BADANIE STATYCZNYCH CHARAKTERYSTYK APARATURY KOMUTACYJNEJ

Podobne dokumenty
Badanie dynamicznych charakterystyk aparatury komutacyjnej

Laboratorium: ELEMENTY WYKONAWCZE AUTOMATYKI

Zakład Zastosowań Elektroniki i Elektrotechniki

Ćwicz. 3 Elementy wykonawcze EWA/PM

Ćwiczenie 4 WYZNACZANIE INDUKCYJNOŚCI WŁASNEJ I WZAJEMNEJ

BADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO Strona 1/5

WYZNACZANIE INDUKCYJNOŚCI WŁASNEJ I WZAJEMNEJ

Przekaźniki elektryczne. Budowa, zasada działania, sterowanie

Badanie transformatora

Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 11

Elektromagnesy prądu stałego cz. 2

PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ PROSZĘ O BARDZO DOKŁADNE

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

Elektromagnesy prądu stałego cz. 2

Ćwiczenie nr 9. Pomiar rezystancji metodą porównawczą.

BADANIE STYCZNIKOWO- PRZEKAŹNIKOWYCH UKŁADÓW STEROWANIA

Napędy urządzeń mechatronicznych - projektowanie. Ćwiczenie 4 Dobór elektromagnesu do układu wykonawczego

Katedra Sterowania i InŜynierii Systemów Laboratorium elektrotechniki i elektroniki. Badanie przekaźników

Ćwiczenie: "Obwody ze sprzężeniami magnetycznymi"

Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki

4.8. Badania laboratoryjne

Badanie transformatora

str. 1 Temat: Sterowanie stycznikami za pomocą przycisków.

PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO ZAJĘĆ PROSZĘ O BARDZO DOKŁADNE

P O L I T E C H N I K A Ł Ó D Z K A INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI ZAKŁAD ELEKTROWNI LABORATORIUM POMIARÓW I AUTOMATYKI W ELEKTROWNIACH

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 7. Pomiar mocy czynnej, biernej i cosφ

Ćwiczenie nr 3 OBWODY LINIOWE PRĄDU SINUSOIDALNEGO

Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki

NIEZBĘDNY SPRZĘT LABORATORYJNY

BADANIE CHARAKTERYSTYK CZASOWO-PRĄDOWYCH WYŁĄCZNIKÓW SILNIKOWYCH

NIEZBĘDNY SPRZĘT LABORATORYJNY

SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY

Ćwiczenie: "Silnik prądu stałego"

PODSTAWOWE ELEMENTY ELEKTRONICZNE DIODA PROSTOWNICZA. W diodach dla prądu elektrycznego istnieje kierunek przewodzenia i kierunek zaporowy.

LABORATORIUM PODSTAW ELEKTROTECHNIKI Badanie transformatora jednofazowego

Ćwiczenie 1. Sprawdzanie podstawowych praw w obwodach elektrycznych przy wymuszeniu stałym

15. UKŁADY POŁĄCZEŃ PRZEKŁADNIKÓW PRĄDOWYCH I NAPIĘCIOWYCH

LABORATORIUM PRZETWORNIKÓW ELEKTROMECHANICZNYCH

Badanie silnika indukcyjnego jednofazowego i transformatora

Katedra Elektroniki ZSTi. Lekcja 12. Rodzaje mierników elektrycznych. Pomiary napięći prądów

Badanie transformatora

BADANIE SILNIKA SKOKOWEGO

Badanie własności hallotronu, wyznaczenie stałej Halla (E2)

W3 Identyfikacja parametrów maszyny synchronicznej. Program ćwiczenia:

Metodę poprawnie mierzonego prądu powinno się stosować do pomiaru dużych rezystancji, tzn. wielokrotnie większych od rezystancji amperomierza: (4)

URZĄDZEŃ ROZDZIELCZYCH i ELEMENTÓW STACJI ELEKTROENERGETYCZNYCH

Katedra Energetyki. Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki

Ćwiczenie: "Silnik indukcyjny"

KATEDRA ELEKTROTECHNIKI LABORATORIUM ELEKTROTECHNIKI

Technik elektryk 311[08] Zadanie praktyczne

st. stacjonarne I st. inżynierskie, Energetyka Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki Ćwiczenie nr 4 OBWODY TRÓJFAZOWE

BADANIE AMPEROMIERZA

Obwody sprzężone magnetycznie.

WYZNACZANIE CHARAKTERYSTYK ELEKTRYCZNYCH ŹRÓDEŁ ŚWIATŁA

ĆWICZENIE T2 PRACA RÓWNOLEGŁA TRANSFORMATORÓW

Lekcja 69. Budowa przyrządów pomiarowych.

Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego nr 5

BADANIE ELEKTROMAGNESU

3. Przebieg ćwiczenia I. Porównanie wskazań woltomierza wzorcowego ze wskazaniami woltomierza badanego.

Laboratorium Podstaw Elektrotechniki i Elektroniki

Silniki indukcyjne. Ze względu na budowę wirnika maszyny indukcyjne dzieli się na: -Maszyny indukcyjne pierścieniowe. -Maszyny indukcyjne klatkowe.

Ćwiczenie 7 PARAMETRY MAŁOSYGNAŁOWE TRANZYSTORÓW BIPOLARNYCH

Ćwicz. 4 Elementy wykonawcze EWA/PP

Ćwiczenie 15 Temat: Zasada superpozycji, twierdzenia Thevenina i Nortona Cel ćwiczenia

ĆWICZENIE NR 7. Badanie i pomiary transformatora

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE

Temat: Silniki komutatorowe jednofazowe: silnik szeregowy, bocznikowy, repulsyjny.

BADANIE PRZEKŁADNIKÓW PRĄDOWYCH

Ćwiczenie: "Pomiary rezystancji przy prądzie stałym"

Badanie prądnicy prądu stałego

Sterownik sieciowy. Rozszerzenie 8 portów quasi dwukierunkowych. RaT8NO RaT8OC RaT8Wg

Sterownik sieciowy. Rozszerzenie 8 portów quasi dwukierunkowych. RaT8NO RaT8OC RaT8Wg. Wersja 2F Autor Z.Czujewicz Strona 1

Celem ćwiczenia jest poznanie metod pomiaru podstawowych wielkości fizycznych w obwodach prądu stałego za pomocą przyrządów pomiarowych.

LABORATORIUM INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ

BADANIE WYBRANYCH UKŁADÓW STEROWANIA I ZABEZPIECZENIA PRĄDNICY PRĄDU PRZEMIENNEGO

Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu

Ć W I C Z E N I E nr 9 BADANIE TRANSFORMATORA JEDNOFAZOWEGO

Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu

PRZYKŁADOWE ZADANIE. Do wykonania zadania wykorzystaj: 1. Schemat elektryczny nagrzewnicy - Załącznik 1 2. Układ sterowania silnika - Załącznik 2

Ćwiczenie nr 1. Badanie obwodów jednofazowych RLC przy wymuszeniu sinusoidalnym

Ćwiczenie 14 Temat: Pomiary rezystancji metodami pośrednimi, porównawczą napięć i prądów.

Wyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy

Badanie diody półprzewodnikowej

Ćwiczenie 2 Przekaźniki Czasowe

Temat ćwiczenia: Przekaźniki półprzewodnikowe

PL B1 (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1. (51) Int.Cl.5: G01R 27/02. (21) Numer zgłoszenia:

Sterownik sieciowy. Rozszerzenie 8 portów quasi dwukierunkowych. RaT8NO RaT8OC RaT8Wg. Wersja 2A. Strona 1

Badanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem

Ć wiczenie 2 POMIARY REZYSTANCJI, INDUKCYJNOŚCI I POJEMNOŚCI

Ć W I C Z E N I E N R E-8

13 K A T E D R A F I ZYKI S T O S O W AN E J

BADANIE WŁAŚCIWOŚCI I UKŁADÓW PRACY ELEKTRYCZNYCH ŹRÓDEŁ ŚWIATŁA

Przykładowe rozwiązanie zadania dla zawodu technik elektryk

Rys. 1. Przekaźnik kontroli ciągłości obwodów wyłączających typu RCW-3 - schemat funkcjonalny wyprowadzeń.

Rys. 1. Przekaźnik kontroli ciągłości obwodów wyłączających typu RCW-3 - schemat funkcjonalny wyprowadzeń.

Pracownia Technik Informatycznych w Inżynierii Elektrycznej

Ćwiczenie nr 34. Badanie elementów optoelektronicznych

SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY

DPS-3203TK-3. Zasilacz laboratoryjny 3kanałowy. Instrukcja obsługi

Ćwiczenie nr 74. Pomiary mostkami RLC. Celem ćwiczenia jest pomiar rezystancji, indukcyjności i pojemności automatycznym mostkiem RLC.

