W NUMERZE: Najlepsze życzenia wszelkiej pomyślności w Nowym Roku 2006 naszym Czytelnikom życzy Redakcja. Podkarpackie konfrontacje fotograficzne

2 Wydarzenia Komunikaty W NUMERZE: Teatry... 4 Muzyka... 8 Muzea... 9 Biblioteki... 20 Domy i ośrodki kultury... 22 Galerie... 28 Wydarzenia... 3, 32 Lampa naftowa dla poetki z Belgii Na krańcach echa Migawki z Europejskich Dni Dziedzictwa: Ukryte piękno, Polichromie Adama Swacha w klasztorze oo. Dominikanów w Jarosławiu Wystawa Jan Paweł II we Lwowie. Z wdzięcznością za kanonizację Ojciec Święty i Jego fotograf Krośnieńska fotografia na europejskim festiwalu Tradycyjny taniec ludowy w Rzeszowie Kolorowy Puchar Uśmiechu Konferencja naukowa Kazimierz Chłędowski pisarz, polityk, badacz kultury Warsztaty dla dziennikarzy prasy samorządowej Pastelowe biennale Adam Harasiewicz w Rzeszowie Wawrzynek 2005 Obraz, Grafika, Rysunek, Rzeźba 2005 Na okładce: I str. Beskidzka kolęda w fotografii Aleksandra Dyla z Bielska Białej. Wystawę tak zatytułowaną można będzie obejrzeć w Tarnobrzeskim Domu Kultury od 1 13 stycznia. Planowane jest także (13 stycznia) spotkanie z autorem wystawy, w ramach którego odbędą się również projekcje jego filmów o tradycji kolędowania w Beskidzie Żywieckim (oraz o Tarnobrzegu, rodzinnym mieście autora). O materiały do kolejnego Informatora (imprezy marzec kwiecień, wydarzenia od listopada) prosimy do 28 lutego. Najlepsze życzenia wszelkiej pomyślności w Nowym Roku 2006 naszym Czytelnikom życzy Redakcja Kartka pocztowa ze zbiorów MBL w Sanoku autorstwa B. Rychter-Janowskiej, lata 30. XX w. Podkarpackie konfrontacje fotograficzne Wojewódzki Dom Kultury w Rzeszowie zaprasza do udziału w czwartej edycji Podkarpackich Konfrontacji Fotograficznych organizowanych pod patronatem Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej dla grup i klubów działających przy placówkach kultury oraz w innych środowiskach twórczych Podkarpacia. Patronat medialny objął Biuletyn Fotograficzny. Zgłoszenia z pracami na wystawę przyjmowane będą w WDK (ul. Okrzei 7, 35-959 Rzeszów, tel. 017-853-52-57) do 28 lutego, wernisaż wystawy zaplanowano na 14 marca. Podkarpackie Konfrontacje to dobra okazja do porównań postaw i umiejętności artystów fotografii z miłośnikami tej dyscypliny sztuki. ciąg dalszy na stronie 3 PODKARPACKI INFORMATOR KULTURALNY nr 41 styczeń luty 2006 www. podkarpackie.pl/informator Wydawca: Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego Redakcja: Departament Edukacji i Kultury Oddział Kultury 35-959 Rzeszów, ul. Grunwaldzka 15, tel. 0 17 860-67-83, faks 0 17 850-17-21, e-mail: csoja@podkarpackie.pl Opr. red.: Cecylia Soja Opr. wyd., skład i druk: Mitel s.c., telefon/faks: 0 17 852-13-62, 0 17 861-26-69, e-mail: materialy@mitel.com.pl Za zmiany w repertuarze i terminach imprez redakcja nie bierze odpowiedzialności. Redakcja nie zwraca tekstów nie zamówionych oraz zastrzega sobie prawo ich redagowania i skracania. Autorami informacji są placówki kulturalne Rzeszowa i woj. podkarpackiego. Nakład: 2000 egz. ISSN 1507-6156

Komunikaty Wydarzenia 3 Lampa naftowa dla poetki z Belgii W VI Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim o Lampę Ignacego Łukasiewicza organizowanym przez Krośnieński Dom Kultury wzięło udział 98 autorów z Polski oraz środowisk polonijnych z Australii, Belgii, Chorwacji, Litwy, Rumunii, Szwecji, USA, Węgier. Jury w składzie: Marek Wawrzkiewicz przewodniczący, poeta, prezes ZG Związku Literatów Polskich, Jan Tulik poeta, krytyk literacki, Wacław Turek poeta, I miejsce przyznało Leokadii Komaiszko z Belgii, II Rafałowi Jaworskiemu z Tychów, III Halinie Kurek ze Zręcina, wyróżnienia: Eli Galoch z Turku, Ewie Kaca z Namysłowa, Tadeuszowi Lira-Śliwie z Wrocławia. Podczas Biesiady Poetyckiej, w czasie której ogłoszone zostały wyniki konkursu i wręczone nagrody, Marek Warzkiewicz powiedział: Konkursowe prace były dobre, co cieszy, tym bardziej, że są to wiersze nadesłane z różnych stron świata i świadczą o tym, że ci ludzie nie tylko nie zapomnieli języka polskiego, ale w sposób znakomity operują nim w tak trudnej dziedzinie jaką jest poezja. To są rzeczywiście dobre wiersze, wiersze przeżyte, autentyczne, cechujące się różnymi poetykami, stylami, więc trudno było z tylu dobrych wybrać te najlepsze. Mam Strona tytułowa almanachu jak zwykle przy takich okazjach uczucie niespełnienia, które polega na tym, że chciałoby się tych utworów nagrodzić więcej. Szczególnie chciałbym podkreślić walory poezji laureatki Leokadii Komaiszko mieszkającej w Belgii. Napisała wiersze o Wileńszczyźnie, skąd pochodzi, przepojone wielkim uczuciem do miejsca urodzenia. Gratuluję również pomysłu organizowania konkursu, uważam, że jest to konkurs ważny i przypomnę, że konkursów poetyckich jest w Polsce ok. 1500, ale ten jest wyjątkowy, bo adresowany do poetów polskich mieszkających na obczyźnie. Nagrodzone wiersze odczytał znany aktor Wojciech Siemion. Podczas biesiady poetyckiej odbyła się również promocja tomików: Progi Haliny Kurek, Inne powody Marka Kusiby i wydanej w Krośnie prozy Wojciecha Piotrowicza z Wilna W głąb i z bliska. Warto też dodać, że zaprezentowano na spotkaniu kolejny, piąty już almanach poetycki Klubu Literackiego Krośnieńskiego Domu Kultury Furtki niedomknięte, w którym prezentowani są twórcy naszego regionu oraz laureaci Konkursu Poetyckiego o Lampę Ignacego Łuksiewicza. Z recitalem muzycznym wystąpiła Iza Borek, laureatka Grand Prix tegorocznej edycji Ogólnopolskiego Konkursu Piosenki Wygraj Sukces Wacław Turek ciąg dalszy na stronie 32 ciąg dalszy ze strony 2 Konkurs piosenki Wygraj Sukces Tarnobrzeski Dom Kultury zaprasza do udziału w jedenastej edycji konkursu. Jest on organizowany dla solistów od 6 do 19 lat. Zgłoszenia uczestników na formularzu dostępnym pod adresem internetowym (dostęp od 6 stycznia) www.formularz.tdk.etbg.pl do 15 lutego. Bliższe informacje u organizatora (TDK, ul. Słowackiego 2, 39-400 Tarnobrzeg, tel./faks 015-822-21-10, e-mail: biuro@wygrajsukces.com.pl, www.wygrajsukces.com.pl). Konkurs plastyczny Pocztówki z Polski Teatr Lalki i Aktora w Łomży rozpisał polską edycję konkursu plastycznego Pocztówki z Polski (na wzór zorganizowanego w ubiegłym roku Międzynarodowego Dziecięcego Festiwalu w Szybeniku na Chorwacji). Warunki uczestnictwa: wiek 7 13 lat, konkurs przeznaczony dla grup, jego przedmiotem są prace przedstawiające swoje miasto, jego panoramę, zabytek oddający koloryt miasta. Format prac: płótno o wymiarach 140 100 (prac nie należy oprawiać). Termin nadsyłania prac: 31 marca (TLiA, Pl. Niepodległości 14, 18-400 Łomża, tel./faks 086-216-59-55, e-mail: teatrlomza@hi.pl tam też bliższe informacje). Laureaci najlepszych prac (obok nagród) zostaną zaproszeni na Międzynarodowy Festiwal Walizka 30 maja 2 czerwca). Nagrody w Łańcucie Przyznane zostały doroczne nagrody Burmistrza Miasta Łańcuta za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechnienia i ochrony kultury. Otrzymali je: Zbigniew Trześniowski za całokształt działalności w dziedzinie upowszechnienia kultury i twórczość literacką (m.in. jako autorowi wielu publikacji i opracowań o legendach i historii Łańcuta, m.in. Ditko spod kamiennego ostu. Legendy i opowieści z Łańcuta i okolicy czy W zakamarkach łańcuckiej okolicy, autora opracowań o krzyżach, figurach i kapliczkach przydrożnych Łańcuta i okolic) oraz Lucyna Kozioł za szczególne osiągnięcia w twórczości artystycznej w dziedzinie muzyki i edukacji artystycznej (m.in. jako kierownikowi chóru Amare, zdobywcy Grand Prix w X Ogólnopolskim Festiwalu Piosenki Religijnej we Wrocławiu oraz I miejsca w VIII Ogólnopolskim i VI Międzynarodowym Dziecięcym Festiwalu Piosenki i Pieśni Religijnej w Łodzi). Gratulujemy!

4 Teatry TEATR IM. WANDY SIEMASZKOWEJ W RZESZOWIE adres: 35-010 Rzeszów, ul. Sokoła 7/9 Dyrektor naczelny: Zbigniew Rybka telefony: centrala (0 17) 853 20 01 dyrekcja 0 17 850-75-50, faks 0 17 853-27-48 e-mail: sekretariat@teatr-rzeszow.com internet: www.teatr-rzeszow.com Sprzedaż i rezerwację biletów indywidualnych i zbiorowych prowadzą: Biuro Obsługi Widzów oraz Kasa Teatru: poniedziałki 8.00 16.00 wtorki piątki 8.00 18.00 soboty i niedziele 15.00 18.00 W repertuarze Duża scena ALICJA W KRAINIE CZARÓW na podstawie powieści Lewisa Carrolla scen. i reż. Cezary Domagała scenogr. Jerzy Rudzki muzyka Tomasz Bajerski chor. Tomasz Tworkowski obsada: Ewa Greś, Mariola Łabno-Flaumenhaft, Martyna Kubiak (gośc.), Zuzanna Madejska (gośc.), Małgorzata Machowska, Barbara Napieraj, Agnieszka Smolak, Beata Zarembianka, Robert Chodur, Artur Hauke, Wojciech Kwiatkowski, Dariusz Matys, Adam Mężyk, Grzegorz Pawłowski, Paweł Wiśniewski Alicja w Krainie Czarów to rozśpiewany, zabawny, pełen niezwykłości i magii spektakl dla całej rodziny. Ta powszechnie znana i kochana przez pokolenia młodzieży opowieść w realizacji rzeszowskiego teatru urozmaicona zostanie dwudziestoma specjalnie napisanymi piosenkami, układami choreograficznymi i kilkudziesięcioma barwnymi kostiumami. BALLADYNA Juliusz Słowacki reż. Katarzyna Deszcz scenogr. Anna Sekuła muz. Krzysztof Suchodolski obsada: Agnieszka Smolak, Anna Demczuk, Mariola Łabno- -Flaumenhaft, Małgorzata Machowska, Katarzyna Słomska, Beata Zarembianka, Robert Chodur, Artur Hauke, Ryszard Jabłoński, Wojciech Kwiatkowski, Piotr Napieraj, Grzegorz Pawłowski, Paweł Wiśniewski Balladyna w reżyserii Katarzyny Deszcz to opowieść o współczesnej dziewczynie, która podobnie jak wiele dzisiejszych młodych kobiet pragnie zrobić wielką karierę, zdobyć pieniądze i miłość. Gotowa jest na wszystko, byle wyrwać się z rzeczywistości, w której brak perspektyw. Kiedy zatem na horyzoncie pojawia się przystojny, młody i bogaty rycerz szukający żony, dziewczyna stawia całe swoje dotychczasowe życie na jedną kartę. By osiągnąć swój cel, nie zawaha się przed niczym: pozbędzie się rywalki, wyrzeknie 13. RZESZOWSKIE SPOTKANIA KARNAWAŁOWE 28 stycznia 12 lutego 2006 r. ZAPRASZAMY Program w afiszach rodziny, usunie niewygodnych świadków, zagłuszy wyrzuty sumienia. Potem wypadki potoczą się już lawinowo Czy jednak zaspokojenie ambicji daje jej pełnię szczęścia? Czy zawrotna kariera, bogactwo i władza są w stanie zabić w niej człowieczeństwo? Czy istnieją reguły moralne, których nikomu nie wolno przekroczyć? CAFE SAX piosenki Agnieszki Osieckiej scen., reż. Cezary Domagała scenogr. Tatiana Kwiatkowska chor. Tomasz Tworkowski obsada: Ksenia Pomian, Ewa Greś, Małgorzata Jakubiec- -Hauke, Robert Chodur, Michał Rykowski muzycy: Jarosław Fryderyk Gajewski, Ireneusz Szczepański, Witold Solarski, Jacek Augustym Pacześniak Nawet gdybym umiała pisać lepiej, wolałabym to robić gorzej, byleby się dostać bliżej człowieka mawiała Osiecka. Była jedną z nielicznych, którym sztuka docierania do ludzi naprawdę się udała. Jej piosenek słuchała cała Polska. W spektaklu przypomnimy największe przeboje, do których teksty napisała Agnieszka Osiecka. Wielka poetka codzienności, która zamykała najważniejsze sprawy w najprostszych słowach, między wierszami ŚMIERĆ KOMIWOJAŻERA Arthur Miller reż. Bartłomiej Wyszomirski scenogr. Iza Toroniewicz obsada: Małgorzata Machowska, Małgorzata Jakubiec-Hauke, Ryszard Jabłoński, Sebastian Badurek, Robert Chodur, Artur Hanke, Grzegorz Pawłowski, Paweł Wiśniewski ciąg dalszy na stronie 5 Śmierć komiwojażera ; na zdjęciu od lewej: Artur Hauke, Małgorzata Machowska i Ryszard Jabłoński fot. M. Żminkowski

Teatry 5 ciąg dalszy ze strony 4 Willy Loman, tytułowy komiwojażer, traci pracę, okazuje się niepotrzebny firmie, której poświęcił całe swoje życie. W jednej chwili rozsypuje mu się cały przez lata budowany pieczołowicie świat. Gorączkowo próbuje pozbierać strzępy swojego życia w jakąś sensowną całość. Desperacko chwyta się skrawków nadziei, byleby tylko nie poczuć, że świat dookoła niego (i on sam także) rozpada się i ginie. Wszelkie próby kończą się jednak fiaskiem, z którego Willy Loman podnieść się już nie zdoła TAJEMNICZY OGRÓD (THE SECRET GARDEN) Frances Hodgson Burnett adapt. i reż. Cezary Domagała scenogr. Jerzy Rudzki muz. Tomasz Bajerski chor. Tomasz Tworkowski przyg. muz. Bożena Martowicz asystent reż. Ewa Greś obsada: Ewa Greś, Grzegorz Pawłowski, Sebastian Badurek, Małgorzata Jakubiec, Paweł Wiśniewski, Mariola Łabno- -Flaumenhaft, Wojciech Kwiatkowski Tajemniczy ogród to musicalowa wersja jednej z najpiękniejszych książek dla młodzieży. Wzruszająca opowieść o przyjaźni, która przywraca sens życia, radość i nadzieję, kruszy głęboko skrywane uprzedzenia, pomaga w leczeniu bolesnych ran i pokonywaniu trudności. Tytułowy ogród, zapuszczony i zamknięty od czasu śmierci pani domu, jest miejscem spotkań trójki młodych przyjaciół. Tutaj właśnie za sprawą dzieci dokonuje się cud: wiosna powraca nie tylko do tajemniczego ogrodu, ale także do zimnych zranionych serc. Tajemniczy ogród to mądry i urzekający spektakl, który z pełnym przekonaniem można polecić wszystkim. TANGO Stanisław Mrożek reż. Jacek Bunsch scenogr. Anna i Tadeusz Smoliccy muz. Jan Grzywacz obsada: Ryszard Jabłoński, Robert Chodur, Katarzyna Słomska, Anna Kerth, Jerzy Kulicki, Artur Hauke, Zyta Czechowska (gośc.) Od pamiętnej premiery Wesela nie było w Polsce sztuki, która wzbudziłaby równie jednogłośny aplauz. Witkacy przyszedł za wcześnie, Gombrowicz jest obok, Mrożek pierwszy przyszedł w samą porę. I to na obu zegarach: polskim i zachodnim. Melodia La Cumparsity zabrzmiała równie zrozumiale w Krakowie i Paryżu, Santiago i Wilnie. Jan Błoński PRYWATNA KLINIKA John Chapman, Dave Freeman reż. Jerzy Bończak premiera: 11 lutego Spektakl jest farsą i jak na farsę przystało, ma zagmatwaną fabułę. Akcja toczy się w apartamencie bogatego Anglika, w którym spotykają się żona i kochanka. Jedna o drugiej pozornie nic nie wie W repertuarze Mała scena PAMIĘTNIK NARKOMANKI Barbara Rosiek reż. Henryk Rozen pios. Edward Stachura obsada: Ewa Greś, Adam Mężyk Powstały na faktach autentycznych Pamiętnik to poruszająca historia dziewczyny, której narkotyki odebrały kilkanaście lat normalnego życia, która balansując na krawędzi życia i śmierci znajduje w sobie dość siły i odwagi, by wyrwać się z uzależnienia. Prawdziwe i bardzo osobiste, a momentami wręcz drastyczne wyznania dziewczyny, przeplatane są pięknymi poetyckimi piosenkami E. Stachury. Ewa Greś w Pamiętniku narkomanki fot. M. Żminkowski MÓJ BOSKI ROZWÓD Geraldine Aron tłum. Anna Wołek, Krystyna Podleska reż. i scen. Grzegorz Mrówczyński monodram w wyk. Anny Demczuk Mój boski rozwód to szalenie dowcipna, błyskotliwa i inteligentna komedia o miłości, i zdradzie, o przyjaźni i seksie, o przemijaniu i radości życia, o kobiecych tęsknotach i odwiecznych problemach w stosunkach damsko-męskich. Pełne humoru, ale i życiowej mądrości teksty, zabawne sytuacje, momenty zaskakujące, śmieszne i wzruszające sprawią, że popatrzycie na swoje życie zupełnie inaczej. SHIRLEY VALENTINE Willy Russell reż. Henryk Rozen monodram w wyk. Marioli Łabno-Flaumenhaft Kto powiedział, że nie zaczyna się od nowa jak się ma czterdzieści kilka lat? Shirley Valentine jest zszarzałą, znużoną kobietą, niedocenianą przez męża i siebie, wiodącą monotonne życie kury domowej, spędzającą całe dnie w kuchni, gdzie analizuje i porządkuje swoje życie podczas długich burzliwych rozmów ze ścianą. Zajrzawszy w swoje życie od kuchni, Shirley pewnego dnia znajduje właściwy przepis: postanawia wszystko zacząć od nowa Zabawna opowieść o ważnych sprawach, pełna wdzięku, humoru i ironii, gorzkich prawd o nas samych, ale i optymizmu. ciąg dalszy na stronie 6

6 Teatry TEATR MASKA W RZESZOWIE adres: 35-064 Rzeszów, ul. Mickiewicza 13 Dyrektor naczelny: Antoni Borek Dyrektor artystyczny: Ewa Piotrowska telefony: centrala 0 17 862-68-08 sekretariat 0 17 862-57-17, faks 0 17 862-24-07 Biuro Organizacji Widowni: 0 17 852-06-14, 0 17 850-13-60 e-mail: teatrmaska@sih.pl internet: www.teatrmaska.sih.pl Królowa śniegu fot. S. Podleśny W repertuarze CALINECZKA Hans Christian Andersen adapt., reż., scen. Janusz Pokrywka muz. Antoni Mleczko Los doświadcza Calineczkę bardziej niż moglibyśmy się spodziewać po jej malutkiej, kruchutkiej postaci. Czy uda jej się wydostać z łap wstrętnej Ropuchy i jej syna, czy zbytnio nie dotkną jej obelgi Chrabąszczy i czy stary Kret odstąpi od zamiaru uwięzienia jej jako swojej żony w podziemnych korytarzach? I czy jej dobre serce zostanie nagrodzone? Te pytania zawsze nurtują, kiedy czytamy baśń Andersena, a jeszcze bardziej, gdy oglądamy historię Calineczki w teatrze. Baśnie nigdy się nie starzeją, i zawsze mają nam coś do powiedzenia, a Calineczka z pewnością należy do tych najpiękniejszych. Przedstawienie dla najmłodszych. KRÓLOWA ŚNIEGU Oleg Żiugżda (na motywach baśni H. Ch. Andersena) przekł. Ludmiła Rugowska reż. Oleg Żiugżda scen. Larisa Mikina Probodiak muz. Timur Kalinowski Skąd się wzięło na świecie zło? Czy jest go na ziemi więcej niż dobra? Które z nich jest silniejsze? Czy piękne ciąg dalszy ze strony 5 NORWAY.TODAY Igor Bauersima przekł. Monika Muskała reż. Tadeusz Gogolewski scen. Maciej Preser obsada: Agnieszka Smolak, Sebastian Badurek Sztuka Igora Bauersimy oparta jest na autentycznych wydarzeniach. W 2000 r. para 20-latków Austriaczka i Norweg, którzy poznali się na czacie i nigdy wcześniej nie widzieli popełniła samobójstwo, skacząc z jednego z najbardziej znanych norweskich fiordów. Julia i August bohaterowie sztuki, zbuntowali i śmiali w wirtualnym kontakcie, w rzeczywistości okazują się zagubieni i bardzo samotni. Dla obojga wyprawa na fiord staje się nie tylko ucieczką, ale także kluczem do poznania własnych pragnień i lęków. zawsze jest dobre, a brzydkie zawsze jest złe? Czy zło można pokonać? Królowa Śniegu jest jedną z najpiękniejszych, poetyckich prób odpowiedzi na te pytania. Opowieść o rozbitym diabelskim lustrze w metaforyczny sposób wyjaśnia wszechobecność zła w świecie i trudności z jego identyfikacją. PODRÓŻE KOZIOŁKA MATOŁKA Kornel Makuszyński adapt. i reż. Arkadiusz Klucznik scen. Grażyna Skała muz. Włodzimierz Szomański chor. Katarzyna Aleksander-Kmieć Koziołek Matołek jak twierdzi pan Makuszyński, a on wie najlepiej wędrował po świecie 117 lat! A przygód, które śmieszą, zadziwiają, a niekiedy mrożą krew w żyłach, miał bez liku. W naszym przedstawieniu Matołek odwiedza Chiny, Indie, afrykański busz i piaski Sahary. Te niezwykłe, egzotyczne podróże odbywają się przy dźwiękach muzyki z różnych stron świata, a oryginalne, piękne kostiumy i lalki oddają klimat każdego z odwiedzanych krajów. Spektakl tryska humorem, rozbrzmiewa muzyką i mieni się kolorami. Przedstawienie dla dzieci od 6 lat. PRZYGODY ROZBÓJNIKA RUMCAJSA musical na podst. powieści Václava Čtvrtka Ernest Bryll (libretto), Katarzyna Gärtner (muzyka) reż. Kazimierz Mazur scen. Elżbieta Tolak chor. Laila Arifulina Jest to duża forma sceniczna grana w żywym planie, z bogatą scenografią i barwnymi kostiumami. Kompozytor, reżyser i choreograf na kanwie opowieści o dobrym rozbójniku w mistrzowski sposób bawią się współczesnymi rodzajami muzyki, nie zatracając przy tym baśniowego charakteru Rumcajsowego świata. W spektaklu brzmi muzyka rockowa, reggae, hip-hop, dance. Na zasadzie kontrastu wprowadzono też klasycznego menueta. Spektakl jest pełen humoru: słownego, sytuacyjnego i muzycznego; delikatnego, romantycznego i tego z gatunku grozy. Przedstawienie dla dzieci powyżej 6. roku życia. ciąg dalszy na stronie 7

