JZ73-01-28 / A Karta Charakterystyki Preparatu 1. IDENTYFIKACJA PREPARATU I PRODUCENTA Identyfikacja preparatu Nazwa handlowa: Zastosowanie: składnik Dwukomponentowej Piany Mocznikowo Formaldehydowej PIANA MF Identyfikacja producenta TRIOCHEM sp.j. Maciejewski i wspólnicy Adres: ul. Szyby Rycerskie, 41-909 Bytom Numer telefonu: +48 32 388 07 60 Numer faksu: +48 32 388 07 65 2. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH Nazwa chemiczna: Roztwór wodny kwasu ortofosforowego oraz środków modyfikujących. Składniki stwarzające zagrożenie: nazwa zawartość, % (m/m) nr CAS nr WE nr indeksowy klasyfikacja kwas fosforowy (V) < 2 7664-38-2 231-633-2 015-011-00-6 C; R34 Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz.U. Nr 171/2003 poz. 1666 ze zm. Dz.U. Nr 243/2004 poz. 2440) opakowania jednostkowe nie wymagają oznakowania znakami ostrzegawczymi; treść wymaganych napisów podano w punkcie 15. Wykaz symboli wskazujących kategorię niebezpieczeństwa oraz zwrotów R, które zamieszczono w punkcie 2 karty charakterystyki oraz pełne ich brzmienie zamieszczono w p. 16 niniejszej karty charakterystyki 3. IDENTYFIKACJA ZAGROŻEŃ Najważniejsze zagrożenia i oddziaływania: Najważniejsze zagrożenia i oddziaływania: Wdychanie Działa drażniąco. Kontakt ze skórą U osób wrażliwych mogą wystąpić podrażnienia. Kontakt z okiem Działa drażniąco. Spożycie Działa drażniąco. Szczególne zagrożenia Brak danych. 4. PIERWSZA POMOC Zatrucie inhalacyjne: Skażenie skóry: Skażenie oczu: Wyprowadzić poszkodowanego z zagrożonego miejsca. Wezwać lekarza. Zdjąć zanieczyszczoną odzież, spłukać skórę wodą. Nie stosować mydła. Nie stosować środków zobojętniających. Skontaktować z lekarzem. Płukać obficie dużą ilością wody co najmniej 15 minut. Unikać silnego strumienia wody ze względu na ryzyko mechanicznego uszkodzenia rogówki. Zapewnić pilną konsultację okulistyczną. Uwaga: osoby narażone na skażenie oczu powinny być pouczone o konieczności i sposobie natychmiastowego płukania. Data wydania: 02.09.2005 Wydanie: 1 Strona: 1 z 7
Spożycie: Po połknięciu natychmiast podać do picia duże ilości wody i w razie potrzeby, przy zachowaniu zwykłych medycznych środków natychmiast spowodować wymioty. Podawać do wypicia białko jaj kurzych, ewentualnie mleko. Poza tym nie podawać niczego doustnie. Nie podawać środków zobojętniających (alkalizujących). Wezwać lekarza. W razie potrzeby (zwłaszcza przy przypadkowym spożyciu komponentów kleju) skontaktować się telefonicznie z najbliższym Ośrodkiem Leczenia Ostrych Zatruć, podając skład chemiczny i proporcje komponentów. Oddział Toksykologii z Regionalnym Ośrodkiem Ostrych Zatruć ul. Kościelna 13; 41-200 Sosnowiec tel. (032) 266 11 42 lub (032) 266 08 85 do 89 wew. 230, e-mail: ooz@imp.sosnowiec.pl 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POŻARU. Substancja niepalna. Uwaga: produkty rozkładu termicznego (PO x ) są toksyczne. Środki gaśnicze dobrać w zależności od rodzaju palącego się otoczenia i skali pożaru. 6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Indywidualne środki ostrożności: Standardowe środki ochrony oczu, dróg oddechowych i skóry. Środowiskowe środki ostrożności: Nie dopuszczać do przedostawania się produktu do kanalizacji, wód powierzchniowych i wód gruntowych, zabezpieczyć studzienki ściekowe. W przypadku uwolnienia dużych ilości produktu lub skażenia środowiska powiadomić odpowiednie władze i służby ratownictwa chemicznego. Metody oczyszczania: W przypadku dużego wycieku miejsce gromadzenia cieczy obwałować, zebraną ciecz odpompować. Małe ilości cieczy posypać materiałem chłonnym (piasek, trociny, materiał chłonny uniwersalny), następnie zebrać do właściwie oznakowanego, zamykanego pojemnika na odpady. Zebrane odpady usunąć zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w punkcie 13. 