Transkrypt:

BDNIE STTYCZNYCH CHRKTERYSTYK PRTURY KOMUTCYJNEJ.. WIDOMOŚCI OGÓLNE paratura komutacyjna służy do sterowania obwodami elektrycznymi. Sterowanie to polega na zamykaniu, otwieraniu i przełączaniu obwodów elektrycznych. Można wyróżnić trzy główne grupy aparatury komutacyjnej:. paraturę sterowaną manualnie (ręcznie): wyłączniki, przełączniki i przyciski.. paraturę sterowaną elektromagnetycznie: przekaźniki i styczniki.. paraturę sterowaną elementami mechanicznymi (podwoziem, klapami podskrzydłowymi itp.): mikrowyłączniki i wyłączniki krańcowe. Cechą charakterystyczną aparatury sterowanej elektromagnetycznie jest posiadanie dwóch podstawowych zespołów: elektromagnesu (stanowiącego zespół napędowy); oraz układu zestyków (stanowiących zespół wykonawczy). Elektromagnetyczne urządzenia komutacyjne przystosowane do sterowania prądami do 0[], przyjęto nazywać przekaźnikami, zaś urządzenia komutacyjne przystosowane do sterowania prądami powyżej 0[], przyjęto nazywać stycznikami.... Przekaźnik ze zworą uchylną Na rysunku. przedstawiono podstawowe elementy przekaźnika. W celu wyjaśnienia działania przekaźnika należy prześledzić siły działające na zworę: siłę przyciągania zwory, to jest siłę nośną elektromagnesu; siłę sprężyny powrotnej F sp odciągającą zworę od rdzenia; siłę sprężyny stykowej (zderzakowej) F ss, także odciągającą zworę od rdzenia. NZ NR + - 0 7 6 5 4 Oznaczenia: - rdzeń elektromagnesu; - jarzmo; - sprężyna powrotna; 4 - zwora; 5 - izolacja; 6 - sprężyna stykowa (zderzakowa); 7 - styk ruchomy; 8 - szczelina powietrzna; NZ- styk normalnie zwarty; NR- styk normalnie rozwarty; - prąd elektromagnesu; - napięcie zasilania elektromagnesu. Rys.. Uproszczony rysunek przekaźnika ze zworą uchylną Działanie przekaźnika w ujęciu statycznym Na rysunku. przedstawiono charakterystyki statyczne przekaźnika. Siły te należy rozpatrywać, jako siły sprowadzone do jednej osi działania. Występujące siły zależą od szczeliny. by nastąpił ruch zwory, siła przyciągania zwory, dla każdej wartości szczeliny, musi być większa od sił odciągających zworę. Po przyłożeniu napięcia do zacisków cewki elektromagnesu płynie prąd, pod wpływem którego wytwarzany jest strumień magnetyczny powodujący powstanie siły przyciągającej zworę ()-. Wartość tej siły jest większa od siły sprężyny powrotnej F sp (), co wprawia zworę w ruch. F m, ()- MIN F sp+ss () ZS F ss () F sp () ()- MX Oznaczenia: F m - siła mechaniczna; - siła elektromechaniczna; - szczelina powietrzna; ZS - szczelina powietrzna w momencie zwierania styków; F SP () - charakterystyka mechaniczna sprężyny powrotnej; F SS () - charakterystyka mechaniczna sprężyny stykowej; F SP+SS ()- sumaryczna charakterystyka mechaniczna obu sprężyn; ()- - charakterystyka elektromechaniczna (dla prądu zadziałania); ()- - charakterystyka elektromechaniczna (dla prądu zwalniania). Rys... Przykładowe charakterystyki statyczne przekaźnika