Teatry 7 ESTRADA RZESZOWSKA adres: 35-025 Rzeszów, ul. Jagiellońska 24 Dyrektor naczelny i artystyczny: Dariusz Dubiel telefon: 0 17 853-80-04 28 stycznia, godz. 19.00 GREK ZORBA Mikis Theodorakis Teatr Wielki Opera Narodowa w Warszawie Rzeszów, sala Filharmonii 25 lutego, godz. 17.00 WESOŁA WDÓWKA Franciszek Lehar Opera Śląska z Bytomia Rzeszów, sala Filharmonii W stałym repertuarze małe formy teatralne A TO POLSKA WŁAŚNIE wg S. Wyspiańskiego adapt. i reż. Dariusz Dubiel scen. Janusz Pokrywka muz. Krzysztof Zakrzewski Wesele i Wyzwolenie S. Wyspiańskiego to dramaty, które nie straciły nic ze swojej aktualności. Takie pojęcia jak Polska, solidarność, patriotyzm, wypowiadane w jego dramatach, brzmią tak samo aktualnie, jakby były wypowiadane dzisiaj. Jeśli dodamy do tego niemożność działania, marazm i przysłowiowe zgubienie złotego rogu, to mamy do czynienia nie z dramatem historycznym, a współczesnym. Spektakl przeznaczony dla młodzieży szkół gimnazjalnych, średnich i osób dorosłych. Doskonale poszerza wiedzę z zakresu dramatu i teatru modernistycznego. CZARNE KWIATY wg Cypriana Kamila Norwida czyli rzecz o Chopinie, Mickiewiczu, Słowackim i nie tylko oprac. dram. i reż. Dariusz Dubiel scen. Janusz Pokrywka Na spektakl składają się teksty Norwida: Czarne kwiaty, fragmenty Promethidiona i Fortepianu Chopina. Norwid odwiedza F. Chopina, J. Słowackiego i A. Mickiewicza w ich mieszkaniach w Paryżu. O czym rozmawiali i jakim językiem możemy się dowiedzieć oglądając spektakl. Widowisko dla młodzieży szkół średnich i dorosłych. Scena propozycji Estrady INDYK Sławomir Mrożek Teatr Maska oprac. tekstu, reż. i kostiumy Janusz Pokrywka scenogr. Marek Pokrywka kukły teatralne Przemysław Pokrywka Bezradny Książę na gwałt szuka jakiejkolwiek idei, która by w krainie, gdzie nikomu się nic nie chce, pobudziła do działania. ciąg dalszy ze strony 6 TYGRYS PIETREK Hanna Januszewska, Jan Wilkowski reż. i scen. Ireneusz Maciejewski (Akademia Teatralna) muz. Anna Świętochowska konsultacja cyrkowa Paweł Suski opieka pedagogiczna Andrzej Beya Zaborski Mały Tygrys boi się wszystkiego się. Boi się huku i trzasku piorunów, gradu, chmur, boi się mroku i blasku, a nawet brzęczenia muchy. Zaniepokojona tym faktem Mama Tygrysica postanawia wraz z innymi Tygrysami pokazać malcowi, co to jest strach i skąd się bierze odwagę. Kreują różne światy, wcielają się w różne postacie, stawiają przed Pietrkiem rozmaite zadania, a wszystko to dzieje się w jednym miejscu w cyrku, przy sznurach z praniem. Przy pomocy dziecięcej wyobraźni Mały Tygrys odbywa niezwykłą podróż, gdzie doświadcza rozmaitych rodzajów odwagi. Przejrzysta fabuła, dowcipny tekst, zabawne sytuacje, śmieszne kostiumy i żywiołowa gra aktorska sprawiają, że przedstawienie staje się teatrem familijnym. Przedstawienie dla najmłodszych. Tygrys Pietrek fot. Triada-Color REPERTUAR niedziele, godz. 16.30 15 stycznia Tygrys Pietrek 22 stycznia Calineczka 29 stycznia Przygody Rozbójnika Rumcajsa 5 lutego Calineczka 12 lutego Podróże Koziołka Matołka 19 lutego Królowa Śniegu 26 lutego Przygody Rozbójnika Rumcajsa

8 Muzyka Muzea FILHARMONIA IM. A. MALAWSKIEGO W RZESZOWIE adres: 35-959 Rzeszów, ul. Chopina 30 Dyrektor naczelny: Wergiliusz Gołąbek Dyrektor artystyczny: Jerzy Kosek telefony: dyrekcja tel./faks 0 17 862-23-33 centrala 0 17 862-84-08 Biuro Koncertowe 0 17 862-85-07 e-mail: filh.rz@pro.onet.pl internet: www.filharmonia.rzeszow.pl 3 lutego, godz. 19.00 KONCERT KARNAWAŁOWY ZESPÓŁ TANGATA Krzysztof Jakowicz skrzypce W programie: tanga W programie 13 stycznia, godz. 19.00 KONCERT SYMFONICZNY ORKIESTRA FILHARMONII RZESZOWSKIEJ Mirosław Jacek Błaszczyk dyrygent Iwona Socha sopran W programie: melodie musicalowe, muzyka filmowa 20 stycznia, godz. 19.00 KONCERT SYMFONICZNY ORKIESTRA FILHARMONII RZESZOWSKIEJ Jan Walczyński dyrygent Jan Ptaszyn-Wróblewski saksofon Henryk Miśkiewicz saksofon D. Sikała saksofon W programie: piosenki F. Sinatry w aranżacji Jana Walczyńskiego 26 stycznia, godz. 17.00 27 stycznia, godz. 19.00 KONCERT SYMFONICZNY ORKIESTRA FILHARMONII RZESZOWSKIEJ Maciej Niesiołowski dyrygent Anita Maria Maszczyk sopran Wioletta Białk sopran W programie: Ch. Gounod J. Offenbach J. Strauss G. Bizet N. Dostal Maciej Niesiołowski Krzysztof Jakowicz 10 lutego, godz. 19.00 KONCERT SYMFONICZNY ORKIESTRA FILHARMONII RZESZOWSKIEJ Jerzy Kosek dyrygent Dima Chaaback fletnia Pana W programie: A. Borodin, P. Czajkowski, J. Last, D. Chaaback 17 lutego, godz. 19.00 KONCERT SYMFONICZNY ORKIESTRA FILHARMONII RZESZOWSKIEJ Bogdan Jarłomowicz dyrygent Tomasz Tomaszewski skrzypce Wiesław Prządka akordeon Filip Wojciechowski fortepian W programie: W. Szpilman i A. Piazzolla 23 lutego, godz. 13.00 24 lutego, godz. 19.00 KONCERT SZKOLNY ZAKOŃCZENIE KARNAWAŁU ORKIESTRA FILHARMONII RZESZOWSKIEJ Ewa Bocian flet Rolf Bartkiewicz flet Joanna Supranowicz harfa Barbara Wilczyńska flet Marian Rzym perkusja W programie: M. Magin, A. Vivaldi, N. Rosauro

