Data wydania: 27.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 1/8 1. IDENTYFIKACJA PREPARATU, PRODUCENTA I DYSTRYBUTORA Nazwa produktu: Inne nazwy: Zastosowanie: Producent: Dystrybutor: Sadza Drobnoczasteczkowa, bezpostaciowa odmiana węgla Do wytwarzania węgla aktywnego, jako wypełniacz mieszanek gumowych, do wytwarzania farb i in. 2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH Składnik: Symbole Zwroty Nazwa chemiczna % wag. Nr CAS Nr WE ostrzegawcze zagroŝenia (R)* sadza ok. 100 1333-86-4 215-609-9 T 45 Objaśnienie: T + = bardzo toksyczny, T= toksyczny, C= Ŝrący, Xn= szkodliwy, Xi= draŝniący, E= wybuchowy, O= utleniający, F + = skrajnie łatwo palny, F= wysoce łatwo palny, N= niebezpieczny dla środowiska *Pełne znaczenie zwrotów zagroŝenia R z punktu 2 ujęto w punkcie 16 Uwaga: Symbole R odnoszą się do substancji 100%, a nie do jej stęŝenia w preparacie. 3. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Preparat został zaklasyfikowany jako niebezpieczny zgodnie z obowiązującym prawem. T ZagroŜenie poŝarowe: Substancja stała, pylista, palna. MoŜe zapalić się lub dymić od temperatury powyŝej 300 o C W określonych warunkach pył moŝe tworzyć mieszaniny wybuchowe z powietrzem. Produktami spalania mogą zawierać tlenek węgla, ditlenek węgla i tlenki siarki. ZagroŜenie Sadza ma właściwości rakotwórcze. toksykologiczne: ZagroŜenie ekotoksykologiczne: 4. PIERWSZA POMOC Pył sadzy nie stwarza szczególnego zagroŝenia ekotoksykologicznego dla Ŝycia lądowego i wodnego. Nadmierna koncentracja pyłu moŝe draŝnić drogi oddechowe zwierząt lądowych. Uwaga: W pierwszej kolejności naleŝy wyprowadzić poszkodowaną osobę z zanieczyszczonego sadzą środowiska. W razie potrzeby skontaktować się z lekarzem lub centrum toksykologicznym. Następstwa wdychania: 1. UłoŜyć poszkodowaną osobę w pozycji leŝącej. 2. W przypadku wystąpienia takiej potrzeby wykonać sztuczne oddychanie i zapewnić pomoc lekarską. Następstwa połknięcia: 1. Przepłukać usta. Podać 0,5 l wody do wypicia. 2. Zapewnić spokój, leŝenie i ciepło. W razie potrzeby zapewnić pomoc lekarską. Zanieczyszczenie oczu: 1. Przemywać zanieczyszczone oczy większą ilością letniej wody przez 15 20 minut, przy wywiniętych powiekach (usunąć przedtem szkła kontaktowe). 2. W przypadku konieczności zapewnić konsultację okulisty. Zanieczyszczenie skóry: 1. Zdjąć zanieczyszczone ubranie. Oczyścić mechanicznie zanieczyszczoną skórę, przemyć wodą, a następnie wodą z łagodnym mydłem.