7. POSTĘPOWANIE Z PREPARATEM I JEGO MAGAZYNOWANIE Posługiwanie się Zapobieganie narażeniu użytkownika: Przestrzegać podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, zasad bezpieczeństwa pożarowego oraz instrukcji stanowiskowych w miejscu pracy. Zapobieganie pożarom i wybuchom: Nie wymagane. Środki ostrożności: Należy stosować odpowiednią wentylację w miejscu pracy. Zalecenia dotyczące bezpiecznego Stosować środki ochrony osobistej: okulary ochronne i rękawice posługiwania się: ochronne. Nie wdychać par, aerozolu. Magazynowanie Środki techniczne: Składować w szczelnych opakowaniach producenta. Warunki magazynowania: Zalecana temperatura od 5 do 30 C. Substancje niebezpiecznie reagujące: Wrzący działa korodująco na większość metali i ich stopy oraz tworzywa ceramiczne. W reakcji z metalami wydziela się palny wodór. Niebezpiecznie reaguje z nitrometanem. Materiały opakowaniowe: Opakowania producenta. Nie przechowywać w opakowaniach wykonanych z metali. 8. KONTROLA NARAŻENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ Data wydania: 02.09.2005 Wydanie: 1 Strona: 2 z 7
Rozwiązania techniczne: Parametry kontrole: Zapewnić właściwą wydajną wentylację na stanowiskach pracy. Zapewnić możliwość dostępu do stanowiska przemywania oczu w przypadku ich skażenia. Rozporządzenie MPiPS z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. Nr 217/2002 poz.1833): kwas fosforowy (V): NDS = 1 mg/m 3 NDSCh = 2 mg/m 3 Zalecane procedury monitoringu: PN ISO 4225/Ak:1999. Jakość powietrza Zagadnienia ogólne Terminologia (arkusz krajowy). PN Z-04008-7:2002. Ochrona czystości powietrza Pobieranie próbek powietrza Zasady pobierania próbek powietrza na stanowiskach pracy i interpretacji wyników. PN-EN-689:2002. Powietrze na stanowiskach pracy Wytyczne oceny narażenia inhalacyjnego na czynniki chemiczne przez porównanie z wartościami dopuszczalnymi i strategia pomiarowa. PN-EN-482:2002. Powietrze na stanowiskach pracy Ogólne wymagania dotyczące procedur pomiarowych. Sprzęt ochrony osobistej: Unikać zanieczyszczenia produktem oczu i skóry oraz wdychania par. Stosować właściwą, wydajną wentylację. Odzież zanieczyszczoną produktem natychmiast zdjąć i dokładnie umyć wodą zanieczyszczoną skórę. Myć ręce przed każdą przerwą, spożywaniem posiłków, paleniem tytoniu, korzystaniem z toalety i po zakończeniu pracy. W trakcie stosowania produktu nie jeść, nie pić napojów i nie palić tytoniu. Trzymać produkt z dala od żywności, napojów i pasz. dróg oddechowych - Nie wymagany. Jeżeli w powietrzu środowiska pracy występują pary produktu, np. w sytuacjach awaryjnych, stosować środki ochrony dróg oddechowych pochłaniające pary lub izolujące drogi oddechowe z niezależnym źródłem powietrza rąk - Rękawice ochronne gumowe oczu - Szczelne okulary ochronne skóry i ciała - Ubranie robocze - Wymagania zasadnicze dla środków ochrony indywidualnej, warunki i tryb dokonywania oceny zgodności środków ochrony indywidualnej oraz sposób i wzór ich znakowania określa Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 31 marca 2003 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla środków ochrony indywidualnej (Dz.U. Nr 80/2003 poz.725). - W sytuacji awaryjnej, jeżeli stężenie substancji na stanowisku pracy nie jest znane, stosować środki ochrony