Muzyka Muzea 9 MUZEUM OKRĘGOWE W RZESZOWIE adres: 35-030 Rzeszów, ul. 3 Maja 19 Dyrektor: Sylwester Czopek telefony: dyrekcja 0 17 853-52-78 faks 0 17 853-60-84 e-mail: sekretariat@muzeum.rzeszow.pl internet: www.muzeum.rzeszow.pl Wystawy stałe Galeria Dąmbskich malarstwo europejskie XVI XX wieku Galeria malarstwa polskiego XVIII XX wieku Kamień brąz żelazo pradzieje Polski południowo- -wschodniej Wystawy czasowe Fantastyczny świat w kompozycjach Mariana Kruczka (od połowy stycznia do końca marca) Czyn zbrojny żołnierza polskiego 1914 1945 wystawa zorganizowana w oparciu o zbiory rzeszowskiego kolekcjonera Jana Partyki Godziny otwarcia Muzeum: wtorki czwartki, niedziele 9.00 15.00 piątki 10.00 17.30 soboty, poniedziałki nieczynne Biblioteka: wtorki piątki 10.00 14.30 Ceny biletów 6,50 zł i 4,50 zł (ulgowe) bilet-karnet zapewniający wstęp do wszystkich muzeów (także: Etnograficznego, Historii Miasta Rzeszowa i Podziemnej Trasy Turystycznej) 16 zł i 11 zł (ulgowy) przewodnik 20 zł Fantastyczny świat w kompozycjach Mariana Kruczka W Muzeum Okręgowym w Rzeszowie będzie prezentowana (po raz pierwszy w naszym mieście od 1965 roku) wystawa Mariana Kruczka jednego z najbardziej barwnych i kreatywnych polskich artystów lat 60. i 70. XX wieku. Twórca był związany w ciągu całego artystycznego życia z Krakowem (m.in. pracował jako docent na ASP). Kruczek należał (przez swoje miejsce pochodzenia i krąg oddziaływań) do podkarpackiego Sanoka świata kolorowych wzgórz (urozmaiconych m.in. barwnymi cerkwiami) i owej mozaiki kulturowej. Działalność artystyczna artysty jest także dostrzegalna w Rzeszowie, bo jego Krata w BWA (przywodzi na myśl bajkową groteskę) jest ważnym dziełem. Kompozycja ta daje mu stałe miejsce wśród wybitnych artystów związanych z naszym miastem. Stworzone przez Mariana Kruczka (przeważnie metalowe) rzeźby przestrzenne (małe i monumentalne), płaskorzeźby-reliefy, grafiki i obrazy ukazują jego fantastyczną wizję (pogodnego i radosnego) świata. Pozornie uproszczone dzieła były wykonywane przez Mariana Kruczka jako Marian Kruczek, krata w BWA w Rzeszowie, 1964 69 fot. M. Stopyra swoiste i niepowtarzalne utwory (o zawsze głęboko przemyślanej kompozycji i artystycznym wyrazie, a także unikalnej estetyce). Twórca kreował rzeczywistość (głównie rzeźby i płaskorzeźby) z najróżniejszych (prawie zużytych) przedmiotów wyszukanych na złomowiskach, a także śmietnikach czasu i nadawał im nowy ponadczasowy sens. Te przeżyte i nikomu już niepotrzebne, wybrane przez niego rzeczy, ciągle piękne, zostały przywrócone do nowego życia. Artysta nadał im równocześnie inną, odmienną funkcję i artystyczny wymiar. Prace te (stworzone najpierw w umyśle artysty), otrzymały konkretną kompozycję (zostały wytworzone w realnej materialnej formie). Artysta dawał swym dziełom zawsze dowcipne, śmieszne, niekiedy literackie, bądź swojskie tytuły, którymi równocześnie zamykał kompozycje w jedną integralną całość i spinał jak klamrą. Autor do swoich dzieł wykonywał szereg szkiców, projektów, które następnie z godną uwagi determinacją realizował, wyszukując z otaczającego świata i pozornie nieistniejącej rzeczywistości przedmiotów spoza bytu. (Artysta pełnoplastyczne rzeźby tworzył z gotowych, wręcz pospolitych przedmiotów o artystycznej wymowie.) Płaskorzeźby wykonywał poprzez zatapianie w gipsie lub betonie (niekiedy malowanym) najróżniejszych, odpowiednio dobranych rzeczy codziennego użytku; małych, a także większych (o zróżnicowanej fakturze i kolorze), niekiedy rzeźbił albo odciskał (głównie muszelki), dzięki czemu stworzył niepociąg dalszy na stronie 10

10 Muzea MUZEUM ETNOGRAFICZNE IM. F. KOTULI Oddział Muzeum Okręgowego w Rzeszowie adres: 35-064 Rzeszów, Rynek 6 Kierownik: Krzysztof Ruszel telefon: 0 17 862-02-17 Wystawy stałe Stroje ludowe Rzeszowiaków i Lasowiaków Dawna rzeźba ludowa Wystawy czasowe Wstęp do legendy czyli Rzeszowskie powroty (styczeń kwiecień) Godziny otwarcia Muzeum: wtorki czwartki, niedziele 9.00 15.00 piątki 10.00 17.30 soboty, poniedziałki nieczynne Archiwum: w dni robocze 9.00 14.00 Ceny biletów 5,50 zł i 3,50 zł (ulgowe) przewodnik 20 zł Wstęp do legendy czyli Rzeszowskie powroty Taka była podmiejska otulina wielkiego Rzeszowa jeszcze na początku lat 60. ubiegłego stulecia. To już prawie ostatnie pożółkłe fotografie wyciągnięte z komodowych szuflad i wyblakłych, rodzinnych albumów. Tamtych ludzi z tamtego Rzeszowa także już jak na lekarstwo. Rudki, Wygnaniec, Budy, Ruska Wieś, Stawiska, Czekaj, Psiarnisko, Maćkówka. Parterowe, drewniano-murowane, pokoleniowe, Widok na ul. Hetmańską w kierunku Zamku (zdj. z 1952 r.) fot. F. Kotula rodzinne gniazda, piejące kogutami, ryczące bydłem, szczekające kundlami. Kwietne, owocowe, błotniste, bajorkowe, trzepoczące rozwieszonym praniem. To było dawno, kiedy ukochany Wisłok mineralną wodą płynął. Rozpędzony socjalizm bardzo szybko zalał to betonem, wielką płytą, asfaltem. Topiąc niepowtarzalną atmosferę tamtego miasta, rozdawał hojnie wielkie nadzieje. Przedwojenny, powiatowy Rzeszów, miasto jednej ulicy i dwóch placów targowych, zaczął nabierać wojewódzkich kolorów. W tej nowoczesności stara już pamięć jeszcze bardziej się zestarzała. Wystawowe fotografie gdzieś tam wrócą? Do czegoś, do kogoś? Może pozostanie refleksja Urodziłem się w galicyjskich odmętach, a odejdę do innego świata z nowoczesnej, europejskiej metropolii. Wszystko tamto, porównywane dzisiaj z czymkolwiek, nie musi prowadzić do ocierania łez rękawem. Bogusław Kotula ciąg dalszy ze strony 9 wtarzalne i unikalne kompozycje zawsze z przemyślanymi i bardzo trafnymi tytułami. Kruczek pokazywał piękno (w tym elementów przestrzennych) i gotowych detali zatapianych, które niekiedy świecą niczym fragmenty witraży. Autor przetwarzał też szkło, a także barwne kamienie w swoją ars, czyli w ów fantastyczny świat (jego inkrustacje mogą kojarzyć się z mozaikami). Twórca wykreował we własnej technice dzieła poprzez świadomy i zamierzony wybór i zestawienie przedmiotów, uzupełniony we fragmenty ornamentów (rzeźbione bądź wytłaczane ), albo elementy z wzorów i motywów należących do stylów historycznych. Jego prace są nierzadko metaforyczne i zmuszają widza do takiego ich odbioru właśnie dzięki zadziwiającemu bogactwu form i kształtów. Kompozycje artysty Kruczki znajdujące się w instytucjach muzealnych i w dużej części zbiorach prywatnych (w kraju i za granicą) są odzwierciedleniem jego twórczego zamysłu i w efekcie budowy samodzielnej struktury dzieła sztuki, wciąż fascynują, a ze względu na walory estetyczne należą do szczególnie interesujących. Artysta ukazywał swój zachwyt afirmację nawet najzwyklejszym przedmiotem (jego materią i kolorem), który można i należy wręcz wykorzystać i na nowo przetworzyć w fantastyczny świat. Wystawa w Muzeum Okręgowym w Rzeszowie, która będzie czynna od połowy stycznia do końca marca, stanie się wyjątkową szansą poznania artystycznych dzieł Mariana Kruczka. Prezentacja została przygotowana w znacznej części ze zbiorów Muzeum Historycznego w Sanoku, a także Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Okręgowego w Tarnowie, BWA w Rzeszowie oraz zbiorów prywatnych i obejmuje ponad 50 kompozycji w tym kilka form przestrzennych oraz obrazów, grafik, szkiców, plakatów z wystaw i innych materiałów archiwalnych. Ekspozycja przybliża nieomal magiczną sztukę artysty, który mimo swych osiągnięć (brał udział w wielu prestiżowych wystawach, organizował życie artystyczne w Nowej Hucie, od 1976 roku prowadził galerię autorską w Krakowie, był twórcą wielu pomników i realizacji plenerowych, także za granicą; jego spuścizna znajduje się w wielu europejskich miejscach), dla wielu współczesnych widzów będzie wielkim odkryciem. Maria Stopyra

Muzea 11 MUZEUM PODKARPACKIE W KROŚNIE adres: 38-400 Krosno, ul. Piłsudskiego 16 Dyrektor: Jan Gancarski telefony: 0 13 432-13-76 dyrekcja tel./faks 432-43-01 e-mail: poczta@muzeum.krosno.pl dyrekcja@muzeum.krosno.pl internet: www.muzeum.krosno.pl Wystawy stałe Pradzieje Podkarpacia Z dziejów Krosna i regionu Historia oświetlenia (z największą kolekcją lamp naftowych w Europie) W kręgu twórców krośnieńskich XIX i XX wieku (malarstwo, rzeźba, rysunek) Szkło podkarpackich hut Fortepian Pleyela z około 1860 r. (identyczny jak instrument, na którym grał Fryderyk Chopin) Wystawa czasowa Broń na przestrzeni wieków (grudzień 2005 marzec 2006) Godziny otwarcia Muzeum: wtorki piątki 9.00 15.00 soboty niedziele 10.00 15.00 poniedziałki nieczynne Biblioteka: w dni robocze 8.00 15.00 Ceny biletów wystawa stała 6,50 zł i 3,50 zł (ulgowy) wystawa czasowa 4,50 zł i 2,50 zł (ulgowy) wstęp wolny na wystawy stałe niedziela przewodnik 16 zł przewodnik po starówce 32 zł MUZEUM NARODOWE ZIEMI PRZEMYSKIEJ adres: 37-700 Przemyśl, pl. T. Czackiego 3 Dyrektor: Mariusz Olbromski telefony: 0 16 678-93-35 tel./faks: 0 16 678-33-25 e-mail: mnzp@autograf.pl Wystawy stałe Dzieje ziemi i człowieka w regionie przemyskim Wnętrze tradycyjnej izby wiejskiej Twierdza Przemyśl w okresie I wojny światowej Trzy wyznania dwie religie jeden Bóg Wystawy czasowe Rodem z Dubiecka, rodem z Bachórca; Ignacy Krasicki książę poetów Marian Krasicki wspomnienie domu rodzinnego (styczeń kwiecień) Godziny otwarcia wtorki i piątki 10.30 17.30 środy, czwartki, soboty 10.00 15.00 niedziele 10.00 14.00 poniedziałki nieczynne dzień bezpłatny: niedziela ostatnie wejście na pół godziny przed zamknięciem Ceny biletów 5 zł i 3 zł (ulgowy) przewodnik 20 zł MUZEUM HISTORII MIASTA PRZEMYŚLA Kamienica Brzykowska Oddział Muzeum Narodowego Ziemi Przem. adres: 37-700 Przemyśl, Rynek 9 telefon: 0 16 678-65-01 MUZEUM HISTORII MIASTA RZESZOWA Oddział Muzeum Okręgowego w Rzeszowie adres: 35-064 Rzeszów, Rynek 12 (wejście od ul. Baldachówka) telefon: 0 17 875-41-99 Wystawy stałe Sześć wieków Rzeszowa (1354 1944) Podziemna trasa turystyczna Godziny otwarcia Muzeum: wtorki czwartki, niedziele 9.00 15.00 piątki 10.00 17.30 soboty, poniedziałki nieczynne Ceny biletów Muzeum 5,50 zł i 3,50 zł (ulgowe) Trasa turystyczna 5,50 zł bilet łączony do Muzeum i na Trasę 7,50 zł Wystawy stałe Wielka izba; Atelier Hennera; Wnętrza mieszczańskie Początki miasta Przemyśla Dzieje miasta Przemyśla od Kazimierza Wielkiego do II wojny światowej wystawa historyczna Przemyśl w malarstwie Godziny otwarcia wtorki i piątki 10.30 17.30 środy, czwartki 10.00 15.00 soboty 10.00 16.00 niedziele 11.00 15.00 dzień bezpłatny: czwartek CERKIEW OBRONNA W POSADZIE RYBOTYCKIEJ Oddział Muzeum Narodowego Ziemi Przem. Godziny otwarcia soboty 8.00 16.00

