UCHWAŁA NR XV.102.2016 RADY GMINY W WILKOWIE z dnia 28 kwietnia 2016 r. w sprawie uchwalenia programu polityki zdrowotnej pod nazwą Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków na lata 2016-2018 Na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 5 oraz art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r. poz. 446) w związku z art. 7 ust. 1 pkt 1, art. 48 ust. 1 i art. 48a ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 581, 1240, 1269, 1365, 1569, 1692, 1735, 1830, 1844 i 1991) Rada Gminy w Wilkowie uchwala, co następuje: 1. Uchwala się program polityki zdrowotnej pod nazwą Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków na lata 2016-2018, który stanowi załącznik do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Wilków. 3. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia. Przewodniczący Rady Gminy Krzysztof Ostrowski Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany Strona 1
Załącznik do uchwały Nr XV.102.2016 Rady Gminy w Wilkowie z dnia 28 kwietnia 2016 r. GMINA WILKÓW PROGRAM PROFILAKTYKI ZAKAŻEŃ WIRUSEM BRODAWCZAKA LUDZKIEGO (HPV) W GMINIE WILKÓW NA LATA 2016-2018 Wilków 2016 Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany Strona 2 1
Program obejmuje przeprowadzenie edukacji zdrowotnej dotyczącej zapobiegania zakażeniom wirusem HPV wraz ze szczepieniami dziewcząt zamieszkałych na terenie Gminy Wilków z roczników 2003 2005. Realizując ustawowe zadanie z zakresu ochrony zdrowia wynikające z art. 7 ust. 1 pkt. 5 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2016 r., poz. 446) oraz na podstawie art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 581 z późn. zm.) Gmina Wilków opracowała program polityki zdrowotnej pod nazwą: Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków na lata 2016-2018. 1. Opis problemu zdrowotnego: Główną przyczyną raka szyjki macicy jest długotrwałe zakażenie onkogennym wirusem brodawczaka ludzkiego HPV (Human Papilloma Virus). Wirus HPV wywołuje zmiany chorobowe o charakterze łagodnym i złośliwym w nabłonku skóry i błon śluzowych. Istnieje ponad 100 typów wirusa HPV. Większość z nich to typy niskiego ryzyka, jednak typy wysokiego ryzyka, takie jak typ 16 i 18 mogą powodować rozwój nieprawidłowych komórek, prowadzący do raka szyjki macicy. Wirus HPV łatwo się przenosi i jest szeroko rozpowszechniony. Szacuje się, że 80% aktywnych seksualnie kobiet w ciągu swojego życia ulegnie zakażeniu wirusem HPV. Największą częstość zakażeń (20%) notowana jest wśród kobiet młodych poniżej 25 roku życia. Każda kobieta prowadząca normalne współżycie jest zagrożona zakażeniem wirusem HPV. Po zakażeniu wirusem HPV wysokiego ryzyka, we wczesnych etapach nawet przez wiele lat mogą nie być odczuwalne żadne niepokojące objawy. Jedynie badanie cytologiczne umożliwia wczesne wykrycie zmian komórkowych. Zmiany chorobowe w komórkach występują początkowo w obrębie szyjki macicy. Jeżeli nie są leczone mogą się rozprzestrzeniać. Profilaktyką pierwotną są szczepienia przeciwko wirusowi HPV, a profilaktyką wtórną regularne wykonywane cytologiczne badania, które pozwalają kontrolować stan nabłonka szyjki macicy. Polskie i światowe towarzystwa medyczne zalecają szczepienia dziewcząt od 10 roku życia, ponieważ najlepsze efekty profilaktyczne przynosi szczepienie dziewcząt, zanim organizm zetknie się z wirusem, a więc przed rozpoczęciem życia seksualnego. Jednak zaszczepienie nie zwalnia z regularnego wykonywania badań cytologicznych, ponieważ tylko łącznie stanowią pełną ochronę przed zachorowaniem. Główne czynniki ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy to: wczesne rozpoczęcie życia płciowego (przed 18 rokiem życia), duża liczba partnerów seksualnych, partnerzy