Sanktuarium Bożego Miłosierdzia Pielgrzymowanie ze świętą Siostrą Faustyną s. Elżbieta Siepak ZMBM Wydawnictwo WAM Kraków 2014
Sanktuarium Bożego Miłosierdzia Wydawnictwo WAM, 2014 Opracowanie graficzne i projekt okładki Andrzej Sochacki Redakcja Zofia Smęda Korekta Dariusz Godoś NIHIL OBSTAT Przełożony Prowincji Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego ks. Wojciech Ziółek SJ, prowincjał Kraków, dn. 11 grudnia 2013 r., l.dz. 172/2013 ISBN 978-83-7767-999-9 WYDAWNICTWO WAM ul. Kopernika 26 31-501 Kraków tel. 12 62 93 200 faks 12 42 95 003 e-mail: wam@wydawnictwowam.pl www.wydawnictwowam.pl DZIAŁ HANDLOWY tel. 12 62 93 254-255 faks 12 62 93 496 e-mail: handel@wydawnictwowam.pl KSIĘGARNIA INTERNETOWA tel. 12 62 93 260, 12 62 93 446-447 faks 12 62 93 261 e.wydawnictwowam.pl 4 Zdjęcia: Archiwum Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia 10, 12, 24, 25, 26, 26, 26, 30, 35, 37, 41, 43, 46, 56, 57, 69, 71, 73, 74, 75, 77, 78, 79, 80, 81, 82, 83, 84, 86, 87, 89, 90, 93, 94, 96, 98, 99, 99, 100, 100, 101, 102, 105, 107, 108, 109, 113, 117, 119, 120, 121, 123, 124, 125, 134, 134, 138, 145, 216, 218, 220 Andrzej Sochacki 3, 5, 6, 7, 8, 11, 13, 13, 14, 15, 16, 17, 17, 18, 18, 19, 19, 19, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 24, 25, 27, 28, 29, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 36, 38, 39, 40, 40, 41, 42, 42, 43, 44, 45, 47, 48, 50, 51, 52, 53, 54, 55, 55, 56, 56, 57, 58, 59, 60, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 68, 68, 69, 84, 85, 86, 91, 95, 97, 103, 105, 106, 108, 110, 112, 114, 115, 116, 118, 122, 122, 123, 126, 127, 128, 128, 128, 128, 128, 129, 129, 130, 131, 131, 131, 132, 132, 133, 135, 135, 136, 137, 137, 138, 139, 140, 140, 141, 142, 142, 143, 144, 144, 145, 146, 146, 147, 148, 149, 150, 151, 152, 152, 153, 153, 154, 155, 155, 155, 155, 156, 156, 157, 157, 158, 158, 159, 160, 161, 162, 163, 163, 164, 165, 166, 167, 167, 168, 168, 169, 170, 171, 172, 173, 174, 174, 175, 175, 176, 176, 177, 177, 178, 178, 179, 180, 181, 182, 182, 182, 183, 184, 185, 186, 187, 187, 188, 188, 189, 190, 192, 193, 194, 195, 195, 196, 197, 197, 198, 199, 200, 200, 201, 202, 203, 203, 204, 205, 206, 206, 207, 207, 208, 208, 209, 209, 210, 210, 211, 212, 213, 214, 215, 215, 217, 219, 224 Druk i oprawa: Drukarnia POZKAL, Inowrocław
Dokąd się wybieramy? Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach, choć powstało stosunkowo niedawno, należy do 30 największych miejsc pielgrzymkowych wszystkich religii na świecie i do ścisłej czołówki pod względem liczby krajów, z których przybywają do niego pątnicy. Można tu spotkać pielgrzymów ze wszystkich kontynentów, nawet z małych wysp na oceanach, ludzi różnych ras i kultur, nie tylko katolików, ale także prawosławnych, protestantów, wyznawców innych religii, a nawet ateistów. Przybywają tu ludzie dorośli, młodzi i dzieci, kapłani, osoby konsekrowane, naukowcy, twórcy kultury i sztuki, słowem wszyscy, którzy choćby intuicyjnie szukają Boga miłosierdzia, i ci, którzy już odkryli ten dar Boga dla naszych czasów, jakim jest święta Siostra Faustyna i przekazane 5
