KOMUNIKATzBADAŃ. 35. rocznica powstania NSZZ Solidarność NR 114/2015 ISSN

Podobne dokumenty
KOMUNIKATzBADAŃ. Stosunek Polaków do przyjmowania uchodźców NR 12/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Stosunek Polaków do przyjmowania uchodźców NR 24/2016 ISSN

Wiedza o powstaniu w getcie warszawskim i jego znaczenie

Oceny roku 2017 i przewidywania na rok 2018

Czy uczniowie powinni pracować zarobkowo w trakcie wakacji?

KOMUNIKATzBADAŃ. Referendum konsultacyjne w sprawie konstytucji pierwsze reakcje NR 77/2017 ISSN

Czy w Warszawie potrzebne są nowe pomniki?

Zadowolenie z życia KOMUNIKAT Z BADAŃ. ISSN Nr 6/2019. Styczeń 2019

KOMUNIKATzBADAŃ. Stosunek do przyjmowania uchodźców w Polsce i w Czechach NR 54/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Odpoczynek czy praca zarobkowa? Wakacje dzieci i młodzieży NR 134/2015 ISSN

Warszawa, czerwiec 2015 ISSN NR 84/2015 O KONFLIKCIE NA UKRAINIE I SANKCJACH GOSPODARCZYCH WOBEC ROSJI

Opinie o działalności parlamentu i prezydenta

KOMUNIKATzBADAŃ. PIT-y 2015 NR 78/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o działalności policji, prokuratury, sądów i Rzecznika Praw Obywatelskich NR 76/2017 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. O czym Polacy chcieliby się wypowiedzieć w referendum? NR 97/2017 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o działalności parlamentu, prezydenta i Trybunału Konstytucyjnego NR 143/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Wyjazdy wypoczynkowe i wakacyjna praca zarobkowa uczniów NR 135/2016 ISSN

Oceny działalności parlamentu, prezydenta i władz lokalnych

KOMUNIKATzBADAŃ. Oceny i prognozy stanu gospodarki oraz warunków materialnych gospodarstw domowych w Polsce, Czechach, na Słowacji i Węgrzech

Czy Polacy są altruistami?

Warszawa, czerwiec 2010 BS/92/2010 NSZZ SOLIDARNOŚĆ A PRZEMIANY USTROJOWE W POLSCE I INNYCH KRAJACH BLOKU WSCHODNIEGO

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o działalności parlamentu i prezydenta NR 56/2017 ISSN

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

PIT-y 2017 KOMUNIKAT Z BADAŃ. ISSN Nr 69/2018. Maj 2018

Warszawa, styczeń 2015 ISSN NR 1/2015

KOMUNIKATzBADAŃ. Poczucie wpływu na sprawy publiczne NR 95/2017 ISSN

Zadowolenie z życia KOMUNIKAT Z BADAŃ. ISSN Nr 5/2018. Styczeń 2018

Zainteresowanie wyborami do Parlamentu Europejskiego i preferencje wyborcze

Lekarze podstawowej opieki zdrowotnej i ich kompetencje

KOMUNIKATzBADAŃ. Polacy wobec obietnic wyborczych PiS NR 139/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o bezpieczeństwie i zagrożeniu przestępczością NR 48/2017 ISSN

Oceny i prognozy sytuacji gospodarczej oraz warunków materialnych gospodarstw domowych w krajach Grupy Wyszehradzkiej

KOMUNIKATzBADAŃ. Jakiej pomocy potrzebują osoby starsze i kto jej im udziela? NR 162/2016 ISSN

Stosunek do szczepień ochronnych dzieci

Poczucie bezpieczeństwa i zagrożenia przestępczością

Jakich podatków dochodowych oczekują Polacy?