12 Muzea MUZEUM ZAMEK W ŁAŃCUCIE adres: 37-100 Łańcut, ul. Zamkowa 1 Dyrektor: Wit Karol Wojtowicz telefony: 0 17 225-20-08 do 10 faks: 0 17 225-20-12 e-mail: biuro@zamek-lancut.pl Godziny otwarcia Ekspozycje muzealne czynne są: (z wyjątkiem: Wielkiej Soboty, Wielkiej Niedzieli, 3 Maja, Bożego Ciała, 1 i 11 listopada. W czasie Festiwalu (II i III tydzień maja) zwiedzanie ekspozycji muzealnych tylko w ograniczonym zakresie): od 1 lutego do 30 listopada: poniedziałki 12.00 15.30 (ostatnie wejście 14.30) wtorki piątki 9.00 16.00 (ostatnie wejście 15.00) Ponadto: od 1 lutego do 31 maja i od 1 października do 30 listopada: soboty 9.00 16.00 (ostatnie wejście 15.00) niedziele 9.00 17.00 (ostatnie wejście 16.00) od 1 czerwca do 30 września: soboty i niedziele 10.00 18.00 (ostatnie wejście 17.00) Ceny biletów Zamek, Stajnie, Powozownia karnet: luty, marzec, listopad: 18 zł i 11 zł (ulgowy), 25 zł (ekstra, specjalne otwarcie) kwiecień październik: 20 zł i 12 zł (ulgowy), 20 zł (ekstra) Przewodnik: w języku polskim wliczony w cenę biletu (oprowadza maks. 25 osób) w języku obcym rezerwacja minimum 3 dni przed zwiedzaniem, dopłata do biletu za oprowadzenie 3 zł od osoby Wystawy dodatkowe: luty, marzec, listopad: Oranżeria 2 zł i 1 zł (ulgowy) 10. Pułk Strzelców Konnych 2 zł i 1 zł (ulgowy) Sztuka Cerkiewna 4 zł i 2 zł (ulgowy) Historia Miasta i Regionu 2 zł i 1 zł (ulgowy) kwiecień październik: Oranżeria 3 zł i 1,50 zł (ulgowy) 10. Pułk Strzelców Konnych 2,50 zł i 1 zł (ulgowy) Sztuka Cerkiewna 6 zł i 3,50 zł (ulgowy) Synagoga 5 zł i 3 zł (ulgowy) Historia Miasta i Regionu 2,50 zł i 1 zł (ulgowy) MUZEUM BUDOWNICTWA LUDOWEGO W SANOKU adres: 38-500 Sanok, ul. Traugutta 3 Dyrektor: Jerzy Ginalski telefony: 0 13 463-09-04, tel./faks 0 13 463-53-81 dyrekcja 0 13 463-09-34 e-mail: skansen@bieszczadyonline.pl internet: www.bieszczady.pl/skansen MUZEUM DZWONÓW I FAJEK Wieża Zegarowa Oddział Muzeum Narodowego Ziemi Przem. adres: 37-700 Przemyśl, ul. Władycze 3 telefon: 0 16 678-96-66 Wystawa stała Ekspozycja ludwisarstwa i fajkarstwa Wystawa czasowa Fajki z kolekcji Tadeusza Wojtuszkiewicza w ramach cyklu Najcenniejsze kolekcje fajek (do czerwca 2006 r.) Godziny otwarcia wtorki i piątki 10.30 17.30 środy 10.00 15.00 czwartki i soboty 10.00 16.30 niedziele 12.00 16.00 poniedziałki nieczynne dzień bezpłatny: środa Park Etnograficzny, Biała Góra adres: ul. A. Rybickiego, telefon: 0 13 463-16-72 Park Etnograficzny z przykładami budownictwa drewnianego Pogórzan, Dolinian, Łem ków i Bojków wraz z wyposażeniem wnętrz obiektów sakralnych, mieszkalnych, gospodarczych i użyteczności publicznej. Cerkiew w Uluczu Oddział terenowy adres: Ulucz 16, 36-204 Dydnia Wystawy stałe Ikona karpacka Szkoła przeszłości Wystawy czasowe Nasz wiek XX ale są jeszcze sprawy drobne Rzemiosło w galicyjskim miasteczku Godziny otwarcia od 1 do 30 kwietnia: 9.00 16.00 od 1 maja do 30 września: 8.00 18.00 od 1 do 31 października: 8.00 16.00 od 1 listopada 31 marca: 8.00 14.00 Ceny biletów dorośli 9 zł, młodzież 6 zł przewodnik 30 zł Kuźnie w Parku Etnograficznym W tradycyjnej wsi zawód kowala należał do najbardziej cenionych. Kowal bardzo często był nie tylko fachowcem w zakresie umiejętności technicznych, lecz udzielał prostych porad medycznych, niekiedy wyrywał zęby, a przez kontakty ciąg dalszy na stronie 13

Muzea 13 ciąg dalszy ze strony 12 Kuźnia z Haczowa z 1855 r. fot. arch. MBL Wnętrze kuźni z Haczowa fot. arch. MBL z podróżnymi znał wiele nowinek z szerokiego świata. Bardzo często był jedynym członkiem społeczności wiejskiej, który potrafił czytać. Poprzez kuźnię docierała na wieś większość nowych wynalazków, była ona również miejscem styczności miejscowej ludności z przyjezdnymi, a także miejscem wymiany poglądów we wszystkich kwestiach związanych z życiem osady. Autorytet kowala podnosił zapewne fakt, że jego praca związana była z używaniem ognia, odgrywającego w wierzeniach ludowych dużą rolę. Równocześnie te samy przyczyny, tajemna wiedza i używanie ognia powodowały, że kuźnie sytuowano poza obrębem zwartej zabudowy wsi, przy krzyżujących się drogach i miejscach, gdzie zagęszczał się ruch kołowy, a więc przy zajazdach i karczmach. Taką lokalizację mają także kuźnie w parku. Przy krzyżujących się trasach zwiedzania, przed zwartą zabudową sektorów, z jednej strony bojkowskiego, a z drugiej pogórzańskiego, usytuowano kuźnię z końca XIX w. przeniesioną z Wyżnego k. Strzyżowa. Jak większość kuźni jest to jednownętrzny budynek zrębowy z czterospadowym dachem krytym dranicami. Zrąb zbudowany jest z kantówek jodłowych wiązanych w węgłach na tzw. rybi ogon z ostatkami. Od frontu wysunięty dach wspiera się na przedłużonych ostatnich belkach zrębu podpartych od dołu dwoma słupami. Powstał obszerny podcień, na którym podkuwano konie i naprawiano duże narzędzia nie mieszczące się w środku. Tutaj ustawiono duży brus z piaskowca do ostrzenia narzędzi. Nad dwuskrzydłowymi drzwiami frontowymi wisi oryginalny szyld drewniany z napisem: Michał Zarzyka Egzaminowany podkuwacz koni. Wewnątrz, w rogu po prawej stronie, znajduje się murowane z kamienia i cegieł palenisko, a przy nim miech poziomy z rzeźbioną głową niedźwiedzia. Wzdłuż paleniska przeciągnięto drut na zawieszenie podstawowych narzędzi. Po lewej stronie, pod oknem zamykanym okiennicą, ustawiony jest stół na narzędzia, rodzaj drewnianego warsztatu nazywany w naszym regionie falbankiem. Środek kuźni zajmuje żelazne kowadło umieszczone na wkopanym w ziemię pniu. Oryginalne wyposażenie kuźni składające się z różnych młotów, kleszczy, przecinaków, przebijaków, gwintownic i gwintowników, pilników, wierteł i wiertarek ręcznej i ściennej pochodzi w większości z Wyżnego. W kuźni tej czasami pracuje kowal, który wykonuje elementy metalowe potrzebne przy montażu zabytkowych obiektów i naprawie zabytkowych narzędzi. Obok zajazdu przeniesionego z Rogów postawiono kuźnię z Haczowa z 1855 r. Jest to także jednownętrzny budynek zrębowy z półokraglaków jodłowych wiązany w węgłach na obłap z ostatkami. Pokryty gontem czterospadowy dach z wysuniętym od frontu okapem wspartym na przedłużonych płatwiach tworzy podcień, na którym ustawiono po prawej stronie wiertarkę pedałową, a po lewej brus do ostrzenia narzędzi. Otwarcia ekspozycji we wnętrzu kuźni dokonano latem bieżącego roku. Do wnętrza wchodzi się przez dwuskrzydłowe drzwi, nad którymi znajduje się szyld z mosiężnymi literami i sylwetkami koni: Kowalstwo W. Piecuch Sanowa 6. Większość narzędzi i warsztat pochodzą z jego kuźni znajdującej się w Sanoku przy ulicy poniżej zamku. Zostały podarowane muzeum przez jego syna. Pomieszczenie posiada dwa przeciwległe okna, a w prawym rogu palenisko z okapem budowane z kamienia i cegieł z żelazną kotliną pośrodku. Obok paleniska usytuowano pionowy, trójkomorowy miech, a w samym rogu szafeczkę na narzędzia, pod nią koła przygotowane do okuwania. Obok tej narożnej szafki, na ścianie obok okna wisi jeszcze jedna szafka, a dwie następne drewniana za drzwiami, metalowa przy oknie przed paleniskiem. Wypełniają je mniejsze narzędzia pilniki, cyrkle, gwintowniki, lutownice itp. Bogatsze wyposażenie kuźni związane jest z położeniem na obrzeżu Sanoka od połowy XX w. Używane narzędzia, wykonane prawdopodobnie w większości samodzielnie, niewiele różnią się od tradycyjnych wiejskich. Kilka z nich stosowanych było przy pracach ślusarskich jeszcze w latach 70. Typowy także dla kuźni wiejskich falbanek ustawiono pod oknem. Pod jego blatem, do którego przytwierdzono imadło, znajdują się szuciąg dalszy na stronie 14