indywidualnej o najwyższej zalecanej klasie ochrony. - Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze posiadały właściwości ochronne i użytkowe. - Zalecane badania wstępne i okresowe pracowników narażonych na czynniki chemiczne należy przeprowadzać zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie Pracy (Dz.U. Nr 69/1996 poz.332 ze zm. Dz.U. Nr 60/1997 poz.375; Dz.U. Nr 159/1998 poz.1057; Dz.U. Nr 37/2001 poz.451 - Postępować zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 20 lipca 2002 r. w sprawie sposobu realizacji obowiązków dostawców ścieków przemysłowych oraz warunków wprowadzania ścieków do urządzeń kanalizacyjnych (Dz.U. Nr 129/2002 poz.1108 ze zm. Dz.U. Nr 163/2003 poz.1585). 9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYKOCHEMICZNE Data wydania: 02.09.2005 Wydanie: 1 Strona: 3 z 7
Stan fizyczny: Ciecz Barwa: Bezbarwna Zapach: Bez zapachu ph 3,0 Temperatura zapłonu: - Właściwości wybuchowe: Nie wybuchowy Gęstość: 1,01 1,10 g/cm 3 Rozpuszczalność: Woda - nieograniczona 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Stabilność: Produkt jest stabilny w normalnych warunkach. Niebezpieczne reakcje: Warunki, których należy unikać: Nagrzewanie produktu, źródła zapłonu. Materiały, których należy unikać: Nitrometan, metale (powstaje wodór, który może tworzyć mieszaniny wybuchowe z powietrzem) Niebezpieczne produkty rozkładu: W wyniku rozkładu termicznego toksyczne tlenki fosforu. 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Toksyczność ostra: Drogi narażenia: Skutki narażenia ostrego: Skutki narażenia przewlekłego: Brak danych dotyczących dawek i stężeń śmiertelnych i toksycznych produktu dla zwierząt i ludzi. Poniżej podano dane literaturowe dotyczące niebezpiecznego składnika produktu kwasu fosforowego: TCL0 (człowiek, inhalacja) 100 mg/m 3 ; LC50 (szczur, mysz) 25,5 mg/m 3 LD50 (szczur, układ pokarmowy) 1530mg/kg Układ oddechowy, kontakt ze skórą, kontakt z oczami, układ pokarmowy Wdychanie: Skutki narażenia inhalacyjnego są związane z narażeniem na kwas fosforowy, Kontakt ze skórą: Produkt nie jest zaklasyfikowany jako uczulający. Nie jest zaklasyfikowany jako drażniący, ale istnieje możliwość wystąpienia podrażnienia, zaczerwienienia, zwłaszcza u osób szczególnie wrażliwych. Kontakt z oczami: Produkt nie jest zaklasyfikowany jako drażniący, ale może wystąpić podrażnienie oczu, uczucie pieczenia, zaczerwienienie spojówek, łzawienie. Spożycie: Przypadkowe połknięcie może spowodować podrażnienie przewodu pokarmowego. Żaden ze składników produktu nie jest zaklasyfikowany jako mutagenny lub działający szkodliwie na rozrodczość zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. Nr 11/2001 poz.84 z późn. zm.). Żaden ze składników produktu nie znajduje się w wykazie substancji rakotwórczych lub mutagennych (wykaz obejmuje wyłącznie kat. 1 albo 2) stanowiącym załącznik do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 1 grudnia 2004 r. w sprawie substancji, preparatów, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy (Dz.U. Nr 280/2004 poz.2771), w związku z czym produkt nie podlega uregulowaniom zawartym w tym rozporządzeniu. 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Data wydania: 02.09.2005 Wydanie: 1 Strona: 4 z 7
