwica oraz we Włocławku. Obiekty kluczowe trasy drugiej (rdzenie produktu): 1. Wągrowiec (klasztor pocysterski, muzeum regionalne) 2. Łekno (zespół stanowisk archeologicznych grodu i klasztoru cysterskiego z trasą turystyczną) - obiekt początkowy-końcowy trasy. 3. Żnin ( Muzeum Ziemi Pałuckiej)
4. Biskupin (Rezerwat Archeologiczny z muzeum i ośrodkiem archeologii eksperymentalnej) 5. Gniezno (zespół obiektów: Archikatedra, Muzeum i Archiwum Archidiecezjalne, Muzeum Początków Państwa Polskiego, Kościół Franciszkanów, zalecana dodatkowo tematyczna trasa miejska w ramach oferty szlaku, wówczas z kościołem św. Jana) 6. Grzybowo (grodzisko piastowskie i muzeum), 7. Giecz (zespół obiektów: rezerwat archeologiczny z muzeum, kościół św. Mikołaja) 8. Ląd nad Wartą (kompleks dawnego opactwa cysterskiego) 9. Konin (koniński słup milowy), 10. Kalisz (zespół obiektów: rezerwat na Zawodziu, Muzeum Okręgowe Ziemi Kaliskiej, kościół św. Mikołaja, zalecana tematyczna trasa miejska w ramach oferty szlaku) - obiekt końcowy-początkowy trasy. Razem na trasie drugiej: 10 miejscowości z obiektami lub zespołami obiektów, 19 pojedynczych obiektów, dwie trasy miejskie: w Gnieźnie i Kaliszu.
Etap II prac Rady audyt turystyczny W roku 2012 zostanie przeprowadzony audyt turystyczny Szlaku Piastowskiego mający na celu: ustalenie aktualnego potencjału turystycznego, palety ofert i poziomu organizacji szlaku ustalenie dostępności turystycznej, oferty i poziomu obsługi turystycznej poszczególnych obiektów ustalenie atrakcyjności turystycznej, zakresu usług i poziomu infrastruktury turystycznej w przestrzeni szlaku sformułowanie wniosków odnośnie modyfikacji i uzupełnienia oferty, zakresu usług i elementów obsługi Określenie profilu, zachowań i preferencji turystów na Szlaku Badania zostaną przeprowadzona na grupie 1 200 osób w okresie od kwietnia do sierpnia. Skupią się one przede wszystkim na takich elementach, jak: dostępność turystyczna obiektów oferta turystyczna obiektów infrastruktura turystyczna w obiektach i w pozostałej przestrzeni szlaku profil, zachowania, wydatki i preferencje turystów zwiedzających obiekty szlaku Przewiduje się 3 etapy audytu: 1. badania wykonane w każdym obiekcie: wizyta anonimowego turysty rozmowa informacyjna z administratorem obiektu
ewaluacja stanu i oferty obiektu pozyskanie danych o ruchu turystycznym w obiekcie wypełnienie kwestionariusza obiektu we współpracy z administratorem wymierzenie odległości, dokumentacja fotograficzna, wykonanie standardowego planu badania kwestionariuszowe turystów na miejscu 2. badania wykonane w przestrzeni szlaku (w gminach): wywiad ekspercki z osobą przydzieloną zebranie materiałów i informacji o atrakcjach i pozostałych walorach przestrzeni zebranie pozostałych koniecznych informacji (infrastruktura turystyczna i kulturalna gminy) weryfikacja informacji nt. infrastruktury i usług (wizje lokalne, zapytania pilotażowe) zebranie informacji na temat regularnych eventów i grup wypełnienie formularza badania przestrzeni (gminy) 3. badania wykonane na trasach przebiegu szlaku: weryfikacja oznaczenia trasy szlaku weryfikacja długości i stanu odcinków dróg pomiędzy obiektami sporządzenie dokumentacji fotograficznej tras i oznaczeń Spodziewane efekty audytu dla całości systemu poznanie takich obszarów, jak: stan w zakresie tematyzacji stan generalny w zakresie dostępności obiektów stan w zakresie oznaczenia szlaku
stan w zakresie koordynacji szlaku stan w zakresie usług odnoszących się do szlaku stan w zakresie imprez tematycznych stan w zakresie informacji i promocji Zasięg geograficzny zaplanowanego audytu przedstawia się następująco:
Skład osobowy Rady: Aktualnie skład Rady Programowo Naukowej ds. Szlaku Piastowskiego przedstawia się następująco: prof. dr hab. Hanna Kóćka Krenz, Dziekan Wydziału Historycznego UAM prof. dr hab. Jerzy Strzelczyk, kierownik zakładu historii średniowiecznej Instytutu Historii UAM prof. dr hab. Andrzej Wyrwa, zakład historii średniowiecznej Instytutu Historii UAM Prof. dr hab. Wojciech Chudziak kierownik zakładu archeologii wczesnego średniowiecza Instytutu Archeologii UMK Prof. dr hab. Krzysztof Mikulski, zakład historii gospodarczej Instytutu Historii i Archiwistyki UMK Prof. dr hab. Wiesław Sieradzan - kierownik zakładu historii nauki Instytutu Historii i Archiwistyki UMK Aleksander Starzyński, Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków Jacek Wrzesiński, Przewodniczący Organizacji Turystycznej Szlak Piastowski Dr Armin Mikos von Rohrscheidt, specjalista ds. turystyki kulturowej, współwłaściciel Biura Podróży KulTur.pl Tomasz Wiktor, Dyrektor Departamentu Sportu i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego Jerzy Janczarski, Dyrektor Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko Pomorskiego Marcin Habel, Naczelnik w Departamencie Promocji i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Kujawsko Pomorskiego Andrzej Kaleniewicz, Kierownik oddziału Turystyki Departamentu Sportu i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego
Agnieszka Rzempała Chmielewska, Dyrektor Wydziału Promocji i Rozwoju Starostwa Powiatowego w Gnieźnie Jan Mazurczak, Dyrektor Poznańskiej Lokalnej Organizacji Turystycznej Lech Łangowski, Dyrektor Centrum Turystyki Kulturowej TRAKT w Poznaniu Wiesław Zajączkowski Dyrektor Muzeum w Biskupinie Henryk Miłoszewski Przewodniczący Sejmiku Prezesów PTTK Województwa Kujawsko Pomorskiego Iwona Duda - Kierownik Biura ds. Promocji i Współpracy Międzynarodowej Kancelarii Prezydenta Miasta Kalisza Jerzy Splitt Dyrektor Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej