Centralna administracja rządowa Rada Ministrów, Prezes Rady Ministrów, ministrowie, organy centralne
Centralna administracja rządowa ORGANIZACJA CENTRALNEJ ADMINISTRACJI RZĄDOWEJ
Schemat organizacji administracji w Polsce Centralna administracja rządowa Administracja centralna Administracja terenowa Samorząd województwa Administracja rządowa w terenie Samorząd powiatowy Samorząd gminny Administracja rządowa Administracja samorządowa
Schemat centralnej administracji rządowej w Polsce PRM Rada Ministrów M M M M M M M M Organy naczelne O C O C O C O C O C O C O C O C O C O C Organy centralne PRM Prezes Rady Ministrów M - minister
Organy naczelne informacje ogólne Organy naczelne mają następujące cechy: Są powoływane przez Prezydenta RP. Mają charakter polityczny, gdyż: ich obsadzanie ma charakter polityczny oraz kształtują politykę państwa. Do organów naczelnych zalicza się: Radę Ministrów jako całość, Prezesa Rady Ministrów, ministrów.
Organy centralne - charakterystyka Organy centralne posiadają następujące cechy: Są powoływane przez organy naczelne (najczęściej Prezesa RM) i przez nie nadzorowane. Mają charakter fachowy, niepolityczny: wykonują zadania administracyjne zgodnie z polityką rządu, ale tej polityki same nie kształtują. Przykłady organów centralnych: Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych, Komendant Główny Policji, Szef Agencji Wywiadu, Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa.
Poszczególne organy naczelne w Rada Ministrów. Polsce Prezes Rady Ministrów. Ministrowie: kierujący działami administracji rządowej (tzw. ministrowie resortowi), niekierujący działami administracji rządowej (tzw. ministrowie bez teki ).
Centralna administracja rządowa RADA MINISTRÓW
Zadania Rady Ministrów Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną RP oraz kieruje administracją rządową (należą do niej wszystkie sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych organów państwowych). W ramach tak ogólnie określonej funkcji można wyodrębnić poszczególne grupy zadań RM.
RM zapewnia wykonanie ustaw i wydaje rozporządzenia. Zapewnienie wykonania ustaw polega na takim oddziaływaniu na organy administracji rządowej, zarówno centralne jak i terenowe, by działały one zgodnie z ustawami oraz by realizowały stawiane przez nie cele. Członkowie RM przygotowują oceny funkcjonowania ustaw. RM wydaje rozporządzenia wykonawcze do ustaw, wtedy gdy ustawy to przewidują.
Koordynuje i kontroluje działania organów administracji rządowej. RM koordynuje działania organów administracji rządowej, czyli zapewnia ich harmonijne współdziałanie przy wykonywaniu polityki państwa (podobne kompetencje ma także sam Prezes Rady Ministrów). RM kontroluje organy administracji rządowej, czyli sprawdza, czy ich faktyczne działania odpowiadają stanowi pożądanemu.
RM wykonuje zadania w zakresie skarbu i budżetu państwa. RM uchwala projekt budżetu państwa (tylko projekt; ostateczny budżet ustala parlament ustawą). RM kieruje wykonywaniem budżetu państwa, a następnie uchwala zamknięcie rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu. We wszystkich działaniach rządu, RM stoi na straży interesów Skarbu Państwa.
RM wykonuje zadania w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego, porządku publicznego, bezpieczeństwa zewnętrznego i obronności. RM dzieli kompetencje w tym zakresie z Prezydentem RP (który np. może wprowadzić stan wojenny i stan wyjątkowy co wymaga jednak kontrasygnaty premiera). RM wyraża zgodę na pobyt lub przemieszczanie się obcych wojsk przez terytorium RP. RM może wprowadzić stan klęski żywiołowej.
RM wykonuje zadania w zakresie polityki zagranicznej. RM sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami. RM zawiera umowy międzynarodowe z innymi państwami.
Organy wewnętrzne RM Radzie Ministrów pomagają liczne organy wewnętrzne, np. Rządowe Centrum Legislacji zapewnia obsługę legislacyjną rządu, Rada Legislacyjna składa się z wybitnych przedstawicieli nauki prawa, którzy m.in. przygotowują opinie o rządowych projektach ustaw, Komitet Stały RM i komitety do rozpatrywania określonych spraw (np. do spraw cyfryzacji) przygotowują projekty stanowisk RM w różnych sprawach.
Funkcjonowanie Rady Ministrów RM obraduje na posiedzeniach, pod przewodnictwem Prezesa RM (któremu pomaga w tym zakresie sekretarz RM). Posiedzenia nie są jawne, ale RM ma obowiązek informowania opinii publicznej o przedmiocie posiedzenia i podjętych rozstrzygnięciach. Wyjątkowo może dojść do korespondencyjnego uzgodnienia stanowisk, bez zwoływania posiedzenia.
Centralna administracja rządowa PREZES RADY MINISTRÓW
Prezes Rady Ministrów Jego zadania dzielą się na dwie grupy: wynikające z jego roli jako kierownika prac Rady Ministrów oraz wynikające z faktu, że Prezes RM jest również odrębnym od RM, naczelnym organem administracji publicznej.
Zadania PRM jako kierownika RM PRM odgrywa pierwszorzędną rolę w procesie tworzenia rządu i dokonywania w nim zmian. Powoływanie członków RM odbywa się zawsze na wniosek PRM (choć samego powołania dokonuje Prezydent RP). PRM może odwoływać ministrów w dowolnym czasie.
PRM kieruje pracami RM i je organizuje. PRM zwołuje posiedzenia RM. PRM ustala porządek obrad na posiedzeniu RM. PRM przewodniczy obradom RM.
PRM reprezentuje RM. PRM może przedstawiać stanowisko RM w dowolnej sprawie, bez specjalnego upoważnienia.
PRM zapewnia wykonanie polityki RM i określa sposoby jej wykonania. PRM wydaje wiążące polecenia i wytyczne nadzorowanym przez niego organom administracji rządowej oraz koordynuje i kontroluje pracę ministrów.
Zadania Prezesa RM jako odrębnego naczelnego organu administracji rządowej PRM przysługują kompetencje prawodawcze. PRM wydaje rozporządzenia wykonawcze do ustaw, w przypadkach przewidzianych w tych ustawach.
PRM przysługują liczne kompetencje personalne. PRM dokonuje obsady personalnej licznych stanowisk w administracji rządowej, zarówno centralnej jak i terenowej (np. powołuje sekretarzy i podsekretarzy stanu tzw. wiceministrów; powołuje wojewodów). PRM jest zwierzchnikiem służbowym wszystkich pracowników administracji rządowej (centralnej i terenowej) oraz zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej.
PRM sprawuje nadzór nad licznymi organami centralnymi. PRM nadzoruje organy centralne, które nie zostały przypisane RM czy poszczególnym ministrom. Do organów nadzorowanych przez PRM należą np. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego, Komisja Nadzoru Finansowego, Szef Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Szef Agencji Wywiadu.
PRM sprawuje kierownictwo i nadzór nad terenową administracją rządową. Przede wszystkim PRM kieruje i nadzoruje wojewodów (np. może odwołać wojewodę z powodu niezgodności jego działania z polityką rządu).
PRM sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym. PRM sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym, ale tylko na podstawie kryterium zgodności z prawem (jest to więc znacznie węższy zakres nadzoru, niż w przypadku administracji rządowej).
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów KPRM jest aparatem pomocniczym Rady Ministrów i Prezesa Rady Ministrów.
Centralna administracja rządowa MINISTROWIE
Rodzaje ministrów Istnieją dwa rodzaje ministrów: ministrowie kierujący działami administracji rządowej (tzw. ministrowe resortowi, działowi) oraz ministrowie niekierujący działami administracji rządowej (tzw. ministrowie bez teki ).
Ministrowie działowi Dział to wyznaczony ustawowo krąg spraw z zakresu administracji rządowej, z kierowaniem którym może wiązać się sprawowanie nadzoru nad organami centralnymi przypisanymi do danego działu. Można powiedzieć upraszczając - że ministrowie działowi kierują poszczególnymi dziedzinami administracji.
Działy administracji rządowej Administracja publiczna; dziedzictwa budownictwo, narodowego; gospodarka przestrzenna kultura fizyczna i sport; i mieszkaniowa; łączność; budżet; nauka; finanse publiczne; obrona narodowa; gospodarka; oświata i wychowanie; gospodarka morska; praca; gospodarka wodna; rolnictwo; instytucje finansowe; rozwój wsi; informatyzacja; rozwój regionalny; członkostwo rynki rolne; Rzeczypospolitej Polskiej rybołówstwo; w Unii Europejskiej; Skarb Państwa; kultura i ochrona sprawiedliwość; szkolnictwo wyższe; transport; turystyka; środowisko; sprawy rodziny; sprawy wewnętrzne; wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne; zabezpieczenie społeczne; sprawy zagraniczne; zdrowie.
