S. M. Anastazja Surowiec (Prowincja Warszawska) 1. Katecheza przedszkolna Temat: MATKA MARIA MERKERT Cel ogólny: zapoznanie uczniów z osob Matki Marii Merkert Cele szczegó owe: ucze zna przes anie ewangeliczne zawarte w Mt 14, 13-21, potrafi opowiedzie o Matce Marii, zna jej dzia alno, rozumie sens i znaczenie pomocy wiadczonej bli nim. rodki dydaktyczne: Ilustrowana Biblia M odych, ilustracje, chleb, serwetka, wieca, kartki z bloku dla ka dego dziecka. Metody: rozmowa kierowana, opowiadanie, praca plastyczna, metoda pogl dowa, pokaz, metody audiowizualne. WPROWADZENIE Modlitwa: W centralnym miejscu klasy, na jakim podwy szeniu, np. na stoliku, Katecheta, przy pomocy wyznaczonych dzieci, k adzie: serwetk, Pismo wi te, chleb, wiec. Otaczamy przygotowane rekwizyty. Katecheta podaje intencj modlitwy: Modlitwa dzi kczynna za codzienne posi ki, które spo ywamy, za chleb, którego nam nie brakuje i modlitwa wstawiennicza za tych, którzy s g odni. Ojcze nasz (Po modlitwie dzieci siadaj na dywanie) Rozmowa kierowana o chlebie, jako darze Boga i owocu pracy r k ludzkich. Aktywizacja: ka de dziecko mo e sobie u ama kawa ek chleba i zje. PRZEDSTAWIENIE PRAWDY Podobne wydarzenie znajdziemy w Pi mie wi tym. Pan Jezus pewnego dnia dokona cudu - pos uchajmy/zobaczmy. Mt 14, 13 21 Pierwsze rozmno enie chleb (podczas prezentacji S owa Bo ego Katecheta zapala wiec ) Katecheta ma tu kilka mo liwo ci: Fragment filmu video pt. Jezus o rozmno eniu chleba. Pokaz ilustracji, któr dzieci po obejrzeniu opowiedz, a Katecheta uzupe ni.
Katecheta opowie powy szy fragment Ewangelii, zaprezentuje ilustracj, a dzieci powtórz. Piosenka z odpowiednimi gestami: Sercem kocham Jezusa Ludzie, którzy s uchali nauk Jezusa zostali w cudowny sposób nakarmieni, tak jak i my na pocz tku spotkania. Ka dy z nas móg sobie u ama i zje tyle chleba, ile chcia, ile potrzebowa. Pan Jezus dzisiaj pokazuje nam, jak mamy post powa. Uczy nas jak pomaga innym, jak dzieli si tym, co mamy. S ludzie, którzy staraj si pomaga innym, tak jak tego naucza Chrystus. ZASTOSOWANIE YCIOWE: Tak osob by a Matka Maria Merkert. Katecheta przybli a ycie Matki Marii Merkert wykorzystuj c ilustracje zamieszczone w ksi ce Rozp omieniona mi o ci, o. Henryka Ka u y (Nysa 1995). Pos uchajcie o tym, kim by a Matka Maria Merkert. ( Katecheta opowiada, podkre laj c chrze cija skie wychowanie Marii): Ilustracja ze str. 18 - Chrzest Ilustracja ze str. 23 - Mama Marii uczy j gestu z o onych r k do modlitwy Ilustracja ze str. 24 Codzienna modlitwa Marii Ilustracje ze str. 30 i 34 Maria pomaga biednym Ilustracje ze str. 42 i 46 Wokó doros ej Marii gromadzi y si inne dziewcz ta, które równie chcia y pomaga ludziom g odnym i biednym. Dzieci zawsze dostrzegaj ró ne szczegó y na ilustracjach i ch tnie si wypowiadaj, co nale y im umo liwi. Matka Maria ju jest w niebie, ale tu na ziemi s dziewcz ta, które tak jak ona pomagaj ludziom biednym i chorym. S to Siostry El bietanki. Wy równie mo ecie pomaga innym, tak jak nas do tego zach ca Pan Jezus, tak jak to czyni a Matka Maria. W jaki sposób? Katecheta rozdaje kartki z bloku, a dzieci rysuj swoje propozycje. Po zako czeniu pracy, uczniowie prezentuj swoje pomys y. Je eli jest to m odsza grupa przedszkolna, to zamiast rysunku, dzieci s ownie przedstawiaj pomys y, jak mog innym pomaga. MODLITWA: (modlitwa pro by o si i rado do wykonania tych wszystkich propozycji wyra onych przez dzieci) Piosenka: Wy jeste cie na ziemi wiat em Mym. 2
S. M. Estera Chuda (Prowincja Katowicka) 2. Katecheza przedszkolna Temat: SERCE BOGA OTWARTE DLA NAS CZCIGODNA S U EBNICA BO A MATKA MARIA MERKERT Cel Ogólny: Poznaj c ycie Siostry Marii Merkert poznajemy drog prowadz c do Królestwa Bo ego. Cele operacyjne: Ucze wie: jakie s drogi ycia prowadz ce do Królestwa Bo ego kim by a Siostra Maria Merkert ( yciorys) Ucze umie: rozpozna wybrane drogi ycia wyja ni dlaczego Siostra Maria swoim yciem prowadzi nas do nieba Ucze dzia a: podejmuj c dobre uczynki na laduje Siostr Mari modli si o swoj wi to Metody: pogadanka, dialog z dzie mi, praca z puzzlami, opowiadanie, piosenka Materia y pomocnicze: flanelograf, wyci te drogi i osoby ró nych zawodów i stanów, serce z otwartymi drzwiami symbol Królestwa Bo ego opis ycia Siostry Marii Merkert portret i ró ne zdj cia przedstawiaj ce Siostr Mari puzzle z obrazu Pismo wi te wieca Wprowadzenie: Modlitwa na rozpocz cie, przypomnienie ostatniej katechezy. Katecheta: Z pewno ci znacie ten znak (Katecheta pokazuje du e serce z otwartymi drzwiami i zawiesza na flanelograf). To jest serce jest ono otwarte, ale czyje serce jest zawsze otwarte dla ka dego cz owieka? Dzieci: Jezusa. K: W a nie, to Serce Jezusa jest zawsze otwarte dla ka dego cz owieka i do tego Serca prowadz ró ne drogi. (K. przywiesza 10 dróg prowadz cych do serca i rozdaje dzieciom 10 postaci z papieru, które dzieci maj umie ci przy jednej drodze prowadz cej do Serca np. Rodzice z dzie mi, nauczycielk, lekarza, piel gniark, górnika, babcia i dziadek, dziecko, ksi dz, siostra. Dziecko najpierw identyfikuje posta, a potem przypina). Wprowadzenie prawdy K: Serce Jezusa jest tak kochaj ce, e pragnie, aby ka dy by w Jego Sercu, ale jak to zrobi, by by szcz liwym przy Sercu Jezusa? 3
Pos uchamy teraz s ów samego Pana Jezusa, który mówi w Pi mie wi tym do nas jak to zrobi : (Katecheta zapala wiec ) Katecheta: wiat o Chrystusa! Dzieci: -Bogu niech b d dzi ki! (Katecheta proklamuje poni szy tekst) Mt 25,40 Zaprawd powiadam wam: Wszystko, co uczynili cie jednemu z tych braci moich najmniejszych. Mniecie uczynili. Te s owa bardzo mocno wesz y w ycie dwóch siostrzyczek. Jedna starsza mia a na imi Matylda druga Marysia. Tato dziewczynek bardzo wcze nie poszed do nieba. Obydwie cz sto przygl da y si temu, jaka by a ich mama. Mama dziewczynek by a bardzo dobra i pracowita, mia a zawsze u miech na twarzy i pi kne oczy. Widzia a, kto z biednych potrzebuje chleba, zupy, butów, ubrania i gdy tylko mog a, to ch tnie si dzieli a z potrzebuj cymi. Matylda i Marysia robi y to samo. Du o si modli y, pracowa y i pomaga y. Gdy mama posz a do nieba to dziewczynki postanowi y opiekowa si chorymi, tak samo jak robi a to ich mama. Dawa y im je, opatrywa y rany, my y, sprz ta y, a przede wszystkim modli y si. Wybra y tak drog ycia, aby dosta si do otwartego Serca Pana Jezusa. Razem z nimi pracowa y inne dziewczyny, które te mocno pokocha y Pana Jezusa w chorych, biednych i dzieciach. Po kilku latach te dziewczyny zosta y siostrami zakonnymi, a ich niebia sk opiekunk i patronk zosta a w. El bieta. Siostra Maria bardzo si cieszy a, e du o dziewcz t chce zosta Siostrami El bietankami i z rado ci opiekowa si chorymi, biednymi i dzie mi. K: -Wyci gn teraz puzzle i u o ymy wspólnie obraz. Ciekawe, kto b dzie na tym obrazie? Po u o eniu puzzli, ukazuj cych posta Marii Merkert, Katecheta stawia nast puj ce pytania: Kto jest blisko Siostry Marii? Jaka by a Siostra Maria? Co robi a Siostra Maria? Dlaczego Siostra Maria s u y a chorym? Kogo Siostra Maria widzia a w chorych, biednych i dzieciach? K: Siostra Maria pokaza a nam, w jaki sposób mo emy doj do otwartego Serca Jezusa, czyli do Królestwa Bo ego. Teraz za piewajmy piosenk o Siostrze Marii, i poprosimy j, aby pomaga a nam by dobrymi lud mi - tak jak ona. Piosenka: - C F G C - Siostro Mario, jeste z nami Siostro Mario naucz nas Jak pomaga dzisiaj mamy Niebo w oczach poka nam Modlitwa: W modlitwie spontanicznej dzieci prosz Pana Jezusa, aby pomaga im by dobrymi. Dzieci dostaj do zeszytu obrazek Serca Jezusowego i Matki Marii Merkert. 4
S. M. Regina Jamro ek (Prowincja Toru ska) 3. Katecheza przedszkolna Temat: KOCHAM INNYCH JAK MATKA MARIA. Cel ogólny: Dziecko rozumie, e Matka Maria Merkert jest osob, której postaw wobec ludzi chorych mo e i powinien na ladowa ka dy cz owiek. Cele operacyjne: Dziecko potrafi wymieni przynajmniej jedn sytuacj, w której mog oby okaza innym swoj pomoc. Dziecko rozumie, e ka dy cz owiek na miar swych mo liwo ci powinien opiekowa si chorymi. Dziecko potrafi modli si za chorych i smutnych. Kompetencje kluczowe: Rozwijanie umiej tno ci pracy, zabawy w grupie. Wdra anie do wypowiadania si na okre lony temat. Kompetencje przedmiotowe: Ukazywanie zachowa i postaw godnych na ladowania. Kszta towanie postawy mi o ci bli niego. REALIZACJA ZAJ : Metody pracy (wg W. Okonia): Asymilacji: rozmowa kierowana, opowiadanie. Samodzielnego dochodzenia do wiedzy: gra dydaktyczna - zabawa w piel gniark. Waloryzacji: eksponowanie zdj, plansz. Operatywna: praktycznego dzia ania. Forma zaj : Praca indywidualna. Praca w grupie zabawa. rodki dydaktyczne: Ilustracje przedstawiaj ce przedmioty medyczne. Strzykawka, termometr, banda, tabletki, s uchawki lekarskie, bia y fartuch, plaster, czepek piel gniarski itp. Zdj cie S u ebnicy Bo ej Matki Marii Merkert i plansze obrazuj ce wydarzenia z Jej ycia. Obrazek do kolorowania. PRZEBIEG LEKCJI Cz wst pna: Powitanie. Wspólna modlitwa. Katecheta rozwiesza w sali ilustracje przedstawiaj ce przedmioty medyczne (s uchawki lekarskie, strzykawki, tabletki, sal szpitaln ). Rozpoczyna z dzie mi rozmow, pytaj c z czym kojarz im si przedmioty pokazane na planszach. Aktywizacja: 5
Katecheta zaprasza wszystkich do zabawy. Dzieci dowiaduj si, e ich ulubiona lalka lub mi s chorzy i trzeba si nimi zaopiekowa, u ywaj c przygotowanych rekwizytów: (termometr, strzykawka, bia y fartuch, czepek piel gniarski itp. ). Cz g ówna: Po zako czonej zabawie dzieci siadaj w kr gu. Katecheta prowadzi rozmow kierowan nt. zabawy. Zadaje dzieciom pytania: Co czu y cie w trakcie zabawy? Czy pami tacie jak same lub kto bardzo bliski by chory? Kto si nami opiekuje w czasie choroby? Kolejnym etapem katechezy jest pogadanka dotycz ca postaci Matki Marii Merkert, Jej mi o ci do Pana Boga i s u by wobec ludzi chorych. Nast pnie pokazuje plansze (za czniki: 1,2,3,4) i omawia je wspólnie z dzie mi i uzupe nia faktami z ycia Matki Marii. Za cznik nr 1 Katecheta pokazuje dzieciom zdj cie Matki Marii Merkert. T umaczy, e jest to osoba, która z mi o ci do Pana Jezusa i ludzi zosta a siostr zakonn. Za cznik nr 2 Matka Maria ju jako ma a dziewczynka by a wra liwa na krzywd innych. Potrafi a wspó czu, pociesza i pomaga innym dzieciom. Za cznik nr 3 Kiedy zosta a siostr zakonn du o czasu sp dza a w kaplicy rozmawiaj c z Panem Jezusem, powierzaj c Mu chorych i tych, którzy si nimi opiekuj. Spotkania z Jezusem dodawa y Matce Marii si y, a Jej serce otwiera o si na potrzeby ludzi. Za cznik nr 4 Swoj mi o do Pana Jezusa okazywa a pomagaj c ubogim chorym. Odwiedza a ich w domach, piel gnowa a, przygotowywa a posi ki, dodawa a otuchy. Cz podsumowuj ca: Praca indywidualna pokolorowanie i doko czenie obrazka (za. nr 5). Ocena pracy uczniów. Modlitwa za chorych. Uwaga praktyczna: Katecheza dla dzieci sze cioletnich trwa 30 min. Katecheta znaj c mo liwo ci i zaanga owanie swoich uczniów powinien zadecydowa, czy w/w propozycja katechezy b dzie realizowana na jednej czy dwóch jednostkach lekcyjnych. Bibliografia: Barci ski Z., Jestem ukochanym dzieckiem Boga. Materia y pomocnicze dla rodziców i katechetów, Kraków 2002. Frankiewicz E., Maria Merkert, Wroc aw 1982. S.M.Witolda Mierzwi ska (Prowincja Nyska) 1. Katecheza dla szko y podstawowej (klasy I-III) 6
Temat: MI O BOGA I BLI NIEGO W YCIU MARII MERKERT. Pomoce: Pismo wi te, obraz lub zdj cie Matki Marii Merkert, wzgl dnie ma e obrazki dla ka dego ucznia. Katecheta wita si z dzie mi. Modlitwa Ojcze nasz lub piosenka Gdzie mi o wzajemna i dobro, tam znajdziesz Boga ywego (piosenk mo na odtworzy z magnetofonu) Jeden z uczniów lub katecheta czyta fragment Ewangelii o mi osiernym Samarytaninie k 10,30-37. (Ewangeli s uchamy w skupieniu i postarajmy si zapami ta kogo Jezus postawi nam za wzór i dlaczego?) Krótka rozmowa o przypowie ci: Co przydarzy o si cz owiekowi id cemu drog z Jerozolimy do Jerycha? Kto mu pomóg (udzieli pomocy)? Dlaczego? Co mu okaza przez ten czyn? Staramy si doprowadzi do okre lenia: mi o, mi osierdzie Dzisiaj chc Wam opowiedzie o kobiecie, która y a w XIX wieku w Nysie. (Wskazuj c na obraz lub fotografi ). Nazywa a si Maria Merkert (1812-1872), by a pierwsz Prze o on Generaln Zgromadzenia Sióstr w. El biety. Ona pokaza a w swoim yciu mi o do Boga i do bli niego, by a mi osierna. Wszyscy mieszka cy Nysy nazywali j nasza kochana Matka. Kiedy by a m oda, po mierci rodziców, wraz ze swoj rodzon siostr i dwiema kole ankami rozpocz a dziwn prac, mo na powiedzie s u b. Zacz a odwiedza ludzi bardzo chorych i biednych w domach, by pomóc im, by si nimi opiekowa, by kupi im co do jedzenia, posprz ta... A robi a to bez zap aty, bardzo cz sto wydaj c dla nich swoje oszcz dno ci. Wiadomo o dobroci tych m odych dziewcz t (panien) szybko rozesz a si w mie cie, tak e coraz wi cej ludzi prosi o ich o pomoc. Ani Maria, ani jej kole anki nie odmawia y, ale sz y, nie patrz c na warunki w domach chorych, ani na rodzaj choroby. Czasami czuwa y przy umieraj cych. Kiedy mia a 55 lat bardzo zachorowa a i 14 listopada 1872 roku umar a. W czasie ksi dz powiedzia takie s owa: (Tekst rozpisany na kartkach dla ka dego dziecka: katecheta czyta g o no, dzieci w milczeniu ledz tekst). 7
Ona, przez 30 lat uwa a a za swoje najmilsze zaj cie koi mi uj c r k rany cia a i duszy. Ona, ociera a zy... Jej ucho by o otwarte na ka d skarg. Mi o ciwym okiem spogl da a na cierpienia drugich, a s owa jej by y zawsze s odk pociech, gdy z serca pochodzi y i do serca trafia y. Krótki czas do zastanowienie si nad tekstem. Dialog z dzie mi w formie pyta i odpowiedzi: Jaka by a Matka Maria? Za jakie czyny Jezus pochwali by j? Co wy mo ecie zrobi, by zas u y na pochwa Jezusa? Jakimi mamy by ka dego dnia? Zapis tematu: Mi o Boga i bli niego w yciu Marii Merkert. Otrzymany tekst wklei do zeszytu. Zadanie do domu: Co zrobi, aby okaza mi o do Boga i do ludzi (jeden konkretny czyn, mo na napisa lub narysowa i koniecznie spe ni ). S.M.Damaris Rogowska, S. M.Anna Romanowska, S.M.Damiana Kowalczyk (Prowincja Wroc awska) 2. Katecheza dla szko y podstawowej (klasy I-III) 8
Temat: KOCHAMY PANA JEZUSA TAK JAK MATKA MARIA MERKERT. Cel dydaktyczny: ukazanie czynów mi osiernych i ich realizacji w yciu i dzia alno ci Matki Marii Merkert. Cel wychowawczy: kszta towanie postawy ofiarno ci i mi osierdzia wobec bli niego w codziennym yciu. rodki dydaktyczne: Pismo wi te, teksty fragmentu Mt 25, 31 40, wizerunek Matki Marii Merkert, arkusz brystolu, kredki, pisaki, no yczki, klej, kolorowe gazety, kartki z bloku WIDZIE Modlitwa na rozpocz cie: piosenka Bóg potrzebuje ciebie Wprowadzenie w tematyk katechezy: opowiadanie B. Ferrero, Historie, pt.: Tosia i wró ka, s. 189; pogadanka. Krótkie przedstawienie ycia i dzia alno ci Matki Marii Mekert. Zapis tematu katechezy i krótkiej notatki o yciu Matki Marii Merkert. OCENIA Uroczyste odczytanie fragmentu z Pisma wi tego: Mt 25, 31 40. Analiza tekstu w wietle ycia i dzia alno ci Matki Marii Merkert. Praca w grupach: dzieci w grupach, na brystolu, poci tym w puzzle, ilustruj us yszany tekst (ka da grupa ma przedstawi jeden wybrany uczynek mi osierny, który spe nia a Matka Mariia Merkert). Prezentacja prac na forum klasy. DZIA A Przedstawienie w zarysie dzia alno ci Sióstr El bietanek na laduj cych Matk Mari Merkert. Rozmowa dzie mi na temat; W jaki sposób w dzisiejszym wiecie mog na ladowa Chrystusa wpatruj c si w posta Matki Marii Merkert. Opowiadanie B. Ferrero Inne historie pt: R ce Jezusa s. 102. Zadanie domowe: u o enie modlitwy za przyczyn Matki Marii Merkert w intencji ludzi potrzebuj cych pomocy. Modlitwa ko cowa: piosenka My jeste my na ziemi wiat em Twym. S. M. Adriana Oko (Prowincja Toru ska) 3. Katecheza dla szko y podstawowej (klasy I-III) 9
Temat: PRZYK AD MARII MERKERT ZACH CA NAS DO MI OWANIA BOGA I BLI NIEGO. Cel ogólny: ukazanie sylwetki wspó za o ycielki Zgromadzenia Sióstr w. El biety - Matki Marii Merkert. Cel szczegó owy: ucze podaje co robi a Matka Maria Merkert, obja nia w jaki sposób mo emy pomaga ludziom, wnioskuje, e poprzez pomoc bli niemu wyra amy nasz mi o do Boga. rodki dydaktyczne: kostiumy do dramy, obrazki przedstawiaj ce Matk Mari Merkert, plansza do krzy ówki, koperta z has ami do krzy ówki, mapa Polski. Metody: drama, opowiadanie, zadania stawiane do wykonania. WPROWADZENIE Modlitwa wst pna: Ojcze nasz..." Nikt z nas nie lubi, ani nie chce by sam. Je eli kto przebywa z nami, opiekuje si nami -jest nam dobrze, jeste my rado ni. Jednak s ludzie, którzy s samotni, biedni, i tacy potrzebuj pomocy. wi t, która pomaga a innym ju znacie... teraz przypomni wam j scenka. (Wybrane dzieci odgrywaj dram na podstawie ksi ki Chleb i ró e", ukazuj c kilka momentów z ycia w. El biety.) - Jak ma na imi ta wi ta, która w odleg ych czasach pomaga a innym? Kim si opiekowa a, o kogo si troszczy a? - Tak, to w. El bieta. W lad za ni posz y tak e inne osoby. ROZWINI CIE Dzisiaj chcia abym przedstawi wam inn posta, która podobnie jak w. El bieta pomaga a biednym i tym, którzy potrzebowali pomocy. Zanim wam o niej opowiem, zabawimy si. Przygotowa am dla was krzy ówk, po rozwi zaniu której sami odgadniecie jej imi i nazwisko. (Katechetka czyta has a przygotowane w kopercie, a dzieci odgaduj wspólnie, a jeden z uczniów zapisuje has a na przygotowanej do tego planszy.) 1. Jeden z królów, który odda pok on (Melchior) 2. Mama matki Jezusa (Anna) 3. Kwiat z kolcami (ró a) 10
4. Przyprowadzi a m drców do Jezusa (gwiazda) 5. Jeden z cz onków twojej rodziny (tata) 6. Czasami ma wielkie fale (morze) 7. Ko czy modlitw np. Aniele Bo y (Amen) 8. Imi Aposto a, który dosta klucze do raju (Piotr) 9. Posiada z ot koron (król) 10. Syn Marii, narodzony w Betlejem (Jezus) 11. Podawana na przywitanie (r ka) 12. Zasiada na nim król (tron) M E L C H I O R A N N A R Ó A G W I A Z D A T A T A M O R Z E A M E N P I O T R K R Ó L J E Z U S R K A T R O N Kto potrafi odczyta has o czyli imi i nazwisko S u ebnicy Bo ej? Katechetka prezentuj c obrazek ukazuj cy Matk Mari Merkert przedstawia osob Matki Marii: Urodzi a si prawie 200 lat temu (1817r.) w Nysie (pokaza na mapie Polski.) Rodzice bardzo si cieszyli, e maj drug córk. Na chrzcie w. dali jej imi Maria - tak jak Matka Pana Jezusa. Rado rodziny jednak trwa a krótko, gdy wkrótce po narodzeniu Marii zmar jej tato. Od najm odszych lat Maria, wraz ze swoj starsz siostr Matyld musia y pomaga mamie w prowadzeniu domu, a pomaga y bardzo ch tnie. Panu Bogu podoba o si serce Marii i Matyldy, dlatego poprzez mam zach ca je do czynienia dobra innym ludziom. Maria i jej siostra zacz y pomaga najpierw s siadom, a z czasem tak e zupe nie obcym ludziom. Zapytacie si : Có ona takiego robi a? - Jej pomoc polega a na odwiedzaniu chorych, przynoszeniu im jedzenia, sprz taniu w domach starszych ludzi, opiekowaniu si dzie mi, pocieszaniu smutnych i samotnych. W czasie wojny opiekowa a si rannymi o nierzami. Serce Marii stawa o si coraz bardziej czu e i wra liwe na ludzk krzywd. Swoim przyk adem zach ca a równie inne dziewcz ta, które równie odkry y, e musz pomaga bli nim, bo tego chce od nich Pan Jezus. Postanowi y dzia a wspólnie. Razem zamieszka y i dzieli y mi dzy siebie prac, a chorych, biednych i potrzebuj cych z dnia na dzie by o coraz wi cej. 11
Za patronk swego dzie a wybra y w. El biet, która tak jak one pomaga a ludziom biednym i chorym. Przychodzi y coraz to nowe dziewcz ta, aby wraz z Mari Matylda, Klar i Franciszk pomaga potrzebuj cym. Ludzie zacz li nazywa je siostrami. Tak w a nie powsta o Zgromadzenie Sióstr w. El biety. Siostry do dzisiaj opiekuj si chorymi, pomagaj ludziom starszym i samotnym, troszcz si o wychowanie dzieci, które nie maj rodziców i modl si za wszystkich. PODSUMOWANIE Pozna y cie posta Marii Merkert. Powiedzcie co czy o te dwie postacie: w. El biet i Mari Merkert? Obie pomaga y cz owiekowi potrzebuj cemu: chorym, samotnym, opuszczonym dzieciom, ludziom nieszcz liwym. Czy i my mo emy teraz pomaga ludziom? Je li tak to w jaki sposób? (Spontaniczne wypowiedzi dzieci). Zapis do zeszytu: Temat katechezy: Przyk ad Marii Merkert zach ca nas do mi owania Boga i bli niego. Przerysowana krzy ówka z wyeksponowanym has em oraz sprecyzowane postanowienie, które jest form na ladowania Marii Merkert. Modlitwa: K: w. El bieto, Dz: Módl si za nami. K: S u ebnico Bo a Matko Mario wstawiaj si za nami do Boga, by my tak jak Ty pomagali s abszym, biednym, chorym, smutnym i samotnym Dz: Amen. S. M. Weronika Tomczyk (Prowincja Wroc awska) 1. Katecheza dla szko y podstawowej (klasy IV-VI) 12
Temat: DZIE A MI OSIERDZIA- MATKA MARIA MERKERT. Cele: U wiadomienie uczniom, e Pan Jezus oczekuje od swoich uczniów zaanga owania w Jego dzie o jakim jest niesienie mi o ci najbardziej chorym i potrzebuj cym. Rozwijanie przekonania o tym, e jeste my potrzebni Jezusowi, który przez nas obdarza mi o ci ludzi. Metody i rodki: Katechez prowadzimy metod pracy w grupach, opowiadania i rozmowy z dzie mi. Korzystamy z obrazów ukazuj cych biednych, chorych, samotnych, g odnych oraz reprodukcji portretu Matki Marii. Przewidywane osi gni cia: Wiedza: ucze wie kim by a Matka Maria Merkert. Umiej tno : ucze potrafi dostrzec osob potrzebuj c w swoim otoczeniu. Postawa: ucze na laduje Matk Mari w czynieniu dobra. l. U wiadomienie celu katechezy Katecheta rozwiesza na tablicy obrazy przedstawiaj ce ludzi chorych, opuszczonych, g odnych i biednych. Dzieli klas na cztery grupy i prosi, aby dzieci napisa y na kartkach w jaki sposób mo na pomóc: ludziom chorym ludziom samotnym ludziom biednym ludziom g odnym Nast pnie grupa wybiera lidera, który na rodku referuje prac grupy. Podsumowuj c wypowiedzi dzieci, katecheta wyja nia, e ka dy cz owiek je li tylko chce mo e s u y pomoc innym ludziom. Pan Jezus skierowa do ka dego z nas bardzo wa ne s owa: Wszystko cokolwiek uczynili cie jednemu z braci moich najmniejszych, Mnie cie uczynili (Mt25,40). W tych s owach Pan Jezus przypomina nam, e jest obecny w ka dym cz owieku, którego na co dzie spotykamy, a tym bardziej jest obecny w chorych, samotnych, potrzebuj cych. Dlatego musimy pami ta, e jeste my przez Pana Jezusa zaproszeni do niesienia pomocy tym, którzy jej potrzebuj. Dzisiaj poznamy histori ycia pewnej osoby, która bardzo kocha a Jezusa i z mi o ci do Niego pomaga a wszystkim biednym i chorym. 2. Odkrywanie tre ci or dzia. Katecheta opowiada krótki yciorys S u ebnicy Bo ej Matki Marii Merkert. Pokazuje reprodukcj jej portretu, a potem zadaje pytania. Maria Merkert urodzi a si w Nysie w 1817 roku. Wcze nie utraci a ojca, który zmar gdy by a jeszcze niemowl ciem. Wraz ze starsz siostr Matyld wychowywa a j matka. Od najm odszych lat chodzi a do ko cio a i kocha a Jezusa. By a wra liw na ludzi osamotnionych i potrzebuj cych pomocy. Ju b d c dzieckiem mówi a Bogu Ojcu o biednych i nieszcz liwych ludziach, o których nikt nie pami ta. Nie mog a im 13
wiele pomóc, ale mog a si za nich modli. Gdy doros a chodzi a po biednych dzielnicach Nysy, aby tam dzieli si z ubogimi dobrym s owem, kawa kiem chleba i pomoc. Serce Marii czuwa o, oczy by y otwarte, gdy Klara Wolff w 1842 roku wyst pi a z propozycj otoczenia opiek osób chorych i osamotnionych w ich w asnych mieszkaniach. Maria wraz ze swoj siostr Matyld do czy y si do Klary i pomimo ró nych napotykanych trudno ci rozpocz y swoj prac. Opiek otoczy y wszystkich bez wzgl du na narodowo, wyznanie, czy p e. Wydawa y posi ki, skromne ubrania - dzieli y si wszystkim co posiada y. Chodzi y po domach, opatrywa y rany chorym, towarzyszy y w cierpieniu. Ofiarna praca m odych dziewcz t poci ga a coraz to wi cej serc. W krótkim czasie przy czy o si du o dziewcz t ch tnych do pos ugi ludziom chorym. Biskup wroc awski w 1859 roku zatwierdzi Stowarzyszenie Sióstr w. El biety i Matka Maria zosta a wybrana na pierwsz Prze o on Generaln. W nast pnym roku siostry z o y y pierwsze luby: czysto ci, ubóstwa i pos usze stwa oraz lub pos ugi chorym i biednym. Maria Merkert swoj ofiarn s u b zas u y a sobie na tytu Kochanej Matki, tak mówili o niej mieszka cy Nysy: Nasza Kochana Matka". W jaki sposób Matka Maria Merkert odpowiedzia a na mi o Jezusa? (W toku rozmowy kierowanej podkre li, e Pan Jezus potrzebowa Matki Marii, aby da a mi o samego Jezusa biednym, chorym, samotnym. I dzisiaj Jezus potrzebuje takich pomocników, którzy zanios Jego mi o potrzebuj cym. Ka dy z nas mo e nim zosta.) 3. Poszukiwanie mo liwo ci odpowiedzi na odkryte or dzi. Pan Jezus wzywa nas do podj cia pewnego zadania. Podobnie jak Matka Maria, ka dy z nas mo e pomaga innym ludziom. Zastanówmy si komu i jak mo emy pomóc. Kto dzisiaj czeka na moj pomoc? Jak mog pomóc ludziom, którzy s blisko mnie? Czy sam zauwa am ludzi czekaj cych na moj pomoc? 4. Wprowadzenie programu chrze cija skiego dzia ania. Katecheta zach ca dzieci, aby zastanowi y si, w jakim sposób mog pomóc drugiemu cz owiekowi w najbli szym tygodniu. Mog przedstawi to w formie rysunku. Narysujcie w zeszytach tak sytuacj, w której przedstawicie jak okazali cie pomoc potrzebuj cym. (Po wykonaniu pracy omawiamy z dzie mi namalowane rysunki.) 5. Zeszyt ucznia. Temat: Dzie a mi osierdzia - Matka Maria Merkert. Zapis w zeszycie: Wszystko cokolwiek uczynili cie jednemu z braci moich najmniejszych, Mnie cie uczynili. S. M. Gabriela Iwu (Prowincja Toru ska) 2. Katecheza dla szko y podstawowej (klasy IV-VI) 14
Temat: MARIA MERKERT - KANDYDATKA DO CHWA Y O TARZA. Cele ogólne: Przybli enie sylwetki Matki Marii Merkert - Wspó za o ycielki Zgromadzenia Sióstr wi tej El biety. Cele operacyjne: ucze wie, e Matka Maria w drugiej po owie XIX wieku pracowa a na l sku w Nysie w ród chorych, ucze umie i chce przez wstawiennictwo Matki Marii modli si o potrzebne aski dla siebie i dla chorych. WPROWADZENIE Na tablicy umieszczamy kilka obrazów znanych dzieciom postaci wi tych, w tym tak e ich patronów. Przez krótk chwil przygl damy si im. Dzieci rozpoznaj wi tych i podaj ich imiona. Mo na wykorzysta postacie wi tych dzieci z Fatimy, Franciszka i Hiacynty, og oszonych przez Ojca w. Jana Paw a II b ogos awionymi. Krótko rozmawiamy o tych wi tych, podaj c bardzo podstawowe informacje z ich yciorysów. Dzisiaj poznamy inn osob, któr Ojciec w. spodziewamy si, e w nied ugim czasie do czy do grona b ogos awionych Ko cio a Chrystusowego, Matk Mari Merkert. ROZWINI CIE: Rozdajemy dzieciom ma map Polski, na której zaznaczone s wa niejsze miasta i koniecznie miasto Nysa. Krótko omawiamy po o enie Nysy, mo emy np. ustali odleg o od miejsca zamieszkania dzieci do Nysy i porówna to z odleg o ci do innego, znanego dzieciom miasta. Po zlokalizowaniu na mapie Nysy, zapowiadamy dzieciom, e historia ycia kandydatki na now b ogos awion toczy a si w a nie tutaj. Nast pnie przechodzimy do przedstawienia yciorysu Matki Marii Merkert. Matka Maria Merkert urodzi a si w Nysie 21 wrze nia 1817 roku. Tatu jej pracowa jako murarz, a mama zajmowa a si pracami domowymi. Zgodnie ze zwyczajem w tych stronach, ma dziewczynk przyniesiono do chrztu ju nast pnego dnia po urodzeniu. Maria mia a kilka lat starsz od siebie siostr. Z dokumentów parafialnych wiadomo, e Tato naszej bohaterki zmar bardzo wcze nie, 9 miesi cy po urodzeniu dziewczynki, a Mama w 1842 roku - Maria mia a wówczas 25 lat. Marysia wzrasta a w domu, w którym panowa a radosna atmosfera. Obie dziewczynki, Maria i Matylda, zawdzi czaj swojej mamie poznanie Pana Jezusa i Jego Ewangelii. Od mamy nauczy y si modli, od mamy uczy y si mi o ci wzajemnej wobec siebie, ale tak e wobec innych dzieci i ludzi. Mama Marysi zadba a o dobre wychowanie. Kiedy nadszed czas zaprowadzi a Marysi do szko y podstawowej. Zdobywan wiedz dziewczynki uzupe nia y nauk umiej tno ci praktycznych potrzebnych w yciu codziennym. W ten sposób Marysia zosta a przygotowana do samodzielnego ycia. Dziewczynka odznacza a si odwag, szczero ci, pracowito ci i yw religijno ci. Równocze nie w tym samym okresie do Nysy przyby a nieco starsza Dorota, która 15
by a przekonana, e Pan Bóg chce, aby zaopiekowa a si lud mi chorymi w ich w asnych domach. Do Doroty przy czy y si obie siostry Maria i Matylda. Ich wspólna praca da a pocz tek zgromadzeniu zakonnemu, które w krótkim czasie pomaga o chorym w wielu miastach l ska i innych dzielnic naszego kraju. Z czasem zaproszono siostry zgromadzenia do pracy w ród chorych tak e poza granicami naszego kraju, a dzisiaj znane s na ca ym wiecie. Maria by a dzieln niewiast i pokonywa a wiele trudno ci, które stawa y na drodze jej ycia. Wytrwale d y a do celu, by jak najwi cej uczyni dobrego ludziom chorym, pozostaj cym bez opieki z powodu braku pieni dzy na lekarstwa i op acenie lekarzy. Si y i m dro czerpa a z modlitwy. Cz sto mo na j by o spotka nie tylko u chorych, ale tak e w ko ciele parafialnym przed Naj wi tszym Sakramentem. ycie Marii w za o onym przez ni zgromadzeniu szybko mija o, poniewa by o wype nione prac dla innych. Powi ksza a si liczba dziewcz t, które pomaga y w piel gnacji chorych. Maria jako Prze o ona Generalna zak ada a coraz to nowe domy zakonne. Stale przybywa o chorych, którzy chcieli skorzysta z opieki sióstr. Matka Maria - taki tytu przys ugiwa jej w Zgromadzeniu - po krótkim stosunkowo yciu, w wieku 55 lat, z powodu niewydolno ci serca umar a. By to dzie 14. listopada 1872r. Pozostawi a liczne grono sióstr, ponad 450, które do dzi podtrzymuj ducha po wi cenia i ofiary w pracy dla dobra chorych. Wielkie po wi cenie Matki Marii, jej niestrudzony zapa w czynieniu dobrze chorym i wszystkim potrzebuj cym Ojciec wi ty chce ukaza ca emu Ko cio owi. Ojciec wi ty chce do czy Matk Mari do grona b ogos awionych. Uroczysto beatyfikacji b dzie wspólnym podzi kowaniem Panu Bogu za to, co Matka Marii razem ze swoimi siostrami uczyni a dla chorych. Oczekuj c na uroczyste og oszenie Matki Marii b ogos awion mo emy do czy si nasz modlitw. Rozdajemy dzieciom obrazki z modlitw o beatyfikacj Matki Marii. Wspólnie odczytujemy modlitw i zach camy do osobistego korzystania z tej modlitwy. POG BIENIE Mo e kto zastanawia si, dlaczego Matka Maria swoje si y po wi ca a chorym? Ona bardzo kocha a Pana Jezusa i swoimi dobrymi czynami chcia a mu sprawia rado. Matka dobrze pami ta a s owa Pana Jezusa: Wszystko, co uczynili cie jedne mu z tych braci moich najmniejszych, Mnie cie uczynili." Pochylaj c si nad chorymi my la a, e s u y samemu Panu Jezusowi. Dzisiaj naszym zadaniem b dzie odnale osob chor, starsz i potrzebuj c pomocy w naszym s siedztwie, eby j odwiedzi i postara si jej pomóc. Spróbujcie opowiedzie tej osobie o Matce Marii, któr dzisiaj pozna y cie. Mo emy poprosi rodziców o pomoc w odnalezieniu kogo chorego i potrzebuj cego. Mo emy równie zrobi to we dwoje czy troje. Na nast pnej katechezie opowiecie, co uda o si wam zrobi. ZAKO CZENIE Wspólnie pomodlimy si za chorych przez wstawiennictwo poznanej dzisiaj Matki Marii Merkert - Wspó za o ycielki Zgromadzenia Sióstr El bietanek S. M. Natanaela Hoffmann (Prowincja Pozna ska) 3.Katecheza dla szko y podstawowej (klasy IV-VI) 16
Temat: L SKA SAMARYTANKA Cel g ówny: Bóg jest naszym Ojcem, z mi o ci do nas zes a nam swojego Syna Jezusa, który jest mi osierny. Jezus uczy nas mi osierdzia i postawy s u by bezinteresownej drugiemu cz owiekowi, bez wzgl du na to, kim jest i co robi. Jezus uczy nas bycia samarytaninem. Cele operacyjne: Ucze powinien: wiedzie : kim by a Czcigodna S u ebnica Bo a Matka Maria Merkert oraz zna kilka faktów z Jej ycia (miejsce urodzenia, data urodzenia, na czym polega a Jej s u ba drugiemu cz owiekowi); zdefiniowa, co znaczy by samarytaninem. rozumie : ucze potrafi stre ci fragment Ewangelii, mówi cy o Mi osiernym Samarytaninie ( k 10,30 37) oraz znale odbicie tej Ewangelii w postawie ycia Matki Marii Merkert. Zilustruje kilka dowolnych sytuacji z ycia Matki Marii, pokazuj cych Jej samaryta sk pos ug ludziom. stosowa : wprowadzi poznane wiadomo ci w ycie. Widzi potrzeb bycia samarytaninem w swoim rodowisku: rodzinnym, szkolnym. W ród codziennych zaj zauwa a potrzeby drugiego cz owieka, np. kolegów, rodze stwa i s u y im bezinteresown pomoc. Czas zaj : 2 godziny lekcyjne. Metody pracy: podaj ca poszukuj ca ekspozycji analiza porównawcza pogl dowa praktyczna, przedstawienie. Formy pracy: Frontalna (ca a klasa pracuje nad tym samym problemem), zbiorowa jednolita, indywidualna, grupowa. Literatura: Wykorzystano ksi ki: Rozp omieniona mi o ci O. Henryk Ka u a svd, Nysa 1995r.; l ska Samarytanka O. Edward Frankiewicz, Opole 1983r.; S u ebnica Bo a Maria Merkert my li wybrane z pism, wiadectwa i wspomnienia, Nysa 1992r.; Pismo wi te Biblia Tysi clecia, Pallottinum Pozna 1996r. Pomoce i rodki dydaktyczne: Pismo wi te fragment Ewangelii k 10,30-37; rysunki przedstawiaj ce dzieci np. bij ce si, oboj tne na pomoc innym; kostka do gry; plansza z kopertami, 17
w których znajduj si zadania dla dzieci dotycz ce poznania osoby Matki Marii Merkert; kartki do analizy porównawczej, do przedstawie, tekst luk. WPROWADZENIE Czynno ci wst pne katechezy: modlitwa, powtórzenie wiadomo ci z poprzedniej katechezy. Sytuacja egzystencjalna: dzieci ogl daj obrazki przygotowane przez katechet przedstawiaj ce sytuacje z ycia dzieci, obrazuj ce oboj tno na z o, krzywd, np. dziecko pl cz ce, a obok dzieci miej ce si oboj tno ; dzieci bij ce si ; dziecko oboj tne widzi, jak mama ci ko pracuje nie chce mamie pomóc. Nast puje rozmowa kierowana przez nauczyciela, wa ne jest by dzieci same dochodzi y do wniosków, e rysunki przedstawiaj oboj tno, brak mi o ci, lenistwo i egoizm. Dzieci wraz z nauczycielem próbuj znale odpowied, dlaczego tak jest, czy mo na y inaczej, kto mo e by dla nas wzorem w mi o ci bli niego, w bezinteresownej s u bie drugiemu cz owiekowi? Do tej cz ci katechezy prowadz cy mo e sam wed ug uznania dobra rysunki, by osi gn cel. ROZWINI CIE TEMATU AKTYWIZACJA Dzielimy grup klasow na sze grup, wykorzystujemy kostk do gry. Przedstawiciel grupy rzucaj c kostk odpowiednio wyznacza nr w asnej grupy, np. wykulni cie kostki z czterema oczkami oznacza, e grupa b dzie mia a nr 4 i czwarte zadanie (korelacja z edukacj matematyczn ). Przypinamy na tablicy plansz wykonan z kolorowego technicznego papieru i z naklejonymi 6 du ymi kopertami. Wprowadzamy dzieci w temat. Dzi na lekcji poznamy pewn posta, która b dzie dla nas wzorem mi o ci bli niego i poka e nam, co to znaczy bezinteresownie s u y i pomaga innym. Po kolei przedstawiciel ka dej grupy odszukuje (id c od k bka po nitce) swoj kopert, wyci ga z niej zawarto i wraca do grupy. Nast pnie ka da z grup odpowiada na postawione pytania, które znajduj si w kopercie. Czas pracy oko o 10 minut. Po 10 minutach ka da grupa od pierwszej do szóstej prezentuje to, co znalaz a w kopercie i czego si dowiedzia a. W ten sposób uczniowie poznaj ca e ycie i dzia alno S u ebnicy Bo ej Matki Marii Merkert. A oto zadania: 1 koperta: Obrazek b d zdj cie Matki Marii Merkert oraz krótka notatka: Matka Maria Merkert urodzi a si w Nysie na l sku dnia 21 wrze nia 1817 roku. Odpowiedz na pytania: 1. Kogo przedstawia obrazek? Podaj imi i nazwisko tej osoby. 2. Powiedz gdzie i kiedy urodzi a si Matka Maria? 2 koperta: 18
W niej znajduje si mapa Polski. Na kartce polecenie dla grupy. Na mapie kolorowym pisakiem zaznaczony jest region w okolicy Nysy, by u atwi m odszym dzieciom znalezienie na mapie miasto Nysa ( * korelacja z edukacj przyrodnicz ). Znajd w zaznaczonym regionie miasto Nysa. Jest to miejsce, gdzie urodzi a si Matka Maria Merkert. Znajd równie swoje miasto i zobacz, jaka odleg o dzieli was od miasta Nysy (chodzi tylko o wizualn odleg o ). 3 koperta: W kopercie znajduje si krótki yciorys Matki Marii kim by a, co robi a oraz zadanie do tekstu ( * korelacja z edukacj polonistyczn ). Matka Maria Merkert (nie podajemy daty i miejsca urodzenia, bo to by o w zadaniu nr 1) jako dziecko wzrasta a u boku matki i starszej siostry Matyldy. Ojciec jej zmar, gdy by a jeszcze niemowl ciem. Dzie po urodzeniu otrzyma a chrzest wi ty. Wychowywa a si w rodzinie g boko religijnej. Nie zaniedbywa a codziennej modlitwy, a od matki uczy a si mi o ci bli niego i dobroci dla wszystkich. W miejskiej szkole zdobywa a podstawowe wiadomo ci oraz znajomo zaj praktycznych. Po mierci mamy, ju jako doros a dziewczyna przy czy a si za swoj siostr Matyld oraz kole ank Franciszk do Klary Wolff, rozpoczynaj c wspóln dzia alno, która polega a na piel gnowaniu chorych, biednych, opuszczonych we w asnych ich mieszkaniach i udzielaniu im wszelkiej pomocy. Codziennie spe nia a obowi zki wytrwale, rado nie i z po wi ceniem. Mimo licznych prób i trudno ci nie za ama a si, ale pozosta a wierna swojej s u bie najbardziej potrzebuj cym. By móc skuteczniej pomaga biednym, przyczyni a si do za o enia Zgromadzenia Sióstr w. El biety, które do dzi na wzór Matki Marii s u y potrzebuj cym. Matka Maria zmar a 14 listopada 1872 roku w Nysie i tam zosta a pochowana. Zadanie: Opowiedz w asnymi s owami, kim by a Matka Maria Merkert. 4 koperta: W niej znajduj si obrazki i zdj cia ró nych pos ug, które spe nia a Matka Maria (zdj cia i obrazki zaczerpni te z ksi ki Rozpromieniona mi o ci O. Henryka Ka u y svd / strony: 32, 34, 42, 46, 48/, Nysa 1995r.) W kopercie znajduj si pytania do rysunków, by dzieci opowiedzia y, co robi a Matka Maria, zwracaj c szczególn uwag na Jej bezinteresowno (dobrze b dzie rysunki powi kszy, by dzieci lepiej mog y widzie ). Rysunek 1 (str.32) W jaki sposób Matka Maria opiekowa a si dzie mi? Rysunek 2 (str.34) Opowiedz komu i w jaki sposób pomaga a Matka Maria ju jako m oda dziewczynka? Rysunek 3 (str.42) Na czym polega a pomoc Matki Marii ludziom najbardziej potrzebuj cym? Rysunek 4 (str.46) Pomy l, jak pomoc na tym rysunku s u y Matka Maria, a dowiesz si, jakie by o jej najwa niejsze zadanie. Rysunek 5 (str.48) Komu oprócz osób doros ych pomaga a jeszcze Matka Maria? 5 koperta: 19
W niej znajduj si my li Matki Marii, zaczerpni te z ksi ki S u ebnica Bo a Maria Merkert my li wybrane z pism, wiadectwa i wspomnienia Zgromadzenie Sióstr w. El biety, Nysa 1992 r., oraz pytania do tych my li. Celem tego zadania jest zwrócenie uwagi dzieci, do czego zach ca nas Matka Maria.... to, co dajemy, musi by dobre... (str.25)... b d cie prawdziwie pokorne, pobo ne i sumienne w wype nianiu waszych obowi zków, unikajcie pilnie okazji do grzechu... (str.16)... wiczmy si w szczerej mi o ci Boga i bli niego, w pokoju i zgodzie... (str.16) Bóg nikomu nie odmawia swej pomocy, (...) przy wytrwa ej modlitwie mo na pokona z e nawyki i zdoby pokój serca. (str.15) (...) chcemy tylko dobrze czyni, wszystkich kocha w Bogu, a je li ju nic nie mo emy uczyni, wtedy przynajmniej b dziemy si modli (str.11) Polecenie: Wymie kilka postaw, do których zach ca nas Matka Maria. 6 koperta: W niej znajduj si zdj cia pos ugi, któr wykonuj Siostry El bietanki, oraz pytania, które maj pomóc dzieciom dostrzec, e dzisiaj równie mo na y i s u y tak jak Matka Maria. 1. Obrazek przedstawiaj cy Siostr z dzie mi przedszkolnymi na placu zabaw. 2. Siostra pomagaj ca osobie starszej, prowadzi j, np. z Domu Pomocy Spo ecznej 3. Siostry pomagaj ce karmi osob chor. 4. Siostra piel gniarka w ród chorych, np. podaje lekarstwa, zmienia opatrunek. 5. Siostra w ród dzieci w szkole b d przedszkolu. Zdj cia te porównujemy z rysunkami z koperty nr 4, w takiej samej kolejno ci. Pytamy dzieci i naprowadzamy je li maj trudno ci, by same dosz y do wniosku, e dzisiaj równie mo na robi to, co czyni a Matka Maria itd. Po wykonaniu ca o ci zada i zaprezentowaniu wiadomo ci przez grupy nauczyciel krótko podsumowuje i zbiera wiadomo ci o S u ebnicy Bo ej Matce Marii Merkert. 1. Stawiamy pytania problemowe, na które b dziemy szuka odpowiedzi w dalszej cz ci katechezy. W kilku s owach wprowadzamy uczniów w dalsz cz katechezy, np.tematem katechezy s s owa l ska Samarytanka te s owa tycz si Matki Marii. Dlaczego tak si J nazywa i co oznacza s owo samarytanka? Na to pytanie pomog nam odpowiedzie s owa Pisma wi tego. Sk d te Matka Maria czerpa a wzór i si y, by by tak dobr dla otaczaj cych J ludzi. 2. Spotkanie ze S owem Bo ym. Uroczy cie, przy zapalonej wiecy czytamy fragment Ewangelii O Mi osiernym Samarytaninie ( k 10,30 37) czyta nauczyciel. 3. Rozwa anie S owa Bo ego. 20