Sanktuarium Bożego Miłosierdzia przez nią orędzie o Bożym Miłosierdziu. Wizualnym znakiem tego daru jest łaskami słynący obraz Jezusa Miłosiernego, na którym spełniły się Jego słowa wypowiedziane do Siostry Faustyny: Pragnę, aby ten obraz czczono najpierw w kaplicy waszej i na całym świecie (Dz. 47). Pod tym obrazem, na ołtarzu, spoczywają relikwie Apostołki Bożego Miłosierdzia, otaczanej wielką czcią wiernych na całym świecie. Łagiewnickie sanktuarium jest także miejscem wielu objawień Jezusa Miłosiernego, Matki Najświętszej, aniołów i świętych, miejscem, w którym dokonuje się wiele cudów, nieraz bardzo spektakularnych, dlatego wędrując jego ścieżkami, przychodzą na myśl słowa Boga skierowane do Mojżesza przy gorejącym krzewie: Zdejm sandały z nóg, gdyż miejsce, na którym stoisz, jest ziemią świętą (Wj 3, 5). Pielgrzymując po łagiewnickim sanktuarium, będziemy poznawać nie tylko samo miejsce, jego obiekty i historię, ale przede wszystkim tajemnicę Miłosierdzia Bożego. Naszym przewodnikiem będzie święta Siostra Faustyna Kowalska ze Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia, sekretarka i apostołka Jezusa Miłosiernego, która w tym miejscu spędziła ponad pięć lat życia zakonnego i została powołana do tego, by przypomnieć Kościołowi i światu biblijną prawdę o niepojętej miłości Boga do każdego człowieka. Szlak pielgrzymi wyznaczą 33 etapy (kroki), czyli tyle, ile lat miał Pan Jezus i Jego sekretarka w chwili, gdy odchodziła z tej ziemi do domu Ojca. 6
1 Miejsce, które wybrał Bóg Kto by jeszcze kilkadziesiąt lat temu pomyślał, że dawna podkrakowska wieś Łagiewniki, jakich wiele w Polsce, położona przy trasie z Krakowa do Zakopanego, stanie się światową stolicą kultu Miłosierdzia Bożego? A jednak tak o niej myślał sam Bóg. Choć każdy czas i cały świat można uważać za Jego świątynię, to jednak zauważył Jan Paweł II są czasy i są miejsca, które Bóg obiera, aby w nich w sposób szczególny ludzie doświadczali Jego obecności i Jego łaski. Takim miejscem wybranym przez Boga stał się klasztor Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia w Łagiewnikach pod Krakowem. W nim Pan Bóg wyznaczył 7
Sanktuarium Bożego Miłosierdzia czas życia i śmierci dla tej, której powierzył prorocką misję przypomnienia światu biblijnej prawdy o Jego miłości miłosiernej Siostrze Faustynie Kowalskiej. Gdy po raz pierwszy przyjechała do tego klasztoru w styczniu 1926 roku, wieś liczyła już ponad 1000 mieszkańców i była właściwie bardziej ośrodkiem przemysłowym niż rolniczym. W XIX wieku na tych terenach odkryto bowiem pokłady iłów łupkowych i gipsu, a więc surowców wykorzystywanych w budownictwie. Wtedy w Łagiewnikach powstały: kopalnia gipsu i gliny, młyn do mielenia tych surowców, cegielnie, fabryki dachówek, kafli, a z czasem także huta żelaza, Łagiewnicka Fabryka Armatur i Fabryka Maszyn. Oprócz rozwijającego się intensywnie przemysłu budowlanego powstawały też inne fabryki, jak np. Fabryka Świec i Mydła czy Fabryka Mebli S. Mannego oraz drobne przedsiębiorstwa rzemieślnicze. W sąsiedniej wsi Borek Fałęcki w 1901 roku powstała fabryka sody amoniakalnej, słynny Solvay, który szybko zwiększał zakres produkcji i zatrudnienie, stając się jednym z największych przedsiębiorstw przemysłowych w okolicach Krakowa. Wraz z rozwojem przemysłu w Łagiewnikach wzrastała nie tylko liczba mieszkańców, ale także zmieniał się charakter budownictwa. Znikały wiejskie drewniane chaty, a powstawało bu- 8
Pielgrzymowanie ze Świętą Siostrą Faustyną downictwo murowane o charakterze podmiejskim, czyli domy wolno stojące otoczone zielenią, wille i budynki czynszowe. Pod koniec XIX wieku na wzgórzu wybudowano zespół klasztorny dla Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia. Na przestrzeni wieków osada służebna wobec grodu krakowskiego i dworu książęcego, wieś rolniczo-hodowlana, która w XV wieku była własnością Jana Jordana z Zakliczyna, wielkorządcy i żupnika krakowskiego, potem kasztelanii krakowskiej, a po pierwszym rozbiorze Polski księżnej litewskiej Franciszki Krasińskiej (żony Karola, syna