Przykład działu Art. 22. 1. Dział rolnictwo obejmuje sprawy: 1) produkcji roślinnej i ochrony roślin uprawnych; 2) nasiennictwa, z wyłączeniem leśnego materiału rozmnożeniowego; 3) produkcji zwierzęcej i hodowli zwierząt; 4) ochrony zdrowia zwierząt, weterynaryjnej ochrony zdrowia publicznego oraz ochrony zwierząt; 5) nadzoru nad zdrowotną jakością środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego w miejscach ich pozyskiwania, wytwarzania, przetwarzania i składowania; 5a) nadzoru nad obrotem produktami leczniczymi weterynaryjnymi i wyrobami medycznymi stosowanymi w weterynarii; 5b) nadzoru nad zdrowotną jakością środków żywienia zwierząt; 9) izb rolniczych, związków zawodowych rolników i organizacji społecznozawodowych rolników. 3. Ministrowi właściwemu do spraw rolnictwa podlega Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Inspekcja Weterynaryjna oraz Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych.
Określanie zakresu działania ministrów działowych (resortowych) Działy Minister Minister Minister Minister Minister Minister Minister Prezes RM określa zakres działania poszczególnych ministrów, przypisując im działy na mocy rozporządzeń atrybucyjnych, którymi przypisuje też ministerstwa.
Swoboda kształtowania zakresu działania ministrów Budżet; finanse publiczne; instytucje finansowe. Członkostwo RP w UE; sprawy Zagraniczne. Zawsze musi istnieć Minister Obrony Narodowej administracja publiczna; budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa; gospodarka; gospodarka morska; gospodarka wodna; informatyzacja; kultura i ochrona dziedzictwa narodowego; kultura fizyczna i sport; łączność; nauka; oświata i wychowanie; praca; rolnictwo; rozwój wsi; rozwój regionalny; rynki rolne; rybołówstwo; Skarb Państwa; sprawiedliwość; szkolnictwo wyższe; transport; turystyka; środowisko; sprawy rodziny; wyznania religijne oraz mniejszości narodowe i etniczne; zabezpieczenie społeczne; sprawy zagraniczne; zdrowie
Zadania ministra kierującego Minister: działem ma obowiązek uczestniczyć w ustalaniu polityki państwa w zakresie spraw objętych jego działem, co polega na inicjowaniu i opracowywaniu polityki Rady Ministrów, a także przedkładaniu inicjatyw i projektów ustaw oraz innych aktów normatywnych na jej posiedzeniach. Odpowiada za wykonanie polityki ustalonej dla danego działu przez Radę Ministrów.
Sekretarze stanu, podsekretarze stanu i ministerstwo Minister działowy wykonuje swoje zadania przy pomocy sekretarzy i podsekretarzy stanu, zwanych potocznie wiceministrami. Obsługę ministra działowego zapewnia ministerstwo, będące jego aparatem pomocniczym, utworzonym na mocy rozporządzenia Rady Ministrów i przypisanym ministrowi wraz z działem w rozporządzeniu atrybucyjnym.
Ministrowie bez teki Wykonują zadania wyznaczone im przez Prezesa RM z jego własnego zakresu działania. Nie kierują więc żadnym działem administracji rządowej. Z reguły są obsługiwani przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów (a nie przez ministerstwa, które tworzone są wyłącznie dla ministrów działowych).
Centralna administracja rządowa ORGANY CENTRALNE
Organy centralne- pojęcie Organy centralne administracji rządowej to organy funkcjonujące na szczeblu centralnym i podporządkowane organom naczelnym. Podczas gdy organy naczelne ustalają kierunki polityki państwa, organy centralne na bieżąco realizują zadania administracyjne, stosując prawo w zgodzie z polityką rządu. Są bardziej apolityczne i fachowe od organów naczelnych.
Organy centralne mogą być poddane nadzorowi albo poszczególnych ministrów (przypisane są do działów administracji, którymi kierują ministrowie), albo samego Prezesa Rady Ministrów
Miejsce organów centralnych w centralnej administracji rządowej PRM Rada Ministrów M M M M M M M M Organy naczelne O C O C O C O C O C O C O C O C O C O C Organy centralne
Przykłady organów centralnych Przykłady organów centralnych według działów Łączność: Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Finanse publiczne: Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej, Szef Służby Celnej. Gospodarka: Prezes Głównego Urzędu Miar, Prezes Urzędu Dozoru Technicznego. Prezes RM nadzoruje: Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, Komisję Nadzoru Finansowego, Polski Komitet Normalizacyjny, Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Urząd Zamówień Publicznych, Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Szefów ABW i AW.
Nietypowe organy na szczeblu Prezydent RP. centralnym Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych.