Współpraca przedsiębiorstw ze sferą nauki

Podobne dokumenty
IEE w nowej perspektywie finansowej

Horyzont Unijny Program Ramowy Badań i Innowacji. Wiktor Raldow, DG RTD and Tanja Zegers, DG ENTR

HORIZON 2020 Program Ramowy ds. Badań i Innowacji

Horyzont 2020 program ramowy na rzecz badań naukowych i innowacji. Rafał Rowiński Komisja Europejska Przedstawicielstwo w Polsce

Oferta Horyzontu 2020 dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw

HORIZON nowe możliwości dla MŚP

Wsparcie dla przedsiębiorców w programach Unii Europejskiej COSME i Horyzont Dolnośląskie Spotkania Biznesowe, maj 2014 r.

Anna Pytko. HORYZONT 2020 Ministerstwo Zdrowia Prelegent

HORIZON 2020

POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ

HORYZONT 2020 nowy program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji

Program HORYZONT 2020

Horyzont 2020 zasady uczestnictwa małych i średnich przedsiębiorstw

Program Ramowy UE HORYZONT 2020

Finansowanie badań w Programie Ramowym Horizon 2020 możliwości

Program Ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji ( )

Wsparcie małych i średnich przedsiębiorstw w Horyzoncie 2020

Nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej Warszawa, 14 października 2014 r.

Prelegent: Barbara Trammer

Możliwości dla MŚP fundusze unijne

Horyzont 2020 dla małych i średnich przedsiębiorstw

Oferta 7. Programu Ramowego UE Nowy program ramowy UE - HORIZON 2020 Portal EURAXESS Renata Downar-Zapolska

Horyzont 2020 Unijny Program Ramowy Badań i Innowacji

Mechanizmy finansowania międzynarodowej współpracy w zakresie badań i rozwoju

HORIZON Naukowych i Innowacji ( ) 2020) Ewa Szkiłądź. Podstawy 7. Programu Ramowego Warszawa, 12 kwietnia 2012

Zasady uczestnictwa w programie Horyzont 2020

DOBRE KADRY SZANSĄ NA INNOWACJE

Horyzont 2020 szansa dla branży medycznej

Horyzont 2020 Program Ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji ( )

Możliwości wsparcia z funduszy UE. Zbigniew Krzewiński

Horyzont 2020 Program Ramowy UE w zakresie badań naukowych i innowacji

Program HORYZONT 2020 w dziedzinie transportu

Horyzont W niniejszej prezentacji wykorzystano materiały udostępnione m.in. przez KE i/lub Ministerstwa oraz Agendy RP

Nauki o zdrowiu w programie HORIZON Anna Pytko Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE IPPT PAN

Wsparcie dla małych i średnich przedsiębiorstw w nowej perspektywie finansowej (Horyzont 2020 i COSME)

Założenia oraz struktura programu ramowego UE HORYZONT 2020

WSPARCIE KOMERCJALIZACJI B+R W RAMACH PERSPEKTYWY FINANSOWEJ

Polskie uczestnictwo w PR (6. PR, 7. PR i H2020) Transport

Anna Wiśniewska. Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk

Finansowanie badań i innowacji w programie ramowym UE HORYZONT 2020

Horyzont 2020 dla przedsiębiorstw małych, średnich i dużych

ZASADY UCZESTNICTWA Horyzont 2020

Wsparcie działalności MŚP ze środków UE. Listopad 2014 r. KPMG Tax M.Michna sp. k.

Nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej oraz wsparcie dla Turystyki z programu COSME. 25 czerwca 2015 r.

Premia na Horyzoncie zasady aplikowania i realizacji

BIOGOSPODARKA. Inteligentna specjalizacja w Województwie Zachodniopomorskim SZCZECIN 20 \06 \ 2013

Polskie uczestnictwo w PR (6. PR, 7. PR i H2020) Aeronautyka

Wsparcie polskiego biznesu, możliwe w ramach Programu CIP ; Instrumenty finansowe dla MŚP po 2013 r.

Horyzont Wiodąca pozycja w przemyśle. Katarzyna Bartkowiak r.

