Sobota - 15.12.2012 godz. 18:00 Msza św. z nauką Niedziela 16.12.2012 godz. 7:00 Msza św. z nauką godz. 8:00 Msza św. z nauką sankt. godz. 9:00 Msza św. z nauką godz. 10:00 Msza św. z nauką godz. 11:15 Msza św. z nauką dla dzieci godz. 18:00 Msza św. z nauką po Mszy nauka dla młodzieży szczególnie kandydatów do bierzmowana Poniedziałek 17.12.2012 sankt. godz. 6:30 Msza św. z nauką godz. 10:00 Msza św. z nauką godz. 16:30 Msza św. z nauką dla dzieci godz. 18:00 Msza św. z nauką po Mszy nauka stanowa dla matek Wtorek 18.12.2012 Dzień spowiedzi rekolekcyjnej sankt. godz. 6:30 Msza św. z nauką godz. 9:00 10:30 Spowiedź św. godz. 10:30 Msza św. z nauką dla starszych i chorych i błogosławieństwo Najśw. Sakr. godz. 15:00 16:30 Spowiedź święta także dla uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum godz. 16:30 godz. 17:15 18:30 godz. 18:00 Msza św. z nauką dla dzieci Spowiedź święta Msza św. z nauką Środa 19.12.2012 sankt. godz. 6:30 Msza św. z nauką godz. 10:00 Msza św. z nauką godz. 16:30 Msza św. z nauką dla dzieci godz. 18:00 Msza św. z nauką, po Mszy św. nauka dla mężczyzn Zakończenie rekolekcji 2 Rekolekcje wygłosił O. Józef Niesłony OMI
Trzy lata temu dotarł do czytelników pierwszy numer pisma parafialnego Stęszewskie Sanktuarium, który ukazuje się regularnie. Jak zakładaliśmy, zawiera nie tylko informacje z życia naszej parafii, oraz artykuły związane z rokiem kościelnym, ale również w miarę możliwości przybliża Postacie bliskie naszej małej Ojczyźnie ziemi stęszewskiej. Co więcej, z inicjatywy parafii powstało na terenie Stęszewa kilka miejsc utrwalających pamięć o tych naszych lokalnych bohaterach. To ważne, szczególnie w czasie, kiedy tak mało mówi się o przeszłości, a naród, który nie szanuje swojej historii ginie. W święta Bożego Narodzenia składam Drogim Parafianom, Czytelnikom Stęszewskiego Sanktuarium i wszystkim, którzy przyczyniają się do wydawania naszego pisma najserdeczniejsze życzenia przeobfitych darów Nieba, aby Jezus Chrystus, którego rocznicę przyjścia na ziemię obchodzimy, obdarzył chorych łaską zdrowia, pocieszał smutnych, a we wszystkich rodzinach zamieszkał przez pokój i miłość Ks. kanonik Jan Małeta Proboszcz 3
W naszej parafii w tym czasie przygotowującym nas na święta Bożego Narodzenia ma miejsce kilka ważnych wydarzeń, które pragniemy krótko przedstawić. Adwent, który przeżywaliśmy był wypełniony rozmyślaniami dotyczącymi przyjścia Pana Jezusa. Na drodze naszej wiary staje zawsze Maryja, która w pielgrzymce wiary idzie, jako pierwsza. Od Niej mamy uczyć się wiary, miłości i pokory. Odpust Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny 8 grudnia w uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny parafia stęszewska przeżywa w naszym sanktuarium główny odpust. Jak pamięć sięga i przekazała najstarsza tradycja, było to święto państwowe. W tym dniu gromadziły się naszej świątyni maryjnej liczne rzesze nie tylko parafian, ale przybywające z bliższych i dalszych stron pielgrzymki, aby modlić się przed łaskami słynącą Figurą Maryi Niepokalanej. Po drugiej wojnie światowej władze komunistyczne zniosły to święto, które stało się dniem pracy. Po roku 1989 nie przywrócono już dawnego święta. W to święto, jedno z największych i uroczystość maryjnych gromadzimy się nadal przed Jej cudownym dla nas Wizerunkiem Matki Bożej z Dzieciątkiem w czasie trzech przedpołudniowych Mszy św. Kazania maryjne głosi jeden z ojców ze Zgromadzenia Ojców Oblatów Niepokalanej W tym roku sumę odpustową o godz. 11:00 celebrował i słowo Boże wygłosił Ojciec Wojciech Ruszniak Kapelan Sióstr z Wielkiej Wsi koło Kopanicy. Ojciec ten obdarzony pięknym głosem zaśpiewał po Mszach św. kilka pieśni maryjnych, co spotkało się miłym przyjęciem obecnych uczestników. W odpuście uczestniczyli kapłani naszego dekanatu. 4