Opinie o działalności Sejmu, Senatu i prezydenta

Warszawa, lipiec 2014 ISSN NR 95/2014 STOSUNKI POLSKO-UKRAIŃSKIE W OPINIACH POLAKÓW

Postrzeganie relacji polsko-niemieckich

KOMUNIKATzBADAŃ. Wyjazdy wakacyjne małych dzieci NR 137/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Wydatki gospodarstw domowych na leki i leczenie NR 114/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Gotowość do współpracy NR 22/2016 ISSN

Warszawa, maj 2014 ISSN NR 79/2014 STOSUNKI POLSKO-AMERYKAŃSKIE I WPŁYW POLITYKI STANÓW ZJEDNOCZONYCH NA SYTUACJĘ NA ŚWIECIE

Warszawa, czerwiec 2014 ISSN NR 84/2014 OPINIE O BEZPIECZEŃSTWIE W KRAJU I W MIEJSCU ZAMIESZKANIA

KOMUNIKATzBADAŃ. Styl jazdy polskich kierowców NR 86/2017 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Oczekiwania dochodowe Polaków NR 158/2015 ISSN

PIT-y 2018 KOMUNIKAT Z BADAŃ. ISSN Nr 77/2019. Czerwiec 2019

Zaufanie do systemu bankowego

KOMUNIKATzBADAŃ. Zadowolenie z życia NR 4/2016 ISSN

Poczucie wpływu obywateli na sprawy publiczne

Warszawa, styczeń 2015 ISSN NR 7/2015 OPINIE O DZIAŁALNOŚCI PARLAMENTU, PREZYDENTA, PKW I NFZ

KOMUNIKATzBADAŃ. Czy osoby starsze są w naszym społeczeństwie dyskryminowane? NR 164/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Stosunek do rządu w lipcu NR 102/2015 ISSN

Stosunek do dekomunizacji nazw ulic

KOMUNIKATzBADAŃ. Między kościołem a lokalem wyborczym NR 152/2015 ISSN

Stosunek do rządu w lutym

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o działalności parlamentu, prezydenta i Trybunału Konstytucyjnego NR 154/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Stosunek do rządu w lipcu NR 108/2016 ISSN

, , ROCZNICE I ŚWIĘTA WAŻNE DLA POLAKÓW WARSZAWA, KWIECIEŃ 96

Letnie wyjazdy wypoczynkowe uczniów 2018

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o działalności parlamentu, prezydenta i Trybunału Konstytucyjnego NR 121/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Oceny instytucji publicznych NR 57/2016 ISSN

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

Oceny działalności parlamentu, prezydenta, PKW i Kościoła rzymskokatolickiego

Stan stosunków polsko-amerykańskich

Warszawa, styczeń 2015 ISSN NR 3/2015 ZADOWOLENIE Z ŻYCIA

Warszawa, luty 2014 NR 22/2014 POLACY O ROZWOJU SYTUACJI NA UKRAINIE

KOMUNIKATzBADAŃ. Zadowolenie z życia NR 3/2017 ISSN

Warszawa, październik 2013 BS/135/2013 WYJAZDY WYPOCZYNKOWE I WAKACYJNA PRACA ZAROBKOWA UCZNIÓW

KOMUNIKATzBADAŃ. Preferencje partyjne w styczniu NR 7/2016 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o Donaldzie Tusku jako przewodniczącym Rady Europejskiej NR 23/2017 ISSN

Wynagrodzenie pierwszej damy

Opinie o działaniach organów państwa i instytucji publicznych wobec Grupy Amber Gold oraz o komisji śledczej do zbadania ich prawidłowości

Warszawa, czerwiec 2013 BS/81/2013 POLACY O ROCZNYCH URLOPACH RODZICIELSKICH

Wybory do PE zainteresowanie, udział, postrzegane znaczenie

KOMUNIKATzBADAŃ. Opinie o działalności parlamentu, prezydenta, sądów i prokuratury NR 17/2017 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Używanie telefonów komórkowych za kierownicą NR 82/2017 ISSN

Warszawa, wrzesień 2014 ISSN NR 123/2014 OPINIE O MINIMALNEJ GODZINOWEJ STAWCE WYNAGRODZENIA

Gotowość Polaków do współpracy

KOMUNIKATzBADAŃ. Oceny i prognozy sytuacji gospodarczej i warunków materialnych gospodarstw domowych w Polsce, Czechach, na Słowacji i Węgrzech

Zachowania kierowców oraz postawy wobec uczestników ruchu drogowego

Warszawa, maj 2014 ISSN NR 62/2014

Warszawa, maj 2015 ISSN NR 71/2015 OPINIE O DZIAŁALNOŚCI PARLAMENTU, PREZYDENTA I PKW

KOMUNIKATzBADAŃ. Reakcje Polaków na wynik brytyjskiego referendum NR 105/2016 ISSN