Na skutek tego ruchu szczelina maleje. Po osiągnięciu przez szczelinę wartości zs następuje zwarcie styków przekaźnika. Od tego momentu, do siły sprężyny powrotnej F sp (), dodaje się siła sprężyny stykowej F ss (). Zwora nadal jest przyciągana, aż do osiągnięcia szczeliny minimalnej MIN. Rozwarcie styków przekaźnika następuje w sytuacji, gdy napięcie zasilania spadnie do wartości przy której siła przyciągania elektromagnesu będzie mniejsza od sił odciągających zworę (). Układ zasilania cewek stycznika i przekaźnika W przypadku zasilania cewek stycznika lub przekaźnika poprzez styki wyłącznika, w czasie włączania wyłącznika, następuje odbijanie jego styków. W związku z tym przebieg prądu cewki jest przerywany. W tym celu, dla uzyskania lepszych walorów dydaktycznych, wykonano układ zasilania cewek, który umożliwia podanie na jej zaciski napięcia narastającego skokowo. Schemat układu przedstawia rysunek.. U zas U zas S 0 Uład formowania napięcia S - wyłącznik. K - stycznik lub przekaźnik. V - dioda rozładowcza. V K Rys... Schemat układu zasilania cewek stycznika lub przekaźnika Działanie przekaźnika w ujęciu dynamicznym naliza charakterystyk dynamicznych przekaźnika oparto na zarejestrowanych zmianach prądu cewki przekaźnika przy skokowym przyłączeniu i odłączeniu napięcia od jej zacisków. Skokowe podanie napięcia na cewkę przekaźnika Przebieg prądu cewki przekaźnika przy skokowym podaniu napięcia na jej zaciski, przedstawiono na rysunku.4. t t 0 Styki rozwarte Zwarcie styków Ruch zwory ust t ruszania Styki zwarte t t 0 t t t Rys..4. Przebieg prądu cewki przekaźnika przy skokowym podaniu napięcia na jej zaciski Cewka przekaźnika posiada określoną indukcyjność. Indukcyjność ta zmienia się, gdy następuje zmiana szczeliny, gdyż wraz ze zmianą szczeliny, następuje zmiana przenikalności magnetycznej. Zmiana indukcyjności pociąga za sobą zmianę reaktancji indukcyjnej X L, a tym samym impedancji uzwojenia cewki Z e. Przy skokowym podaniu na uzwojenie cewki napięcia w chwili t 0, zaczyna narastać prąd, a tym samym siła przyciągania zwory przekaźnika. W chwili t następuje ruch zwory. W czasie t następuje zwarcie styków przekaźnika i po krótkim czasie położenie zwory ustala się przy MIN. W przedziale czasu od t do t prąd maleje, gdyż rośnie impedancja cewki oraz w uzwojeniach cewki indukuje się napięcie U i, które jest skierowane przeciwnie do napięcia zasilania.

Wartość i zwrot napięcia indukowanego U i zależy od ilości zwojów cewki z oraz wartości i znaku pochodnej d/dt. W przypadku, gdy następuje malenie szczeliny, wartość strumienia rośnie a pochodna d/dt posiada znak dodatni. d U z d U e i U i z, I dt e t. dt Zet Zet Po ustaniu ruchu zwory, od chwili t następuje ponowny wzrost prądu elektromagnesu, aż do jego ustalenia. Odłączenie napięcia od cewki przekaźnika Jeżeli cewka przekaźnika jest zasilana poprzez styki wyłącznika, to w chwili jego wyłączenia, na zaciskach cewki występują duże przepięcia. by zaobserwować poszczególne fazy pracy przekaźnika, równolegle do jego cewki przyłączono diodę V (rozładowczą). Po skokowym odłączeniu napięcia od uzwojenia cewki, energia zgromadzona w cewce rozładowuje się w postaci prądu elektrycznego, poprzez diodę rozładowczą. Przebieg prądu cewki przekaźnika przy skokowym odłączeniu napięcia od jej zacisków, przedstawiono na rysunku.5. Przy skokowym odłączeniu napięcia od zacisków cewki, w chwili t 0, zaczyna maleć prąd, a tym samym siła przyciągania zwory przekaźnika. W chwili t siła przyciągania elektromagnesu jest mniejsza od sumarycznej siły sprężyny powrotnej i stykowej. Następuje ruch zwory. W chwili t następuje rozwarcie styków przekaźnika, a w chwili t położenie zwory ustala się przy MX. ust zw t 0 t 0 Styki zwarte t t t Ruch zwory Styki rozwarte t t ust - ustalony prąd cewki elektromagnesu. zw - prąd zwolnienia styków przekaźnika. Rys..5. Przebieg prądu cewki przekaźnika przy skokowym odłączeniu napięcia od jej zacisków W przedziale czasu od t do t prąd rośnie, gdyż w uzwojeniach cewki indukuje się napięcie U i, które jest skierowane przeciwnie do napięcia indukowanego w przypadku narastania strumienia magnetycznego. Wartość i zwrot napięcia indukowanego U i zależy od wartości i znaku pochodnej d d. W tym przypadku, kiedy szczelina rośnie, wartość strumienia maleje i pochodna posiada dt dt znak ujemny. d z dt U i, I t Ui. Z Po chwili t, kiedy zwora osiąga szczelinę MX, zanika napięcie U i, ale prąd jeszcze płynie, gdyż następuje dalsze rozładowanie energii elektromagnetycznej zgromadzonej w obwodzie przekaźnika. Po pewnym czasie prąd osiąga wartość zero.... Opis stycznika o magnetowodzie nurnikowym Zasada działania stycznika jest podobna do działania przekaźnika. Na rysunku.6 przedstawiono podstawowe elementy stycznika. e e t