Rekolekcje parafialne W naszej parafii dwa razy w roku odbywają się rekolekcje parafialne w Adwencie i Wielkim Poście. W tym roku rekolekcje adwentowe w dniach od 15 do 19 grudnia prowadził Ojciec Józef Niesłony ze gromadzenia Ojców Oblatów we Wrocławiu. Program tych rekolekcji znajduje się w bieżącym numerze na 2 stronie. Nauki rekolekcyjne poświęcone były tematyce Roku Wiary, który w Kościele katolickim trwa od października. Owocem rekolekcji była spowiedź św. adwentowa do której przystąpiło wielu parafian dorosłych, a także dzieci szkolne i młodzież gimnazjalna przygotowująca się do przyjęcia sakramentu bierzmowania. Posługę sakramentalną sprawowali wszyscy kapłani dekanalni. 5
Roraty W Adwencie od niepamiętnych czasów odprawiają się przed świtem Msze św. ku czci Matki Bożej w czasie której pali się świeca zwana roratką, wyobrażającą Najświętszą Maryję Pannę jako Jutrzenkę zwiastującą wschodzące Słońce, którym jest Jezus Chrystus. W Stęszewie o godz. 6:30 roraty odprawiają się w sanktuarium, w których uczestniczą liczni dorośli parafinie. Natomiast popołudniu o godz. 16:30 we farze uczestniczą w roratach dzieci szkolne z ich rodzicami. W tym roku we Mszach Świętych uczestniczyło 50 dzieci. Podczas roratnich Mszy św. dzieci i młodzież razem z Maryją i świętymi szła drogą za światłem. Rozważaliśmy przykłady świętych, którzy Poszli w ciemno, za światłem Chrystusem. Nie było ich wielu, bo tylko piętnastu, których poznaliśmy, ale jacy. Święci różnią się między sobą pod wieloma względami, ale jedno mają wspólne bezgra- nicznie wierzą Jezusowi i w Jezusa. Jest On dla nich jedynym światłem. Zapewne w naszej pamięci pozostało wiele z ich życia, dlatego też starajmy się żyć tak jak Oni żyliby w codzienności iść za Chrystusem, który jest światłem. Ks. Wikariusz Jan, który odprawiał roraty wprowadzał dzieci do kościoła z zapalonymi lampionikami, a w czasie kazania przedstawiał życiorys danego młodego, czy dorosłego chrześcijanina. Po tej prezentacji na dużej planszy umieszczonej w prezbiterium pojawiał się portret omawianej postaci. Po zakończonej Mszy Św. następowanie losowanie figurek Matki Bożej, które dzieci zabierały do domu. W ostatnim dniu rorat 21 grudnia 2012r, każde z wytrwałych dzieci otrzymywały nagrody. Najpiękniejszą nagrodą za uczęszczanie na roraty jest oczywiście sam Pan Jezus i Jego Matka Maryja. 6
Panowało powszechne przekonanie, że dobry przebieg Wigilii Bożego Narodzenia ma istotny wpływ na cały nadchodzący rok. Wierzono, że jaka Wigilia, taki cały rok. Aby więc mieć przez cały nadchodzący rok czas, energię i zapał do pracy, kondycję fizyczną, rześkość i jak najlepsze samopoczucie, należało tego dnia wstać wcześnie rano, umyć się w zimnej wodzie, a następnie najlepiej do strumienia, a jeśli było się w domu, do miednicy z wodą, wrzucić srebrną monetę, żeby się pieniądze człowieka trzymały. Gospodarz domu wczesnym rankiem wybierał się na wyprawę do lasu, aby chyłkiem wyciąć choinkę, co w jego zamyśle miało przynieść powodzenie