politycznych, oraz zespół ds. pluralizmu związkowego.

Obrady Okrągłego Stołu (Okrągły Stół) prowadzone były od 6 lutego do 5 kwietnia 1989 przez przedstawicieli władz PRL, opozycji solidarnościowej oraz kościelnej. Tak naprawdę prowadzone były w kilku różnych miejscach, ale ich rozpoczęcie i zakończenie odbyło się w siedzibie Urzędu Rady Ministrów PRL w Pałacu Namiestnikowskim (obecnie Pałac Prezydencki) w Warszawie, przy wspomnianym okrągłym stole, skąd nazwa wydarzenia. W obradach wszystkich zespołów brały udział 452 osoby. Do głównych zespołów należały : zespół ds. gospodarki i polityki społecznej, zespół ds. reform politycznych, oraz zespół ds. pluralizmu związkowego. Było to jedno z najważniejszych wydarzeń w najnowszej historii Polski, nie bez znaczenia dla Europy i Świata, od którego rozpoczęły się zmiany ustrojowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w tym częściowo wolne wybory do Sejmu, tzw. wybory czerwcowe. Obrady Okrągłego Stołu, 1989 rok Geneza Okrągłego Stołu 1 / 22

W połowie sierpnia 1988 roku władze PRL rozpoczęły rozmowy z opozycją spowodowane licznymi, trwającymi od kwietnia w różnych regionach Polski protestami społecznymi. Dzięki nim 31 sierpnia w willi MSW na ul. Zawrat w Warszawie odbyło się spotkanie generała Czesława Kiszczaka oraz Lecha Wałęsy, na którym obecny był także biskup Jerzy Dąbrowski oraz sekretarz Komitetu Centralnego Stanisław Ciosek. Kolejne nastąpiło 15 września, oprócz Kiszczaka, Wałęsy i Cioska byli na nim także Andrzej Stelmachowski i ksiądz Alojzy Orszulik. 1 6 września rozpoczęły się, znane jako rozmowy w Magdalence, rozmowy władz państwowych z przedstawicielami ruchu solidarnościowego i Kościoła podczas których głównym ogniskiem zapalnym była kwestia legalizacji Solidarności. Uzgodniono iż Okrągły Stół powstanie w połowie października, a jego tematyką ma być: "model funkcjonowania państwa i życia publicznego, przyspieszenie rozwoju i modernizacja gospodarki narodowej, kształt polskiego ruchu związkowego". Październikowy termin nie został jednak dotrzymany, ponieważ Solidarność nie zgadzała się na warunki rządowe: żądała legalizacji oraz nieingerowania w składzie strony solidarnościowo-opozycyjnej przyszłego Okrągłego Stołu. 27 września 1988 roku stanowisko premiera objął Mieczysław Rakowski, 14 października został natomiast powołany jego gabinet. W grudniu rozpoczęły się obrady X Plenum Komitetu Centralnego PZPR, podczas którego dyskutowano możliwość rozmów z Solidarnością oraz jej legalizacji. Spowodowały one duży konflikt w partii, w tym zmiany w Biurze Politycznym. Ostatecznie, dzięki naciskowi m.in. Jaruzelskiego i Kiszczaka, przyjęto "Stanowisko X Plenum KC PZPR w sprawie pluralizmu politycznego i związkowego". Umożliwiło to rozpoczęcie przygotowań do obrad Okrągłego Stołu. 27 stycznia 1989 nastąpiło kolejne spotkanie Wałęsy i Kiszczaka, podczas którego ustalono procedurę i zakres obrad oraz ostateczny termin rozpoczęcia. Postanowienia - utworzenie Senatu z liczbą 100 senatorów; wybory większościowe (po 2 senatorów z każdego województwa, a w woj. warszawskim i katowickim po 3); - kwotowe wybory do Sejmu 65% miejsc (299 mandatów) miało być zagwarantowane dla PZPR, ZSL i SD (60%) oraz dla prokomunistycznych organizacji katolików : PAX, UChS i PZKS (5%). Ważny jest fakt, iż liczbę 299 podzielono na 264 i 35, z czego pierwsze były obsadzane w wyniku wyborów w okręgach wielomandatowych, a drugie z tzw. listy krajowej, na której znajdowali się najbardziej znani przedstawiciele partyjni; o pozostałe 35% miejsc (161 mandatów) mieli walczyć w wolnych wyborach kandydaci bezpartyjni; 2 / 22

- utworzenie urzędu Prezydenta PRL, wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe na 6-letnią kadencję; - zmiana prawa o stowarzyszeniach, która umożliwiłaby rejestrację Solidarności; - dostęp opozycji do mediów (np. raz w tygodniu półgodzinna audycja w TVP, reaktywowanie "Tygodnika Solidarność"); - przyjęcie "Stanowiska w sprawie polityki społecznej i gospodarczej oraz reform systemowych" jednak bez większych konkretów w sprawie reform gospodarczych. Dziś, oryginalny, okrągły stół eksponowany jest w Pałacu Prezydenckim w Warszawie w sali na parterze lewego (północnego) skrzydła. 6 lutego 2009 roku, podczas uroczystych obchodów 20-lecia obrad, stół został ponownie przeniesiony do Sali Kolumnowej. Od 2009 przy stole odbywają się lekcje historii dla uczniów warszawskich szkół. Sala Kolumnowa Pałacu Prezydenckiego 3 / 22

Uczestnicy obrad plenarnych W obradach plenarnych oraz w zespołach uczestniczyli : pierwsi trzej prezydenci III RP (Lech Wałęsa, Aleksander Kwaśniewski, Lech Kaczyński), pięciu późniejszych premierów (Czesław Kiszczak, Tadeusz Mazowiecki, Leszek Miller, Jan Olszewski, Jarosław Kaczyński), czterech późniejszych wicepremierów, sześciu późniejszych marszałków i wicemarszałków Sejmu i Senatu, ponad 75 późniejszych ministrów i wiceministrów, ok. 100 późniejszych parlamentarzystów, kilku późniejszych prezesów Sądu Najwyższego, Trybunałów, redaktorów naczelnych gazet. Uczestnicy obrad Okrągłego Stołu z podziałem na strony : Strona rządowo-koalicyjna Tomasz Adamczuk Norbert Aleksiewicz Stanisław Ciosek 4 / 22

Aleksander Gieysztor Wiesław Gwiżdż Marek Hołdakowski Jan Janowski Janusz Jarliński Czesław Kiszczak Zenon Komender Jan Karol Kostrzewski Mikołaj Kozakiewicz Bogdan Królewski Aleksander Kwaśniewski Maciej Manicki 5 / 22

Harald Matuszewski Leszek Miller Alfred Miodowicz Kazimierz Morawski Jerzy Ozdowski Anna Przecławska Tadeusz Rączkiewicz Jan Rychlewski Władysław Siła-Nowicki Zbigniew Sobotka Romuald Sosnowski 6 / 22

Stanisław Wiśniewski Jan Zaciura Edward Zgłobicki Strona solidarnościowo-opozycyjna Stefan Bratkowski Zbigniew Bujak Władysław Findeisen Władysław Frasyniuk Bronisław Geremek Mieczysław Gil Aleksander Hall Jacek Kuroń 7 / 22

Władysław Liwak Tadeusz Mazowiecki Jacek Merkel Adam Michnik Alojzy Pietrzyk Edward Radziewicz Henryk Samsonowicz Grażyna Staniszewska Andrzej Stelmachowski Stanisław Stomma Klemens Szaniawski 8 / 22

Jan Józef Szczepański Edward Szwajkiewicz Józef Ślisz Witold Trzeciakowski Jerzy Turowicz Lech Wałęsa Andrzej Wielowieyski Obserwatorzy kościelni ks. Bronisław Dembowski bp Janusz Narzyński ks. Alojzy Orszulik Rzecznicy prasowi 9 / 22

Janusz Onyszkiewicz Jerzy Urban Uczestnicy obrad w zespole ds. reform politycznych Strona solidarnościowo-opozycyjna Bronisław Geremek przewodniczący Piotr Baumgart Ryszard Bender Zbigniew Bujak Aleksander Hall 10 / 22

Jarosław Kaczyński Krzysztof Kozłowski Marcin Król Jacek Kuroń Bogdan Lis Tadeusz Mazowiecki Adam Michnik Edmund Jan Osmańczyk Ryszard Reiff Antoni Stawikowski Stanisław Stomma 11 / 22

Adam Strzembosz Janina Zakrzewska Strona rządowo-koalicyjna Janusz Reykowski przewodniczący Jan Banaszkiewicz Jan Błuszkowski Artur Bodnar Kazimierz Cypryniak Zofia Czaja Andrzej Gdula Stanisław Gebethner Mariusz Gulczyński 12 / 22

Jan Jachymek Bogdan Królewski Hieronim Kubiak Rajmund Moric Kazimierz Orzechowski Jan Rychlewski Karol Szyndzielorz Jerzy Uziębło Jerzy Wiatr Piotr Winczorek Jan Zaciura 13 / 22

Sylwester Zawadzki Uczestnicy obrad w zespole ds. gospodarki i polityki społecznej Strona solidarnościowo-opozycyjna Witold Trzeciakowski przewodniczący Janusz Beksiak Ryszard Bugaj Zbigniew Bujak Mieczysław Gil Helena Góralska 14 / 22

Krzysztof Hagemejer Gabriel Janowski Cezary Józefiak Andrzej Miłkowski Jan Mujżel Aleksander Paszyński Jan Rosner Grażyna Staniszewska Tomasz Stankiewicz Andrzej Stelmachowski Andrzej Topiński Andrzej Wieczorek 15 / 22

Andrzej Wielowieyski Irena Wóycicka Strona rządowo-koalicyjna Władysław Baka przewodniczący Stanisław Długosz Ryszard Gorycki Jerzy Gruchalski Jan Kaczmarek Józef Kaleta Grzegorz Kołodko Jan Kołodziejczak 16 / 22

Wincenty Lewandowski Maciej Manicki Wacław Martyniuk Józef Okuniewski Andrzej Olechowski Kazimierz Olesiak Antoni Rajkiewicz Zdzisław Sadowski Ireneusz Sekuła Karol Szwarc Władysław Szymański Marcin Święcicki 17 / 22

Mieczysław Wilczek Henryk Witkowski Uczestnicy obrad w zespole ds. pluralizmu związkowego Strona solidarnościowo-opozycyjna Tadeusz Mazowiecki przewodniczący Artur Balazs Władysław Frasyniuk Lech Kaczyński Władysław Liwak 18 / 22

Albin Melcer Jacek Merkel Alojzy Pietrzyk Edward Radziewicz Edward Szwajkiewicz Józef Ślisz Henryk Wujec Tadeusz Zieliński Strona rządowo-koalicyjna Aleksander Kwaśniewski przewodniczący Jan Brol 19 / 22

Witold M. Góralski Ludwik Gracel Stanisław Jagiełło Mieczysław Jakubowski Janusz Jarliński Jacek Krzyżanowski Maciej Lubczyński Stanisław Majewski Walery Masewicz Harald Matuszewski Lesław Nawacki Kazimierz Obsadny 20 / 22

Janusz Pawłowski Tadeusz Rączkiewicz Walerian Sanetra Władysław Serafin Romuald Sosnowski Anatol Wasiljew Stanisław Wiśniewski Jan Wołek Obserwator z ramienia Międzynarodowego Biura Pracy MOP Witold Nawrocki 21 / 22

przygotował : Matthias źródło : pl.wikipedia.org 22 / 22