Data wydania: 27.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 2/8 2. Zasięgnąć porady dermatologa, gdy wystąpi podraŝnienie skóry. 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU ZagroŜenia poŝarowe: Środki gaśnicze: Zalecenia szczegółowe: Sprzęt ochronny straŝaków w warunkach duŝego poŝaru: Uwagi: Substancja stała, pylista, palna. Przyjmuje się, Ŝe sadza moŝe samorzutnie zapalić się lub dymić od temperatury wyŝszej niŝ 300-315ºC, aczkolwiek moŝna oczekiwać samozapłonu juŝ powyŝej 285ºC. Od stęŝenia 50 g/m³ pył moŝe tworzyć mieszaniny wybuchowe z powietrzem. piana gaśnicza, gaśnice CO 2, gaśnice proszkowe z proszkiem gaszącym ABC lub BC, woda gaśnicza. Unikać stosowania strumieni wody pod wysokim ciśnieniem. Zalecane jest stosowanie mgły wodnej, o ile woda jest stosowana. NaleŜy obserwować pogorzelisko do 48 godzin po zakończeniu akcji straŝackiej, licząc od momentu ustania dymienia. Pełne ubrania ochronne. NiezaleŜne aparaty oddechowe. Maksymalne ciśnienie podczas eksplozji pyłu: 10 barów Energia zapłonu: >1 kj. Minimalna temperatura zapłonu: >315ºC. Produktami spalania mogą zawierać głównie tlenek i ditlenek węgla i tlenki siarki. 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Środki ochrony osobistej: Zalecenia szczegółowe: Zabezpieczenie środowiska: Metody utylizacji: Ubrania robocze ze zwartej tkaniny, rękawice z tworzywa powlekanego, buty robocze, okulary ochronne w szczelnej obudowie, ochrony dróg oddechowych przed pyłami (filtr cząsteczkowy oznaczony kolorem białym i symbolem P 2). Usunąć wszelkie potencjalne źródła zapłonu, uszczelnić uszkodzone opakowania, zebraną ze środowiska sadzę umieścić w szczelnym opakowaniu zastępczym. Zebraną substancję skierować do utylizacji. Zalecane jest zbieranie sadzy za pomocą urządzeń podciśnieniowych (odkurzaczy przemysłowych). Wymagane pełne ochrony amorficzne. Sadza nie stanowi ekologicznego problemu dla środowiska naturalnego. Na drodze składowania w wyznaczonym miejscu lub wtórnego zagospodarowania zgodnie z wymogami ujętymi w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21.10.1998 r. oraz 05.03.2001 r. 7. POSTĘPOWANIE Z PREPARATEM I JEGO MAGAZYNOWANIE Postępowanie z preparatem: Zalecenia szczególne dotyczące magazynowania: Podczas wszelkich wykonywanych czynności z sadzą nie jeść, nie pić, nie zaŝywać lekarstw, unikać bezpośrednich kontaktów z substancją, unikać wdychania pyłów, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochrony osobistej. Podczas pracy zapewnić dobrą wentylację pomieszczeń. Wszelkie pomieszczenia magazynowe muszą być wentylowane. Podłoga powinna być wykonana z materiału umoŝliwiającego dobre sprzątanie pyłu, a takŝe gromadzenia się elektryczności statycznej.
Data wydania: 27.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 3/8 NaleŜy zapobiegać przenikaniu sadzy do urządzeń elektrycznych. Sadza jest przewodnikiem elektryczności i moŝe być przyczyną niebezpiecznych zwarć. Magazynowanie: We właściwie oznakowanych, zamkniętych, fabrycznych opakowaniach, z informacją w języku polskim zgodną z obowiązującymi normami. Temperatura przechowywania 2-25ºC. Zalecana jest temperatura niŝsza. Pomieszczenia muszą być suche, czyste, często sprzątane i dobrze wentylowane. Przed otwarciem większych pojemników (kontenerów), zalecane jest wykonanie badań zawartości tlenu, palnych gazów, tlenku węgla. Zasady magazynowania określa norma PN-89/C-81400. Metody postępowania z odpadami: Za odpad moŝna uznać sadzę, który w Ŝadnej postaci nie nadaje się do zagospodarowania. 