Łatwość rozprzestrzeniania się: Wysoka. Ekotoksyczność: Brak danych na temat ekotoksyczności, bioakumulacji, biodegradowalności produktu. Wpływ wynika z obecności kwasu fosforowego. Powoduje obniżenie ph wód. Trujący dla ryb i planktonu. Przedostanie się dużych ilości produktu do wód może stwarzać zagrożenie dla organizmów wodnych - należy unikać zrzutów do środowiska, nie dopuszczać do zanieczyszczenia wód powierzchniowych i gruntowych oraz gleby. Nie wprowadzać do kanalizacji. 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Odpady z pozostałości: Zanieczyszczone opakowania: Przestrzegać przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr 62/2001 poz.628 ze zm. Dz.U. Nr 41/2002 poz.365; Dz.U. nr 113/2002 poz.984; Dz.U. nr 199/2002 poz.1671; Dz.U. nr 7/2003 poz.78; Dz.U. Nr 96/2004 poz.959; Dz.U. nr 116/2004 poz.1208; Dz.U. Nr 191/2004 poz.196; Dz.U. nr 25/2005 poz.202; Dz.U. nr 90/2005 poz758; Dz.U.nr 130/2005 poz. 1087; Dz.U. nr 175/2005 poz 1462.). Przestrzegać przepisów ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz.U. Nr 63/2001 poz.638 ze zm. Dz.U. Nr 7/2003 poz.78; Dz.U. Nr 11/2004 poz.97; Dz.U. Nr 96/2004 poz.959; Dz.U. nr 175/2005 poz. 1458). Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. Nr. 112/2001 poz.1206) odpady klasyfikuje się według źródła ich powstawania, stąd kod odpadów może zmieniać się w zależności od sposobu i miejsca powstania odpadu. O ile to możliwe zebraną ciecz należy w pierwszej kolejności skierować do zagospodarowania. Odpady produktu należy unieszkodliwić poprzez neutralizację za pomocą 10% mleka wapiennego stosowanego w nadmiarze. W przypadku braku takich możliwości rozlaną i zebraną z podłoża ciecz, nasiąknięte materiały chłonne należy przekazywać uprawnionym odbiorcom odpadów. Likwidację zebranych odpadów przeprowadzać zgodnie z obowiązującymi przepisami (przepisy dot. ścieków patrz również pkt. 8). Informacje o odbiorcach odpadów można uzyskać w lokalnych organach administracji właściwych do spraw ochrony środowiska (np. Urząd Gminy, Starostwo Powiatowe). Likwidacja opakowań zużyte i opróżnione opakowania przekazać uprawnionym odbiorcom odpadów. Zaleca się opakowanie zwrócić producentowi produktu lub odpowiednio zutylizować. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Transport: Nie podlega przepisom dotyczącym przewozu materiałów niebezpiecznych (RID/ADR). (Ustawa z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, Dz.U. Nr 199/2002 poz.1671 z późn. zm.; Ustawa z dnia 31 marca 2004 r. o przewozie koleją towarów niebezpiecznych, Dz.U. nr 97/2004 poz.962). Przewozić krytymi środkami transportu, w okresie zimowym ogrzewanymi lub izolowanymi cieplnie, w temperaturze 5 do 30ºC, zgodnie z obowiązującymi przepisami dla transportu kolejowego i drogowego. 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE UREGULOWAŃ PRAWNYCH Data wydania: 02.09.2005 Wydanie: 1 Strona: 5 z 7
Oznaczenia: Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz.U. Nr 171/2003 poz.1666 ze zm. Dz.U. Nr 243/2004 poz.2440) produkt nie został zaklasyfikowany jako preparat niebezpieczny. W związku z tym nie wymaga oznakowania ostrzegawczego opakowań jednostkowych znakami i napisami ostrzegawczymi zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz.U. Nr 173/2003 poz.1679 ze zm. Dz.U. nr 260/2004 poz.2595), natomiast zgodnie z załącznikiem 4 do tego rozporządzenia wymagane jest umieszczenie podanych poniżej napisów dodatkowych: Napisy dodatkowe: Zawiera kwas fosforowy o stężeniu poniżej 10%. Inne informacje: Przepisy ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. Nr 11/2001 poz.84 z późn. zm.) wskazują wyłącznie na konieczność zamieszczenia ww. napisów dodatkowych, konieczność identyfikacji na oznakowaniu opakowania produktu i osoby wprowadzającej go do obrotu regulują inne akty prawne. Przepisy wspólnotowe w tym zakresie nie implementowane do prawa polskiego: Dyrektywa 2004/73/WE z 29 kwietnia 2004 r. (29 ATP do Dyrektywy 67/548/EWG) 16. INNE INFORMACJE Data wydania: 02.09.2005 Wydanie: 1 Strona: 6 z 7