Schematy finansowania w H2020

Konkurs w dziedzinie transnarodowej współpracy w zakresie wsparcia innowacji. PROINNOEurope-ENT-CIP-09-C-N02S00

Działania Marii Skłodowskiej-Curie w programie HORYZONT 2020 twoja szansa na rozwój

HORYZONT 2020 program ramowy UE w zakresie badań naukowych i innowacji

Horyzont W niniejszej prezentacji wykorzystano materiały udostępnione m.in. przez KE i/lub Ministerstwa oraz Agendy RP

MALI I ŚREDNI PRZEDSIĘBIORCY W PROGRAMIE HORYZONT 2020 REGIONALNY PUNKT KONTAKTOWY PROGRAMÓW BADAWCZYCH UE PRZY UNIWERSYTECIE ŁÓDZKIM

Konferencja Ponadregionalnej Sieci Aniołów Biznesu Innowacja Wrocław, 17 października 2012 r.

Anna Pytko. HORYZONT 2020 Ministerstwo Zdrowia Prelegent

Zasady uczestnictwa. w Horyzoncie 2020 Elżbieta Olejnik Wrocław, 4 listopada 2014

Uczestnictwo MŚP w Programie Horyzont 2020

Docieranie do informacji i przygotowanie wniosków projektowych

Horyzont 2020 struktura, zasady udziału, schematy finansowania, cykl życia projektu. Anna Łukaszkiewicz-Kierat Politechnika Śląska

Horyzont 2020 perspektywa finansowania badań i innowacji w latach Anna Łukaszkiewicz-Kierat Politechnika Śląska

HORYZONT 2020 możliwości grantowe w UE

Otwarte Konkursy w ramach CIP: Konkurs w dziedzinie odpowiedzialności społecznej biznesu w przemyśle europejskim ENT/CIP/08/E/N04S000

Klastry wyzwania i możliwości

( ) 2013) ( ) 2020)

Alternative paths to Components and Systems Challenge 3

Wsparcie dla polskich firm w ramach programu COSME.

Akcje Marii Skłodowskiej-Curie w Programie Horyzont 2020

Sieć KPK na rzecz MŚP w Horyzoncie 2020

ZRÓDŁA FINANSOWANIA BADAŃ F U N D U S Z E S T R U K T U R A L N E, P R O G R A M Y R A M O W E I I N N E

Innovative Training Network czyli jak zaktywizować młodych naukowców?

TURYSTYKI DO 2020 ROKU. Warszawa, 17 września 2015 r.

Rozwój inteligentny Rozwój zrównoważony Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu

Aneta Pieczykolan r., Puławy. Uwarunkowania prawne i finansowe realizacji przedsięwzięć z zakresu biogospodarki

Pilotażowy instrument gwarancyjny wspierania finansowego innowacyjnych MŚP: Instrument Podziału Ryzyka (Risk Sharing Instrument)

Paulina Zadura-Lichota Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

Wsparcie dla polskich firm, możliwe w ramach Programu CIP ; Instrumenty finansowe dla MŚP po 2013 r.

NOWY HORYZONT MYŚLENIA O BIZNESIE

ZAŁOŻENIA POLITYKI PAŃSTWA W OBSZARZE NAUKI DO 2020 ROKU

Huby innowacyjne wsparciem dla rozwoju technologii w MŚP

Oferta 7. Programu Ramowego UE oraz programu HORYZONT 2020 Portal EURAXESS. Renata Downar-Zapolska

Seminarium informacyjne programu UE HORYZONT 2020

Adam Głuszuk. Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk

Finansowanie badań i innowacji w Programie Ramowym UE HORYZONT 2020

Inteligentne specjalizacje województwa mazowieckiego proces przedsiębiorczego odkrywania i koncentracja na priorytetowych kierunkach badań

Regionalny E-KO-SYSTEM Innowacji Województwa Śląskiego

Fundusze UE , fundusze dla firm Programy międzynarodowe i krajowe

Wsparcie dla MŚP i spółek o średniej kapitalizacji w instrumentach finansowych programów ramowych UE objętych EFIS

KRAJOWY PUNKT KONTAKTOWY DS. INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH PROGRAMÓW UNII EUROPEJSKIEJ. Instrumenty gwarancyjne w programach ramowych UE

Polityka innowacyjna UE, przegląd najważniejszych programów.

