Regulamin Ogólnopolskiego Konkursu Historyczno - Literackiego "Stan Wojenny - Represje wobec Społeczeństwa Polskiego w latach 1981-1989" NSZZ Solidarność"Sekcja Krajowa Oświaty i Wychowania REGULAMIN OGÓLNOPOLSKIEGO KONKURSU HISTORYCZNO -LITERACKIEGO STAN WOJENNY - REPRESJE WOBEC SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGOW LATACH 1981-1989" DLA UCZNIÓW SZKÓŁ GIMNAZJALNYCH I PONADGIMNAZJALNYCH W ROKU SZKOLNYM 2007/2008. GDAŃSK 2007 ROK REPRESJONOWANYCH STAN WOJENNY - Represje wobec społeczeństwa polskiego w latach 1981-1989 - projekt na rok szkolny 2007/2008. Sekcja Krajowa Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność zgodnie z uchwałą nr 2 z dnia 21 lutego br. Komisji Krajowej NSZZ "Solidarność" w sprawie ogłoszenia roku 2007 Rokiem Pamięci Ofiar Stanu Wojennego przygotowała wspólnie Instytutem Pamięci Narodowej, ogólnopolski konkurs historyczny upamiętniający wszystkie ofiary tamtych dramatycznych lat. Ogólnopolski konkurs historyczno - literacki pod hasłem STAN WOJENNY - represje wobec społeczeństwa polskiego od 1981-1989 1989 roku" jest przeznaczony głównie dla uczniów szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych oraz szkół zawodowych. Głównym celem konkursu jest rozbudzenie zainteresowania wśród uczniów historią współczesną Państwa Polskiego, postawami patriotycznymi Narodu Polskiego w dwudziestym wieku z uwzględnieniem specyfiki regionalnej naszego Państwa. Uczestnicy konkursu powinni orientować się w historii Polski oraz historii literatury, mieć opanowaną wiedzę przewidzianą w programie szkolnym z zakresu przedmiotów merytorycznych związanych z tematyką konkursu - historia Polski, język polski, wiedza o społeczeństwie oraz inne wiadomości określone programem konkursu.
Tematyka konkursu jest szersza niż program wymienionych przedmiotów szkolnych i zakłada, że uczestnicy wykażą się nie tylko umiejętnością samodzielnego przyswajania wiedzy wykraczającej poza wymogi szkolne, ale także zdolnością do indywidualnego dokonywania analiz na podstawie posiadanych wiadomości. CELE wzbogacenie wiedzy uczniów na temat historii okresu od 1980-1989 roku, w tym na temat historii własnego regionu, zainteresowanie uczniów przeszłością Państwa Polskiego, budzenie szacunku dla dokonań Polaków w okresie walki z komunizmem oraz okresu prześladowań i represji w PRL-u, utrwalanie pamięci o ważnych wydarzeniach i osobach w historii ziem polskich i narodu polskiego, doskonalenie umiejętności dostrzegania związków pomiędzy historią Polski a historią regionalną, pogłębianie wiedzy na temat przeszłości i kształtowanie umiejętności dzielenia się nią z innymi. Uczestnicy konkursu powinni orientować się w historycznych procesach i zjawiskach społeczno-historycznych oraz literackich, mieć opanowaną wiedzą przewidzianą w programie szkolnym z zakresu przedmiotów merytorycznych związanych z tematyką konkursu oraz wiadomości określone jego programem. Uczniów przystępujących do udziału w konkursie na wszystkich jej etapach obowiązuje znajomość literatury zalecanej przez Komitet Główny Konkursu. Tematy Ogólnopolskiego Konkursu historyczno-literackiego: Zagadnienia do testu historycznego: a) Przyczyny wprowadzenia stanu wojennego, aspekty prawne, podstawa prawna jego wprowadzenia, reżim prawny stanu wojennego (akty prawne dotyczące stanu wojennego). b) Opór społeczeństwa wobec wprowadzenia stanu wojennego. c) Represje wobec społeczeństwa w czasie stanu wojennego i po stanie wojennym (aparat represji w Polsce Ludowej od 1981-1989).