+ 4 5 6 7 8 - Oznaczenia: - Sprężyna stykowa (zderzakowa); - Styki ruchome; - Styki nieruchome; 4 - Nurnik; 5 - Sprężyna powrotna; 6 - Sworzeń; 7 - Magnetowód; 8 - Styki dodatkowe; - Zasadnicze uzwojenie elektromagnesu; - Dodatkowe uzwojenie elektromagnesu (oszczędnościowe); - Napięcie zasilania elektromagnesu. Rys.6. Rysunek uproszczony stycznika o magnetowodzie nurnikowym Funkcję zwory spełnia tutaj nurnik. Jest on zarazem ruchomą częścią rdzenia elektromagnesu. Siła nośna powoduje wciąganie nurnika do wnętrza elektromagnesu. Wykonując ruch nurnik pociąga zarazem sworzeń i styki ruchome. Sworzeń napina sprężynę powrotną. Po zwarciu styków sworzeń przesuwa się dalej napinając sprężynę stykową. Sprężyna stykowa zabezpiecza styki przed nadmiernym odbijaniem. Charakterystyki statyczne stycznika przedstawiono na rysunku.7. F m, ()- ()- MIN ZS F sp+ss () ()- MX F ss () F sp () Oznaczenia: ZS - szczelina powietrzna w momencie zwierania styków; F SP () - charakterystyka mechaniczna sprężyny powrotnej; F SS () - charakterystyka mechaniczna sprężyny stykowej; F SP+SS () - sumaryczna charakterystyka mechaniczna obu sprężyn; ()- - charakterystyka elektromechaniczna (dla prądu zadziałania); ()- - charakterystyka elektromechaniczna (dla prądu zwalniania); ()- - charakterystyka elektromechaniczna po włączeniu dodatkowego uzwojenia elektromagnesu. Rys..7. Charakterystyki statyczne stycznika Należy jeszcze zwrócić uwagę na pewne szczególne różnice konstrukcyjne. Uzwojenie elektromagnesu składa się z dwóch części. Uzwojenie oznaczone (główne) wytwarza niezbędną siłę do zadziałania stycznika. Uzwojenie oznaczone (dodatkowe) początkowo jest zwarte. Po przyciągnięciu nurnika sworzeń wysuwa się z rdzenia i powoduje rozwarcie styków dodatkowych. Uzwojenie zostaje włączone szeregowo do uzwojenia. Ponieważ jego rezystancja jest duża, to wartość prądu elektromagnesu maleje. W ten sposób następuje, po zadziałaniu stycznika obniżenie prądu w uzwojeniu elektromagnesu. Zastosowanie takiego rozwiązania zmniejsza zarówno nagrzewanie się uzwojenia jak i obciążenie układu zasilania. Siła przyciągania wytwarzana przez oba uzwojenia jest wystarczająca do utrzymania nurnika w stanie przyciągniętym. Rozwiązanie z uzwojeniem dodatkowym stosowane jest także w niektórych rodzajach przekaźników. Podstawowe właściwości zestyków aparatury komutacyjnej. Rezystancja zestyku zależy od siły docisku styków oraz od stopnia ich zabrudzenia (opalenia).. W czasie zwierania styków następuje ich odbijanie. W celu zmniejszenia odbijania styków stosuje się sprężyny stykowe (zderzakowe).. W czasie rozwierania styków następuje przeskok iskry elektrycznej, co powoduje ich opalanie, a w skrajnym przypadku zespawanie styków. W celu zmniejszenia opalania styków stosuje się odpowiednie układy gaszenia łuku elektrycznego. 4