8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Rozwiązania techniczne: Ogólne niezbędne do prawidłowego przewozu, magazynowania i stosowania sadzy jako surowca produkcyjnego. Ochrony osobiste: Ręce: Oczy: Drogi oddechowe: Skóra i ciało: Ogólne środki ochrony: Ochrony zbiorowe: Higiena pracy: Rękawice z tworzywa powlekanego. Okulary ochronne w szczelnej obudowie (oprawa z tworzywa sztucznego). Ochrony dróg oddechowych w przypadku pracy w atmosferze z zawartością pyłu sadzy(filtr cząsteczkowy oznaczonym kolorem białym i symbolem P 1). Ubrania ochronne ze zwartej tkaniny. Fartuchy ochronne. Wentylacja na stanowiskach pracy w obiektach zamkniętych. Zdroiki w pobliŝu stanowisk pracy. Obowiązują przepisy ogólne przemysłowej higieny pracy. Unikać bezpośredniego kontaktu powierzchni ciała i dróg oddechowych z sadzą. Zanieczyszczone ubranie wymienić. Po pracy wymyć powierzchnię ciała oraz oczyścić ochrony osobiste. Nie jeść, nie pić, nie zaŝywać leków podczas pracy. Na bieŝąco usuwać substancję, która wydostała się do środowiska. Zapobieganie zagroŝeniom: Tam gdzie występuje moŝliwość pojawienia się niebezpiecznych stęŝeń pyłów, wprowadzić zraszanie rozproszoną wodą. Obowiązujące w Polsce najwyŝsze dopuszczalne stęŝenie (mg/m3) w środowisku pracy: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002 r. (Dz. U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, ze zmianą z dnia 1.10.2005r (Dz.U. 212 poz.1769). Nr CAS Składnik NDS mg/m 3 NDSCh mg/m 3 1333-86-4 pył całkowity 4-9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE Postać fizyczna: Barwa: sadza w warunkach normalnych jest substancją stałą, tworzącą pulchny pył czarna
Data wydania: 27.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 4/8 Zapach: brak zapachu. Temperatura topnienia: Temperatura wrzenia: Gęstość w 20 o C: 1,7 1,9 g/cm 3 Gęstość usypowa granulek: 630 680 kg/m 3 Gęstość usypowa pyłu: 330 380kg/m 3 Rozpuszczalność w wodzie: nie rozpuszcza się w wodzie ZagroŜenie wód: Ŝadne Wartość ph: dla gatunku ultra czystego 6 8 Współczynnik podziału: Lepkość: Inne: Sadze techniczne produkowane są w kontrolowanych warunkach spalania substancji organicznych o duŝej zawartości węgla, np. smoły, olejów smołowych i mineralnych, naftalenu, gazu ziemnego bogatego w węglowodory. Stosowana do wyrobu lakierów, farb, w przemyśle gumowym. 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Stabilność i reaktywność: Właściwości korozyjne: Sadza prawidłowo przechowywany w warunkach normalnych jest substancją stabilną. Samozapalenie następuje powyŝej 300 o C. NaleŜy unikać wysokich temperatur i kontaktu z otwartym płomieniem. Unikać kontaktów z silnymi utleniaczami takimi jak chlorany, bromiany i azotany. Brak 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Drogi naraŝenia: wdychanie, połknięcie, kontakt ze skórą, kontakt z oczami. Działanie miejscowe: Kontakt ze skórą: W indywidualnych przypadkach moŝe wystąpić podraŝnienie, zaczerwienienie, wysuszenie skóry. Kontakt z oczami: MoŜe wystąpić podraŝnienie, pieczenie, zaczerwienienie i łzawienie Wdychanie: Przy nadmiernym stęŝeniu pyłów sadzy w atmosferze miejsca pracy, pojawia się skrócenie oddechu z kaszlem. Pyły sadzy są wchłaniane przez płuca stosunkowo szybko i część z nich odkłada się w nich. Połknięcie: Wystąpią objawy podraŝnienia błon śluzowych przewodu pokarmowego, nudności, wymioty. Skutki zdrowotne naraŝenia ostrego: Następstwami nadmiernego wdychania pyłów sadzy są: podraŝnienie błon śluzowych oczu i dróg oddechowych, znuŝenie, zawroty głowy, bóle głowy, nudności, wymioty, bezsenność. Skutki zdrowotnego naraŝenia przewlekłego: Osoby, które są chronicznie naraŝone na oddychanie powietrzem z zawartością pyłów sadzy mogą uskarŝać się na podraŝnienia błon śluzowych, bóle i zawroty głowy, problemy ze strony układu pokarmowego, wysuszenie skóry. Ocena działania rakotwórczego IARC Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem Dowód działania u zwierząt doświadczalnych niewystarczający dla sadzy, wystarczający dla ekstraktów sadzy. Dowód działania u ludzi wystarczający.