Energia w Horyzoncie 2020

Małe i średnie przedsiębiorstwa w programie Horyzont finansowanie i aspekty prawne

FAST TRACK TO INNOVATION

Oferta programu Horizon 2020 z perspektywy MŚP z sektora ICT

Katarzyna Mucha Dział Obsługi Badań Naukowych i Projektów Unijnych

Program CIP EIP finansowanie ekoinnowacyjnych projektów w dla MŚPM sektora transportu

Działania PARP w nowej perspektywie finansowej

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (IG)

HORYZONT 2020 NOWE INSTRUMENTY MNISW DLA POLSKICH NAUKOWCÓW

Transkrypt:

VI Konferencja Nauka dla Biznesu Kraków, 18 października 2012 Współpraca przedsiębiorstw ze sferą nauki w programie HORIZON 2020 Prelegent: Katarzyna Walczyk-Matuszyk Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE w Instytucie Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk W niniejszej prezentacji wykorzystano materiały udostępnione m.in. przez KE i/lub Ministerstwa oraz Agendy RP 1

Plan Prezentacji 1. Program Ramowy HORIZON 2020 założenia, cele i perspektywy 2. Program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw COSME 3. Instrumenty finansowe w Horizon 2020 i COSME 2

HORIZON 2020 - nowe możliwości dla MŚP 3

Wieloletnie Ramy Finansowe 2014-2020: 2020: Wniosek Komisji z 29.6.2011 Główne wyzwanie: stabilizacja systemu finansowego i ekonomicznego z jednoczesnym podejmowaniem działań tworzących możliwości biznesowe. 1. Inteligentny & sprzyjający włączeniu wzrost ( 491mrd) Edukacja, Horyzont 2020 młodzież, Połączyć Spójność Biznes, MŚP sport Europę 2. Zrównoważony wzrost, zasoby ( 383mrd) 3. Bezpieczeństwo i obywatelstwo ( 18.5mrd) 4. Globalna Europa ( 70mrd) 5. Administracja ( 62.6mrd) Total: 1,025mrd 4

Czym jest Horyzont 2020 Wniosek Komisji dot. programu w zakresie badań naukowych i innowacji (2014-20) 20) na 80 mld euro Główny element strategii Europa 2020, Unii Innowacji & Europejskiej Przestrzeni Badawczej: Odpowiedź na kryzys ekonomiczny: inwestycja w przyszły wzrost i miejsca pracy; Odpowiedź na obawy obywateli dot. ich bezpieczeństwa i środowiska; Wzmocnienie pozycji UE na świecie w zakresie badań naukowych, technologii i innowacji; 5

Co nowego? Jeden program łączący trzy dotychczasowe programy/ inicjatywy*; Połączenie badań naukowych z innowacjami- od badań do rynku, wszystkie rodzaje innowacji; Skupienie na wywaniach społecznych, np. zdrowie, ekologiczna energia i transport; Uproszczony dostęp dla przedsiębiorstw, uniwersytetów, instytutów badawczych w UE i poza nią; *7 Program Ramowy (FP7), część dot. Innowacji Programu Ramowego na rzecz Konkurencyjności i Innowacji (CIP), udział UE w Europejskim Intytucie Innowacji i Technologii (EIT) 6

Struktura 1. Doskonała baza naukowa 2. Wiodąca pozycja w przemyśle 3. Wyzwania społeczne uzupełnione przez: -) Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT) Łączący badania, innowacje i edukację we Wspólnotach Wiedzy i Innowacji -) Wspólne Centrum Badań (JRC) Baza naukowa na rzecz polityk UE + Euratom 7

Priorytet 1 Doskonała nauka Światowej klasy nauka jest podstawą technologii jutra, zatrudnienia i dobrobytu Europa musi się rozwijać, przyciągać i zatrzymywać utalentowanych naukowców Naukowcy potrzebują dostępu do najlepszych infrastruktur badawczych 8