14 Muzea MUZEUM KULTURY LUDOWEJ W KOLBUSZOWEJ adres: 36-100 Kolbuszowa, ul. Kościuszki 2 Dyrektor: Jacek Bardan tel./faks: 0 17 227-12-96, 0 17 744-54-92 e-mail: mkl@pro.onet.pl internet: www.muzeum.kolbuszowa.pl Park Etnograficzny, ul. Wolska 2 Odtwarza tradycyjną zabudowę wsi Lasowiaków i Rzeszowiaków. Wystawa stała przy ulicy piekarskiej 19 Dawna Kolbuszowa i jej mieszkańcy wystawa poświęcona historia miasta (czynna w dni robocze 9.00 15.00 po uprzednim zgłoszeniu telefonicznym) Zima w skansenie ciąg dalszy ze strony 13 fot. J. Mazurkiewicz flady wypełnione narzędziami. Obok postawiono niezbędne przy podkuwaniu koni podnóżki, a na stołeczku strugi do kopyt i kleszcze. Na ścianie wiszą piłki do metalu, gwintownice, ośnik półokrągły, cyrkiel, wiertarka korbowa. Pod drugim oknem na żelaznym stojaku zawieszono narzędzia, które powinny być łatwo dostępne: kilka rodzajów kleszczy, pobijaków i wybijaków, matryc, kształtowników i podkładek, itd. Jak w każdej kuźni, środek przed paleniskiem zajmuje kloc z kowadłem. Pracujący tutaj często kowal, wykonujący metalowe przedmioty dla potrzeb muzeum, tworzy prawdziwy nastrój funkcjonującej kuźni. Dzięki urządzeniu wnętrza i zestawieniu narzędzi z początku XX w. w kuźni z Wyżnego i od połowy XX w. po lata 70. w kuźni z Haczowa możemy obserwować rozwój kowalstwa w regionie w okresie 80 lat, porównać kowalstwo wiejskie z miejskim. Dwa różne budynki ukazują możliwość rozwiązań technicznych w konstrukcji niezbędnych w kuźniach podcieni. Park Etnograficzny w Sanoku, a więc i ekspozycja w kuźniach, dostępny jest przez cały rok. Serdecznie zapraszamy zainteresowanych. Danuta Blin-Olbert ARBORETUM I ZAKŁAD FIZJOGRAFII W BOLESTRASZYCACH adres: Bolestraszyce, gm. Żurawica 37-700 Przemyśl, skr. poczt. 471 Dyrektor: Narcyz Piórecki tel./faks: 0 16 671-64-25 e-mail: arboretum@poczta.onet.pl internet: www.bolestraszyce.com Wystawy stałe Kolekcja roślin (dendroflora) Muzeum Przyrodnicze,,Chrońmy ptaki Wystawa historyczno-przyrodnicza,,xxx lat Arboretum Bolestraszyce wystawa fotograficzna Stała ekspozycja motyli nocnych Wystawa dendrologiczna: szyszek, przekrojów, skamielin Wystawa owoców i nasion z kolekcji roślin Arboretum Wiklina w Arboretum stała ekspozycja rzeźb obiektów z wikliny Drzewa, ogrody, dwory wystawa fotograficzna prof. Jerzego Pióreckiego Rośliny rzadkie, zagrożone, ginące i chronione wystawa fotograficzna Drzewa pomniki przyrody Ziemi Przemyskiej. Teka rysunków Aleksandry Wachniewskiej Imprezy Międzynarodowy Plener Zimowy Wikliną o roślinach (4 12 lutego) Organizatorami pleneru są Arboretum w Bolestraszycach i Tarnobrzeski Dom Kultury. W plenerze udział wezmą artyści plastycy z Polski i z zagranicy oraz studenci Architektury Krajobrazu KUL. Plenerowi towarzyszyć będzie seminarium naukowe pt. Nauka kultura Godziny otwarcia Arboretum: listopad kwiecień: dni robocze 8.00 14.00 maj październik: dni robocze 9.00 18.00 soboty, niedziele i święta 10.00 18.00 Centrum Edukacji Dziedzictwa Kulturowo-Przyrodniczego: listopad kwiecień: w dni robocze 8.00 14.00 maj październik: w dni robocze 9.00 14.00 Istnieje możliwość uzgodnienia innych terminów i godzin realizacji zajęć edukacyjnych oraz szkoleń dla nauczycieli. Oferta Centrum Edukacji Dziedzictwa Kulturowo-Przyrodniczego styczeń luty Centrum zaprasza osoby zainteresowane do udziału w różnych formach zajęć edukacyjnych. W styczniu i lutym proponujemy m.in. udział w zajęciach lekcyjnych o następujących tematach: ciąg dalszy na stronie 15

Muzea 15 MUZEUM RZEMIOSŁA W KROŚNIE adres: 38-400 Krosno, ul. Piłsudskiego 17 Dyrektor: Ewa Mańkowska tel./faks: 0 13 432-41-88, 0 13 432-69-68 e-mail: krosno@muzeumrzemiosla.pl inernet: www.muzeumrzemiosla.pl Wystawa stała Dzieje rzemiosła Polski południowo-wschodniej Godziny otwarcia poniedziałki piątki 7.30 15.30 soboty 10.00 14.00 (wstęp wolny) Ostatni zwiedzający wpuszczani są na 30 min. przed zamknięciem Ceny biletów 4 zł i 2 zł (ulgowy) oprowadzenie po Muzeum (od grupy) 10 zł opiekunowie grup (do 2 osób) wstęp wolny lekcja muzealna 20 zł Punkt Informacji Kulturalno-Turystycznej w Krośnie Rynek 5, 38-400 Krosno, tel./faks 0 13 432-77-07 e-mail: pikt@muzeumrzemiosla.pl czynne: pon. pt. 9.00 16.00; sob. 10.00 14.00 PIKT w Krośnie funkcjonuje w ramach Muzeum Rzemiosła w Krośnie. Położony jest w samym centrum miasta (zabytkowa kamienica Rynek 5). Oprócz swoich podstawowych zadań, czyli gromadzenia oraz udzielania informacji i materiałów o mieście i okolicach, prowadzi również Muzeum Rzemiosła w Krośnie, dawniej Pierwsza Krajowa Fabryka Zegarów Wieżowych M. Mięsowicza fot. arch. Muzeum Punkt Informacji Kulturalno-Turystycznej fot. arch. Muzeum sprzedaż pamiątek regionalnych oraz oferuje duży wybór wydawnictw o tematyce turystycznej. Każdy turysta odwiedzający krośnieński PIKT możne otrzymać pamiątkową pieczęć z Krosna oraz nabyć Certyfikat Znawcy Szlaku Dziedzictwa Kulturowego Miasta Krosna. ciąg dalszy ze strony 14 Dziedzictwo przyrodniczo-kulturowe Podkarpacia dwory, parki Historia dawnych, zabytkowych założeń dworsko-ogrodowych i pałacowych Podkarpacia Bolestraszyce Kolekcja roślin szklarniowych Krajowe gatunki iglaste Arboretum zimą fot. N. Piórecki Pielęgnacja roślin w szklarni Poznajmy rodzime gatunki drzew liściastych (oznaczanie w stanie bezlistnym) Ptaki zimujące w ogrodzie W jaki sposób zaprojektować własny ogród Proponowane zajęcia edukacyjne prowadzone będą w oparciu o prezentowane wystawy przyrodnicze, fotograficzne oraz zgromadzone kolekcje roślin. Prezentowane będą filmy przyrodnicze i prezentacje multimedialne. W trakcie zajęć uczestnicy będą mieli możliwość poznać kolekcję dendrologiczną i kolekcję roślin szklarniowych. Proponujemy także zajęcia, w trakcie których uczestnicy poznają różne gatunki ptaków zimujących w ogrodzie oraz praktyczne sposoby jak pomóc im przetrwać zimę. Oferta edukacyjna Centrum obejmuje ponadto różne formy zajęć plastycznych: plenerowe, zajęcia terenowe; warsztaty z wikliny, papieru, fotografii; plenery malarskie; szkolenia dla nauczycieli i animatorów kultury. Program zajęć plastycznych zawiera podstawowe zagadnienia teoretyczne oraz ukierunkowany jest na praktyczną naukę różnorodnych dziedzin sztuki i fotografii. Zajęcia dostosowane są do wieku i umiejętności uczestników.

16 Muzea MUZEUM W PRZEWORSKU ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY adres: 37-200 Przeworsk, ul. Park 2 Dyrektor: Bożena Figiela telefony: 0 16 648-71-45 faks 0 16 648-86-42 e-mail: biuro@muzeum.przeworsk.pl internet: www.muzeum.przeworsk.pl Wystawy stałe Historia miasta i regionu Wnętrza pałacowe Powozownia Historia pożarnictwa Wystawy czasowe Karty historii. Cukrownia Przeworsk 1985 2005 (listopad styczeń 2006) Wystawy czasowe w Galerii Magnez Z kolędą przez wieś. O zwyczajach kolędniczych w okolicach Przeworska (grudzień styczeń 2006) Godziny otwarcia Muzeum: maj wrzesień: wtorki piątki 10.00 18.00 październik kwiecień: wtorki piątki 10.00 15.00 przez cały rok: poniedziałki 10.00 15.00 soboty niedziele 10.00 14.00 (ostatni zwiedzający wpuszczani są na godzinę przed zamknięciem muzeum) Archiwum: poniedziałki i czwartki 10.00 15.00 Biblioteka: poniedziałki piątki 8.00 15.00 Ceny biletów 4 zł i 2,50 zł (ulgowy) lekcje muzealne 1 zł od ucznia Karty historii. Cukrownia Przeworsk 1895 2005 W 1894 roku dzięki osobistym zabiegom ks. Andrzeja Lubomirskiego, ordynata na Przeworsku, 6 listopada ukonstytuowało się Galicyjskie Akcyjne Towarzystwo Przemysłu Cukrowniczego w Przeworsku, którego celem było wybudowanie i prowadzenie fabryk dla produkcji cukru z buraków w Małopolsce i załatwianie wszelkich interesów z tą gałęzią związek mających. Pierwszym dyrektorem Cukrowni został Ignacy Rosiński. W 1895 roku Przeworska Cukrownia ruszyła, produkując wyłącznie cukier surowy. Pierwsze lata produkcji nie przyniosły spodziewanych rezultatów finansowych, związanych ze sprzedażą cukru, dopiero budowa rafinerii w 1899 r. spowodowała, że cukier z przeworskiej fabryki stał się towarem luksusowym, trafiającym w gusta najwybredniejszych klientów (także zagranicznych). ( ) Wystawa prezentuje 110 lat historii najważniejszego zakładu w Przeworsku, o którym dziś można mówić jedynie w czasie przeszłym (ostatnia kampania cukrownicza miała miejsce do końca 2003 r.). Wśród prezentowanych eksponatów można oglądać XIX-wieczne statuty Cukrowni, protokoły z posiedzeń, akcje Towarzystwa Cukrowni, fotografie, przedwojenne pocztówki, głowy cukru, pudełko po rafinadzie kostkowej (cukier w kostkach), trofea sportowe zdobyte przez cukrowniane zespoły sportowe Małgorzata Wołoszyn Z kolędą przez wieś. O zwyczajach kolędniczych w okolicach Przeworska W cyklu obrzędowości bożonarodzeniowej na plan pierwszy wysuwa się kolędowanie. Słowo kolęda wywodzi się od rzymskich kalend styczniowych, czyli pierwszych dni stycznia w kalendarzu juliańskim, w czasie których obchodzono święta ku czci odradzającego się Słońca, witano Nowy Rok (była to zarazem faza nowiu księżyca; od słowa tego pochodzi również nazwa kalendarz ). Stałym elementem świąt było składanie życzeń pomyślności na nowy rok. Z czasem zaczęto utożsamiać składanie życzeń z pierwszymi dniami stycznia kalendami i tak samo nazywać te życzenia. Kolędowanie miało charakter nadzwyczajny z uwagi na duże znaczenie świąt Bożego Narodzenia w kalendarzu religijnym i zwyczajowym wsi. Spełniało wiele funkcji magicznych o charakterze wegetacyjnym i zaduszkowym. Miało ono głównie na celu zapewnienie płodności ziemi, urodzaju, dobrobytu dla ludzi i zwierząt. Płodnościowy wydźwięk mają różnego typu psoty i figle szczególnie w zoomorficznych ciąg dalszy na stronie 17 Pocztówka (sprzed 1915 r.) ze zbiorów Muzeum