Data wydania: 27.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 5/8 Ocena ogólna czynnik rakotwórczy dla ludzi (grupa 1). Polska substancja rakotwórcza. Czynniki rakotwórcze w środowisku pracy i Ŝycia (wg Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 11września 1996 r.) CZĘŚĆ I Wykaz czynników rakotwórczych dla ludzi. Umiejscowienie lub rodzaj nowotworów: umiejscowienie lub rodzaj nowotworów: skóra (szczególnie moszna), płuco, krtań, przełyk, wątroba, białaczki. Następstwa opóźnione i chroniczne: Uczulenie: Nowotwory: Mutagenność: Działanie na rozrodczość: tak 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Pył sadzy nie stanowi szczególnego zagroŝenia dla organizmów wodnych. Dane dotyczące toksyczności w środowisku wodnym: LC50(Brachudanio rerio) > 5600 mg/l/96 godz., EC50(Daphnia magna) > 10000 mg/l/96 godz., Bioakumulacja: Brak podstaw do bioakumulacji ze względu fizyko-chemiczne właściwości pyłów sadzy. Stopień zagroŝenia wód: ZagroŜenie praktycznie nie występuje. 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Metody unieszkodliwiania: Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U.62 poz. 628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz. 1206). Zawartość opakowania wg: rodzaju 06 13 99 inne, nie wymienione odpady Opakowania wg: rodzaju 15 01 02 opakowania z tworzyw sztucznych rodzaju 15 01 04 opakowania z metalu rodzaju 15 01 07 opakowania ze szkła Sposób likwidacji (D10) termiczne przekształcanie odpadów w instalacjach lub urządzeniach zlokalizowanych na lądzie. ZuŜyte opakowania dostarczać do uprawnionych do ich przerabiania przedsiębiorstw. Produkt i opakowanie usuwać jako odpad niebezpieczny. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Numer ONZ: 1361 Klasa RID/ADR/IMDG-code: 4.2 Kod klasyfikacyjny: S2 Grupa pakowania: LQ0 Grupa pakowania: II Numer rozpoznawczy zagroŝenia: 40
Data wydania: 27.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 6/8 Nalepka ostrzegawcza wg ADR/ RID Nr 6.1: 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE UREGULOWAŃ PRAWNYCH Preparat został zaklasyfikowany jako niebezpieczny zgodnie z obowiązującym prawem. Na etykietach naleŝy umieścić następujące informacje: Symbole ostrzegawcze na opakowaniach jednostkowych: Napis ostrzegawczy na opakowaniach Produkt toksyczny jednostkowych Zwroty wskazujące rodzaj zagroŝenia R 45 MoŜe powodować raka. Zwroty określające warunki bezpiecznego stosowania S 45 W przypadku awarii lub jeŝeli źle się poczujesz, niezwłocznie zasięgnij porady lekarza jeŝeli to moŝliwe, pokaŝ etykietę. S 53 Unikać naraŝenia przed uŝyciem zapoznać się z instrukcją. S 60 Produkt i opakowanie usuwać jako odpad niebezpieczny. Kartę wykonano zgodnie z: Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych z dnia 11.01.2001r. (Dz.U.11 poz.84; z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 3 lipca 2002 r. (Dz. U. Nr 140, poz. 1171) ze zmianą z dnia 14.12.2004r. (Dz.U. 2 z 2005r. poz.2). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28.09.2005r w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem ZAŁĄCZNIK (Dz.U.201 poz.1674), (29ATP). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz. 1679 z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2.09.2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. Nr 171, poz. 1666 z późniejszymi zmianami). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29.11.2002r. (Dz.U. Nr 217, poz. 1833) w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zmianą z dnia 1.10.2005r (Dz.U. 212 poz.1769). Ustawą z dnia 27.04.2001r. o odpadach, (Dz.U.62 poz.628) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.112 poz.1206). Ustawą z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. (Dz.U. 2001 nr 63 poz. 638). Klasyfikacją towarów niebezpiecznych zgodnie z Umową Europejską dotyczącą międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych (ADR). Ustawą z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych. (Dz. U. 2002 nr 199 poz. 1671) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami.
