Na terenie Gminy Somianka, kilkanaście zabytkó.są to bule różnego rodzaju. Od budynkó mieszkalnych przez cmentarze, kościoły po parki krajobrazoe. Wszystkie ymienione są pod opieką Wojeódzkiego Konseratora Zabytkó. We si Popoo mieści neogotycki pałac z oficyną, muroana stajnia z XVIII ieku. Przebuany drugiej połoie XIX ieku. Zniszczony latach 1935-1945. Remontoany latach 1950-1963 1984-1992. Wnętrze Pałacu odrestauroano na zór lat jego śietności, czyli przełomu XIX i XX ieku, (pisany Rejestru Zabytkó dn. 18.11.1959 r.). Wokół pałacu Park Krajobrazoy z 2 ćierćiecza XIX ieku, (pisany Rejestru Zabytkó dn. 10.12.1978 r.). Oba zabytki są e ładaniu Ośrodka Doskonalenia Kadr Służby Więziennej. W Pałacu można ynająć pokoje. Dodatkoo na terenie ODKSW przygotoano miejsca ybuanym latach 1975-1978 Hotelu. Mieści tam stołóka i kaiarnia. Park Krajobrazoy jaki u,,podnóża" pałacu jest odnaiany. W jednej części usytuoano już "mini golf" i szereg oczek odnych. Odnoieniu poddaane są: kort tenisoy, sta z ieloma konstrukcjami drenianymi. Około dóch kilometró dalej znajdują da zabytkoe my. Jeden z nich jest muroany z czeronej cegły ybuany roku 1915, drugi zaś dreniany z 1913 r. Nomen omen stoją naprzeci siebie. Są skonałymi przykładami bunicta i zbnicta kurpioskiego z przed I ojny śiatoej. 1/8
Na rynku głónym e si Popoo Kościelne neogotycki Kościół Parafialny z yniosłą ieżą z boku fasady. Wzniesiony latach 1900-1904 g projektu architekta Józefa Piusa Dziekońskiego, (pisany Rejestru Zabytkó dn. 07.07.1981 r.). Wenątrz znajdują da boczne ołtarze z około 1740 r., z obrazami z XVII i XVIII ieku. W podziemiach koscioła znajdują krypty groboe rodziny Skarżyńskich. Obok dreniana plebania z 1838 r. da budynki gospodarskie muroane z 1905 r. Mieszkańcy Popoa tierdzą, że kiedyś Popoie istniała hameria, której ytapiano rudę żelaza. W roku 1863 brali oni udział Postaniu Stycznioym. W czasie ostatniej ojny śiatoej za czynny udział alce z okupantem, między innymi za pomoc udzieloną partyzantom 2 rześnia 1944 r. hitlerocy rozstrzelali 5 kobiet - mieszkanek Popoa. Tablica pośięcona tamtym chilom muroana ścianę Parafialnego Kościoła. Niedaleko Kościoła cmentarz parafialny, (pisany Rejestru Zabytkó dn. 30.01.1986 r.). Parkan cmentarza zbuany jest z kamienia ciosanego. Na cmentarzu tym mieści muroana Kaplica Groboa Rodziny Skarżyńskich z 1848 r. Niedaleko cmentarza Parafialnego, cmentarz żyski, (pisany Rejestru Zabytkó dn. 27.01.86 r.). W miejscoości Janki można zobaczyć "Dom Młynarza" - dreniany budynek z ok. 1920 r. Remontoany latach 60-dziesiątych XX ieku. 500 metró dalej mieści pozostałość Zespołu Dorskiego, oficyna muroana z I połoy XIX ieku, park Krajobrazoy z XIX ieku. Właściciel rku remontuje go, a park 2/8
zagospodarouje. Postaje tam szereg zarybianych staó, (całość pisana Rejestru Zabytkó dn. 08.07.1986 r.). We si Barcice spotykamy perłę śród gminnych zabytkó - dreniany Kościół Parafialny, zabytek klasy "0". "Założenie parafii Barcicach i bua pierszego Kościoła ziązana była z ielkim zrostem osadniczym drobnego rycersta mazoieckiego II połoie XIV ieku(...). Naza si "Partyci" pojaiła po raz pierszy końcu XII ieku ziązku z daroizną Żyry, ojeody mazoieckiego, dla Kościoła N.P. Marii na przedmieściu Płocka". 1 Parafię Barcicach eregoał 9 rześnia 1390 roku Dobiesła - biskup płocki, staraniem Pała, proboszcza płockiego konentu Norbertanek. Odnoienie erekcji aktach archium parafialnego z datą 3 lipca 1627r. Należy przypuszczać, że buę kościoła lub kaplicy rozpoczęto od razu. Inne źródła móią o jeszcze cześniejszej dacie: "Pierszy zmiankoany izytacji z 1754 r. kościół Barcicach ybuany został 1616 r. na co skazyać miała data idniejąca na belce tenczoej". 2 Obecny kościół ybuano 1758r. na co skazuje m.in. inskrypcja na belce tęczoej. W kościele znajdują trzy ołtarze. Da boczne postały prapobnie 1718r. jak skazują akta archialne kościoła. Są to ołtarze pod ezaniem ś. Rozalii i ś. Józefa. Głóny ołtarz to obraz Najśiętszej Marii Panny z Dzieciątkiem Jezus. W 1754r. postała dreniana ambona. W 1808r. zakupiono monstrancje u złotnika Krygiera Warszaie. Archium parafialne dysponuje "Aktami restauracji kościoła" z lat 1867-68. Podczas remontu tych latach ymieniono podaliny, gzymsy i krokie, a także blachę na dachu. Zmieniły ołtarze " ołtarzu ielkim obraz Marki Boskiej z suknią srebrną, pozłacana, który zasłaniany jest obrazem ś. Stanisłaa. W górnej kondygnacji - obraz ś. Rocha. W ołtarzach 3. bocznych mieszczą obrazy: ś. Józefa, ś. Anny, a u góry obraz ś. Rozalii." W roku 1882 dzonnica miała da dzony, zaś już roku 1898 było ich trzy. "Pierszy pod ezaniem Niepokalanej Marii Panny został odlany przez Wainholdta roku 1656 Gdańsku. Drugi, pod ezaniem ś. Stanisłaa, odlany Wegroie przez Władkoskiego, kupiony 1898r. Trzeci dzon, pod ezaniem ś. Anny, rónież odlano Węgroie zakładzie Władkoskiego". 4 W roku 1948 przeniesiono parafię z Barcic Somianki. Założenia sakralne Barcicach pisano Rejestru Zabytkó 1962 r. Do planoanych, kompleksoych prac konseratorskich Barcicach przystąpił 1998 r. zespół konseratoró toruńskich pod nadzorem mgr. Joanny Ziemleicz. Wymieniono podaliny, okna i części bali ścianach. Dach 3/8
z pokrycia blachą ymieniony został na gont.,,polska jest jedynym krajem na śiecie, którym naszych czasó przetrało tak iele drenianych śiątyń o bardzo skromnej formie zenętrznej. Artyści proincjonalni przetarzali zory sztuk najznamienitszych artystó, stosoując je soich możliości możliości soich zleceniodacó. Sztuka proincjonalna zatem daje podstay poznania nie tylko arsztatu przeciętnego rzemieślnika, ale i gustu możliości finansoych fundatora, a także odbiorcy." 5 Przed kościołem plac otoczony głazami narzutoymi, a jego centrum stoi zabytkoa kapliczka ykonana z pnia drzea. W miejscoości Barcice też zabytkoy cmentarz parafialny pisany Rejestru Zabytkó dniu 13.01.1986 r. Na cmentarzu tym jest iele starych grobó. Wśród nich Nagrobek Wiktora Depleskiego z 1910 r. (pisany Rejestru Zabytkó dn. 30.01.1986 r.). Jest też spólna mogiła rozstrzelanych przez hitlerocó e rześniu 1944 r. mieszkańcó Barcic za pomoc udzieloną partyzantom. We si tej pod nr 22 też dreniany m z 1918 r. - łasność Tadeusza Rakoskiego. Jest spaniałym, brze zachoanym przykładem zbnicta mó kulturze kurpioskiej. Zachoały ozby umieszczone pod dachem i pod oknami, także pięknie zbiony ganek. W miejscoości Jasieniec dreniany m nr 9 - łasność Stanisłaa Dylaka z połoy XVIII roku przeniesiony na obecne miejsce 1956 r. W gminnej miejscoości Somianka na maloniczej skarpie zespół rski, muroany z 1833 r. W 1945 r. budynek adaptoano na szkołę podstaoą. Wokół na zboczu skarpy park z XIX ieku. W roku 1995 został sprzedany pryatnym łaścicielom. W obecnej chili pałac jest odrestauroany na zór dzieiętnastoiecznych buli. 4/8
Zachoany Franciszka Władysłaa Wróbla. pałacu tradycyjny Mullera. Pracoał Stanoi rozkład przykład pomieszczeń m u óczesnego typoej stylu rkoym brze łaściciela kształt zachoanej ybuany architektoniczny majątkuoficyny Somianka dla obiektu zarządcy rskiej. pana decyduje majątku onieopodal jego alorach kulturoych ion historycznych. tylewnietypoy, Somianceże cześniej jeszcze budynek jeden służył budynek jako spichlerz. godny uagi - jest to Kościół. Jest on o 5/8
Rejestru miejscoości Zabytkó dn. r.). złożenie Pałac należał pałacoo rodziny - parkoe Leskich. z XIX Został ieku, ybuany (pisane 1927 prapobnie okół W latach muroana r.pałacu Jak 1820 ynika jest stajnia - 1830. zniszczeniami przykładem zkręgi kumentó zw I05.04.1964 połoy rokuparku 1945 ynikłymi XIX zaprojektoał krajobrazoego przebuano ieku, przebuana czasie go IIStefan jego ojny z XIX nętrze, Rogoicz. ieku. raz śiatoej. zspooane Został pałacem Obok przekomponoany pałacu XX ieku. to było Park Stefana śmigła Przy samolotu. Okrzeji, drodze Krajoej którego Jest pamiątką, hitlerocy Wyszkó o tym zestrzelili - Wierzbica tragicznym czasie ypadku II ojny pomnik śiatoej. ku czcipomnik lotnika ma polskiego kształt - 6/8
W Jezusoego. II zniszczony. Mystkoskiej miejscoości śiatoą, Buę Jego Wola bua parku raz latach Mystkoska Grób z napraą 1935 rozpoczęła Ludika -Rejestru stoi 39. ukończono W muroany Meliona okresie bardzo po alk zkościół 1924 1945 nie ojennych fortunnym r.30.01.1986 r.ze Parafialny Na cmentarzu dreniany został okresie, pod częścioo ezaniem parafialnym krzyż ponieaż tuż Serca Woli przedz z Iojną połoy XX ieku, (pisane Zabytkó dn. r.). Skorki Należał ogromne istnieje. ieś dęby. rodziny Widać której pozostałość zachoał Rakoieckich. alejek chyba Na terenie proadzących najpiękniejszy byłej posiadłości ru, szystkich soim który urokiem niestety gminie już parkó. zachycają dziś nie 1918 W środkoej r.toon części obelisk, upamiętniający śmierć córki łaściciela ru 7/8
Dorski. miejscoości nim da Stary dreniane Mystkóiec budynki rskie. dn. choć Pierszy nieciosanego zbyt brym - Zespół dreniany 1898 r.,waczorak drugi łasności Janiny Ojrzyńskiej zz- lat 1924 -który 1925. W pobliżu Wokół Całość pozostałości zwpoczątku została XX Parku pisana ieku, Krajobrazoego muroany Rejestru zzabytkó IIspichlerz połoy XIX kamienia 08.07.1986 ieku, r. łączy z latzstanie 1925 Puszczą 1930. Białą. Najstarszy 1931 my r.zna lat Bardzo 1939 z mó Zdziebórz brze -ojny 1948. tomuroana m zachoany Jest to ieś łasności to o tyle której jest zaskakujące, Jana też zachoało m Króla łasności zże1910 są kilka to r., Józefa lata przeniesiony starych drenianych z 1914 namiała obecne r. Pozostałe, chałup. miejsce gminie. IIMiejscoość ojny śiatoej. Wieś zachoała bardzo dużo kultury kurpioskiej, chyba najięcej całejto Obok granicy dóch si Zdziebórz ioski i Ulasek od ataku nieprzyjaciela kapliczka ybuana 1939 r.króla Pobno chronić czasie drugiej śiatoej. 1, 3,si 4, 5)Suin W2,miejscoości zabytkó. Ulasek m zna1912 roku też zagroda dreniana łasności obora Małgorzaty - rzadkość Moraskiej śród takich której We Rogalinskiego. przeniesiony przebuany Zabytkó dn.dreniany na 12.10.1981 ijest obecne adaptoany to dreniana miejsce roku. Wiatrak młyn z bula miejscoości Koźlak, elektryczny postaiona obecnie Wielątki 1954 młyn Rosochate, roku. 1880 elektryczny roku. Został a W -pisany łasność następnie 1930 roku R. został Rejestru Olejak E.spra "Kościół Barcicach" Nr 13 (1/2000) styczeń 2000 Tekst opracoała: podinspektor planoania przestrzennego, rolnicta, ochrony śroiska gminy mgr. Iona Kozon Dokumentacji Dane publikacji na temat " Zabytkó pisó Architektury Rejestru Warszaie i promocji Bunicta Zabytkó Mazosze roku l989. Polsce" daty buy Wydane i przebudó przez Wojeódzki pobraneośrodek z 8/8