d) Kontrowersje wokół wprowadzenia stanu wojennego, opinie historyków (argumenty za wprowadzeniem stanu wojennego, argumenty przeciw wprowadzeniu stanu wojennego). Zagadnienia do opracowania eseju historycznego: a) Stan wojenny w moim regionie (na przykładzie mojego miasta) - esej dla szkół gimnazjalnych. b) Życie codzienne w okresie stanu wojennego - wspomnienia moich rodziców (dziadków, znajomych). c) Przyczyny, przebieg i skutki wprowadzenie stanu wojennego w Polsce. d) Konsekwencje międzynarodowe wprowadzenia stanu wojennego w Polsce. e) Rola Kościoła i opozycji w okresie stanu wojennego. f) Pucz wojskowy czy zło konieczne - społeczna i historyczna ocena stanu wojennego. g) Stan wojenny w świetle dokumentów - podstawy prawne wprowadzenia stanu wojennego. TERMINARZ KONKURSU 10.09.2007 r. - ogłoszenie konkursu, do 23 września 2007 r. powołanie komisji konkursowych na szczeblu województw, 19 października 2007 r. przeprowadzenie etapów szkolnych, 26 października br ostateczny termin przesłania zgłoszeń zwycięzców w szkołach do siedziby jury wojewódzkiego, 16 listopada 2007 roku przeprowadzenie finałów wojewódzkich, 23 listopada br ostateczny termin przesłania zgłoszeń zwycięskich zespołów do siedziby Sekcji Krajowej Oświaty i Wychowania NSZZ Solidarność w Gdańsku 16 grudnia br przeprowadzenie finału konkursu A. Uwagi ogólne 1. Podstawę do przeprowadzenia konkursu historyczno-literackiego pod hasłem STAN WOJENNY - represje wobec społeczeństwa polskiego od 1981-1989 roku" stanowi Zarządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia 2002 roku w sprawie organizacji oraz sposobu przeprowadzania konkursów, turniejów i
olimpiad (Dz.U. nr 13, poz. 125). 2. Organizatorem konkursu jest: NSZZ Solidarność" Sekcja Krajowa Oświaty i Wychowania w Gdańsku wraz z Instytutem Pamięci Narodowej - Biuro Edukacji Publicznej w Warszawie. 3. Do udziału w organizowaniu konkursu są zaproszeni przedstawiciele instytucji naukowych i społecznych zajmujących się problemami związanymi tematycznie z konkursem. 4. Konkurs jest organizowany w roku szkolnym 2007/2008 dla uczniów szkół gimnazjalnych, liceów ogólnokształcących, liceów profilowanych, techników. W Konkursie mogą uczestniczyć również - za zgodą komitetów okręgowych - uczniowie zasadniczych szkół zawodowych i szkół zawodowych, realizujący indywidualny program lub tok nauki, rekomendowani przez szkołę. 5. Konkurs jest trzystopniowy: I etap szkolny - w szkołach gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych i w szkołach zawodowych); II etap okręgowy - w sekcjach regionalnych NSZZ Solidarność na poziomie województw; III etap centralny - w miejscu wyznaczonym przez organizatorów konkursu i podanym do wiadomości najpóźniej do 30 października. O wynikach, jakie osiągnęli poszczególni uczestnicy Konkursu, w przypadku zawodów I stopnia, są zawiadamiani przez Komisje Szkolne, II stopnia - przez Komitety Okręgowe, III stopnia - przez Komitet Główny. B. Etap I szkolny 6. Konkurs w szkole przeprowadza Komisja Szkolna powołana przez dyrektora szkoły z grona pedagogicznego. W skład Komisji wchodzi i z urzędu jej przewodniczy nauczyciel historii lub wiedzy o społeczeństwie oraz nauczyciel języka polskiego. 7. Dokumentację zawodów I stopnia Konkursu prowadzą Komisje Szkolne. Na dokumentację składają się: - lista członków komisji; - protokoły z konkursu; - prace pisemne uczestników;