życiowe w całym nowym roku. Zresztą drobne kradzieże, często żartobliwie, należały do rytuału wigilijnego, a sprawcy takich udanych występków liczyli na sukcesy w interesach, które przyjdzie im prowadzić w nadchodzącym roku. Tego wigilijnego ranka mężczyźni wychodzili też na polowania po zwierzynę na świąteczne stoły i na połów ryb na wigilijną wieczerzę. Obfite połowy i myśliwskie trofea były kolejnym dobrym prognostykiem na zbliżający się rok, tak dla myśliwych i rybaków, jak nawet dla kłusowników. W dzień Wigilii starano się nie płakać, unikać kłótni, a wprost przeciwnie okazywano sobie wzajemnie życzliwość i puszczano w niepamięć urazy wobec krewnych i sąsiadów. Regulowano też zaciągnięte długi. Dzieciom rodzinie wymierzano lekkie kary cielesne, aby w ten sposób pokazać, że ta wypróbowana przez całe wieki i pokolenia metoda wychowawcza będzie skutecznie stosowana również w nadchodzącym nowym roku, chociaż z drugiej strony te same dzieci przestrzegano, aby były grzeczne, inaczej mogłyby być karane przez cały rok aż do następnej Wigilii. Ponieważ uważano, iż każda czynność wykonana w Wigilię ma wpływ na cały nowy rok, to aby w przyszłości uniknąć lenistwa, gospodarze często, mimo zimowej już pory, wychodzili w pole z broną i zaorywali choć tylko jedną skibę. Także sadownicy w magiczny sposób starali się zabezpieczyć sobie przyszłoroczny urodzaj. Gospodynie domowe dokładnie sprzątały izby mieszkalne. W głównej z nich wieszano u powały długie wstążki z kolorowych bibułek, zahaczając je pośrodku i prowadząc na boki ku ścianom. W centrum zaś zawieszano gałązki zielonej jemioły połączone z przyozdobioną kolorowo słomą, zwane w Polsce południowej podłaźnikiem czy podłaźniczką, rajskim czy bożym drzewkiem albo wiechą. Była to wyjątkowo uroczysta chwila dnia wigilijnego i stąd na Podhalu robił to sam gazda, odmawiając przy tym pobożnie Anioł Pański i Ojcze nasz. Ten sam gospodarz pod wieczór wnosił do domu snop zboża czasem nawet cztery z podstawowych rodzajów i stawiał w kącie, aby żadnego nie zabrakło w przyszłych zbiorach. Według dość powszechnego zwyczaju, rozpowszechnionego w całej Polsce, słomę z tych snopów przeznaczono po świętach na paszę dla bydła, a ziarno dla ptaków, aby i one miały świąteczny poczęstunek. Oczywiście przez cały dzień panował ruch w kuchni, gdzie przygotowywano jedzenie, nie tylko na wieczerzę wigilijną, ale na całe dwa dni świąteczne, bo w same święta tradycyjnie ograniczano się tylko do najkonieczniejszych prac gospodarskich. Nawet zamiatanie domu dozwolone było dopiero pod koniec drugiego dnia świątecznego, gdyż wierzono, że ze śmieciami można było wymieść i dusze, które na święta przychodzą z zaświatów do domów. Ks. Henryk Szareyko 7
Pod domową choinką często ustawiona jest bożonarodzeniowa szopka z kolorowej tektury czy wyrzeźbiona w drewnie. A w niej figurki członków Świętej Rodziny: Maryi, Józefa i Dzieciątka Jezus w żłobku. Obok stoją często pasterze, a także Trzej Mędrcy, czyli Królowie. Ale galeria tych, którzy spieszą, aby oddać hołd Bożej Dziecinie, bywa często znacznie dłuższa. Oto wśród nietypowych pielgrzymów betlejemskich w szopce pod choinką spotkać można zarówno postacie historyczne, jak i rzemieślników i żołnierzy, szynkarzy i Cyganów, Żydów i wielu, wielu innych. Warto zaznaczyć, że w dzisiejszej wszystkim pielgrzymowanie do ziemskiej ojczyzny Jezusa Chrystusa. Trzeba dodać, że w wigilię świąt