Kartę charakterystyki wykonano zgodnie z zasadami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dn. 3 lipca 2002r. w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego (Dz.U. Nr 140/2002 poz. 81171 ze zm. Dz.U. Nr 2/2005 poz. 8) będącym aktem wykonawczym do Ustawy z dn. 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. Nr 11/2001 poz. 84, ze zm.: Dz.U. Nr 100/2001 poz. 1085; Dz.U. Nr 123/2001 poz. 1350; Dz.U. Nr 125/2001 poz.1367; Dz.U. Nr 135/2002 poz 1145; Dz.U. Nr 142/2002 poz. 1187; DzU. Nr 189/2003 poz. 1852; Dz.U. Nr 96/2004 poz. 959; Dz.U. Nr 11/2004 poz. 94; Dz.U. Nr 121/2004 poz. 1263); oraz PN-ISO 11014-1:1998. Powyższe informacje są opracowane w oparciu o bieżący stan wiedzy i dotyczą produktu w postaci, w jakiej jest stosowany. Dane dotyczące tego produktu przedstawiono w celu uwzględnienia wymogów bezpieczeństwa, a nie zagwarantowania jego szczególnych właściwości. W przypadku, gdy warunki stosowania produktu nie znajdują się pod kontrolą producenta, odpowiedzialność za bezpieczne stosowanie produktu spada na użytkownika. Dystrybutor zobowiązany jest do przekazania odbiorcy produktu informacji zawartych w tej karcie charakterystyki. Pracodawca zobowiązany jest do poinformowania wszystkich pracowników, którzy mają kontakt na stanowisku pracy z produktem, o zagrożeniach i środkach ochrony osobistej wyszczególnionych w tej karcie charakterystyki. Niniejsza karta charakterystyki opracowana została na podstawie informacji z Karty Charakterystyki Niebezpiecznej Substancji Chemicznej (DONAUCHEM.) oraz baz danych: CHEMBANK (RTECS, HSDB), 2004; Karty Charakterystyk Substancji Niebezpiecznych, CIOP, wersja 4,0 oraz opracowań: Kwas fosforowy, CIOP, oraz obowiązujących w Polsce przepisów dotyczących niebezpiecznych substancji i preparatów chemicznych. Klasyfikacja składników produktu w pkt. 2 karty charakterystyki jest podawana zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz.U. Nr 199/2003 poz.1948), a w przypadku, gdy substancja nie znajduje się w ww. wykazie, klasyfikacji dokonano zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz.U. Nr 171/2003 poz.1666 ze zm. Dz.U. Nr 243/2004 poz.2440). Dane zweryfikowano zgodnie z 29 ATP do Dyrektywy 67/548/EEC (Dyrektywa 2004/73/WE z 29 kwietnia 2004 r., OJ L 152 weszła w życie w maju 2004 r.). Przepisy zawarte w tej Dyrektywie będą implementowane do prawa poszczególnych państw członkowskich UE do 31 października 2005 r. Klasyfikacji produktu dokonano metodą obliczeniową na podstawie stężeń granicznych składników niebezpiecznych w preparacie. Wykaz symboli wskazujących kategorię niebezpieczeństwa i zwrotów R, które zamieszczono w punkcie 2 i 3 karty charakterystyki oraz ich pełne brzmienie: Produkt żrący Powoduje oparzenia Poinformowanie Inspektora do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych: Produkt nie został zaklasyfikowany jako preparat niebezpieczny i zgodnie z wymogami przepisów Art. 23 Ustawy z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz.U. Nr 11 poz.84, z późn. zm.) nie wymaga poinformowania Inspektora do Spraw Substancji i Preparatów Chemicznych o wprowadzeniu do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Sporządzający: mgr inż. Wojciech Kleczko 02.09.2005. data, podpis Zatwierdzający mgr inż. Jan Bierut data, podpis Data wydania: 02.09.2005 Wydanie: 1 Strona: 7 z 7