Data wydania: 27.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 7/8 Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych. (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26.09.1997r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650) z późniejszymi zmianami. Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30.12.2004 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz. U. z 2005r. Nr 11, poz. 86). Rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 21.12.2005r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz. U. Nr 259, poz. 2173). 16. INNE INFORMACJE T R 45 Normy na sprzęt ochronny: PN-EN 141:2002 PN-EN 344:1996 PN-EN 166:2002 (U) PN-EN 374-3:2004 (U) PN-EN 466:1998 Powietrze na stanowiskach pracy PN-EN 1540:2004 PN-EN 689:2002 Chemiczne określenie produktu: Sadza Symbol ostrzegawczy na opakowaniach jednostkowych Produkt toksyczny. Znaczenie zwrotów zagroŝenia z punktu 2 MoŜe powodować raka. Sprzęt ochrony układu oddechowego. Pochłaniacze i filtropochłaniacze, wymagania, badanie, znakowanie; Wymagania i metody badania obuwia bezpiecznego, ochronnego i zawodowego do uŝytku w pracy. Zmiana A1; Ochrona indywidualna oczu. Wymagania; Rękawice chroniące przed chemikaliami i mikroorganizmami. Wyznaczanie odporności na przenikanie chemikaliów; OdzieŜ ochronna. Ochrona przed ciekłymi chemikaliami. Wymagania dotyczące odzieŝy chroniącej przed chemikaliami z połączeniami nieprzepuszczającymi cieczy (typ 3); Powietrze na stanowiskach pracy. Terminologia Powietrze na stanowiskach pracy. Wytyczne oceny naraŝenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. Uwaga: UŜytkownik ponosi odpowiedzialność za podjęcie wszelkich kroków mających na celu spełnienie wymogów prawa krajowego. Informacja zawarta w powyŝszej karcie stanowi opis wymogów bezpieczeństwa uŝytkowania preparatu. UŜytkownik ponosi całkowitą odpowiedzialność za określenie przydatności produktu do określonych celów. Zawarte w niniejszej karcie dane nie stanowią oceny bezpieczeństwa miejsca pracy uŝytkownika. Karta charakterystyki nie moŝe być traktowana jako gwarancja właściwości preparatu. Produkt nie moŝe być uŝywany bez pisemnej zgody w Ŝadnym innym celu aniŝeli podanym w p.1 karty charakterystyki. Karta charakterystyki jest bezpośrednio przekazywana dystrybutorowi produktu, bez zapewnień lub gwarancji co do kompletności bądź szczegółowości wszystkich informacji lub zaleceń w niej zawartych. Kartę wykonano w Przedsiębiorstwie EKOS S.C. 80-266 Gdańsk, al. Grunwaldzka 209, tel/fax: (0-
Data wydania: 27.08.2006 Data aktualizacji: Strona/stron 8/8 58)305-37-46, www.ekos.gda.pl e-mail: ekos@ekos.gda.pl na podstawie informacji i konsultacji uzyskanych od Zamawiającego oraz materiałów z własnej bazy danych. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyce są zgodne z aktualnym stanem naszej wiedzy i spełniają warunki prawa krajowego oraz Unii Europejskiej. Informacje zawarte w niniejszej karcie charakterystyce nie są gwarancją parametrów technicznych czy przydatności do określonych zastosowań. * * * * *