Propozycja finansowania (w mln euro, 2014-2020) 20) Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ERC) Pionierskie badania prowadzone przez najlepsze zespoły indywidualne Przyszłe i Powstające Technologie (FET) Wspólne badania w celu otwarcia nowych dziedzin innowacji 13 268 3 100 Akcje Marie Skłodowska Curie Możliwości kształcenia i rozwoju kariery 5 752 Infrastruktury badawcze (w tym e-infrastruktury) Zapewnienie dostępu do światowej klasy infrastruktur 2 478 9

Priorytet 2 Przywództwo przemysłu Europa potrzebuje więcej i bardziej innowacyjnych MŚP Strategiczne inwestycje w kluczowe technologie (np. zaawansowana produkcja, nanomateriały, mikroelektronika,) wspierające innowacje w istniejących i powstających sektorach Europa powinna móc przyciągać więcej prywatnych inwestycji w badania i innowacje 10

Propozycja finansowania (w mln euro, 2014-2020) 2020) Przywództwo w kluczowych technologiach dla przemysłu (technologie informacyjne i komunikacyjne (ICT), nanotechnologie, materiały, biotechnologia, metody produkcji, przestrzeń kosmiczna) Dostęp do finansowania ryzyka Wspomaganie finansowania sektora prywatnego i ryzyka w dziedzinie badań i innowacji Innowacje w MŚP kapitału Wspieranie wszelkich form innowacji we wszystkich typach MŚP 13 781 3 538 619 11

Priorytet 3 Wyzwania społeczne Cele polityk unijnych (klimat, środowisko, energia, transport etc.) nie mogą być osiągnięte bez innowacji; Przełomowe rozwiązania powstają w interdyscyplinarnych działaniach i środowiskach, również w obszarze nauk humanistycznych; Obiecujące rozwiązania muszą być sprawdzane, demonstrowane i stosowane na dużą skalę 12

Propozycja finansowania (w mln euro, 2014-2020) 2020) Zdrowie, zmiany demograficzne i jakość życia 8 028 Bezpieczeństwo żywności, zrównoważone rolnictwo i bio-gospodarka 4 152 Bezpieczna, czysta i wydajna energia* 5 782 Inteligentny, ekologiczny i zintegrowany transport 6 802 Klimat, efektywne wykorzystanie zasobów i surowców 3 160 Innowacyjne, włączające i bezpieczne społeczeństwa 3 819 * Dodatkowe 1050 mln dla bezpieczeństwa energii jądrowej w ramach traktatu Euratom. Wyłączając ITER. 13

Rola EIT i JRC w Horyzoncie 2020 Trzy priorytety, które będą wspierane przez: Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT) Połączenie badań, innowacji i szkoleń we Wspólnotach Wiedzy i Innowacji 1 364 + 1 461* Wspólnotowe Centrum Badawcze (JRC)** 1 961 Zapewnienie wiarygodnych podstaw dla polityki UE * W konkurencji z innych części Horyzontu ** Dodatkowe 724 mln dla JRC mają być finansowane z działalności Traktatu Euratom 14

Horizon 2020 zasady uczestnictwa 1. Jednolite zasady: Dostosowane do całego cyklu badawczo-innowacyjnego Obejmujące wszystkie programy badawcze i agencje finansujące Spójne z innymi programami europejskimi 2. Jeden projekt jeden poziom dofinansowania: Do 100% (dla projektów close to market do 70%) Koszty pośrednie stały poziom 20-25% kwalifikowalnych kosztów bezpośrednich 3. Proste kryteria oceny: Doskonałość Wpływ - Implementacja (dla ERC TYLKO doskonałość) 4. Nowe formy finansowania nakierowane na innowacyjność przedkomercyjne zamówienia publiczne, nagrody motywacyjne (inducement prizes), dedykowane instrumenty finansowe 15

