Wsparcie PARP dla Małych i Średnich przedsiębiorstw



Podobne dokumenty
Marek Szczepanik Zastępca Prezesa PARP

Wsparcie na innowacje dla przedsiębiorców - PARP perspektywie finansowej

Marek Szczepanik Zastępca Prezesa PARP

Wsparcie na innowacje dla przedsiębiorców - PARP perspektywie finansowej

Wsparcie na innowacje programy PARP dla przedsiębiorców w latach

Wsparcie PARP dla Małych i Średnich przedsiębiorstw

Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości - obszary wspierania gospodarki

Instrumenty wspierania rozwoju MSP i współpraca z nauką

Wsparcie PARP na rozwój przedsiębiorstw z funduszy Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój

Instrumenty wsparcia przedsiębiorców w ramach POIR

W RAMACH KRAJOWYCH PROGRAMÓW OPERACYJNYCH

POLSKA AGENCJA ROZWOJU PRZEDSIĘBIORCZOŚCI

Rola PARP przy wdrażaniu programów dla przedsiębiorców

Think small first MSP przede wszystkim oferta PARP na lata

Oferta PARP dla przedsiębiorców w perspektywie

Konferencja prasowa podczas XIV Forum Edukacyjnego dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw

Spotkanie informacyjne dla przedsiębiorców zainteresowanych pozyskaniem dofinansowania ze środków UE w perspektywie do roku 2020

Instrumenty II i III osi priorytetowej Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój

Paulina Zadura-Lichota Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Działania PARP w nowej perspektywie finansowej

Fundacja Małopolskie Centrum Transferu Technologii

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

Oferta PARP z funduszy UE w latach

Oferta PARP dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej na lata

Priorytet II. Wsparcie otoczenia i potencjału przedsiębiorstw do prowadzenia działalności B+R+I

Finansowanie działalności z funduszy UE. Instrumenty dla małych i średnich firm

FUNDUSZE EUROPEJSKIE monitoring konkursów dla przedsiębiorstw

CENTRUM FUNDUSZY EUROPEJSKICH. Wsparcie dla przedsiębiorców ze środków UE w latach

FUNDUSZE EUROPEJSKIE monitoring konkursów dla przedsiębiorstw

Program Operacyjny Polska Wschodnia

Wsparcie dla innowacji

PROGRAM OPERACYJNY POLSKA WSCHODNIA dla MŚP

Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia

ŚRODA Z FUNDUSZAMI FUNDUSZE EUROPEJSKIE NA LATA DLA PRZEDSIĘBIORCÓW. EFRR 8,6 mld euro. Cel szczegółowy:

Oferta PARP w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój

Nowe działania planowane do realizacji przez PARP w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój

Finansowanie MSP z funduszy europejskich w perspektywie oraz Konferencja SOOIPP Warszawa, maj 2019

Programy pomocowe UE dla MŚP

Wsparcie dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny

Wsparcie dla projektów innowacyjnych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Małopolskiego

Oferta Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój dla przedsiębiorców

WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA Oś Priorytetowa I Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka

Typ projektów mogących uzyskać dofinansowanie. Priorytet I. Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa

Typ projektów mogących uzyskać dofinansowanie

FUNDUSZE UE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROGRAM OPERACYJNY INNOWACYJNA GOSPODARKA Działania realizowane przez PARP

Program Operacyjny Innowacyjny Rozwój harmonogram konkursów 2015

Finansowania projektów w nowej perspektywie w ramach I i II Osi priorytetowej RPO WŁ czerwca 2015 r., Tomaszów Mazowiecki

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

Priorytet I. Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa. Działanie 1.1 Projekty B+R przedsiębiorstw

Możliwości wsparcia lubuskich przedsiębiorstw w Krajowych Programach Operacyjnych - aktualne nabory wniosków

ul. Tadeusza Szeligowskiego 8 lok Lublin Tel. / fax: (81) biuro@consultrix.com.pl

Priorytet I. Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa. Działanie 1.1 Projekty B+R przedsiębiorstw

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój. Łukasz Małecki Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Poznań, 9 czerwca 2015 r.

