Tematy prezentacji maturalnych na rok szkolny 2012/2013 LITERATURA 1. Różne sposoby funkcjonowania w literaturze motywu non omnis moriar. Dokonaj analizy wybranych przykładów. 2. Gombrowicz i Mrożek jako demaskatorzy mitów o naturze ludzkiej. Omów temat na wybranych 3. Między dziennikarstwem a literaturą Hanna Krall i Ryszard Kapuściński. Omów zagadnienie na przykładzie ich twórczości. 4. Sposoby ukazywania bohaterskiej śmierci w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach dwóch lub trzech epok. 5. Obraz totalitaryzmu w literaturze. Zaprezentuj problem na trzech lub czterech wybranych 6. Doświadczenie nicości w literaturze Młodej Polski. Zanalizuj przyczyny i skutki postawy dekadenckiej. 7. Outsiderzy i poeci przeklęci w polskiej poezji współczesnej. Poprzez analizę kilku przykładów określ przyczyny i formy buntu. 8. Dramat młodopolski na tle dotychczasowych osiągnięć dramaturgii polskiej. Omów na wybranych 9. Obrazy małżeństw w literaturze. Omów różnorodne ujęcia motywu na podstawie wybranych tekstów XIX wieku. 10. Science fiction a fantasy. Odwołując się do wybranych przykładów literatury fantastycznej, przedstaw podobieństwa i różnice w kreacji świata w obu odmianach gatunkowych. 11. Różne wizerunki lekarza w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literackich. 12. Portret inteligenta w literaturze. Omów problem, odwołując się do kilku wybranych przykładów. 13. Niepokoje ludzi schyłku wieków. Dokonaj analizy zjawiska na przykładzie twórczości trzech wybranych autorów. 14. Do czego literaturoznawcy potrzebna jest filozofia? Omów na wybranych przykładach, uwzględniając kontekst literacki i filozoficzny, odwołaj się do kilku wybranych dzieł literackich.
15. Kategorie estetyczne w czasach popkultury. Pokaż, co o pięknie i brzydocie mówi literatura XX wieku, odwołując się do kilku tekstów literackich 16. Wątki feministyczne w najnowszej prozie polskiej. Omów zagadnienie na kilku wybranych 17. Polska poezja religijna. Analizując wybrane przykłady tego typu literatury, zwróć uwagę na sposób przedstawienia rzeczywistości i problemów egzystencjalnych. 18. Ofiara i oprawca. Odwołując się do literatury XX wieku, przedstaw tragizm ludzi zdominowanych przez systemy totalitarne. 19. Kreacja bohatera negatywnego, czarnego charakteru. Porównaj różne typy wybranych postaci, odnosząc się do kilku dzieł literackich. 20. Motyw filistra w literaturze polskiej. Omów jego funkcjonowanie na wybranych 21. Literaccy flaneurzy różnych epok. Ukaż postać miejskiego spacerowicza w różnych tekstach literackich. 22. Różne sposoby obrazowania Szoa. Omów zagadnienie, odwołując się do kilku wybranych tekstów. 23. Uniwersalizm poezji i dramatów Karola Wojtyły. Dokonaj analizy i interpretacji wybranych dzieł twórcy. 24. Różne wizje młodości i dojrzewania w literaturze. Omów temat, odwołując się do wybranych dzieł literackich. 25. Szaleńcy i ich wizerunek w różnych tekstach literackich. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł literackich. 26. Demaskowanie w literaturze form, konwenansów, pozorów. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych dzieł literackich. (np. Moralność pani Dulskiej G. Zapolskiej, Tango S. Mrożka). 27. Samotność przekleństwo czy wartość? Przeanalizuj problem, odwołując się do wybranych utworów literackich. 28. Miłość i kobieta w twórczości Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych wierszy tego poety. 29. Wpływ domu rodzinnego na kształtowanie się postaw moralnych wybranych bohaterów literackich. Omów ten temat, odwołując się do wybranych dzieł literackich. 30. Świat przedstawiony w literaturze fantasy. Omów na wybranych 31. Motywy turpistyczne w poezji Stanisława Grochowiaka. Omów, odwołując się do wybranych wierszy.