wysokiego ryzyka, zakażenie HIV lub inne upośledzające system immunologiczny, niski poziom higieny intymnej, palenie tytoniu, długotrwała antykoncepcja hormonalna, liczne ciąże i porody. Ustalenie, że głównym sprawcą raka szyjki macicy jest wirus HPV, jest jednym z największych odkryć medycyny ostatnich lat. Umożliwiło to wynalezienie szczepionki, która daje kobietom na całym świecie unikalną w onkologii możliwość zmniejszenia ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy. Jest to jedyna szczepionka na raka. Wirusy HPV typ 16 i 18 są odpowiedzialne za 70% przypadków raka szyjki Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany Strona 3 2
macicy. Oznacza to, że u zaszczepionej kobiety, aż o 70% zmniejszy się ryzyko zachorowania na ten nowotwór. Rak szyjki macicy oraz inne choroby wywoływane przez wirusa brodawczaka ludzkiego zostały uznane przez Światową Organizację Zdrowia za problem zdrowia publicznego o zasięgu globalnym. Ten rodzaj raka jest trzecim, co do ilości powodowanych zgonów u kobiet (po raku sutka i płuc) w skali całego świata. Co roku na raka szyjki macicy zachorowuje w województwie opolskim około 100 kobiet. Spośród tych kobiet umiera ponad połowa. Najczęściej są to kobiety w wieku 49-55 lat. Największą liczbę zachorowań notuje się w Opolu, powiecie opolskim, nyskim, kędzierzyńsko-kozielskim i brzeskim (dane z prelekcji Rak szyjki macicy profilaktyka dr med. Marii Pamuckiej z Opolskiej Fundacji Antynowotworowej w Opolu). W oparciu o Narodowy program zwalczania chorób nowotworowych (ustawa z dnia 1 lipca 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego Dz. U. z 2005 r. nr 143, poz. 1200) i w oparciu o uchwałę Nr 24/2011 Rady Ministrów z dnia 1 marca 2011 r., realizowany jest w kraju Populacyjny Program Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy. Zakłady opieki zdrowotnej, które podpisały umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ) wykonują bezpłatne badania cytologiczne w ramach realizacji Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy, opartego o skrining cytologiczny. Badania te są kontynuacją wcześniejszych szczepień. Notuje się jednak bardzo niską zgłaszalność na badania cytologiczne w populacyjnym programie skriningowym. Wobec tego zalecane są zintegrowane działania edukacyjne oraz wprowadzenie szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego. Szczepienia te zostały wpisane przez Głównego Inspektora Sanitarnego do Programu Szczepień Ochronnych w części II Szczepienia zalecane - niefinansowane ze środków znajdujących się w budżecie Ministra Zdrowia. Tym bardziej uzasadnione jest przeprowadzanie takich szczepień finansowanych przez jednostki samorządu terytorialnego ze środków publicznych przeznaczonych na realizację programu, w celu ochrony zdrowia młodego pokolenia dziewczynek, przyszłych kobiet. 2. Cele programu: Głównym celem programu jest poprawa zdrowia poprzez zmniejszenie liczby zachorowań na raka szyjki macicy, prowadzenie skutecznej kampanii informacyjnoedukacyjnej oraz wykonanie szczepień przeciwko HPV. Do celów szczegółowych programu należą: - zwiększenie poziomu wiedzy uczniów i rodziców na temat raka szyjki macicy oraz innych chorób przenoszonych drogą płciową, - zapobieganie zakażeniom poprzez wprowadzenie szczepionek przeciw wirusom brodawczaka ludzkiego u dziewczynek w wieku 13-14 lat, - zwiększenie i upowszechnienie wiedzy rodziców/opiekunów prawnych na temat profilaktyki pierwotnej (szczepienia) i profilaktyki wtórnej (wczesne wykrywanie dysplazji i raka przesiewowe badania cytologiczne), - prowadzenie systematycznych szczepień kolejnych roczników dziewcząt. Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany Strona 4 3