Bożego Narodzenia zaczyna się tradycyjny, obecny już głównie na wsiach, trwający aż do uroczystości Trzech Króli czas wędrowania poprzebieranych za różne postacie kolędników z gwiazdą i szopką bożonarodzeniową, aby założyć pokłon Nowonarodzonemu Jezusowie. Także w kościołach od wieczoru wigilijnego wystawiane są szopki z Dzieciątkiem Jezus złożonym w żłobku, w otoczeniu Maryi i Józefa, pasterzy i Trzech Króli, a raczej Mędrców ze Wschodu, a nawet złego króla Heroda. Cieszą one wszystkich, a głównie dzieci. Autorstwo pierwszej publicznej szopki bożonarodzeniowej przypisuje się świętemu Franciszkowi z Asyżu. Miał ją urządzić na trzy lata przed swoją śmiercią, to znaczy w roku 1223 w Greccio koło Rieti sto kilometrów od Rzymu. W Polsce wśród szopek wystawionych publicznie najsłynniejsze i najpopularniejsze są krakowskie. To prawdziwe dzieła sztuki. Zachwycają niezmiennie każdego roku, te małe i te większe, różnorodnością szczegółów i starannych, fachowym wykonaniem. Zawsze są inspirowane architekturą królewskiego miasta, ubogacone szeregiem postaci z minionej i współczesnej historii wspólnoty Kościoła, naszego kraju i narodu. Ks. Henryk Szareyko dobie ułatwionych pielgrzymek do Ziemi Świętej, z Betlejem w Palestynie przywożone są bardzo często pamiątkowe szopki wykonane z oryginalnego drewna oliwkowego. Kiedy nadejdą święta Bożego Narodzenia, umieszcza się tę pamiątkę z Betlejem jako coś niezmiernie cennego pod domową wigilijną choinką, przypominając 8
Jak zapisał święty Łukasz Ewangelista (Łk 2, 8-20), tymi, którzy pierwsi powitali nowo narodzone Dzieciątko Jezus, byli pasterze ze swoimi stadami, niewątpliwie owiec, czuwający nieopodal groty betlejems kiej, gdzie Maryja porodziła swojego Syna i złożyła Go w żłobie. Tradycja dodaje, ze był tam wół i osioł, ponieważ jeden z proroków przewidział, iż to te właśnie zwierzęta rozpoznają oczekiwanego Mesjasza. Dlatego też długoletnie zwyczaje, także polskie, kazały w każdą kolejną noc wigilijną czynni pamiętać o zwierzętach w duchu świętego Franciszka z Asyżu. Wiejscy gospodarze po rodzinnej wieczerzy zanosili i nadal bardzo często zanoszą, do swoich stajni, obór i kurników wraz z odrobiną siana spod obrusa na wigilijnym stole nieco wigilijnych potraw, a przede wszystkim kawałki opłatka, aby podzielić się nim ze swoim czworonożnym dobrobytem, celem ochrony przez zarazą czy innymi chorobami, przed pomorem, złym spojrzeniem, urokami albo wilkami, życząc zarazem dobrego, zdrowego nowego roku, a nawet przeprosić za wszystkie wyrządzone krzywdy, prosząc o dalszą łaskawą służbę na roli i w zagrodzie Opłatki przeznaczone dla zwierząt, roznoszone w Adwencie przez miejscowego organistę tymi dla domowników, były inne, bo kolorowe. I tak w Galicji te dla bydła miały kolor żółty, a te dla koni czerwony, gdzie indziej zaś zielony, niebieski czy fioletowy. Często zawierały wpieczone święcone zioła o charakterze leczniczym; na ogół było to ziele ruty. Wierzono, że w noc wigilijną, przeważnie Okło północy, zwierzęta przemawiają ludzkim głosem. Jednak nie powinno się ich podsłuchiwać, bo groziła za to nagła śmierć, jak przestrzegano na przykład na Podhalu. Dobry gospodarz nie zapomniał też w wigilijną noc o pszczołach. Delikatnie pukał w ściany uli w sadzie czy ogrodzie, jakby informując o Narodzeniu Pana Jezusa. W podzięce z taką radosną Nowicę liczono na obfity zbir miodu w nowym roku. Ks. Henryk Szareyko 9
Kuria Metropolitalna w Poznaniu, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu, Towarzystwo Chrystusowe dla Polonii Zagranicznej w Poznaniu, Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu oraz Archiwum Archidiecezjalne w Poznaniu zorganizowały w sobotę, 3 listopada 2012 roku, sesję naukową w 35. rocznicę śmierci abp. Antoniego Baraniaka Arcybiskup Antoni Baraniak w służbie Kościoła i Ojczyzny (1904-1977). Sesję poprzedziła uroczysta Msza święta w Bazylice Archikatedralnej i modlitwa przy grobie zmarłego, a uroczystościom towarzyszyło otwarcie wystawy poświęconej życiu i działalności abp. Baraniaka Arcybiskup Antoni Baraniak 1904 1977. Inicjatywie patronował Arcybiskup Metropolita Poznański Stanisław Gądecki. W sierpniu 2012 roku obchodziliśmy trzydziestą piątą rocznicę śmierci arcybiskupa Antoniego Baraniaka niezłomnego świadka wiary i obrońcy Kościoła, w tym szczególnie Kościoła Polskiego. Antoni Baraniak urodził się 1 stycznia 1904 roku w Wielkopolsce, w Sebastianowie, w parafii Mchy, w chłopskiej wielodzietnej rodzinie. Tam też otrzymał staranne wychowanie religijne i ukończył szkołę powszechną. Jego wybitne uzdolnienia zadecydowały o wysłaniu go na dalszą naukę do salezjanów, których szkoła mieściła się daleko od rodzinnego domu w Oświęcimiu. W wieku szesnastu lat wstąpił do nowicjatu salezjańskiego, pięć lat później złożył śluby wieczyste, po których pracował jako wychowawca w placówkach salezjańskich. W Krakowie rozpoczął studia filozoficzne potem w Rzymie na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim i Uniwersytecie Apolinaris kontynuował studia teologiczne i prawnicze, zwieńczone podwójnym doktoratem (z prawa kanonicznego oraz teologii). Poznał także języki obce, łacinę i grekę, które pozostały jego umiłowanymi przez całe życie. Nauczył się również doskonale władać językiem włoskim, niemieckim oraz francuskim. W 1930 roku przyjął święcenia kapłańskie w Krakowie z rąk księdza arcybiskupa Adama Stefana Sapiehy. Rodzinne wychowanie religijne, duchowość salezjańska promująca odpowiedzialność za siebie i drugich, staranne wykształcenie owocowały obficie w życiu księdza arcybiskupa. Prowadził on życie bardzo pracowite i niezwykle skromne, w cieniu dwóch wielkich postaci, kardynała Augusta Hlonda (w latach 1933-1948) i kardynała Stefana Wyszyńskiego (w latach 1948-1957). Młody kapłan podjął pracę, która była służbą Bogu i Kościołowi. Życie arcybiskupa było ciche i zarazem heroiczne, aż do męczeństwa w obronie Kościoła Polskiego i jego Prymasów. Prymas Polski August Kardynał Hlond, salezjanin, poznał w Rzymie swojego współbrata i powołał księdza Antoniego Baraniaka na stanowisko osobistego sekretarza. Od tego czasu datuje się ścisła współpraca tych dwóch postaci wielkiej indywidualności w Kościele Polskim, kardynała Augusta Hlonda i jego sekretarza. Po śmierci Prymasa, z woli umierającego Kardynała przekazał do Stolicy Apostolskiej sugestię dotyczącą następcy Prymasa Polski, w osobie biskupa lubelskiego Stefana Wyszyńskiego. W roku 1951 ksiądz Baraniak, w wieku 47 lat, został mianowany przez papieża Piusa XII biskupem pomocniczym gnieźnieńskim. Dalej ze spokojem prowadził zlecone sobie sprawy Kościoła, kierując Sekretariatem Prymasa Polski. W okresie 10