- pisma przychodzące i wychodzące; - listy zgłoszonych do udziału w konkursie uczestników. Dokumentacja konkursu jest przechowywana przez rok. 8. Terminy ustala Komitet Główny w porozumieniu z Ministerstwem Edukacji Narodowej oraz Instytutem Pamięci Narodowej. (patrz - Terminarz). 9. Uczestnictwo w konkursie jest dobrowolne. Uczestnikowi konkursu na każdym jego etapie przysługuje prawo do zwolnienia z zajęć szkolnych na czas trwania konkursu. Komisje wszystkich stopni zobowiązane są do stworzenia równych warunków udziału dla uczniów niepełnosprawnych. 10. Komisja Szkolna sporządza listę uczniów zainteresowanych uczestnictwem w konkursie. W terminie do 30 września (liczy się data stempla pocztowego) komisja przesyła zgłoszenie szkoły według wzoru nr 1 (patrz Wzory zgłoszeń i protokołów) do właściwego Komitetu Okręgowego (patrz - Podział na sekcje NSZZ Solidarność"). 11. Etap szkolny polega na rozwiązaniu testu z zakresu historii przygotowany przez Komitet Główny Konkursu z programu Konkursu. Przygotowaniu samodzielnej pracy pisemnej na zadany temat spośród tematów podanych przez Komitet Główny. 12. Uczestnicy konkursu przygotowują do dnia przeprowadzenia testu pracę pisemną z historii pod kierunkiem nauczyciela uczącego historii lub WOS-u. 13. Komisja Szkolna powiela testy w ilości odpowiadającej liczbie zgłoszonych do zawodów uczestników. 14. Do zestawu pytań Komitet Główny dołącza instrukcję objaśniającą zasady rozwiązania testu oraz oddzielnie kod z prawidłowymi odpowiedziami. 15. Na rozwiązanie testu przeznacza się 60 minut. 16. Komisja przeprowadzająca zawody może zdyskwalifikować uczestnika na skutek stwierdzenia niesamodzielnej odpowiedzi. 17. Test uczestnicy wypełniają piórem lub długopisem, wpisując w miejscu wykropkowanym prawidłową odpowiedź lub podkreślając właściwą spośród podanych. Zawsze, co najmniej jedna odpowiedź jest prawidłowa. 18. Za każdą prawidłową odpowiedź w ramach pytania przyznaje się jeden punkt, za odpowiedź błędną nie przyznaje się punktów. Wszelkie poprawki traktowane są jako odpowiedzi błędne. Podkreślenie (wpisanie) większej liczby rozwiązań niż nakazuje to polecenie lub liczba punktów możliwych do zdobycia podana przy
pytaniu z jego prawej strony, dyskwalifikuje odpowiedź i oznacza 0 punktów za dane pytanie. 19. W przypadku równej liczby punktów u większej liczby zawodników do eliminacji okręgowych przechodzą ci z nich, którzy uzyskali większą liczbę punktów za rozwiązanie zadań najtrudniejszych. Za najtrudniejsze uważa się zadania wytypowane przez Komitet Główny Konkursu. Jeżeli powyższa zasada nie daje rozstrzygnięcia dodatkowe kryteria określa Komisja Szkolna. 20. Pracę pisemną uczestnicy Konkursu przygotowują pod kierunkiem nauczyciela z historii lub wiedzy o społeczeństwie. Praca pisemna w formie eseju historycznego nie może przekraczać 10-15 stron znormalizowanego wydruku komputerowego (czcionka Times New Roman lub Arial, wielkość 14, interlinia jeden i pół - nie więcej niż 15 stron). Pracę można złożyć w formie wydruku komputerowego, maszynopisu lub czytelnego rękopisu analogicznej wielkości. 21. Praca powinna powstać pod opieką nauczyciela, który ocenią ją zgodnie z instrukcją przesłaną przez Komitet Główny, opatruje ją odpowiednią recenzją. 22. Każda praca powinna zostać opatrzona również drugą recenzją innego szkolnego nauczyciela historii lub wiedzy o społeczeństwie. Recenzje nie zawierają ocen szkolnych, a jedynie pozytywną konkluzję ( kieruję do zawodów II stopnia") wraz z odpowiednim uzasadnieniem. 