Priorytet I. Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa. Działanie 1.1 Projekty B+R przedsiębiorstw

Możliwości wsparcia dla przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój Zielona Góra, 27 stycznia 2017 r.

Wsparcie dla przedsiębiorców w nowej perspektywie finansowej

Katarzyna Mucha Dział Obsługi Badań Naukowych i Projektów Unijnych

Finansowanie MŚP w ramach funduszy strukturalnych

Możliwości dofinansowania w nowej perspektywie na projekty badawczo-rozwojowe oraz innowacje

Dofinansowanie na rozwój działalności i wdrożenie innowacji

Wsparcie dla MŚP w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, stycznia 2014 r.

Programowanie perspektywy finansowej w Wielkopolsce. Oś Priorytetowa I- Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka

Dotacje unijne na innowacyjne projekty

Formy wsparcia przedsiębiorstw sektora kosmicznego przez PARP

Fundusze unijne dla przedsiębiorców wdrażane przez PARP, ze szczególnym uwzględnieniem dofinansowania na tworzenie i świadczenie e-usług

Wsparcie na projekty B+R przedsiębiorstw, dostępne w 2017 roku w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych

Możliwości współpracy z przedsiębiorstwami i finansowania projektów B+R

Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego. na lata Kraków, 15 czerwca 2015 r.

Rozwój Polski w Unii Europejskiej - wykorzystanie szans i możliwości w perspektywie finansowej

Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

Program Operacyjny Polska Wschodnia

Wsparcie sektora MSP w perspektywie

Dotacyjny rekonesans dotacje RPO Dolny Śląsk i POIR 2019

Typ projektów mogących uzyskad dofinansowanie

WIELKOPOLSKI REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY NA LATA Oś Priorytetowa I Innowacyjna i konkurencyjna gospodarka

Inteligentny rozwój rodzaje inwestycji mających szansę na wsparcie w nowej perspektywie finansowej

Harmonogram naborów wniosków o dofinansowanie w trybie konkursowym dla Programu Operacyjnego Polska Wschodnia na 2016 rok 1 (wersja z r.

Harmonogram naborów wniosków wybranych konkursów w ramach funduszy strukturalnych

Wsparcie przedsiębiorców w latach możliwości pozyskania dofinansowania w nowej perspektywie unijnej

PO Polska Wschodnia

Dotacyjny rekonesans. dotacje RPO Dolny Śląsk i POIR 2017

REGIONALNY PROGRAM OPERACYJNY WOJEWÓDZTWA MAŁOPOLSKIEGO NA LATA Działanie Projekty Badawczo-Rozwojowe Przedsiębiorstw

Fundusze UE , fundusze dla firm Programy międzynarodowe i krajowe

RPO (Regionalny Program Operacyjny) PROW (Program Rozwoju Obszarów Wiejskich) POLSKA WSCHODNIA INTELIGENTNY ROZWÓJ

Priorytet I. Wsparcie prowadzenia prac B+R przez przedsiębiorstwa. Działanie 1.1 Projekty B+R przedsiębiorstw

Planowane kierunki instrumentów wsparcia dla MŚP w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata

PROGRAM OPERACYJNY INTELIGENTNY ROZWÓJ

Proinnowacyjne usługi dla przedsiębiorstw. Program Operacyjny Inteligentny Rozwój

Kliknij, aby dodać tytuł prezentacji

Finansowanie innowacji w MŚP przy współudziale Ośrodków Innowacji i Przedsiębiorczości. Warszawa, 30 maja 2019 r.