Muzea 17 ciąg dalszy ze strony 16 formach kolędniczych (koza, turoń tur, kobyłka). Urodzaj i dobrobyt należało zakląć, tj. sprowadzić przez wypowiadanie życzeń pomyślności urzeczywistnić powodzenie i szczęście, według schematu działania magicznego. Chodzenie po kolędzie we wsiach regionu przeworskiego rozpoczynano najwcześniej w dzień Wigilii wczesnym rankiem (chłopcy chodzący na wigilijne szczęście w Dybkowie czy biedniejsi mieszkańcy chodzący po wsi z życzeniami za kopą w Gaci) lub po wieczerzy, albo w drugi dzień świąt Bożego Narodzenia Godnich Świąt na Szczepana, na św. Jana, w przeddzień Nowego Roku, w Nowy Rok aż do święta Trzech Króli. Oryginalne formy kolędowania związane są z ostatnim dniem grudnia i dniem Nowego Roku charakterystyczne dla poszczególnych wsi regionu przeworskiego: kolędnice w Majdanie Sieniawskim, noworoczne turki w Urzejowicach, droby w Sieteszy, służaje w Manasterzu. Żywe tradycje kolędnicze stanowią cechę specyficzną dla regionu przeworskiego wsi w okolicach Przeworska, Kańczugi, Sieniawy, Jawornika Polskiego. Świadczą o tym zarówno teksty pozyskane w trakcie terenowych badań etnomuzykologicznych w końcu lat 60. XX w., jak i obecny repertuar współczesnych folklorystycznych zespołów śpiewaczych ( Dolanie z Gniewczyny Trynieckiej, Krzeczowiczanki z Krzeczowic, Grzęszczanie z Grzęski, Białoboczanki z Białobok, Jawor z Jawornika Polskiego, Zespół Śpiewaczy ze Studziana). Są wśród nich różne gatunki kolęd świeckich i kościelnych: kantyczki pastorałki, kolędy domowe, dla dziewcząt, dla gospodarza, kolędy towarzyszące przedstawieniom z Rajem, z Herodami. Teren obfituje również w kolędy o cechach ruskich szczebiotki, szczebietojki występujące we wsiach z istniejąca przed II wojną mniejszością greckokatolicką, tj. w Krzeczowicach, Majdanie Sieniawskim, zaś w Grzęsce zachowała się pamięć o kolędzie z burczybasem zwanym masiurą. Uważa się, że kolędy świeckie, śpiewane dla panien, kawalerów, gospodarzy stanowią relikt okresu przedchrześcijańskiego i wiążą się ze starymi słowiańskimi obrzędami noworocznymi, mającymi zapewnić dostatek plonów. Pierwotnie treścią kolęd świeckich były życzenia pomyślności składane osobie, do której dana kolęda była adresowana. Wyróżnia się 5 faz kolędowania: 1 inwokacja słowna lub śpiewana pod oknem prośba o pozwolenie kolędowania; 2 odśpiewanie kolędy religijnej lub kolędy dla gospodarza; 3 następna faza kolędowania przedstawienie (Raj, Herody, tury, szopka); 4 kolędy świeckie dla dziewcząt, dla kawalerów zakończone wspólnym tańcem; 5 zakończenie życzenia śpiewane lub mówione, przymawianie się o dary oraz podziękowanie za datek. Kolędnicy ubrani są w odwrócone sierścią na wierzch kosmate kożuchy, przepasani powrósłami ze słomy, zamaskowani, garbaci, Diabeł dzwoniący dzwonkiem, droby i turki strzelający z batów, dźwięki te mają odstraszać złe moce. Elementy przebrań kolędników sierść, słoma kojarzą się z mnogością, licznością, dostatkiem; kolędnicy tak ubrani uosabiają obfitość. Odwiedzając domy po kolędzie mają sprowadzić na nie dostatek, w myśl schematu magii naśladowczej (podobne czyni podobne) przedmioty związane z płodnością przez obecność w domu sprowadzają na ten dom płodność. Garb to właściwość postaci związanych z podziemnym światem zmarłych przez nadanie takiej cechy Żydowi, Dziadowi kreuje się ich na opiekunów ziemi. Poza tym Żyd (znany chłopu z dnia codziennego) to nosiciel szczęścia i bogactwa spotkanie go w okresie świątecznym wróży powodzenie na cały rok. Diabeł z grupy kolędniczej sieteskich drobów fot. arch. Muzeum Na wystawę składają się eksponaty wypożyczone z Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie, Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej, Muzeum-Zamku w Łańcucie oraz obiekty (kostiumy kolędnicze, fotografie) z prywatnych zbiorów pasjonatów regionalistów z Sieteszy, Pigan, Urzejowic, a także wykonane współcześnie rekonstrukcje akcesoriów kolędniczych. Wystawa ma układ chronologiczny. Początek stanowi kolęda zwierzęca (z kozą, turem, kobyłką), następnie Raj i Herody, szopka kukiełkowa, kolędnice kolędujące w Majdanie Sieniawskim na zakończenie starego roku oraz kolędnicy noworoczni i gwiazda prowadzona po wsi na Trzech Króli. Zwieńczenie wystawy stanowi aranżacja świątecznej izby wiejskiej, gdzie odbywało się zwykle kolędowanie dla panien, zakończone tańcami. Katarzyna Ignas

18 Muzea MUZEUM REGIONALNE W STALOWEJ WOLI adres: 37-464 Stalowa Wola, ul. Sandomierska 1 Dyrektor: Lucyna Mizera telefony: 0 15 844-85-56, faks 0 15 844-85-57 e-mail: muzeum@um.stalwol.pl internet: www.muzeum.stalowawola.pl Wystawa stała Z dziejów regionu nadsańskiego (archeologia, etnografia, historia regionu) Wystawy czasowe Autoportret wystawa pokonkursowa (do 22 stycznia) Krajobrazy i martwe natury z kolekcji Tomasza Podla (do 22 stycznia) Boznańska nieznana (3 lutego 12 marca) Sekrety mumii, czyli stąd do wieczności (3 lutego 12 marca) Godziny otwarcia poniedziałki, środy piątki 8.00 15.30 wtorki 8.00 18.00 niedziele 16.00 19.00 soboty nieczynne Ceny biletów lekcja muzealna 2 zł od ucznia trasa wycieczkowa 3 zł od ucznia Autoportret Muzeum Regionalne w Stalowej Woli przeprowadziło czwartą edycję konkursu na Autoportret, cieszącego się rosnącą popularnością. Tym razem był on adresowany do studentów uczelni artystycznych z Polski, Słowacji, Ukrainy, Białorusi, Czech, Łotwy, Litwy i Estonii. Każdy z uczestników mógł wybrać artystę, którego twórczość stanowiła dla niego źródło inspiracji. Do konkursu przystąpiło 189 osób, wpłynęło 299 prac. Jury do finału wybrało 24 prace, spośród których wyłoniło pracę do Grand Prix, przyznało również nagrodę oraz pięć wyróżnień honorowych. Grand Prix otrzymał Mihai Timoszenko (Lwowska Narodowa Akademia Sztuk Pięknych), a nagrodę Marcin Kowalik (ASP w Krakowie). Pięć wyróżnień otrzymali: Michał Dudek (ASP w Warszawie), Arkadiusz Piętak (ASP w Poznaniu), Szymon Gdowicz (ASP w Katowicach), Lilia Tieptiajewa (Lwowska Narodowa Akademia Sztuk Pięknych) oraz Jan Gadomski (Wydział Artystyczny UMCS w Lublinie). Rozstrzygnięcie konkursu, połączone z wernisażem wystawy pokonkursowej, odbyło się 18 grudnia 2005 r. Wystawa pokonkursowa będzie eksponowana do 22 stycznia w Muzeum Regionalnym w Stalowej Woli, a następnie w Krakowie i we Lwowie. Projekt współfinansowano ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Sąsiedztwo Polska Białoruś Ukraina INTERREG IIIA/ /TACIS CBC. Monika Kuraś Krajobrazy i martwe natury z amerykańskiej kolekcji Toma Podla Obrazy, prezentowane na kolejnej wystawie malarstwa polskiego w stalowowolskim muzeum, pochodzą z amerykańskiej kolekcji Toma Podla posiadającego polskie korzenie. Jego dziadek Franciszek Podlasiński w 1913 roku podjął decyzję o sprowadzeniu całej rodziny do Stanów Zjednoczonych, w których osiadł za chlebem zaledwie trzy lata wcześniej. Kolekcjonerskie pasje Toma Podla sięgają jeszcze dzieciństwa, jednak dopiero pierwsza podróż do Polski w 1983 roku, podczas której miał okazję zwiedzić muzea Warszawy i Krakowa, oraz znajomość z amerykańskimi kolekcjonerami polskiego pochodzenia zaowocowały powstaniem tego wspaniałego zbioru malarstwa. Kolekcja ta w całości prezentowana była po raz pierwszy w latach 2001 2002 w czterech miastach polskich. Obecnie na wystawie w Stalowej Woli można będzie obejrzeć zaledwie fragment bogatego zbioru malarstwa polskiego pierwszej połowy XX wieku ograniczający się co prawda do wyboru krajobrazów i martwych natur, jednak stanowiący pewien przekrojowy obraz kolekcji i ukazujący jej polski charakter. W większości twórcy obrazów prezentowanych na wystawie zaliczani są do kolonii polskiej w Paryżu, którzy za mistrzów zazwyczaj obierali sobie artystów z drugiego rzędu awangardowych ruchów. Sięgali częściej po Henri Le Fauconniera, Marcela Gromaire a czy Émile-Othona Friesza niż Picassa, Braque a czy Matisse a. Dlatego też w ich obrazach trudno zauważyć na przykład kubizm czy fowizm w czystej postaci, jest to raczej kubizowana stylizacja zaczerpnięta z wypowiedzi artystycznej André Deraina. Kolekcję Toma Podla można oglądać zarówno pod względem chronologicznym tworzącym swoisty przegląd polskiego malarstwa pierwszych dziesięcioleci XX wieku, jak również według klucza ikonograficznego, który został zastosowany przy okazji tej wystawy. Spotkamy się tu z dość obficie prezentowanym krajobrazem francuskim autorstwa Henryka Epsteina, Zygmunta Landaua, Tadeusza Makow- Eugeniusz Eibisch, Łodzie, ok. 1921 23