23. Po zrecenzowaniu prac przez nauczycieli zakwalifikowani uczniowie powinni mieć możliwość przeprowadzenia we własnej grupie lub na szerszym forum (klasowym, koła zainteresowań) prezentacji swych esejów pod kierunkiem nauczyciela i dyskusji nad nimi, która byłaby zarazem sprawdzianem ich szkolnej wiedzy historycznej i językowej (na poziomie wystarczającym do uzyskania oceny celującej na zakończenie nauki przedmiotu w liceum). Jeżeli szkoła nie organizuje zawodów I stopnia, Dyrektor szkoły powinien zapewnić zainteresowanym uczniom możliwość udziału w Konkursie w innej szkole. 24. Po sprawdzeniu prac i ustaleniu liczby punktów zdobytych przez poszczególnych zawodników, złożeniu podpisów przez sprawdzających, Komisja sporządza protokół i podaje wyniki do wiadomości publicznej w sposób przyjęty tradycyjnie w danej szkole. 25. Do zawodów okręgowych kwalifikuje się trzech zawodników, którzy zdobyli największą liczbę punktów, przy czym wymogiem uczestnictwa w etapie okręgowym
jest uzyskanie przez zawodnika, co najmniej 50% możliwych do zdobycia punktów z testu historycznego oraz napisaniu wypracowania, na co najmniej 80% punktów możliwych do zdobycia. 26. W ciągu dziesięciu dni od zakończenia zawodów szkolnych Komisja Szkolna wysyła do Komitetu Okręgowego protokół (wzór nr 2) wraz z pracami (test historyczny oraz praca pisemna) zawodników zakwalifikowanych do etapu okręgowego. 27. Komisja Szkolna przesyła Komitetowi Regionalnemu sprawdzony test oraz prace pisemne trzech uczestników zakwalifikowanych przez Komisję do udziału na szczeblu okręgowym, gdzie komitety regionalne dokonują weryfikacji nadesłanych prac. 28. Prace pisemne przesyłane są do Komitetu Okręgowego wraz z recenzjami nauczycieli, sprawozdaniem opisowym z przebiegu szkolnego etapu konkursu i protokołem, który zawiera nazwiska i imiona kandydatów do zawodów II stopnia, tematy wybrane przez uczestników, akceptację prowadzącego nauczyciela i potwierdzenie szkoły. 29. Komitet Okręgowy dokonuje weryfikacji nadesłanych prac pod kątem zgodności z regulaminem a następie przesyła drogą mailową informacje do szkoły o zakwalifikowaniu zawodnika do II etapu konkursu. 30. W przypadku, gdy Komisja Komitetu Okręgowego stwierdzi niezgodność pracy z wymogami regulaminu, praca uczestnika konkursu zostaje zdyskwalifikowana. 31. Od decyzji Komisji Szkolnej przysługuje w ciągu trzech dni od ogłoszenia wyników (liczy się data stempla pocztowego) odwołanie drogą służbową (za pośrednictwem Komisji Szkolnej) do Przewodniczącego właściwego Komitetu Okręgowego (patrz Podział na sekcje). Komisja weryfikuje decyzję po zapoznaniu się z odwołaniem lub wraz z pracą zawodnika i własną opinią przesyła je natychmiast do Komitetu Okręgowego. Komitet Okręgowy może z własnej inicjatywy zweryfikować decyzję Komisji Szkolnej. C. Etap II okręgowy 32. Konkurs II etapu przeprowadzają Komitety Okręgowe NSZZ Solidarność". 33. Sekretarza i przewodniczącego Komitetu Okręgowego powołuje i odwołuje Komitet Główny i zatwierdza zaproponowany przez przewodniczącego
skład Komitetu Okręgowego. 34. Komitet Okręgowy przeprowadza konkurs w okręgu (województwie) składającym się z jednej lub kilku sąsiednich sekcji wchodzących w skład jednego województwa (patrz Podział na okręgi). 35. Komitet Okręgowy powołuje komisje egzaminacyjne dla każdego etapu konkursu II etapu spośród pracowników naukowych, doradców metodycznych i nauczycieli, których uczniowie nie biorą udziału w eliminacjach okręgowych. 36. Dokumentację eliminacji II etapu konkursu prowadzą Komitety Okręgowe. Na dokumenty składają się: - lista członków komitetu; - protokoły z posiedzeń komitetu; - protokoły z zawodów; - prace pisemne zawodników; - pisma przychodzące i wychodzące; - lista zgłoszonych do udziału w konkursie szkół i lista członków szkolnych komisji. Dokumentacja każdej edycji konkursu jest przechowywana przez dwa lata. 37. Materiały konkursowe zawodów okręgowych opracowuje Komitet Główny i przesyła je Komitetom Okręgowym. 