PROGRAM OPERACYJNY INTELIGENTNY ROZWÓJ

Harmonogram naborów wniosków RPO

Finansowanie przedsiębiorstw ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w perspektywie finansowej

Inteligentne specjalizacje Województwa Małopolskiego. Szanse i możliwości rozwoju przedsiębiorczości z wykorzystaniem środków RPO WM

Wsparcie przedsiębiorstw z Funduszy Europejskich

Fundusze Europejskie na rzecz rozwoju przedsiębiorczości i innowacji

7 lutego br. Poddębice

Warsztaty dla początkujących czyli o co chodzi w Funduszach Europejskich?

Anna Ober Aleksandra Szcześniak

ŹRÓDŁA FINANSOWANIA WSPÓŁPRACY NAUKA-BIZNES

Transkrypt:

2015 Bożena Lublińska-Kasprzak Prezes Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Konferencja Wykorzystaj unijną szansę, czyli finansowanie UE dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw Wsparcie PARP dla Małych i Średnich przedsiębiorstw Lublin, 22 czerwca 2015 r.

Nowa Perspektywa UE 2014 2020 nowe możliwości Lublin, 22 czerwca 2015 r. dofinansowania dla przedsiębiorstw w Polsce 18 mld EUR Budżet PARP w programach operacyjnych: PO Inteligentny Rozwój 1,94 mld EUR PO Polska Wschodnia 1,64 mld EUR PO Wiedza Edukacja Rozwój 9O mln EUR Źródło grafik: Designed by Freepik.com

Obszary aktywności PARP w latach 2014-2020 Start upy / VC Działalność rozwojowa i innowacyjna Usługi proinnowacyjne dla biznesu Infrastruktura drogowa i transportowa PARP Rozwój kadr przedsiębiorstw Klastry Umiędzynarodowienie firm

Działania PARP w PO Inteligentny Rozwój 2014-2020 Lublin, 22 czerwca 2015 r. Budżet PO IR 1O,1 Prace rozwojowe, wdrożenia innowacji mld EUR 8 w tym 8, 614 mld EUR z EFRR Inkubacja i akceleracja, inwestycje kapitałowe przedsiębiorstw Usługi proinnowacyjne Animacja współpracy, testowanie instrumentów Internacjonalizacja przedsiębiorstw Finansowanie rozwoju firm START Źródło grafik: Designed by Freepik.com

PARP w PO IR Oś priorytetowa II. Wsparcie otoczenia i potencjału przedsiębiorstw do prowadzenia działalności B+R+I przedsiębiorcy dotacja działania Wsparcie ochrony własności przemysłowej beneficjenci ostateczni forma pomocy alokacja w mln EUR 47,62 Bony na innowacje 80,67 Proinnowacyjne usługi IOB dla MŚP Umiędzynarodowienie Krajowych Klastrów Kluczowych (KKK) inno_lab 43,58 33,25 100,00

PARP w PO IR Oś priorytetowa III. Wsparcie innowacji w przedsiębiorstwach działanie beneficjenci ostateczni forma pomocy alokacja w mln EUR Badania na rynek 1047,89 Polskie mosty technologiczne Wsparcie promocji oraz internacjonalizacja innowacyjnych przedsiębiorstw MSP dotacja 10,00 90,00 4 Stock 6,35 Fundusz Innowacji 129,74 STARTER akceleracja nowopowstałych przedsiębiorstw Fundusze kapitału zalążkowego, pośrednio przedsiębiorcy instrument finansowy 180,64 Biznest syndykaty Sieci aniołów biznesu, pośrednio przedsiębiorcy 58,20

BADANIA NA RYNEK Na co? Dla kogo? Wdrożenie wyników prac b+r (własnych lub wykonanych na własne zlecenie) Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa Wielkość dotacji Podstawowe koszty kwalifikowane Minimalna wartość kosztów kwalifikowanych: 10 mln zł, w tym: prace rozwojowe max. 450 tys. zł wsparcia, do 1 mln kosztów kwalifikowanych (max. 45% intensywności wsparcia) doradztwo: max. 500 tys. zł wsparcia, do 1 mln kosztów kwalifikowanych (max. 50 % intensywności wsparcia) inwestycje zgodnie z mapą pomocy regionalnej. Maksymalna kwota dofinansowania wynosi 20 mln zł. eksperymentalne prace rozwojowe (personel, koszty badań, koszty operacyjne, materiały), doradztwo zewnętrzne na rzecz wdrożenia prac b+r, koszty inwestycyjne (rzeczowe aktywa trwałe, wartości niematerialne i prawne, nieruchomości do 10% wartości dotacji na inwestycje) Planowana data naboru Ogłoszenie konkursu: lipiec 2015 Nabór wniosków: sierpień wrzesień 2015