... Podstawowe dane dotyczące badanej aparatury komutacyjnej Lp. Typ Prąd znamion. Styki główne Przedział napięcia roboczego KM 00D 00 4 0 Napięcie znamion. Tabela.. Uzwojenie sterujące Napięcie zadziałania Napięcie zwolnienia styków Pobór prądu [] [V] [V] [V] [V] [m] Stycznik 4.5 0.5 5 500 TKS 0DT 00 4 0 7 4 8 4.5 5.5 45 KP 50D 50 4 0 4.5 0.5 5 400 4 TKD 50DT 50 4 0 4.5 0.5 5 40 Przekaźnik 5 TKE 5PD 5 4 0 4 8 5 6.5 70 6 TKE 5PK 5 6 0 9 90 7 7 TKE PDT 4 0 4 8 5 6.5 08 8 RP 5 4 0 4 8 5 6.5 50.. CEL ĆWICZENI Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z podstawowymi rodzajami aparatury komutacyjnej, jej parametrami i charakterystykami oraz rejestracja tychże charakterystyk w trakcie realizacji ćwiczenia... ZKRES ĆWICZENI W czasie ćwiczenia studenci winni dokonać pomiarów następujących parametrów i charakterystyk:. W STNIE STTYCZNYM. Napięcia (U za ) i prądu (I za ) zadziałania oraz napięcia (U zw ) i prądu (I zw ) zwolnienia styków przekaźnika i stycznika.. Rezystancję zestyków przekaźnika i stycznika. B. W STNCH DYNMICZNYCH. Przebiegu prądu elektromagnesu i napięcia na stykach stycznika i przekaźnika przy skokowym podaniu napięcia zasilania na cewkę elektromagnesu.. Przebiegu prądu elektromagnesu i napięcia na stykach stycznika i przekaźnika przy skokowym odłączeniu napięcia zasilania cewki elektromagnesu.. Czasu trwania odbijania styków stycznika i przekaźnika przy skokowym podaniu napięcia zasilania na cewkę elektromagnesu. 4. Czasu trwania odbijania styków przełącznika po jego komutacji..4. POMIR PRMETRÓW PRTURY KOMUTCYJNEJ W STNIE STTYCZNYM.4.. Opis stanowiska laboratoryjnego Na rysunku.8. przedstawiono obraz zestawionego stanowiska laboratoryjnego do pomiaru parametrów aparatury komutacyjnej w stanie statycznym. Stanowisko składa się z: pulpitu sterująco pomiarowego; zasilacza 0V/0; badanego przekaźnika (stycznika); miliwoltomierza; woltomierza; amperomierza. Pulpit sterująco pomiarowy Stanowisko wyposażone jest w elementy zapewniające zarówno przyłączenie zewnętrznych przyrządów pomiarowych jak i umożliwiające należyte wysterowanie stanowiska w trakcie pracy. Wśród nich można wyróżnić:. Zaciski laboratoryjne z napisem: 5

+, -, 7V do przyłączenia zasilacza 0[V]/0[]., B, CEWK do przyłączenia cewki badanego przekaźnika lub stycznika. STYKI NR do przyłączenia normalnie rozwartych styków badanego przekaźnika lub stycznika.. Gniazda pomiarowe z napisem: WOLTOMIERZ do przyłączenia woltomierza mierzącego napięcie na uzwojeniu elektromagnesu (cewce). MPEROMIERZ do przyłączenia amperomierza mierzącego prąd płynący przez uzwojenie elektromagnesu lub prąd płynący przez zwarte styki I st.. Wyłącznik S do włączenia zasilania stanowiska +7[V]. 4. Przełącznik S POMIR do przełączenia amperomierza na pomiar lub I st (przełącznik ten, w położeniu I st, drugą parą swoich styków łączy zacisk B cewki z masą). 5. Dioda luminescencyjna z napisem ZWRCIE STYKÓW do sygnalizacji zwarcia styków. 6. Potencjometr z napisem Ustawianie do zmiany napięcia podawanego na cewkę przekaźnika (stycznika). Zasilacz 0V/0 - + V + - + - mv + - + 7V - S 0 + - + - STNOWISKO DO BDNI STTYCZNYCH CHRKTERYSTYK PRTURY KOMUTCYJNEJ WOLTOMIERZ MPEROMIERZ R r S 0 +7V BDNY PRZEKŹNIK (STYCZNIK) v Ustawianie " " B S R st POMIR I st ZWRCIE STYKÓW STYKI NR CEWK PULPIT STERUJĄCO - POMIROWY B B Rys..8. Stanowisko do pomiaru parametrów aparatury komutacyjnej w stanie statycznym W celu dokonania pomiarów napięcia i prądu zadziałania oraz napięcia i prądu zwolnienia styków przekaźnika lub stycznika należy zestawić układ pomiarowy zgodnie ze schematem przedstawionym na rysunku.8. Każda podgrupa w trakcie ćwiczenia bada inne typy przekaźników i styczników, symbole których podano w tabeli.. Tabela.. Nr podgrupy Badany Stycznik Przekaźnik I KM 00D TKE 5PD II TKS 0DT TKE 5PK III KP 50D TKE PDT IV TKD 50DT RP.4.. Pomiar napięcia i prądu zadziałania oraz prądu przytrzymania styków stycznika W celu dokonania pomiarów należy połączyć układ pomiarowy zgodnie z rysunkiem.8 i wykonać poniżej wymienione czynności.. Ustawić wstępnie zakres amperomierza na wartość [].. Ustawić zakres woltomierza na wartość 0[V].. Pokrętło potencjometru Ustawianie ustawić w lewe skrajne położenie. 4. Przełącznik S POMIR ustawić w położenie. 6

5. Na zasilaczu ustawić napięcie o wartość 7[V], a zakres obciążenia prądowego zasilacza ustawić na 0[]. Włączyć zasilacz do pracy. 6. Włączyć wyłącznik S. 7. Potencjometrem Ustawianie, kręcąc w prawo, zwiększać napięcie aż do chwili zadziałania stycznika (zaświecenie się diody ZWRCIE STYKÓW ). 8. W tabeli. zanotować wartości napięcia i prądu zadziałania stycznika. 9. Potencjometrem Ustawianie zwiększyć napięcie do wartości 7[V] i w tabeli. zanotować wartość prądu przytrzymania styków stycznika. UWG! Zakresy mierników należy ustawiać wg potrzeb, jednak trzeba pamiętać, aby w czasie pomiaru nie nastąpiło wychylenie wskazówek poza maksymalną działkę skali miernika. Po wykonaniu pomiarów przejść bezpośrednio do realizacji następnego podpunktu (bez rozłączania stanowiska i wyłączania zasilania).4.. Pomiar napięcia i prądu zwolnienia styków stycznika. Ustawić zakres amperomierza na wartość [];. Potencjometrem Ustawianie, kręcąc w lewo, zmniejszać napięcie do chwili zwolnienia styków stycznika (zgaśnięciem diody ZWRCIE STYKÓW ).. W tabeli. zanotować wartości napięcia i prądu zwolnienia styków stycznika; 4. Pokrętło potencjometru Ustawianie ustawić w lewe skrajne położenie. 5. Wyłączyć wyłącznik S oraz zasilacz..4.4. Pomiar napięcia i prądu zadziałania oraz prądu maksymalnego cewki przekaźnika W celu realizacji pomiarów należy postępować w sposób analogiczny jak w trakcie badania stycznika. W tym celu:. Do układu pomiarowego przyłączyć badany przekaźnik.. Ustawić zakres amperomierza na wartość 00[m].. Włączyć zasilacz oraz wyłącznik S. 4. Potencjometrem Ustawianie, kręcąc w prawo, zwiększać napięcie do chwili zadziałania przekaźnika (zapaleniem się diody ZWRCIE STYKÓW ). 5. W tabeli. zanotować napięcie i prąd zadziałania przekaźnika; 6. Potencjometrem Ustawianie zwiększyć napięcie do wartości 7[V] i w tabeli. zanotować prąd maksymalny cewki przekaźnika..4.5. Pomiar napięcia i prądu zwolnienia styków przekaźnika. Potencjometrem Ustawianie zmniejszać napięcie do chwili zwolnienia styków przekaźnika (zgaśnięciem diody ZWRCIE STYKÓW ).. W tabeli. zanotować napięcie i prąd zwolnienia styków przekaźnika.. Pokrętło potencjometru Ustawianie ustawić w lewe skrajne położenie. 4. Wyłączyć wyłącznik S i zasilacz. Mierzona wielkość Tabela.. RODZJ BDNEJ PRTURY KOMUTCYJNEJ Typ stycznika Typ przekaźnika Napięcie zadziałania Napięcie zwolnienia styków Prąd zadziałania Prąd przytrzymania styków Prąd maksymalny Prąd zwolnienia styków [V] [V] [] [m] [m] [m].4.6. Pomiar rezystancji zestyków stycznika i przekaźnika. Pomiar rezystancji zestyków stycznika metodą techniczną Badaniu podlegają dwa styczniki KM 00D o różnym stanie styków. Nr. Stycznik o stykach nieopalonych. 7