powojennym, w czasach najgorszego stalinizmu i komunizmu, sytuacja Kościoła w Ojczyźnie była bardzo trudna. Mimo zawartego w kwietniu 1950 roku Porozumienia miedzy rządem a Episkopatem sytuacja wciąż się pogarszała. W nocy z 25 na 26 września 1953 roku Prymas Polski Stefan Wyszyński i biskup Antoni Baraniak zostali aresztowani przez władze komunistyczne. Biskup Antoni Baraniak był przetrzymywany przez okres trzech lat; najpierw w ubeckim wiezieniu mokotowskim na ul. Rakowieckiej (od września 1953 do grudnia 1955 roku), potem internowany, izolowany i nadzorowany w domu salezjańskim w Marszałkach (od grudnia 1955 do marca 1956 roku), a następnie uzyskał zezwolenie na wyjazd do Krynicy, do sióstr Elżbietanek w celach leczniczych. Tam przebywał pod ścisłym nadzorem od marca do października 1956 roku. Biskup Antoni Baraniak był człowiekiem niezłomnym. W wiezieniu uczynił postanowienie, ze nigdy nie będzie świadczył przeciwko Księdzu Prymasowi i że jest gotów oddać swe życie za sprawę Kościoła. Był to czas niezwykle trudnej próby, biskup Antoni Baraniak był torturowany i szykanowany, jednak swoją twardą i nieprzejednaną postawą osłaniał przed procesem Prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego, który po latach powiedział: "on cierpiał za mnie". Czerpał siły z modlitwy, w celi odprawiał rekolekcje razem z innymi więźniami, klęczał i modlił się na ich oczach. Niezłomność była charakterystyczna dla postawy biskupa i to nie tylko podczas uwięzienia, ale również w czasach późniejszych. Zarówno w Sekretariacie Prymasa Polski, jak też na poznańskiej stolicy biskupiej, borykając się z licznymi restrykcjami ze strony władzy ludowej ostro i zdecydowanie bronił Kościoła. Ciężkie przeżycia tamtego okresu bardzo silnie i nieodwracalnie odbiły się na zdrowiu biskupa Antoniego Baraniaka. Po uwolnieniu z więzienia w październiku 1956 roku, biskup Antoni Baraniak był nadal kierownikiem Sekretariatu Prymasa, aż do nominacji na arcybiskupa metropolitę poznańskiego 30 maja 1957 roku. Ówczesne władze zgodziły się na te nominację, licząc że bardzo schorowany biskup nie będzie długo żył. Tymczasem Bóg sprawił, że arcybiskup Antoni Baraniak przewodził Archidiecezji Poznańskiej przez dwadzieścia lat i bardzo wiele dla niej dokonał. Odbudował zniszczoną w czasie wojny katedrę poznańską matkę kościołów w Polsce. Troszczył się o powstawanie nowych parafii i budowę dla nich świątyń. Z salezjańską troską otaczał opieką dzieci i młodzież. Zainicjował osiem procesów beatyfikacyjnych. Brał udział w obradach Soboru Watykańskiego II. W kwietniu 1966 roku zorganizował uroczystości milenijne, gromadzące Episkopat Polski i tłumy wiernych. Dwa lata później przewodniczył uroczystościom poświęconym Tysiącleciu Biskupstwa Poznańskiego. Arcybiskup Antoni Baraniak prawie przez cały czas swojego pasterzowania archidiecezji poznańskiej musiał mierzyć się z władzami komunistycznymi, przez które był szczególnie piętnowany, bowiem niezachwianie pozostawał wierny Prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu i jego polityce wobec komunistycznego rządu. Ksiądz arcybiskup Antoni Baraniak zmarł w poznańskim szpitalu w dniu 13 sierpnia 1977 roku. Śmierć, która zabrała tego wielkiego Polaka, stała się wybawieniem od straszliwych cierpień. W Poznaniu żegnali go Prymas Tysiąclecia Stefan Wyszyński, kardynał Karol Wojtyła oraz tysiące wiernych. Opr. Marian Płóciniczak 11
WYSTAWA POŚWIĘCONA ANTONIEMU BARANIAKOWI W uroczystościach brał udział Ks. Kanonik Jan Małeta, oraz Członek Rady Ekonomicznej Marian Płóciniczak