Edukacja zdrowotna jest niezbędnym elementem działań profilaktycznych. Obniżenie wieku inicjacji seksualnej i liberalizacja kontaktów erotycznych stwarzają potrzebę intensyfikowania edukacji na temat higieny życia płciowego wśród młodzieży, szczególnie, że jest to obszar pomijany najczęściej w edukacji rodzicielskiej. Z punktu widzenia profilaktyki raka szyjki macicy niezbędne są oddziaływania mające na celu wzrost świadomości dotyczącej czynników ryzyka i odpowiedzialności młodych ludzi za swoje zdrowie i życie. Oczekiwane efekty: Zredukowanie zachorowalności oraz umieralności na raka szyjki macicy w perspektywie wieloletniej. Zwiększenie zgłaszalności na badania cytologiczne. Szczepienia ponadto mogą przynieść korzyści ekonomiczne, w postaci mniejszej liczby zabiegów wykonywanych na szyjce macicy oraz korzyści społeczne związane z wyeliminowaniem przykrych przeżyć psychologicznych podczas choroby nowotworowej. 2. Adresaci programu Programem zostaną objęte dziewczynki w wieku 13-14 lat zamieszkałe na terenie Gminy Wilków, natomiast kampanią informacyjno-edukacyjną objęte zostaną wszystkie dzieci z danego rocznika, (zarówno dziewczęta, jak i chłopcy) oraz ich rodzice bądź opiekunowie. W każdym roku obowiązywania programu szczepione będą dziewczęta, wg poniższej tabeli: Rok szczepienia Rocznik do Liczba dziewczynek szczepienia 2016 2003 24 2017 2004 16 2018 2005 28 Kryteria i sposób kwalifikacji do programu: 1. Wiek około 13-14 lat, I klasa Publicznego Gimnazjum w Wilkowie. 2. Zamieszkanie na terenie Gminy Wilków. 3. Brak przeciwwskazań lekarskich do szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego. 4. Pisemna zgoda rodziców. Oświadczenie o wyrażeniu zgody stanowi załącznik nr 1 do niniejszego programu. 5. Pisemna deklaracja o dobrowolnym przystąpieniu dziecka do programu, stanowi załącznik nr 2. Kampania informacyjno-edukacyjna obejmie klasy pierwsze (zarówno chłopców jak i dziewczynki): - w 2016 roku 50 dzieci - w 2017 roku 36 dzieci - w 2018 roku 53 dzieci. Natomiast rodzice bądź opiekunowie dzieci klas pierwszych zostaną objęci programem edukacyjnym podczas zebrania w szkole. Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany Strona 5 4
3. Organizacja programu Program zakłada dwa etapy działań: edukację i szczepienia populacyjne. Edukacja w zakresie raka szyjki macicy skierowana będzie do młodzieży oraz ich rodziców biorących udział w programie. Działania edukacyjne będą miały na celu zwiększenie świadomości o ryzyku zakażeń onkogennymi typami wirusa HPV oraz zwrócenie uwagi na właściwe zachowania zdrowotne wśród młodzieży i zachęcanie do dbania o własne zdrowie. W ramach profilaktyki planowane są: - spotkania informacyjne dla rodziców dzieci klas pierwszych, - edukacyjne lekcje w pierwszych klasach gimnazjalnych propagujące zachowania prozdrowotne i ochronę przed zakażeniami. Realizatorzy programu: 1) Gmina Wilków 2) Przychodnia Zdrowia MEDYK Grupowa Praktyka Lekarska w Wilkowie 3) Publiczne Gimnazjum w Wilkowie. Dziewczynki, których rodzice wyrażą zgodę na szczepienie oraz te, które złożą pisemną deklarację o dobrowolnym przystąpieniu do programu, zostaną przebadane przez lekarza rodzinnego z przychodni. Podanie szczepionki należy odroczyć u osób będących w okresie ostrych, ciężkich chorób gorączkowych. Jednak obecność łagodnej infekcji, takiej jak przeziębienie, nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Dziewczęta będą szczepione szczepionką dwuwalentną - przeciw zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego (typ 16 i 18). Zaplanowano szczepienie w schemacie 2-dawkowym. Szczepionki przeznaczone są do wstrzykiwań domięśniowych w okolicę mięśnia naramiennego. Na każdym etapie programu istnieje możliwość rezygnacji z udziału w programie, jednak niesie to za sobą skutki w postaci braku uzyskania pełnej efektywności szczepienia oraz możliwość wystąpienia działań niepożądanych w trakcie cyklu szczepień. 