38. II etap konkursu polega na rozwiązaniu testu historycznego związanego z tematem głównym konkursu, w oparciu o podaną literaturę. 39. Konkursy II etapu odbywają się równocześnie we wszystkich okręgach. Terminy ustala Komitet Główny w porozumieniu z Instytutem Pamięci Narodowej oraz Ministerstwem Edukacji Narodowej (patrz Terminarz). 40. O udziale Zespołów w etapie okręgowych Komitet Okręgowy zawiadamia komisje szkolne najpóźniej na 7 dni przed terminem zawodów, Komisja Szkolna zobowiązana jest do niezwłocznego zawiadomienia zawodników. 41. Konkurs na poziomie okręgowym składa się z dwóch etapów: - I - rozwiązanie testu historycznego przygotowanego przez Komitet Główny; Zasady rozwiązywania testu historycznego są takie same jak w etapie I konkursu. 42. Komitet Okręgowy sprawdza testy historyczne oraz weryfikuje prace pisemne napisane przez uczestników konkursu i ponownie ocenia, zgodnie z zasadami nadesłanymi przez Komitet Główny. 43. Do III etapu konkursu kwalifikuje się dwóch uczestników, którzy uzyskali,
co najmniej 80% punktów z testu pisemnego oraz co najmniej 80% punktów z eseju historycznego, przekazanego do powtórnej oceny przez Komitet Okręgowy. D. Etap III centralny 44. Konkurs na poziomie centralnym przeprowadza Komitet Główny. 45. Etap III konkursu składa się z trzech etapów: - I - pisemnego - rozwiązania testu przygotowanego przez Komitet Główny. - II - ustnego - odpowiedzi ustnych na pytania problemowe związane z pracą, przygotowaną przez uczestników w I etapie. Regulamin obrony pracy zostanie podany do wiadomości uczestników do 30 października. - III - ustnego - quizu rozgrywanego w obecności widzów, przygotowanego na podstawie zagadnień dotyczących tematu Konkursu. Regulamin quizu zostanie podany do wiadomości uczestniczących do dnia 15 listopada. LITERATURA Do etapu I Podręczniki odpowiednio do Gimnazjum oraz do Liceum, Paczkowski Andrzej, Pół wieku dziejów Polski, Andrzej Friszke, Historia Polski, t.3. Do etapu II i III oraz do eseju historycznego: 1. Antoni Dudek, Komuniści i Kościół w Polsce 1945-1989. 2. Antoni Dudek, Historia polityczna Polski 1989-2005, 3. Andrzej Paczkowski, Pół wieku dziejów Polski, 4. Andrzej Paczkowski, Wojna polsko-jaruzelska. Stan wojenny w Polsce 13 XII 1981-22. VII 1983. 5. Obraz codzienności w prasie stanu wojennego, praca zbiorowa pod red. Jerzego Eislera, wyd. TRIO 6. Stan wojenny, ostatni atak systemu, praca zbiorowa, wyd. KARTA 7. Polak Wojciech, Stan wojenny pierwsze dni, wyd. FINNA
Propozycja literatury do wykorzystania w eseju historycznym: 1. Kościół i społeczeństwo wobec stanu wojennego, red. Wiesław Jan Wysocki. 2. Książek Wojciech, Wojsko, Dostojewski i ja, czyli stan wojenny w mundurze. 3. Świadectwa stanu wojennego, wyd. IPN. 4. Przed i po 13 grudnia. Państwa bloku wschodniego wobec kryzysu w PRL 1980-1982", t. 1, pod red. Łukasza Kamińskiego, Warszawa 2006, (seria Dokumenty", t. 16) 5. Adam Strzembosz, Maria Stanowska, Sędziowie warszawscy w czasie próby 1981-1988, Warszawa 2005, (seria Monografie", t. 16) 6. Jan Żaryn, Kościół w PRL, Warszawa 2004, (seria 39/89", t. 1) 7. Stan wojenny w dokumentach władz PRL (1980-1983), wybór, wstęp i oprac. Bogusław Kopka, Grzegorz Majchrzak, (seria Dokumenty", t. 6). 8. Stan wojenny w Polsce, pod red. Antoniego Dudka, Warszawa 2003 r., (seria Monografie", t. 6)