króla polskiego Augusta III), w XIX i na początku XX wieku stała się najbardziej uprzemysłowionym terenem wokół Krakowa. Jej nazwa zdradza jednak historyczne dziedzictwo. Pochodzi od określenia mieszkańców osad (łagiewników), którzy zajmowali się wyrobem łagwi, czyli naczyń z drewna, ze skór, kruszców, a być może także wypalanych z gliny, których używano do przechowywania i przenoszenia napojów. Stąd w Polsce, poza Łagiewnikami krakowskimi, są jeszcze inne Łagiewniki, np. łódzkie, opolskie, wrocławskie czy mazowieckie. Wykopaliska archeologiczne mówią o tym, że krakowskie Łagiewniki, a więc tereny wzdłuż rzeki Wilgi i jej dopływów, zamieszkiwane były już w okre- 9
Sanktuarium Bożego Miłosierdzia sie neolitu. Odnaleziono liczne szczątki ceramiki użytkowej, które świadczą o ciągłości osadniczej od VII wieku. Pierwsze pisemne wzmianki o wsi pochodzą z XIV wieku. Ludność na tych terenach zajmowała się nie tylko wyrobem łagwi, ale także tkactwem, rolnictwem, drobną wytwórczością. Niemałe znaczenie dla rozwoju osady miał prowadzący przez Łagiewniki stary szlak handlowy z północy na południe, zwany drogą królewską (via regalis), który dalej przez Wisłę i Kazimierz prowadził na Wawel. Tą drogą przybyli do Krakowa król Bolesław Śmiały i królowa Jadwiga. Wieś Łagiewniki należała najpierw do parafii św. Jakuba na Kazimierzu, potem mieszkańcy wsi chodzili do kościoła na Krzemionkach i na Ludwinowie, a od końca XVIII wieku należeli do parafii św. Józefa w Podgórzu. Dopiero w 1938 roku kard. Adam Sapieha otworzył w Łagiewnikach kaplicę filialną. Od drugiej wojny światowej miejscowa ludność korzystała także z kaplicy klasztornej Zgromadzenia Sióstr Matki Bożej Miłosierdzia pw. św. Józefa. Ta kaplica z łaskami słynącym obrazem Jezusa Miłosiernego i grobem sługi Bożej Siostry Faustyny już w 1968 roku została wpisana na listę sanktuariów diecezji krakowskiej. Oficjalny dekret wydał kard. Franciszek Macharski 1 listopada 1992 roku. Dzisiaj w Łagiewnikach znajduje się nie tylko światowe centrum kultu Miłosierdzia Bożego, ale są także dwie parafie i domy kilku zgromadzeń zakonnych. W 1941 roku wieś Łagiewniki została włączona do Krakowa jako dzielnica katastralna wyłączona z obszarów wiejskich, a w 1945 roku ostatecznie przyłączona do miasta. Obecnie Łagiewniki wraz z dawną wsią Borek Fałęcki należą do IX dzielnicy Krakowa. 10
SPIS TREŚCI Dokąd się wybieramy?...5 1. Miejsce, które wybrał Bóg...7 2. Cherubin przy bramie...11 3. Spotkanie z ubogim młodzieńcem...15 4. Klasztor...23 5. Przywitanie z Maryją...33 6. Kościół...39 7. Miłością wieczną umiłowałem Cię...47 8. Apostołka Bożego Miłosierdzia...53 9. Cudowny obraz Miłosierdzia Bożego...59 10. Jezu, ufam Tobie!...65 11. Choć jeden akt miłosierdzia...69 12. Dzień wielkiej amnestii...73 13. Modlitwa, której nauczył Jezus...81 14. Uprzywilejowany czas....85 15. Szerzenie czci Bożego Miłosierdzia...91 16. Jak na Synaju i Górze Błogosławieństw...97 17. W Józefowie....103 18. Trzeba słuchać bardziej Boga niż ludzi...107 19. Idź i od tej pory już nie grzesz...113 20. Ołtarz i konfesjonał...119 21. Witraże i wota....127 22. Kaplice w klasztorze...133 23. W ogrodzie...139
24. Bazylika Miłosierdzia Bożego...147 25. Kaplica Wieczystej Adoracji...159 26. Kaplica Świętej Siostry Faustyny...165 27. Kaplica Matki Bożej Siedmiobolesnej...171 28. Kaplica Krzyża Świętego...179 29. Kaplica Communio sanctorum...185 30. Kaplica Świętego Andrzeja...193 31. Wieże i dzwony...201 32. Nekropolie...205 33. Pielgrzymki papieskie...213 Kontakty w Sanktuarium Bożego Miłosierdzia w Krakowie-Łagiewnikach...221