Horizon 2020 zasady uczestnictwa 5. Współpraca międzynarodowa Ułatwienie współpracy międzynarodowej Zabezpieczenie interesów UE 6. Uproszczone zasady realizacji projektów Szersza akceptacja zwykłych praktyk księgowych beneficjenta, ryczałt na koszty pośrednie, brak wymogu rejestracji czasu pracy dla osób zatrudnionych wyłącznie do realizacji projektu, granty output-based 7. Mniej, lepiej przygotowanych kontroli i audytów strategia w zakresie audytów nakierowana przede wszystkim na zapobieganie nadużyciom 8. Nowe zasady w zakresie prawa ochrony intelektualnej elastyczne podejście do ochrony własności intelektualnej 16

Horizon 2020 więcej beneficjentów Dla MŚP - dedykowane projekty dla MŚP ukierunkowane na wyzwania społeczne i kluczowe technologie Dla wszystkich regionów wsparcie nakierowane na zrozumienie funkcjonowania unijnych polityk, partnerstwa i współpracy, uzupełniające fundusze strukturalne Dla partnerów międzynarodowych szeroki dostęp do Horyzontu 2020, inicjatywy strategiczne tam, gdzie istnieją wzajemne korzyści Dla wszystkich form innowacji - innowacja społeczna, usługi, pionierskie projekty, stymulowanie popytu poprzez zamówienia publiczne, wspomaganie procesu standardyzacji 17

Harmonogram prac Od 30.11.2011: Negocjacje w Parlamencie Europejskim i w Radzie UE na podstawie projektów aktów prawnych, opracowanych przez Komisję Europejską Aktualnie: Negocjacje Parlamentu i Rady w sprawie całego budżetu UE w latach 2014-20202020 (w tym budżetu i kształtu programu Horizon 2020) Przed końcem 2013: Przyjęcie aktów prawnych dot. programu Horizon 2020 (Rada UE i PE); (prawdopodobne)) ogłoszenie pierwszych konkursów (na kilka dni przed 1.01.2014 r.) 1.01.2014: Oficjalny początek programu Horizon 2020 18

Schemat procesu decyzyjnego w UE Komisja Europejska Rada UE PE decyzja 19

20

HORIZON 2020 a polityka spójności HORIZON 2020 Polityka spójności Różne cele i zasady działania Odpowiada na wyzwania na poziomie europejskim poprzez konkursy na poziomie ponadnarodowym, Wspieranie doskonałości w dziedzinie badań i innowacji bez względu na położenie geograficzne Budowanie regionalnego potencjału w zakresie badań i innowacji (obiekty, infrastruktura, zasoby ludzkie) Predefiniowane koperty finansowe dla regionów kwalifikowanych, Komplementarność: Harmonizacja przyszłych umów partnerstwa (tzw. Partnership contracts) w ramach polityki spójności ze strategicznymi celami unijnej polityki BRT Uproszczenie dostępu do finansowania, lepsza wymiana informacji pomiędzy uczestnikami procesu innowacji Budowanie podstaw doskonałości, inteligentna specjalizacja tworzenie klastrów innowacji 21

Europa 2020 we Wspólnym Obszarze Badawczym Komisja Europejska Horyzont 2020 COSME NCBiR Fundusze Strukturalne NCBiR (NCN) Public Public Partnership (Art.185) EIP European Partnership Initiatives ERA-Net NCBiR NCBiR Joint EIT ProgrammingPublic Private European Partnership Institute (Art. 187) of Technology KIC 22

Program na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw i małych i średnich przedsiębiorstw COSME 23

Wieloletnia Perspektywa Finansowa 2014-2020 Propozycje Komisji z 29 czerwca 2011 1. Smart & inclusive growth ( 491bn) Education, Youth, Sport Connecting Europe Cohesion Horizon Competitive 2020 Business SMEs COSME 2. Sustainable growth, natural resources ( 383bn) 3. Security and citizenship ( 18.5bn) 4. Global Europe ( 70bn) 5. Administration ( 62.6bn) Total: 1,025bn 24