WSPARCIE MŚP W DOSTĘPIE DO RYNKU KAPITAŁOWEGO 4 STOCK Na co? Wsparcie projektów mających na celu przygotowanie dokumentacji do pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania o charakterze udziałowym lub dłużnym. Komponent 1. GPW/NewConnect/zagraniczne rynki regulowane (charakter udziałowy) Komponent 2. Emisja obligacji (charakter dłużny) Dla kogo? Wielkość dotacji Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa Zróżnicowana w zależności od komponentu i rynku (od 30 tys. do 200 tys. EUR, do 50% intensywności wsparcia) Podstawowe koszty kwalifikowane zakup usług doradczych w zakresie przygotowania dokumentacji i analiz niezbędnych do pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania o charakterze udziałowym lub dłużnym. Planowana data naboru Ogłoszenie konkursu: grudzień 2015 Nabór wniosków: styczeń marzec 2016

BONY NA INNOWACJE DLA MŚP Na co? Dla kogo? Finansowanie usług realizowanych przez jednostki naukowe na rzecz przedsiębiorstw polegających na opracowaniu nowego lub znacząco ulepszonego wyrobu, technologii produkcji, projektu wzorniczego lub usługi) Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa Wielkość wydatków kwalifikowalnych/dotacji Podstawowe koszty kwalifikowane Wydatki kwalifikowalne - min. 60 tys. zł, max., 400 tys. zł Intensywność wsparcia: mikro/mały - 80%, średni - 70% Zakup usługi od jednostki naukowej (w tym zakup materiałów niezbędnych do jej realizacji - maksymalnie 15 % wartości wydatków kwalifikowalnych projektu) Planowana data naboru Ogłoszenie konkursu: 31 lipca 2015 Nabór: od 31 sierpnia do 30 grudnia 2015

PROINNOWACYJNE USŁUGI IOB DLA MŚP Na co? Dla kogo? Wielkość dotacji Podstawowe koszty kwalifikowane Usługi proinnowacyjne świadczone przez akredytowane instytucje otoczenia biznesu, których zadaniem będzie wspierać procesy w firmie prowadzące do wdrożenia innowacji Mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa Szacunek wartości usługi: 50 tys. 420 tys. zł, Intensywność wsparcia: 70% Koszty usług doradczych w zakresie innowacji lub usług wsparcia innowacji Planowana data naboru Ogłoszenie konkursu: październik 2015 Nabór wniosków: listopad grudzień 2015

Na co? UMIĘDZYNARODOWIENIE KKK dofinansowanie usług doradczych świadczonych przez koordynatora klastra na rzecz jego członków (przedsiębiorców): służących wprowadzeniu na zagraniczne rynki oferty klastra na rzecz internacjonalizacji członków klastra, wymiany wiedzy, współpracy międzynarodowej, zwiększenia widoczności na rynkach międzynarodowych Dla kogo? Wielkość dotacji Podstawowe koszty kwalifikowane koordynatorzy Krajowych Klastrów Kluczowych Wydatki kwalifikowane: od 500 tys. zł do 5 mln zł Intensywność wsparcia: max. 85% bezpośrednich kosztów usług doradczych max. 50% kosztów ogólnych koordynatora (max. 10% wydatków kwalifikowalnych) dostęp do zagranicznej infrastruktury badawczo-rozwojowej; usługi doradcze dot. umiędzynarodowienia przedsiębiorcy; szkolenia w zakresie umiędzynarodowienia przedsiębiorcy; usługi niezbędne do aktywizacji przedsiębiorcy na arenie międzynarodowej koszty związane z udziałem w targach i misjach gospodarczych koszty wynagrodzeń i koszty administracyjne koordynatora (aktywizacja, marketing i zarządzanie zapleczem klastra) Planowana data naboru Ogłoszenie konkursu: październik 2015 r. Nabór wniosków: listopad 2015 r. - grudzień 2016 r.