32. Człowiek jako zwierzę. Ukaż naturalistyczne obrazowania człowieka w literaturze i filmie. 33. Zjawy, upiory i duchy omów literackie motywy, odwołując się do trzech wybranych epok. 34. Ludzie w nieludzkich czasach. Przedstaw różne postawy i wybory bohaterów podczas II wojny światowej. 35. Inspiracje kulturą Orientu w literaturze polskiej. Omów zjawisko na wybranych 36. Świat lat dziecięcych jako temat utworów literackich. Przedstaw różne sposoby realizacji tego motywu, odwołując się do wybranych utworów literackich. 37. Przedstaw różne sposoby kreowania Sarmatów w oparciu o analizę wybranych dzieł literatury polskiej. 38. Funkcjonowanie motywu pracy w literaturze różnych epok. Zaprezentuj w oparciu o wybrane utwory. 39. Konflikty rodzinne w poznanych dramatach. Określ ich charakter, odwołując się do przykładów literackich w wybranych epokach. 40. Porównaj kreacje polskiego chłopa w wybranych utworach literackich z różnych epok. 41. Franciszkanizm jako inspiracja dla twórców literatury XIX i XX wieku. Przestaw temat, analizując wybrane utwory. 42. Omów funkcjonowanie motywu sumienia w literaturze, odwołując się do wybranych utworów różnych epok. 43. Exegi monumentum aere perennius. Porównaj różne ujęcia tego motywu, dokonując analizy wybranych tekstów literackich. 44. Literackie lekcje dla sprawujących władzę. Omów temat, odwołując się do utworów z różnych epok. 45. Polscy Don Kichoci. Przedstaw literackie kreacje idealistów, odwołując się do kilku utworów z różnych epok. 46. Spory pokoleniowe w literaturze. Omów temat, odwołując się do wybranych tekstów literackich. 47. Bohaterowie w habitach. Przedstaw sposób i cel ich przedstawiania w utworach literackich. 48. Dokumentalizm i kreacjonizm w literaturze XIX i XX wieku. Omów temat na przykładzie wybranych utworów.
49. Biografia jako klucz do interpretacji utworów. Omów problem na przykładzie twórczości wybranego pisarza. 50. Historia jako źródło inspiracji literackiej. Przedstaw różne sposoby nawiązywania do przeszłości w literaturze polskiej i obcej. 51. Literatura w służbie ideologii. Przedstaw zjawisko, odwołując się do wybranych dzieł literackich z różnych epok. 52. Człowiek w konfrontacji z naturą. Omów temat w oparciu o wybrane utwory literackie. 53. Pan i sługa w literaturze. Przedstaw różne sposoby realizacji tego motywu, odwołując się do wybranych utworów. 54. Nauczyciel i uczeń w literaturze. Porównaj różne ujęcia tego tematu w oparciu o analizę wybranych utworów z różnych epok. 55. Fantastyka w twórczości romantyków. Omów jej charakter oraz funkcje, analizując wybrane utwory z literatury polskiej i powszechnej. 56. Przedstaw funkcje maski i kostiumu historycznego w kreacji bohaterów literackich różnych epok. 57. Przedstaw problem wierności i zdrady w decyzjach moralnych bohaterów literackich. Odwołaj się do kilku wybranych przykładów. 58. Obyczaje stołu i tradycje kulinarne utrwalone w literaturze polskiej różnych epok. Omów temat na wybranych 59. Różne sposoby wykorzystania motywu szaleństwa i szaleńca w literaturze. Omów na wybranych przykładach z różnych epok. 60. Wizerunek Rosji i Rosjan w literaturze polskiej. Omów temat w oparciu o wybrane utwory. 61. Od herosa do pantoflarza. Przedstaw portret mężczyzny w wybranych utworach literatury polskiej i obcej. 62. Ukaż trudne pojęcie tolerancji. Omów problem na wybranych przykładach literackich z różnych epok. 63. Analizując wybrane teksty, scharakteryzuj cele publicystyki oświeceniowej i współczesnej. Porównaj wykorzystywane w nich środki wyrazu. 64. Wybitne postacie historyczne i sposoby ich kreacji w literaturze. Omów zagadnienie, wykorzystując wybrane teksty. 65. Zanalizuj funkcję komizmu i satyry na wybranych przykładach z literatury.
