Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu Pomorski Uniwersytet Medyczny Szczecin ZESPÓŁ SŁABOŚCI I JEGO WPŁYW NA ROKOWANIE CHOREGO
Zespół słabości: definicja Charakteryzuje się spadkiem odporności na ostry stres Wynika z pogorszenia ogólnego funkcjonowania i zmniejszenia fizjologicznych rezerw organizmu
Zespół słabości - definicja Oznacza związek między sarkopenią a aktywnością fizyczną, przyjmowaniem pożywienia a wydatkiem energetycznym. Sarkopenia powoduje osłabienie siły mięśniowej, ogranicza sprawność ruchową i aktywność fizyczną Obniżenie wydatku energetycznego powoduje zmniejszenie potrzeb żywieniowych a następnie utratę masy ciała, co nasila sarkopenię.
Zespół słabości - definicja Charakteryzuje się zmniejszoną zdolnością do utrzymania oraz odbudowy homeostazy organizmu w obliczu zaburzeń i jest to inna jednostka niż choroby współistniejące czy niepełnosprawność.
Zespół słabości - definicja Jest opisywany jako stan związany z niewydolnością rezerw fizjologicznych wielu narządów ( FS, frailty syndrome) Występowanie zespołu słabości u osób w podeszłym wieku wywiera silny negatywny wpływ na ich funkcjonowanie oraz na jakość życia
Zespół słabości - pojęcie Wiek kalendarzowy tylko w niewielkim stopniu koreluje z wiekiem biologicznym Na wzrost umieralności związanej z wiekiem w dużym stopniu wpływ mają inne czynniki niż wiek kalendarzowy Brak fizjologicznych rezerw narządów powoduje narażenie na wystąpienie negatywnych następstw- niepełnosprawności i zgonu. Do prawidłowego funkcjonowania narządów wystarcza 1/3 ich wydolności.
Kryteria zespołu słabości Ferrucci i wsp. Sprawność ruchowa Siła mięśniowa Zmysł równowagi Szybkość przetwarzania bodźców ruchowych Sprawność intelektualna Stan 0dżywienia Wytrzymałość Aktywność fizyczna
Zespół słabości Po 50 roku życia siła mięśniowa słabnie o 10-15% na dekadę, czemu towarzyszy spadek liczby szybkokurczliwych włókien mięśniowych.
Kryteria zespołu słabości wg Frieda i wsp. Szybkość chodu Utrata masy ciała Aktywność fizyczna Męczliwość Siła uścisku dłoni
Kryteria zespołu słabości wg Puts a i wsp. Masa ciała Sprawność umysłowa Kłopoty ze wzrokiem i słuchem Nietrzymanie moczu lub kału Poczucie kontroli nad własnym życiem Objawy depresyjne Aktywność fizyczna
Canadian Study of Health and Aging Clinical Frailty Skala: Bardzo sprawny silny, krzepki, zdrowy, ćwiczący b. regularnie Sprawny bez czynnej choroby, mniej zdrowy Sprawny z leczoną chorobą współistniejącą dobrze kontrolowane objawy chorobowe Widocznie wrażliwy objawy chorobowe, niecałkowita zależność od innych
Skala c. d. Łagodnie osłabiony -z zależnością od innych osób ograniczoną do złożonych czynności Umiarkowanie osłabiony konieczna pomoc w podstawowych czynnościach życiowych jedzenie, toaleta Ciężko osłabiony całkowicie zależny od innych lub chory terminalnie - roczna umieralność 80%
Zespół słabości fazy rozwoju Wczesna: okres rozpoznania zespołu Średnio zaawansowana zaczyna się ograniczenie sprawności i niezależności Późna - postępujące ograniczenie sprawności, pojawienie się choroby zagrażającej życiu, pacjent jest bliski śmierci
Zespół słabości a zaburzenia neurohormonalne Dochodzi do obniżenia insulinopodobnego czynnika wzrostu co wpływa na osłabienie mięśni prostowników kolana, spowolnienie ruchowe i trudności w poruszaniu się Badanie Women s Healtth and Aging Study z 2001r.
Zespół słabości a zaburzenia neurohormonalne Spadek wolnego testosteronu Suplementacja hormonalna jest nieskuteczna Badanie przeprowadzone wśród 144 mężczyzn przez Nair i wsp. w 2006r.
Zespół słabości a markery prozapalne Dochodzi do wzrostu białka C reaktywnego i interleukiny 6 Związek z występowaniem epizodów sercowo-naczyniowych Związek z utratą masy szkieletowej i dysregulacją neurohormonalną Wzrost czynników zaburzeń krzepnięcia
Zespół słabości a rokowanie Jest czynnikiem prognostycznym zgonu (dwukrotnie wyższe ryzyko zgonu) Zapowiada wystąpienie u chorego niepełnosprawności Zwiększa ryzyko upadków, gorszego funkcjonowania w codziennym życiu i hospitalizacji
Zespół słabości w kardiologii U chorych z chorobami układu krążenia notuje się wyższy wskaźnik umieralności, niepełnosprawności i hospitalizacji
Zespół słabości - leczenie Przestańmy tych chorych leczyć zacznijmy ich karmić! słowa, które padły na zjeździe International Society of Gerontology w 2008r
Zespół słabości - prewencja Właściwe żywienie Rehabilitacja Wsparcie psychospołeczne Likwidacja barier architektonicznych Prewencja upadków Leczenie chorób współistniejących
Zespół słabości - zalecenia Mając kontakt ze starym człowiekiem zastanów się, czy nie ma zespołu słabości Dokonaj oceny geriatrycznej: ocena sprawności, funkcji poznawczych, stanu psychicznego, sytuacji socjalnej Ostrożnie stosuj procedury diagnostyczno terapeutyczne ( działania jatrogenne, polipragmazja)
Zespół słabości - zalecenia Hospitalizacja tych chorych zawsze prowadzi do niepełnosprawności, wiąże się z powikłaniami samej choroby i gorszym rokowaniem Rehabilitacja, żywienie, stworzenie bezpiecznych warunków środowiska życia to podstawowy zakres działań prewencyjnych