inno_lab cele projektu Tworzenie innowacyjnego podejścia do wsparcia innowacyjności przedsiębiorstw w Polsce Tworzenie kultury akceptującej ryzyko, przyzwolenia na porażkę Łączenie twórczego i analitycznego podejścia, nauka przez działanie Kreowanie kultury współpracy Źródło grafik: Designed by Freepik.com

DUŻY BON WSPARCIE KRAJOWE Beneficjenci Całkowity budżet (2015) Mikro i mali przedsiębiorcy prowadzący działalność produkcyjną 4 120 000 zł Wartość dofinansowania Maksymalnie 50 tys. PLN; intensywność: 80% wydatków kwalifikowanych Cel Programu Utrwalanie i kontynuowanie współpracy mikro lub małych przedsiębiorców z jednostkami naukowymi Przedmiot wsparcia Termin naboru 10.03.2015 21.04.2015 Opracowanie przez jednostkę naukową dla przedsiębiorcy nowego lub znacząco ulepszonego dla firmy wyrobu lub technologii produkcji, podnoszących jego potencjał i konkurencyjność na rynku. Wsparcie może dotyczyć także wdrożenia (w tym wykonanie prototypów, testowanie) opracowanego wyrobu, technologii produkcji lub projektu wzorniczego. 14 Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Warszawa, 20.08.2008

WSPARCIE NA UZYSKANIE GRANTU WSPARCIE KRAJOWE Beneficjenci Dla małych i średnich dla przedsiębiorców samodzielnie przygotowujących wnioski albo zlecających przygotowanie wniosków osobom fizycznym, przedsiębiorcom lub jednostkom naukowym. Wartość dofinansowania Cel działania Przedmiot wsparcia max. 75 000 zł w przypadku koordynatora projektu max. 35 000 zł w przypadku partnera Zwiększenie innowacyjności mikro, małych i średnich przedsiębiorców przez dofinansowanie ich udziału w międzynarodowych programach innowacyjnych Pokrycie kosztów przygotowania i złożenia wniosku projektowego, w odpowiedzi na jedno wezwanie konkursowe, w ramach międzynarodowego programu innowacyjnego (np. H2020) Termin naboru 22 kwietnia 2015 r. do 22 czerwca 2015 r. Więcej informacji www.parp.gov.pl/granty Monika Antonowicz, Departament Programów Pilotażowych PARP e-mail: granty@parp.gov.pl tel. (22) 432 89 50

PO PW PLATFORMY STARTOWE DLA NOWYCH POMYSŁÓW ROZWÓJ START-UP ÓW W POLSCE WSCHODNIEJ Beneficjenci Całkowity budżet (PILOTAŻ 2015) Animatorzy Platform - ośrodki innowacji typu parki naukowo - technologiczne inkubatory technologiczne z makroregionu Polski Wschodniej Przedsiębiorstwa typu start-up 20 mln EUR Wartość dofinansowania Dofinansowanie do 100% wydatków kwalifikowanych związanych z inkubacją przedsiębiorstw typu start-up prowadzoną przez Platform Dotacja na rozwój przedsiębiorstwa do 800 tys. PLN, intensywność wsparcia do 85% wydatków kwalifikowanych Cel działania Terminy naboru (PILOTAŻ 2015) Stworzenie warunków sprzyjających rozwojowi nowych, innowacyjnych pomysłów biznesowych i ich realizacji w makroregionie Polski Wschodniej w formie przedsiębiorstw typu start-up Październik 2015 r. rozpoczęcie naboru wniosków na wybór Platform startowych II kwartał 2016 r. rozpoczęcie naboru wniosków na dotacje dla przedsiębiorstw

1.3.1 PO PW z budżetem 80 mln zł. Wdrożenia innowacji przez MSP. PO PW WDROŻENIA INNOWACJI PRZEZ MŚP Beneficjenci MŚP (wchodzący w skład ponadregionalnego powiązania kooperacyjnego) Całkowity budżet (2015) 80 mln PLN (2015) Wartość dofinansowania Cel działania Wartość wydatków kwalifikowalnych projektu od 1 do 7 mln PLN Celem interwencji skierowanej do MŚP działających w ramach ponadregionalnych powiązań kooperacyjnych jest zwiększenie ich potencjału w zakresie zdolności do realizowania procesów innowacyjnych. Przedmiot wsparcia W ramach poddziałania wspierane będą projekty, prowadzące do stworzenia innowacyjnych (na poziomie kraju) produktów poprzez wdrożenie (własnych lub nabytych) wyników prac B+R, mające na celu wdrożenie innowacyjnego produktu, poprzez: -przygotowanie do wdrożenia (usługi doradcze w zakresie innowacji i usług i wsparcia innowacji), -zakup praw patentowych, technologii, know-how, licencji związanych z wdrożeniem wyników prac B+R, oraz -etap wdrożenia obejmujący inwestycje w rzeczowe aktywa trwałe. Terminy naboru Lipiec 2015

PO PW WSPARCIE INTERNACJONALIZACJI MŚP Beneficjenci Beneficjenci: mikro-, mali i średni przedsiębiorcy z makroregionu Polski Wschodniej i ich konsorcja (w tym klastry). Całkowity budżet (2015) Wartość dofinansowania 93 mln EUR Kwota wsparcia do 500.000 PLN, po zrealizowaniu III etapów działania. Cel działania Zachęcenie przedsiębiorstw z PW do wyjścia na rynki międzynarodowe Przedmiot wsparcia Wsparcie zostanie skierowane na rzecz wzrostu internacjonalizacji MŚP z obszaru Polski Wschodniej, w szczególności w ramach rozwoju działań eksportowych w zakresie kluczowych ponadregionalnych specjalizacji gospodarczych określonych w Strategii rozwoju społecznogospodarczego Polski Wschodniej do roku 2020. Terminy naboru I kwartał 2016 r.

PO PW WZÓR NA KONKURENCJĘ Beneficjenci Całkowity budżet (2015) Wartość dofinansowania MŚP 144,2 mln EUR Etap I (audyty wzornicze w firmach) 100 tys. PLN Etapu II (wdrożenie w firmie strategii wzorniczej ) 3 mln PLN Cel działania Wzrost wykorzystywania wzornictwa w działalności przedsiębiorstw, co przełoży się na wdrożenie nowych produktów i usług na rynek. Przedmiot wsparcia Działanie przewiduje kompleksowe wsparcie MŚP w zakresie wykorzystania procesów wzorniczych obejmujące przeprowadzenie audytu wzorniczego oraz stworzenie strategii wzorniczej (rozumianej jako rekomendacje dalszych działań), na podstawie której poprzez wykorzystanie procesu projektowania wzorniczego wdrożona zostanie innowacja. Terminy naboru ogłoszenie konkursu w sierpniu, nabór od października do grudnia 2015

Pozostałe działania PARP w ramach PO PW 1. Wsparcie tworzenia sieciowych produktów turystycznych przez MŚP 2. Wsparcie zrównoważonego transportu miejskiego 3. Infrastruktura drogowa Źródło grafik: Designed by Freepik.com

Dziękuję za uwagę Dziękuję za uwagę PARP ul. Pańska 81/83 Warszawa www.parp.gov.pl Szczegółowe informacje na temat harmonogramu konkursów PARP: http://www.parp.gov.pl/index/index/1411