4. Koszty Koszt jednostkowy szczepionki dla jednej dziewczynki (przy dwóch dawkach) waha się w granicach od 240 do 300 PLN. Planowane koszty całkowite: w 2016 roku 24 dziewczynki x 300 PLN = 7.200 PLN w 2017 roku 16 dziewczynek x 300 PLN = 4.800 PLN i w 2018 roku 28 dziewczynek x 300 PLN = 8.400 PLN Całkowity koszt programu trzyletniego wyniesie około 20.400 PLN. Koszty zakupu szczepionek mogą się zmienić w przypadku, gdy cena szczepionki okaże się wyższa od tej, która obowiązuje obecnie. Dlatego w budżecie Gminy na realizację ww. szczepień zabezpiecza się kwoty wyższe. Na rok 2016 zaplanowano kwotę 9.983 PLN. Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany Strona 6 5
5. Monitorowanie i ewaluacja Gmina zakłada realizację kompleksowej profilaktyki onkologicznej oraz ochronę zdrowia dziewczynek zamieszkałych na terenie Gminy Wilków, poprzez szczepienia ochronne przeciwko wirusom brodawczaka ludzkiego HPV. Program będzie realizowany w sposób ciągły, zakłada się szczepienie kolejnych roczników. Program będzie monitorowany przez Gminę Wilków i Publiczne Gimnazjum w Wilkowie wg następujących kryteriów: 1. Liczba dziewczynek w populacji określonej w programie w danym roku kalendarzowym. 2. Liczba dziewczynek objętych programem, które otrzymały I i II dawkę szczepionki. 3. Liczba dziewczynek, które nie zostały zaszczepione z powodu przeciwwskazań zdrowotnych. 4. Liczba dziewczynek, których rodzice nie wyrazili zgody na szczepienie. 5. Liczba spotkań edukacyjnych. 6. Liczba odbiorców edukacji zdrowotnej, w tym dzieci i rodziców. 7. Ocena poziomu wiedzy uczniów na temat chorób przenoszonych drogą płciową. Program będzie monitorowany według kryterium przedstawiających w sposób liczbowy ilość populacji biorącej udział w kolejnych etapach programu, a także ilość spotkań edukacyjnych. Wskaźniki te nie są wystarczające do przeprowadzenia pełnej oceny zgłaszalności, jako świadczeń oraz efektywności programu. Jednak nie mamy możliwości (Gmina i Publiczne Gimnazjum), do monitorowania innych, szczegółowych kryteriów, niż te wymienione. 6. Okres realizacji programu Program będzie realizowany w ciągu trzech lat od 2016 do 2018 roku. Jest on kontynuacją Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków na lata 2013-2015. Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany Strona 7 6
Załącznik nr 1 do Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków na lata 2016-2018. Zgoda rodzica/opiekuna prawnego* na szczepienie osoby nieletniej objętej świadczeniami zdrowotnymi zapisanymi w Programie profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków na lata 2016 2018 (imię i nazwisko) Wilków, dnia (adres) Wyrażam zgodę/nie wyrażam zgody* na zaszczepienie mojej córki... PESEL.. (imię i nazwisko dziecka) szczepionką (2 dawki) przeciw wirusom brodawczaka ludzkiego (HPV), każdorazowo po pozytywnym zakwalifikowaniu przez lekarza. (czytelny podpis rodzica/opiekuna prawnego*) *niepotrzebne skreślić Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany Strona 8 7
Załącznik nr 2 do Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków na lata 2016-2018. Deklaracja o dobrowolnym przystąpieniu dziecka do Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków na lata 2016 2018 (imię i nazwisko) Wilków, dnia (adres) Wyrażam zgodę/nie wyrażam zgody* na przystąpienie do Programu profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) w Gminie Wilków na lata 2016 2018 (czytelny podpis dziecka) *niepotrzebne skreślić Id: DBCDD50D-06E2-441A-953D-521AAC05C785. Podpisany Strona 9 8