66. W jaki sposób pisarze wykorzystują symbolikę liczb? Omów temat na wybranych przykładach utworów literackich. 67. Groteska jako sposób wyrażania w literaturze tragiczności świata. Omów temat na przykładach wybranych utworów. 68. Polemiki, spory, prowokacje starcia pokoleń literackich. Omów temat na wybranych 69. Motyw balu. Omów sposoby i cele realizacji tego motywu na przykładach literackich z różnych epok. 70. Przedstaw sposoby realizacji naturalizmu w wybranych utworach literatury pięknej. 71. Motyw starej panny w literaturze. Omów temat, dokonując analizy wybranych dzieł literackich. 72. Funkcje listu w utworach literackich. Analizując teksty literackie, przedstaw sposób wykorzystania listu w dziele i omów jego rolę. 73. Scharakteryzuj i oceń skutki mezaliansów prezentowanych w literaturze. 74. Duchy, mary, upiory w utworach literackich. Omów sposoby kreowania i wskaż funkcje jakie spełniają 75. Analizując wybrane dzieła, ukaż różne sposoby obrony człowieczeństwa przez wybranych bohaterów literackich XX wieku. 76. Przedstaw wzajemne relacje Polaków i Żydów na przykładzie wybranych utworów literatury XIX i XX wieku. 77. Omów różne funkcje motywów pychy i pokory, odwołując się do wybranych przykładów literackich. 78. Starość na przestrzeni epok. Porównaj sposoby kreowania postaci, analizując wybrane utwory literackie. 79. Władza powołanie, zobowiązanie, zaszczyt, namiętność, pokusa? Omów temat, odwołując się do wybranych pozycji literackich. 80. Dworek szlachecki w literaturze. Omów jego rolę, odwołując się do wybranych przykładów. 81. Mistrzowie i uczniowie wśród twórców literatury. Na podstawie wybranych przykładów przedstaw ujawniające się w dziełach związki między ich twórczością.
ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Kobieta anioł czy puch marny? Przedstaw różne sposoby kreacji kobiety w literaturze, filmie i malarstwie XX wieku. 2. Różne wyobrażenia Boga w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie na wybranych 3. Motyw homo viator w literaturze i sztuce XX wieku. Omów na kilku wybranych 4. Motyw tańca w literaturze, malarstwie, filmie. Omów różne sposoby ujęcia tematu na wybranych 5. Komiks papka dla umysłu czy jeden z najpopularniejszych sposobów przekazu fabularnego? Omów temat na wybranych 6. Ukaż i porównaj różne wizerunki anioła, analizując literackie ujęcia tematu, jak i plastyczne. 7. Portret artysty w literaturze i sztuce. Porównaj kreacje, odwołując się do wybranych przykładów dwóch lub trzech epok 8. Początek i koniec różne wizje stworzenia świata i jego zagłady w literaturze i innych dziełach sztuki. Omów temat na wybranych przykładach z literatury i sztuki. 9. Obraz muzyka w literaturze i filmie. Porównaj różne sposoby kreacji, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i filmu. 10. Bardziej niźli chleba poezji trzeba w czasach, gdy wcale jej nie trzeba (L. Staff) omów zagadnienie współczesnej poezji śpiewanej, odwołując się do wybranych utworów (np. Wysockiego, Okudżawy, Kaczmarskiego, Turnaua, Grechuty, Wójcickiego, Gintrowskiego). 11. Ekspresjonizm jako krzyk duszy. Omów różne sposoby wyrażania uczuć przez ekspresjonistów, odwołując się do dzieł literackich i plastycznych. 12. Impresjonizm jako środek wyrazu w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw na wybranych 13. Literatura i film wobec tragedii Szoa. Przedstaw problem na wybranych 14. Obraz lagrów i łagrów w literaturze i filmie. Omów temat na wybranych 15. Polskie góry malowane słowem i pędzlem. Omów na kilku wybranych przykładach z literatury i sztuki. 16. Bunt w polskiej literaturze i muzyce rockowej. Przedstaw temat w oparciu o teksty literackie (np. Rafała Wojaczka, Andrzeja Bursy, Marka Hłaski), jak i teksty piosenek
(np. Krzysztofa Grabowskiego (Grabaża), Katarzyny Nosowskiej, Artura Rojka). Zwróć uwagę na źródła buntu i językowe środki wyrazu. 17. Sąd i proces jako temat literacki i filmowy. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów z różnych tekstów kultury. 18. Brzydota jako kategoria estetyczna w literaturze i malarstwie. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów z różnych tekstów kultury. 19. Sztuka nowoczesna jazgot głupca czy mądrość artysty? Odwołując się do różnych tekstów kultury, odpowiedz na to pytanie. 20. Wizja przyszłości w literaturze i w filmie. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury. 21. Topos miłości niemożliwej w różnych tekstach kultury. Omów podane zagadnienie, odwołując się do różnych przekazów kultury. 22. Kultura masowa a kultura elitarna. Przedstaw tę opozycję na podstawie wybranych przykładów z literatury i innych dziedzin sztuki. 23. Zbigniew Herbert i Krzysztof Kieślowski jako twórcy dekalogu człowieka czasów zagrożenia. Odwołując się do wybranych dzieł, wskaż podobieństwa i różnice. 24. Porównaj wybrany dramat z jego realizacją sceniczną, oceniając koncepcję reżysera. 25. Taniec jako język wolności. Odwołaj się do wybranych przykładów z literatury i filmu.. 26. Nieprzeciętna osobowość twórcza Stanisława Wyspiańskiego. Ukaż, jak przejawia się ona w różnych tekstach kultury. 27. Jak architektura obecna jest w literaturze. Odwołaj się do wybranej epoki lub epok. Sztuka ulicy. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów z różnych sztuk. 28. Fotografia jako temat literacki, literatura jako temat fotografii. Omów na wybranych 29. Szok, skandal w jaki sposób wykorzystują je artyści. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i innych dziedzin twórczości artystycznej. 30. Literatura czy sztuka wizualna? Omów funkcjonowanie poezji konkretnej. 31. Nowy Jork, Berlin, Warszawa. Jak twórcy XX i XXI wieku ukazują współczesne metropolie w literaturze i innych sztukach? Omów temat na wybranych przykładach z różnych dzieł kultury. 32. Ja wobec Boga. Omów problem, odwołując się do tekstów zespołu Dżem. 33. Teksty polskich zespołów lat 80. Zbadaj, odwołując się do wybranych przykładów.
34. Kinematografia jako temat literatury i filmu. Omów, odwołując się do wybranych przykładów. 35. Literackie i malarskie portrety pierwszych rodziców. Zbadaj sposoby kreowania portretów na podstawie analizy wybranych dzieł. 36. Codzienność jako motyw w literaturze i malarstwie. Przedstaw przykłady i dokonaj ich analizy. 37. Ukaż wpływ orientalizmu na literaturę i sztuki piękne. Omów i scharakteryzuj zjawisko na podstawie wybranych tekstów kultury. 38. Sztuka jako zapis życia w PRL. Omów temat w oparciu o wybrane teksty kultury. 39. Jak współcześni poeci komentują dzieła znanych malarzy? Zbadaj problem, odwołując się do wybranych przykładów. 40. Malarstwo wielkich mistrzów jako inspiracja dla literatury współczesnej. Omów temat na wybranych. 41. Tradycja ludowa jako źródło inspiracji w twórczości poetów, malarzy i muzyków różnych epok. Przedstaw problem na wybranych 42. Ukaż złożony problem języka filmu i języka literatury. Porównaj jedno wybrane dzieło literackie z jego filmową adaptacją (lub ekranizacją) i oceń ją. 43. Dramaty Szekspira jako źródło inspiracji dla literatury i filmu. Omów na wybranych 44. Literackie wędrówki a film drogi. Odwołując się do wybranych przykładów, porównaj sposoby przedstawiania motywu wędrówki. 45. Konwencja realistyczna w literaturze i malarstwie z połowy XIX wieku. Omów temat na wybranych 46. Plastyka i literatura wobec okrucieństw wojny. Omów zagadnienie na wybranych 47. Wielkie karty naszej historii utrwalone w malarstwie i literaturze. Omów na wybranych 48. Legendy arturiańskie jako źródło inspiracji dla twórców. Omów temat na wybranych przykładach dzieł literackich i filmowych. 49. Sceny z życia świętych w literaturze i malarstwie albo filmie. Porównaj wybrane teksty kultury polskiej i europejskiej. 50. Realistyczny obraz miasta w literaturze i malarstwie II połowy XIX wieku. Porównaj na wybranych
51. Parodia rzeczywistości w literaturze, malarstwie i filmie. Omów problem, odwołując się do wybranych przykładów. 52. Sztuka i literatura na usługach władzy. Scharakteryzuj zjawisko socrealizmu na przykładach z dziedziny sztuki i literatury. 53. Strój bohaterów dzieł literackich i malarskich XIX wieku jako źródło informacji o jednostkach, środowiskach i epokach. Przedstaw problem na wybranych 54. Scharakteryzuj cele i sposoby reinterpretacji polskich mitów narodowych. Odwołaj się do wybranych przykładów literackich i malarskich. 55. Surrealizm i oniryzm jako środek wyrazu w literaturze i sztuce. Zanalizuj zagadnienie na wybranych przykładach dzieł sztuki z danej epoki. 56. Realizm w powieści i malarstwie XIX wieku. Przedstaw reguły konwencji, analizując wybrane dzieła. 57. Mit sarmacki w literaturze i sztuce późniejszych epok. Omów temat, analizując wybrane przykłady dzieł. 58. Ukochane poetów i malarzy jako pierwowzory bohaterek dzieł literackich i malarskich. Scharakteryzuj sposoby i cele realizacji tego motywu na wybranych 59. Humor w literaturze i sztuce. Omów i porównaj środki wyrazu oraz ich funkcje. 60. Interpretacje motywu vanitas vanitatum w literaturze i sztukach plastycznych. Omów temat na wybranych 61. Kultura współczesna wobec mitów i legend średniowiecza. Odwołaj się do przykładów z różnych dziedzin sztuki (literatura, malarstwo, film, teatr). 62. Sposoby kreowania postaci kobiet nieszczęśliwych w literaturze i sztuce. Omów temat na wybranych 63. Słynne spory literackie i filmowe. Przeanalizuj temat w oparciu o wybrane przykłady z literatury i filmu. 64. Przy polskim stole znaczenie biesiadowania dla tożsamości kulturowej narodu. Omów na podstawie literatury i innych tekstów kultury. 65. Codzienność i odświętność szlachecka w polskiej literaturze i sztuce XVI i XVII w. Rozwiń temat na wybranych 66. Na podstawie wybranych utworów literackich i innych tekstów kultury wyjaśnij fenomen popularności literatury fantastycznej.