Warszawa, maj 2014 ISSN NR 57/2014 PONTYFIKAT PAPIEŻA FRANCISZKA W OPINIACH POLAKÓW

Warszawa, listopad 2010 BS/146/2010 WAKACJE UCZNIÓW WYJAZDY WYPOCZYNKOWE I PRACA ZAROBKOWA

Warszawa, listopad 2014 ISSN NR 156/2014 STOSUNEK DO RZĄDU W LISTOPADZIE

Warszawa, lipiec 2014 ISSN NR 99/2014 STOSUNEK DO RZĄDU PO WYBUCHU AFERY TAŚMOWEJ

Warszawa, czerwiec 2010 BS/80/2010 OPINIE O POCZUCIU BEZPIECZEŃSTWA I ZAGROŻENIU PRZESTĘPCZOŚCIĄ

Warszawa, luty 2015 ISSN NR 22/2015 O SYTUACJI NA UKRAINIE I POLSKIEJ POMOCY DLA WSCHODNIEGO SĄSIADA

Polacy o swoich długach i oszczędnościach

KOMUNIKATzBADAŃ. Wybrane wskaźniki położenia materialnego a stabilność zatrudnienia NR 148/2015 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Stosunek Polaków do nierówności społecznych NR 85/2017 ISSN

KOMUNIKATzBADAŃ. Stosunek do przyjmowania uchodźców NR 44/2017 ISSN

Czy PiS wyprowadza Polskę z Unii Europejskiej?

Zainteresowanie mundialem i ocena szans Polaków

Warszawa, czerwiec 2014 ISSN NR 92/2014 POLACY O WOJCIECHU JARUZELSKIM

Opinie o demokracji KOMUNIKAT Z BADAŃ. ISSN Nr 118/2017. Wrzesień 2017

Poparcie dla członkostwa Polski w Unii Europejskiej i zainteresowanie wyborami do Parlamentu Europejskiego

Warszawa, lipiec 2013 BS/101/2013 POJEDNANIE POLSKO-UKRAIŃSKIE

Transkrypt:

KOMUNIKATzBADAŃ NR 114/2015 ISSN 2353-5822 35. rocznica powstania NSZZ Solidarność Przedruk i rozpowszechnianie tej publikacji w całości dozwolone wyłącznie za zgodą CBOS. Wykorzystanie fragmentów oraz danych empirycznych wymaga podania źródła Warszawa, sierpień 2015

Znak jakości przyznany CBOS przez Organizację Firm Badania Opinii i Rynku 9 stycznia 2015 roku Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej ul. Świętojerska 5/7, 00-236 Warszawa e-mail: sekretariat@cbos.pl; info@cbos.pl http://www.cbos.pl (48 22) 629 35 69

W dniu 31 sierpnia 1980 roku, po fali strajków w całym kraju, w Stoczni Gdańskiej podpisano porozumienie gwarantujące m.in. prawo do utworzenia niezależnych, samorządnych związków zawodowych. Wydarzenie to stanowiło początek przemian, które doprowadziły do rozmów Okrągłego Stołu i wyborów parlamentarnych 1989 roku, rozpoczynających transformację ustrojową w Polsce. Przed 35. rocznicą tego wydarzenia spytaliśmy o rolę, jaką badani mu przypisują w historii Polski, świata i generalnie w życiu Polaków. ZNACZENIE POWSTANIA NIEZALEŻNYCH ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH Dziewięciu na dziesięciu Polaków (90%) uważa, że powstanie i działalność Solidarności w latach 1980 1981 były ważnym wydarzeniem w historii Polski, a dwie trzecie (66%) określa je mianem przełomowego 1. Wydarzenie to za ważne dla siebie osobiście i dla przeciętnego Polaka uznaje trzy czwarte badanych (76%), w tym niemal połowa (46%) za przełomowe. Równie często (75%) ankietowani sądzą, że powstanie Solidarności miało istotne znaczenie dla innych krajów tzw. bloku wschodniego. O doniosłości tych wydarzeń także dla świata przekonanych jest dwie trzecie badanych (66%). RYS. 1. CZY POWSTANIE I DZIAŁALNOŚĆ SOLIDARNOŚCI W LATACH 1980 1981 BYŁY WYDARZENIEM: CBOS % Dla Polski 66 24 3 3 4 Dla ludzi takich jak Pan(i) 46 30 9 5 Dla innych krajów dawnego bloku wschodniego 45 30 4 11 Dla świata 31 35 17 8 przełomowym ważnym, ale nie pierwszoplanowym niezbyt ważnym bez znaczenia Trudno powiedzieć 1 Badanie Aktualne problemy i wydarzenia (302) przeprowadzono metodą wywiadów bezpośrednich (face-to-face) wspomaganych komputerowo (CAPI) w dniach 1 8 lipca 2015 roku na liczącej 44 osoby reprezentatywnej próbie losowej dorosłych mieszkańców Polski.

- 2 - Obecnie Polacy częściej niż w ciągu ostatnich dziesięciu lat przypisują powstaniu niezależnych związków zawodowych pierwszoplanową rolę w przemianach, jakich doświadczyło całe społeczeństwo (wzrost o 7 punktów procentowych od 20 roku). Szczególną wagę tym wydarzeniom, określając je jako przełomowe, najczęściej przypisują badani najlepiej sytuowani (w rodzinach, których dochody wynoszą przynajmniej 2000 zł per capita 62%), mieszkańcy największych miast (61%), osoby legitymujące się wykształceniem wyższym (%) i identyfikujące się z poglądami prawicowymi (%). Wiek odgrywa pewną rolę w ocenie tych wydarzeń. Osoby najmłodsze (między 18 a 24 rokiem życia) częściej określają je jako ważne niż przełomowe. Natomiast osoby w wieku 45 lat i starsze, które zapewne posiadają osobiste wspomnienia związane z tymi wydarzeniami, w większości uważają powstanie niezależnych związków zawodowych za fakt o historycznym, przełomowym znaczeniu (zob. tabela aneksowa 1). Tabela 1 Czy powstanie i działalność Solidarności Wskazania respondentów według terminów badań w latach 1980 1981 były dla ludzi takich VIII 2005 VIII 2009 III/IV 20 VII 2015 jak Pan(i) wydarzeniem: przełomowym 35 34 39 46 ważnym, ale nie pierwszoplanowym 34 37 31 30 niezbyt ważnym 9 bez znaczenia 12 11 15 Trudno powiedzieć 9 7 5 5 Nieco inaczej zmieniły się opinie na temat roli, jaką to wydarzenie odegrało w historii Polski. Przed pięcioma laty, przed 30. rocznicą tego wydarzenia, której towarzyszyło wiele medialnych przedsięwzięć upamiętniających powstanie Solidarności, odsetek badanych przypisujących mu przełomowe znaczenie był nieco wyższy. Obecnie jest on zbliżony do notowanego na rok przed wspomnianą rocznicą. Opinie na temat historycznego znaczenia tego porozumienia dla Polski zależą od wykształcenia badanych (im jest ono wyższe, tym większe znaczenie mu przypisują) i sytuacji materialnej (dochodów na osobę w gospodarstwie domowym). Zarówno badani o poglądach prawicowych, jak i lewicowych mają podobne opinie na ten temat i przypisują temu wydarzeniu większą wagę niż ankietowani identyfikujący się z centrum lub niepotrafiący określić się w tych kategoriach (zob. tabela aneksowa 2).

- 3 - Tabela 2 Czy powstanie i działalność Solidarności Wskazania respondentów według terminów badań w latach 1980 1981 były dla Polski VIII 2005 VIII 2009 III/IV 20 VII 2015 wydarzeniem: przełomowym 60 65 70 66 ważnym, ale nie pierwszoplanowym 28 26 23 24 niezbyt ważnym 2 3 2 3 bez znaczenia 2 1 1 3 Trudno powiedzieć 8 5 4 4 Opinie na temat znaczenia powstania Solidarności dla innych krajów dawnego bloku wschodniego oraz dla świata niewiele się zmieniły. Pewne odnotowane zmiany nie przebiegały w jednym kierunku. Tabela 3 Dla innych krajów dawnego Dla świata bloku wschodniego Czy powstanie i działalność Solidarności w latach 1980 1981 były wydarzeniem: VIII VIII III/IV VII VIII VIII III/IV VII 2005 2009 20 2015 2005 2009 20 2015 przełomowym 42 39 43 45 32 25 27 31 ważnym, ale nie pierwszoplanowym 38 35 30 39 46 35 niezbyt ważnym 7 7 12 18 13 17 bez znaczenia 2 3 2 4 6 8 4 8 Trudno powiedzieć 16 13 11 17 Przed pięcioma laty, z okazji 30. rocznicy podpisania porozumienia zapowiadającego legalizację Solidarności, zapytaliśmy, dla kogo przede wszystkim ważna jest ta rocznica. Wówczas niemal równie często wskazywano na ludzi starszego pokolenia, jak i działaczy związkowych z lat osiemdziesiątych. Obecnie przeważa pogląd, że rocznica porozumień sierpniowych jest istotna dla starszych Polaków (38%, wzrost o 9 punktów procentowych od 20 roku). Opinię tę częściej niż pozostali wyrażają badani, którzy nie ukończyli 45 lat. Nieco rzadziej niż przed kilkoma laty głoszony jest pogląd, że jest ona ważna przede wszystkim dla związkowców z tego okresu (25%, spadek o 5 punktów) lub dla wszystkich Polaków (23%, spadek o 3 punkty). Podobnie jak przed pięcioma laty, nieliczni twierdzą, że wydarzenie to nikogo już dziś nie interesuje (8%) lub że nic na ten temat nie wiedzą (3%) ta ostatnia kategoria z upływem czasu zapewne będzie rosnąć.

- 4 - Tabela 4 Jak Pan (i) sądzi, dla kogo dzisiaj ważna jest rocznica powstania III/IV 20 VII 2015 Solidarności w 1980 roku? Dla wszystkich Polaków 26 23 Tylko dla ludzi starszego pokolenia 29 38 Tylko dla ludzi, którzy brali udział w ruchu związkowym w latach osiemdziesiątych 30 25 Dla innych grup 1 1 Powstanie Solidarności w 1980 roku dziś mało kogo interesuje 9 8 Nic nie wiem o tym wydarzeniu 3 2 Trudno powiedzieć 2 3 Opinie na temat pielęgnowania pamięci tego wydarzenia nie zmieniły się w czasie ostatnich pięciu lat. Większość (%) uważa, że jest ono dostatecznie upamiętnione, ale co trzeci (%) jest niezadowolony z wysiłków włożonych w utrzymywanie pamięci o początkach Solidarności. Tabela 5 Czy sądzi Pan(i), że w Polsce dostatecznie czy raczej III/IV 20 VII 2015 niedostatecznie pielęgnuje się pamięć o Solidarności? Dostatecznie 22 24 Raczej dostatecznie 35 Raczej niedostatecznie 25 25 Niedostatecznie 8 8 Trudno powiedzieć Niepokój o niedostateczne upamiętnienie tego wydarzenia mniej więcej równie często wyrażają badani we wszystkich grupach wiekowych, za wyjątkiem najmłodszych, którzy znacznie częściej przekonani są o dostatecznym wysiłku w tym zakresie (68%). Prawdopodobnie szkoła odgrywa w tej sprawie istotną rolę. Poglądy polityczne nie różnicują znacząco opinii na ten temat (zob. tabela aneksowa 4). CBOS RYS. 2. Wiek CZY SĄDZI PAN(I), ŻE W POLSCE DOSTATECZNIE CZY RACZEJ NIEDOSTATECZNIE PIELĘGNUJE SIĘ PAMIĘĆ O SOLIDARNOŚCI? 18 24 lata 25 34 35 44 45 54 55 64 65 lat i więcej 68 49 62 55 22 39 35 32 % 12 6 8 13 Dostatecznie Niedostatecznie Trudno powiedzieć

- 5 - Polacy generalnie uważają powstanie i działalność Solidarności na początku lat osiemdziesiątych za ważne dla całego społeczeństwa, historii Polski, regionu, a nawet świata. Jednak kolejna rocznica porozumień sierpniowych, zdaniem większości, jest ważna przede wszystkim dla ludzi starszych i bezpośrednio zaangażowanych w tamte wydarzenia Polacy, choć doceniają ich historyczną doniosłość, uważają, że wspominanie tamtych wydarzeń nie jest obecnie dla ludzi już tak ważne. Opracowała Katarzyna KOWALCZUK