Muzea 19 skiego czy Simona Mondzaina. Natomiast Jan Rubczak z takim samym zamiłowaniem malował zarówno zakątki miast francuskich jak i stolicy Polski. Również w obrębie samego krajobrazu można doszukiwać się tematycznych podziałów, jak chociażby pejzaż miejski czy wiejski. Jednak wszystkie te tematy w zakresie zagadnienia ikonograficznego, jakim jest krajobraz, przenikają się i uzupełniają nawzajem. Oprócz pejzaży miejskich, wiejskich, czy szerzej rzecz ujmując, krajobrazów francuskich, prezentowane również będą w wyborze martwe natury, w których dominują kwiaty: róże, anemony. Prezentowaną wystawę można też oglądać przez pryzmat szkoły paryskiej określanej mianem Ecole de Paris, którą ze względu na niesprecyzowane i niejasne do końca kryteria określa się międzynarodową społeczność artystów przyjeżdżających do Paryża i osiedlających się na Montparnasse przez pierwsze cztery dziesięciolecia ubiegłego wieku. Sławomir Stępak Boznańska nieznana To już druga w przeciągu ostatnich trzech lat wystawa w stalowowolskim muzeum, na której prezentowana będzie twórczość Olgi Boznańskiej. Jednak obecna wystawa będzie różniła się od poprzedniej. O ile wcześniejsza ekspozycja oparta była tylko na zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie, o tyle tym razem będą to nieznane szerzej obrazy Boznańskiej, pochodzące z kilkunastu instytucji muzealnych, a przede wszystkim ze zbiorów prywatnych, na ogół niedostępnych dla miłośników sztuk pięknych. Wystawa ta wydaje się też wyjątkowa ze względu na ilość prezentowanych prac, bowiem będzie ich około sześćdziesięciu. Boznańska jako artystka została ukształtowana przez trzy środowiska, tworzące tym samym trzy okresy jej życia. Środowisko krakowskie, w którym się urodziła i stawiała pierwsze kroki w dziedzinie sztuki na Wyższych Kursach dla Kobiet im. Adriana Baranieckiego; Monachium, gdzie poznała podstawy rzetelnego warsztatu malarskiego i uformowała się jej świadomość artystyczna. I w końcu najdłuższy okres paryski, w który wkroczyła już jako w pełni dojrzała artystka, bardzo często stosując, wyniesioną jeszcze z okresu monachijskiego, monochromatyczną skalę barwną, opartą na szarościach, brązach i czerniach, czasami ożywianą dyskretnymi akcentami kolorystycznymi, dla których niejednokrotnie tło stanowił naturalny kolor podłoża tektury. Cykle portretów tworzonych na zamówienie, charakteryzujących się głęboką i wnikliwą charakterystyką psychologiczną modela, oraz martwe natury, w których dominują kwiaty: bukiety róż, malowane w przerwach między zamówieniami, będą stanowiły trzon ekspozycji na stalowowolskiej ekspozycji. Wystawą tą stalowowolskie muzeum wpisuje się też w obchody roku jubileuszowego Olgi Boznańskiej zapoczątkowanego w jej krakowskiej pracowni w kwietniowy dzień 2005, kiedy to przypadła 140. rocznica urodzin artystki. Olga Boznańska, Martwa natura z kwiatami, ok. 1930 A 26 października tego samego roku minęło 65 lat od jej śmierci. W tym też dniu wystawa Boznańska nieznana została udostępniona publiczności w Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie. Stalowa Wola jest jednym z czterech miast Polski, obok Szczecina, Warszawy i Sopotu, w którym ekspozycja będzie prezentowana. Sławomir Stępak Sekrety mumii, czyli stąd do wieczności Wystawa ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie prezentuje temat egipskich wierzeń związanych ze śmiercią i życiem pozagrobowym. Mumifikacja zwłok i wyposażenie grobu w różne przedmioty są świadectwem tych wierzeń. Egipcjanie uzależniali dalszy byt zmarłego od zachowania ciała, przetrwania jego tożsamości, czyli wizerunku (w postaci rzeźb i reliefów) oraz imienia i tytułów (w tekstach wielokrotnie powtarzających się na grobie i na przedmiotach związanych ze zmarłym), a wreszcie od zaopatrzenia zmarłego w pożywienie. Dodatkową magiczna ochronę stanowiły amulety. Zmarłemu w zaświaty towarzyszyły też figurki, które miały zastępować go przy pracach, jakie musiał wykonywać na drugim świecie. Bogaty świat wierzeń i rytuałów egipskich odnoszących się do życia wiecznego przybliżają niezwykłe eksponaty ze zbiorów warszawskiego Muzeum Narodowego. Ekspozycja prezentowana w Stalowej Woli pozwala bliżej poznać fascynujące tajemnice starożytnego Egiptu.

20 Biblioteki WOJEWÓDZKA I MIEJSKA BIBLIOTEKA PUBLICZNA W RZESZOWIE adres: 35-010 Rzeszów, ul. Sokoła 13 Dyrektor: Stanisław Turek telefony: dyrekcja 0 17 853-24-31 centrala 0 17 853-52-17, faks 0 17 853-24-31 Informatorium 0 17 853-66-91 (do godz. 20.00) e-mail: wimbp@wimbp.rzeszow.pl internet: www.wimbp.rzeszow.pl Godziny otwarcia Czytelnia Główna, Czytelnia Czasopism, Informatorium, ul. Sokoła 13 poniedziałki 12.00 20.00 wtorki piątki 9.00 20.00 soboty 9.00 15.00 Wypożyczalnia Główna, ul. Dąbro wskiego 33a wtorki piątki 10.00 19.00 poniedziałki i soboty 10.00 15.00 Oddział dla Dzieci i Młodzieży, ul. Słowackiego 11 wtorki piątki 10.00 18.00 poniedziałki i soboty 10.00 15.00 Wypożyczalnia Muzyczna, ul. Że romskiego 2 wtorki, środy i piątki 10.00 18.00 czwartki 11.00 18.00 poniedziałki i soboty 10.00 15.00 Oferta na styczeń i luty Rok 2006 w budynku Biblioteki przy ulicy Sokoła 13 powitamy dwiema wystawami. Jedna z nich będzie bardzo adekwatna do rozpoczynającego się nowego roku, ponieważ zostanie poświęcona kalendarzom. Różne formy kalendarzy zgromadzone w zbiorach dokumentów życia społecznego skłaniają do refleksji nad upływem czasu i przemijaniem. Są to kalendarze z różnych lat, wydawane w większości na terenie województwa podkarpackiego, dlatego tematyka ilustracji w nich zamieszczonych niejednokrotnie dotyczy naszego regionu. Drugą, zaplanowaną także na styczeń, będzie wystawa literacka, poświęcona Romanowi Brandstaetterowi w 100. rocznicę jego urodzin. Za pomocą odpowiednio dobranych książek przedstawimy biografię i twórczość tego dramatopisarza, poety, tłumacza i publicysty. Szczególną uwagę zwrócimy na refleksyjną twórczość Brandstaettera, w której autor łączy współczesną problematykę ogólnohumanistyczną, filozoficzno-moralną i estetyczną z tradycyjnymi wątkami myśli chrześcijańskiej. Liryka tych utworów, nawiązująca niejednokrotnie do wzorów klasycystycznych, oparta jest często na motywach biblijnych. W lutym na walentynkowej wystawie zagości miłość, gdyż uczucie to, jako jedna z najistotniejszych spraw w naszym życiu, jest też jednym z najczęściej występujących motywów literackich. Przedstawimy wszystkie odmiany miłości, począwszy od starożytnej niespełnionej, poprzez średniowieczną miłość dworną, renesansową adorację, miłość romantyczną inspirującą i współczesną, nierzadko melodramatyczną. Zwrócimy uwagę na fakt, że w ujęciu miłości odzwierciedlają się znamienne dla epoki zapatrywania i idee. Bogatą ofertę edukacyjną przygotowaliśmy także dla dzieci i młodzieży, zwłaszcza w ramach współpracy z przedszkolami, szkołami i w trakcie zajęć z dziećmi specjalnej troski. Filia przy ul. Krzyżanowskiego 6 zaprosi dzieci i ich rodziców na cotygodniowe Popołudnia z bajką, w czasie których oprócz czytania książek dzieci będą mogły rozwiązywać rebusy, krzyżówki, zagadki i malować ilustracje związane z tematem czytanej bajki. Tradycyjnie już Filia zaprosi dzieci z Domu Dziecka na spotkania w ramach cyklu Witajcie w bibliotece. Także Filia przy ul. Podchorążych 1 będzie kontynuować współpracę ze Szkołą Specjalną im. UNICEF organizując zajęcia Dzień dobry, Biblioteko. Z kolei Filia z siedzibą w Szpitalu Wojewódzkim Nr 2 poprowadzi stałe zajęcia Czytanie uzdrawia. W Minigalerii Sztuki Dziecka i dla Dziecka w Oddziale dla Dzieci i Młodzieży przy ul. Słowackiego 11 prezentowana będzie pokonkursowa wystawa Anioły, aniołki, aniołeczki. Zostanie też ogłoszony nowy ogólnomiejski konkurs plastyczny Dzieci Brzechwie w związku z 40. rocznicą śmierci pisarza. Wszystkie Filie prowadzące zajęcia z dziećmi zapraszają do wspólnej zabawy w ramach akcji Zima w Bibliotece. Zajęcia plastyczne zatytułowane Sporty zimowe przeprowadzi Filia przy ul. Fredry 5, natomiast Filia przy ul. Krzyżanowskiego 6 przygotuje blok imprez pod hasłem Przyjdź i pokaż co potrafisz. Będą to między innymi zajęcia plastyczne, wspólne czytanie, zabawy quizowe i ruchowe, a także codzienne spotkania przy komputerze. Filia przy ul. Ofiar Katynia 15 zorganizuje Ferie w krainie przygody i fantazji, a Filia przy ul. Podwisłocze 6 zaprosi na zajęcia teatralne w formie dramy, przeprowadzi Turniej recenzentów książek i zorganizuje zajęcia animacyjne Zabawy w kolory. Młodsi czytelnicy tej Filii będą mieli okazję wziąć udział w pogadankach na temat świata książek, we wspólnym tworzeniu własnej bajki oraz ilustracji do niej. Dzieci uzdolnione manualnie będą mogły wykazać się w czasie zajęć plastycznych Filofuny kolorowe plecionki. Filia przy ul. Czackiego 5 zorganizuje na feriach Zabawę karnawałową, wspólne śpiewanie kolęd i zajęcia plastyczne Zimowe krajobrazy. Filia przy ul. Podchorążych 1 zaprosi dzieci do udziału w zajęciach plastycznych Gwiazda betlejemska i Bałwanek na okno oraz do tworzenia śniegowych rzeźb wprowadzających w Magiczny świat Harrego Pottera. Dużą atrakcją będzie zapewne konkurs na najpiękniej zaśpiewaną kolędę. Oddział dla Dzieci i Młodzieży zorganizuje Ferie z rebusem, książką i zagadką, zaprosi do wspólnego oglądania filmów i udziału w zabawach i grach, także z zastosowaniem komputera. Z myślą o najmłodszej grupie czytelników Filia przy ul. Fredry 5 będzie kontynuować cykl spotkań Gdzie mieszka bajeczka, a Filia przy ul. Ofiar Katynia 15 zaprosi maluchy na Bajkowe zgadywanki, Zimowe bajanie i Wędrówki przedciąg dalszy na stronie 21