67. Rola wychowawcy w życiu młodego człowieka. Omów zjawisko na wybranych przykładach literackich i filmowych. 68. Motyw stworzenia świata i człowieka. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i malarstwa. 69. Muzyk w literaturze i malarstwie. Scharakteryzuj sposoby i cele realizacji tego motywu na wybranych 70. Relacje Bóg człowiek w wybranych dziełach literackich i malarskich średniowiecza i Młodej Polski. Dokonaj analizy porównawczej wybranych przykładów. 71. Omów i zanalizuj problem kompozycji otwartej i jej funkcji na przykładzie wybranych utworów kinematografii.
JĘZYK 1. Gwara jako element dzieła literackiego. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów literackich dwóch lub trzech epok. 2. Gwara mojej miejscowości. Zaprezentuj cechy odmiany terytorialnej języka na podstawie zebranego materiału. 3. Tak mówią bohaterowie literaccy. Omów język trzech wybranych postaci, ze szczególnym uwzględnieniem cech ujawniających ich przynależność środowiskową i charakter. 4. Ekspansja języków obcych na język polski XXI wieku. Omów zjawisko na podstawie języka prasy, radia, reklam. 5. Na wybranych przykładach zbadaj i zanalizuj zjawisko nowomowy w języku politycznym i publicystycznym PRL. 6. Stylistyka kazań współczesnych księży katolickich. Dokonaj analizy wybranych przykładów. 7. Język potoczny jako tworzywo literackie w wybranej powieści współczesnej i dramacie. Omów efekty wykorzystania dla celów artystycznych tej odmiany języka. 8. Błąd językowy jako źródło komizmu. Omów temat, odwołując się do polskich tekstów kabaretowych. 9. Omów funkcję zdrobnień w wybranych utworach literackich, w języku zawodowym i potocznym. 10. Tradycyjny typ pamiętnika a jego współczesna odmiana. Przedstaw cechy językowe dwóch różnych przykładów literackich (np. Pamiętniki J. Ch. Paska, Pamiętnik z powstania warszawskiego M. Białoszewskiego). 11. Manipulacja językowa w tekstach publicystycznych. Odwołując się do wybranych tekstów, scharakteryzuj środki językowe służące temu celowi. 12. Język polityków jako inspiracja twórczości satyrycznej. Zanalizuj na wybranym materiale. 13. Język współczesnej publicystyki. Omów temat na przykładzie wybranych publikacji prasowych. 14. Język sprawozdawców sportowych. Zgromadź materiał ilustracyjny i omów charakterystyczne cechy języka tej grupy zawodowej. 15. Śmiech budowany słowem. Na wybranych przykładach omów mechanizmy językowe służące wywołaniu komizmu.
16. Imię, nazwisko, przydomek, pseudonim. Omów różne typy i funkcje osobowych nazw własnych w literaturze i publicystyce. 17. Język i styl wyznań miłosnych. Zanalizuj temat na przykładach tekstów epistolarnych z dwóch wybranych epok. 18. Dokonując analizy języka informatyków, ocen zasadność występowania w nim anglicyzmów. 19. Metaforyka tytułów prasowych. Zanalizuj wybrane przykłady i oceń ich trafność. 20. Historyczna zmienność znaczeń, zabarwień uczuciowych i funkcji wyrazów. Dokonaj konfrontacji języka Jana Kochanowskiego z polszczyzną współczesną. 21. Do czego porównywano kobietę...? Dokonaj analizy porównań, wykorzystując materiał z różnych epok literackich. 22. Źródła i przyczyny błędów językowych Twoich rówieśników. Przedstaw temat, dokonując analizy zgromadzonego materiału. 23. Zmiany w języku polskim związane z rozwojem współczesnych sposobów komunikacji czat, e-mail, SMS. Omów problem, analizując materiał językowy.