Konkurs Zachować dla przyszłych pokoleń poszukujemy miejsc związanych z walką o niepodległość Polski ANKIETA BADAWCZA 1. Obiekt znajduje się w lasach na pograniczu gmin Wolbrom i Klucze w powiecie olkuskim, województwo małopolskie, na czarnym szlaku turystycznym. 2. Opisywany obiekt to głaz z tablicą pamiątkową. 3. Obiekt jest miejscem upamiętnienia stacjonowania Oddziału Surowiec, 23 dywizji AK Okręgu Śląskiego, usytuowany jest na terenie dawnej Gajówki Psiarskie należącej do wsi Domaniewice. 4. Tablica pamiątkowa powstała w 1987 roku. 5. Fundatorem obiektu było Społeczeństwo Ziemi Olkuskiej. 6. Na tablicy pamiątkowej widnieje napis: W tym miejscu w roku 1944 Gajówka- Psiarskie stacjonował Oddział Surowiec 23 Dywizji AK Okręgu Śląskiego Dowódcą był kap. Gerard Woźnica PS Hardy AD 1987 Społeczeństwo Ziemi Olkuskiej 7. Obiekt zbudowany jest z piaskowca występującego na Jurze Krakowsko- Częstochowskiej, na którym zamontowana jest tablica pamiątkowa.
8. Głaz pamiątkowy znajduje się w dobrym stanie. Jest usytuowany na wzniesieniu przy polanie leśnej, na której obecnie jest miejsce do biwakowania z tablicami informacyjnymi dotyczącymi szlaków turystycznych. Od 1987 roku uczniowie szkół powiatu olkuskiego uczestniczą w tzw. Rajdzie Hardego, w którym punktem kulminacyjnym jest spotkanie przy opisywanym obiekcie lub w innym miejscu związanym z działaniami oddziału Hardego. 9. W miejscu powstania pamiątkowego głazu, w czasie II wojny światowej, przez ponad rok stacjonował oddział AK pod dowództwem kapitana Gerarda Woźnicy PS Hardy. Gerard Woźnica Hardy, był dowódcą 2 kompanii AK Oddziału Surowiec (w lutym 1944 roku - pluton dywersyjny GL PPS "Srebro" został przekształcony przez "Hardego" w oddział partyzancki AK "Surowiec"). Oddział stacjonował w okolicach Wolbromia, a potem przeszedł na północny-zachód w lasy okolic Pilicy i Klucz, a następnie przeniósł się w Beskidy, w okolice Myślenic i Sułkowic. W 1943 na skutek aresztowań członków organizacji konspiracyjnych w powiecie olkuskim utworzono oddział leśny będący schronieniem dla tzw. spalonych oraz oddziałem rozpoznawczym dla późniejszych działań partyzanckich. Oddział AK "Surowiec przybył do naszych lasów (wtedy tereny Rzeszy - Generalne Gubernatorstwo) i został włączony jako kompania do batalionu partyzanckiego Oddziału Rozpoznawczego 23 Dywizji Piechoty AK. Obóz partyzancki składał się z domków zbudowanych z dykty, blachy i papy. Wchodziło się do niego przez gęsty młody las prawie na czworakach, maskowanie było doskonałe ze wszystkich stron także z góry. Brązowy kolor dykty zlewał się tak z kolorem pni, że z odległości kilkunastu kroków nie rozróżniało się baraków. Stąd wysyłał "Hardy" plutony, drużyny lub patrole partyzanckie. Oddział miał bardzo rozwiniętą służbę informacyjną. W tym czasie oddział "Hardego" liczył 180 żołnierzy, a łącznie przez jego szeregi przewinęło się ok. 400 osób. 14 sierpnia 1944 roku odbyła się akcja oddziału partyzanckiego AK "Surowiec" pod dowództwem "Hardego" na magazyny amunicji w lesie między Fabryką Celulozy i Papieru w Kluczach a Ryczówkiem. Niestety Niemcy byli lepiej przygotowani po uprzedniej akcji tego oddziału sprzed dwóch dni na koszary wojskowe w pobliskim Jaroszowcu. Po zaciętej walce partyzanci wycofali się bez zdobyczy amunicji. W akcji zginęło 2 Niemców. Kilka dni później Niemcy zorganizowali obławę na obóz przy gajówce Psiarskie na skutek czego oddział Hardego przeniósł się w kierunku lasów w okolicach Udorza (gmina Żarnowiec). Po reorganizacji oddziału partyzanci wyruszyli w kierunku Podhala. Hardy został odznaczony Srebrnym Krzyżem Virtuti Militari i trzykrotnie Krzyżem Walecznych. Po wojnie był prześladowany przez UB. Zmarł w Poroninie w roku 1981.
Mapa trasy przemarszu oddziału Surowiec z lasów bazy gajówka Psiarskie na Podhale.
10. Załączniki: Dokumentacja fotograficzna opisywanego obiektu. Zdjęcie nr 1 Usytuowanie opisywanego pomnika. Zdjęcie nr 2 Zbliżenie tablicy umieszczonej na pomniku.
Zdjęcie nr 3 Głaz z tablicą pamiątkową widok z prawej strony. Zdjęcie nr 4 Głaz z tablicą pamiątkową widok z lewej strony.
Zdjęcie nr 5 Głaz z tablicą pamiątkową widok od frontu. Zdjęcie nr 6 Wiata dla biwakujących i kierunkowskazy.
Zdjęcie nr 7 Zbliżenie kierunkowskazów. Zdjęcie nr 8 Droga prowadząca do pomnika.
Mapa prezentująca miejsce usytuowania obiektu. Wykaz wykorzystanych źródeł: - pozycja pt. Oddział Hardego, Gerard Woźnica, wyd. Wojskowy Instytut Historyczny, Warszawa 1981 - pozycja pt. Ku Wolności, Wiesław Kluczewski, Wydawnictwo Starostwa Powiatowego w Olkuszu - artykuł pt. Akcja na Wolbrom, Stanisław Tomasz Kołodziej - rozmowa z historykiem mgr Jolantą Haberką, która osobiście spotykała się z Gerardem Woźnicą Hardym
Konkurs Zachować dla przyszłych pokoleń poszukujemy miejsc związanych z walką o niepodległość Polski Wykonanie: Karolina Wrońska kl. III b Gimnazjum w Dłużcu