COSME spójność ze strategią Europa 2020 Bazuje na celach Strategii Europa 2020 tj. inteligentnego i zrównoważonego rozwoju, sprzyjającego włączeniu społecznemu; Umieszczenie konkurencyjności i wzrostu w centrum uwagi; Kluczowe wyzwanie stabilizacja systemu finansowego i gospodarczego z równoczesnym podjęciem działań w celu stworzenia możliwości ekonomicznych; Szczególny nacisk na MŚP: - tworzą ponad 67% miejsc pracy w sektorze prywatnym, - Dają ponad 85% całkowitych obrotów w UE, - Wykreowały od 2002 roku 85% nowych miejsc pracy 25

COSME Cele i działania Wzmocnienie ramowych warunków konkurencyjności i trwałości przedsiębiorstw UE Działania na rzecz wzmocnienia konkurencyjności w Unii Europejskiej Działania na rzecz rozwoju polityk dotyczących MŚP i wzmocnienia konkurencyjności MŚP Turystyka Dla promocji przedsiębiorczości Poprawa dostępu do finansowania Poprawa dostępu do rynków wewnątrz Unii i na świecie Nowe koncepcje gospodarcze dla dóbr konsumpcyjnych Erasmus dla przedsiębiorców Edukacja przedsiębiorców Instrumenty finansowe Enterprise Europe Network Wsparcie MŚP poza granicami kraju Wsparcie międzynarodowej współpracy przemysłowej 26

CIP 2007-2013 MFF 2014-20202020 IEE Intelligent Energy Secure, clean and efficient energy societal challenge Leadership in enabling and industrial technologies: ICT HORIZON 2020 ICT PSP Climate action, resource efficiency and raw materials challenge Access to risk finance + Innovation in SMEs EIP Competitiveness - Access to Finance - Access to Markets - Internationalisation - Entrepreneurship - Framework conditions 27 COSME

Główni beneficjenci Istniejący przedsiębiorcy (głównie małe przedsiębiorstwa) łatwiejszy dostęp do finansowania rozwoju, konsolidacji i rozwoju ich biznesów; Przyszli przedsiębiorcy (w tym młodzi ludzie) pomoc w zakładaniu własnego przedsiębiorstwa; Krajowe, regionalne i lokalne władze narzędzie dla efektywniejszego reformowania polityk: wiarygodne, ogólnoeuropejskie dane i statystyki, najlepsze praktyki i wsparcie finansowe dla testowania i zwiększania skali zrównoważonych rozwiązań dla poprawienia globalnej konkurencyjności. 28

Budżet programu COSME Nowy Program dla konkurencyjności przedsiębiorstw i MŚP (COSME) będzie działał w latach 2014-2020 z planowanym budżetem 2,522 mld eur (w cenach bieżących) z czego 1,436 mld na instrumenty finansowe Aktualnie trwa dyskusja w Radzie i Parlamencie Europejskim, które muszą wyrazić zgodę na przyjęcie Programu Początek działania - 1 stycznia 2014 roku 29

Horizon 2020 COSME Instrumenty finansowe COSME oraz Horizon 2020 będą wspierały 2 instrumenty finansowe UE dla MŚP Instrument kapitałowy dla MŚP na rzecz wzrostu i Badań i Innowacji Ułatwienia dostępu do Kapitału dla Badań i Innowacji (H2020) Ułatwienia dostępu do Kapitału dla wzrostu (COSME) Instrument dłużny dla MŚP na rzecz wzrostu i Badań i Innowacji Ułatwienia dostępu do gwarancji (COSME) Ułatwienia dostępu do gwarancji SMEs & Small Midcaps dla badań i Innowacji (H2020) 30

Dziękuję za uwagę Pytania? Osoby do kontaktu: Katarzyna Walczyk-Matuszyk e-mail: katarzyna.walczyk@kpk.gov.pl Małgorzata Snarska-Świderska e-mail: malgorzata.snarska@kpk.gov.pl Aneta Maszewska e-mail: aneta.maszewska@kpk.gov.pl Aleksander Bąkowski Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE Instytut Podstawowych Problemów Techniki Polskiej Akademii Nauk ul. Krzywickiego 34 02-078 Warszawa tel: 0 22 828 74 83 fax: 0 22 828 53 70 e-mail: kpk@kpk.gov.pl e-mail: aleksander.bakowski@kpk.gov.pl 31