Nr pomiaru Nr. Stycznik o stykach mocno opalonych. W celu dokonania pomiarów należy wykonać niżej wymienione czynności.. Do układu pomiarowego przedstawionego na rysunku.8 przyłączyć stycznik nr (rysunek.9).. Ustawić zakres amperomierza na wartość 0[].. Potencjometr Ustawianie ustawić w prawym skrajnym położeniu. 4. Przełącznik S POMIR ustawić w położenie I st. 5. Włączyć zasilacz i wyłącznik S. 6. Potencjometrem Ustawianie, kręcąc w prawo, zwiększać napięcie aż do chwili zadziałania stycznika (zaświecenie się diody ZWRCIE STYKÓW ). 7. Odczytać wartość prądu płynącego przez styki stycznika i zanotować jego wartość w tab..4. 8. Za pomocą miliwoltomierza pomierzyć spadek napięcia bezpośrednio na zestykach stycznika (końcówki przewodów miliwoltomierza wetknąć w zagłębienia nawiercone w stykach stycznika zgodnie z rysunkiem.9.). UWG! Miliwoltomierz przyłączać do styków stycznika, gdy jego styki są zwarte. Przyłączenie miliwoltomierza do rozwartych styków stycznika grozi zniszczeniem miliwoltomierza. mv B KM-00D KM-00D Rys..9. Sposób pomiaru spadku napięcia na stykach stycznika 9. Powtórzyć pomiary trzykrotnie (przy każdorazowym zadziałaniu stycznika) odnotowując wartości otrzymanych wyników pomiarów w tabeli.4. 0. Przełącznik S ustawić w położenie 0.. Do układu pomiarowego przyłączyć stycznik nr.. Włączyć przełącznik S i powtórzyć cykl pomiarowy zgodnie z treścią punktów 69.. Przełącznik S POMIR ustawić w położenie. 4. Wyłączyć wyłącznik S i zasilacz. 5. Obliczyć rezystancję zestyków stycznika oraz spadek napięcia na zwartych zestykach dla prądu znamionowego styków U st (I ZN ). Pomierzyć rezystancję zestyków stycznika nr postępując analogicznie jak w przypadku pomiaru rezystancji zestyków stycznika nr zapisując wyniki w tabeli.4. Tabela.4. Stycznik nr Stycznik nr (I ZNst = 00[]) (I ZNst = 00[]) U st I R st R stśr U st(i ZN) U st I R st R stśr U st(i ZN) [mv] [] [m [m [V] [mv] [] [m [m [V] B. Pomiar rezystancji zestyków przekaźnika Cykl pomiarowy można przeprowadzić na jednym z następujących przekaźników: RP, TKE 5PK, TKE 5PD i TKE 5PD, których prąd znamionowy styków równy jest 5[]. W celu dokonania pomiarów należy wykonać niżej wymienione czynności:. Do układu pomiarowego przedstawionego na rysunku.8 przyłączyć badany przekaźnik.. Przełącznik S POMIR ustawić w położenie I st.. Włączyć zasilacz oraz wyłącznik S. 4. Potencjometrem Ustawianie, kręcąc w prawo, zwiększać napięcie aż do chwili zadziałania przekaźnika (zaświeci się dioda ZWRCIE STYKÓW ). 5. Odczytać wartość prądu płynącego przez styki przekaźnika i zanotować ją w tabeli.5. 8

6. Za pomocą miliwoltomierza pomierzyć spadek napięcia na zestykach przekaźnika. Końcówki przewodów miliwoltomierza przyłączyć do zacisków i (miliwoltomierz mierzy spadek napięcia na zestykach przekaźnika i przewodach łączących zestyki przekaźnika z zaciskami). 7. Powtórzyć pomiary trzykrotnie (przy każdorazowym zadziałaniu przekaźnika) odnotowując wartości otrzymanych wyników pomiarów w tabeli.5. 8. Przełącznik S POMIR ustawić w położenie. 9. Wyłączyć wyłącznik S i zasilacz. 0. Obliczyć rezystancję zestyków przekaźnika oraz spadek napięcia na zwartych zestykach dla prądu znamionowego styków U st (I ZN ). Lp. TYP PRZEKŹNIK (I ZNst=5[]) Tabela.5. U st I R st R stśr U st(i ZN) [mv] [] [m [m [V].6. PROGRM ĆWICZENI Pomiary charakterystyk wykonać zgodnie z wymienionymi poniżej punktami..6.. Pomiar napięcia i prądu zadziałania oraz prądu przytrzymania styków stycznika (wg pkt..4..).6.. Pomiar napięcia i prądu zwolnienia styków stycznika (wg pkt..4..).6.. Pomiar napięcia i prądu zadziałania oraz prądu maksymalnego cewki przekaźnika (wg pkt..4.4.).6.4. Pomiar napięcia i prądu zwolnienia styków przekaźnika (wg pkt..4.5.).6.5. Pomiar rezystancji zestyków stycznika i przekaźnika (wg pkt..4.6.).7. UWGI KOŃCOWE W wyniku wykonania ćwiczenia należy przedstawić sprawozdanie, które powinno zawierać: schematy układów pomiarowych; opisane oscylogramy; wyniki pomiarów; wnioski..8. PYTNI KONTROLNE. Omówić przeznaczenie i podział aparatury komutacyjnej.. Omówić przeznaczenie i podział manualnej aparatury komutacyjnej.. Omówić budowę, zasadę działania i rodzaje przekaźników. 4. Omówić układ sił działających na zworę przekaźnika. 5. Omówić charakterystyki statyczne przekaźnika. 6. Omówić zależność =f(t) prądu w uzwojeniu przekaźnika przy skokowym podaniu napięcia zasilającego na jego cewkę. 7. Omówić budowę styczników. 8. Omówić zasadę działania i rodzaje styczników. 9. Omówić cel stosowania, budowę i zasadę działania układu przytrzymującego (tzw. układu oszczędnościowego). 0. Omówić zależność =f(t) prądu w uzwojeniu stycznika z układem przytrzymującym przy skokowym podaniu napięcia zasilającego na jego cewkę. 9