Przeprowadzamy pogadank z dzie mi na temat wys uchanego fragmentu Ewangelii. Mo e to by pogadanka z ca klas jednocze nie, b d mo na podzieli klas na grupy i ka dej z nich da pytania i tekst Ewangelii na kartce. Dzieci samodzielnie najpierw szukaj odpowiedzi. Nast pnie prowadz cy zach ca ka d z grup do podzielenia si wynikami swojej pracy. Oto pomocnicze pytani, które prowadz cy mo e poda uczniom, mo na te wed ug uznania sformu owa inne pytania. Wymie osoby wyst puj ce w tym fragmencie Ewangelii. Co wydarzy o si z cz owiekiem, który schodzi z Jerozolimy do Jerycha? Kto przeszed oboj tnie obok poszkodowanego cz owieka? Kto udzieli pomocy cierpi cemu cz owiekowi? Opisz krótko zachowanie samarytanina wobec pobitego cz owieka. Jak zach t Jezus stawia na ko cu tego fragmentu Ewangelii? Co znacz wed ug ciebie s owa: Id, i ty czy podobnie? 4. Moja odpowied na S owo Bo e. Na podstawie wcze niejszych wypowiedzi dzieci wspólnie szukamy analogii mi dzy Matk Mari Merkert a ewangelicznym samarytaninem. Szukamy odpowiedzi na pytanie, dlaczego Matk Mari mo na nazwa l sk Samarytank. Pomoc mog nam by kartki do analizy porównawczej. Prowadz cy przez rozmow naprowadza dzieci do szukania wspólnych cech. Warto mie puste kartki, by mo e dzieci same znajd równie inne porównania. Matka Maria Merkert Mi osierny Samarytanin leczy a i opiekowa a si chorymi opatrzy rany karmi a g odnych zawióz do gospody (gospoda jako miejsce spo ywania posi ków) piel gnowa a chorych piel gnowa cierpi cego cz owieka Prowadz cy w sposób szczególny zwraca uwag, e Matka Maria b d c samarytank, w a nie z Pisma wi tego, od Jezusa i Jego przyk adu czerpa a wzór do na ladowania. Kocha a Jezusa ca ym sercem i chcia a by taka jak On, s u y i pomaga bezinteresownie biednym, chorym, opuszczonym. Bezinteresownie to znaczy, e nie oczekiwa a za to zap aty, nagrody, pochwa y. Dlatego mo na J nazwa samarytank. A ja? Czy ja te mog by samarytaninem? Nast puje rozmowa kierowana, dzieci z pomoc nauczyciela szukaj przyk adów ze swojego ycia, sytuacji, w których dla kogo mog by samarytaninem. 21
Jedn z form mog by krótkie przedstawienia. Dzielimy klas na grupy (mo e by ten sam podzia, co we wcze niejszych zadaniach). Ka da z grup przygotowuje scenk sytuacji z ich codziennego ycia, w której dla kogo jestem samarytaninem. Pozwoli dzieciom na inwencj twórcz, by same odszuka y takie sytuacje. Gdyby to by o bardzo trudne, prowadz cy mo e mie przygotowane kartki z przyk adami scen, które grupy b d losowa y. Nast pnie ka da z grup przedstawia scenk, pozosta e grupy odgaduj o jak sytuacj chodzi. Przyk ady takich scen: Kolega pomaga koledze odrabia lekcje. Dziecko pomaga mamie nie zakupy. Dziecko pomaga wsta starszej osobie, która si przewróci a. Dziecko idzie odwiedzi chore dziecko. Dziecko dzieli si z biedniejszym dzieckiem jedzeniem. Dziecko pociesza inne dziecko, które p acze, bo zosta o skrzywdzone. 5. Utrwalenie tre ci katechezy. W czasie rozmowy kierowanej nauczyciel zbiera ca o informacji i wiadomo ci zdobytych podczas katechezy. Mo na przygotowa tekst luk, który pomo e ustali zdobyt wiedz, np. S u ebnica Bo a Matka... urodzi a si... w... Przez ca e ycie piel gnowa a..., opiekowa a si..., pociesza a... Nazywa si J l sk... By a dobra dla wszystkich na wzór... W Ewangelii Jezus daje przyk ad mi osiernego... Ja te kiedy b d dobry mog by.... 6. Praca indywidualna. Dzieci w zeszycie zapisuj temat zaj : l ska Samarytanka. Nast pnie w przypadku dzieci m odszych mo e by wykonany rysunek, np. scena ewangeliczna Mi osierny Samarytanin, albo przyk ad sytuacji, w której dla kogo w ostatnim czasie zrobi em co dobrego, by em samarytaninem. U dzieci starszych mo e by wykonana notatka krótki yciorys S u ebnicy Bo ej Matki Marii Merkert. Wed ug uznania prowadz cego i otwarcia grupy uczniowskiej praca indywidualna mo e by inna. 7. Modlitwa po katechezie. S. M. Agnes Schmidt (Prowincja Pozna ska) 1. Katecheza gimnazjalna 22
Temat: KOCHAJ CA MATKA WSZYSTKICH MARIA MERKERT. Cele katechezy: ucze zapozna si z postaci S u ebnicy Bo ej Marii Merkert, potrafi wymieni, czym charakteryzowa a si osoba i ycie Marii Merkert, rozumie, e tak e dzisiaj Chrystus wzywa do wype niania dzie a, które podj a Maria Merkert, podaje przyk ady, jak wype ni Chrystusowe wezwanie: wy jeste cie wiat em wiata... Pomoce: Pismo w., wieca, bia y czepek (dawny strój kobiet na l sku lub zdj cie kobiety w takim czepku), du y arkusz szarego papieru (jeden wspólny lub tyle arkuszy, ile jest grup), wiece - puzzle, klej, koperty z zadaniami, mapa Polski, ksi kowe opracowanie biografii Matki Marii, przewodnik po Nysie. WPROWADZENIE Po modlitwie wst pnej katecheta pokazuje czepek, wyja niaj c, e na l sku w XIX w. takie czepki nosi y kobiety. Taki czepek nosi a tak e pewna m oda dziewczyna, o której chc wam dzi opowiedzie. Jej imi odkryjecie rozwi zuj c pierwsze zadanie: ROZWINI CIE Na tablicy zawieszony jest arkusz szarego papieru na którym na rodku narysowana jest du a wieca, podzielona na cz ci puzzle. W ka dym kawa ku puzzli wpisany jest fragment uczynków mi osiernych, a pozosta e fragmenty znajduj si na osobnych kawa kach puzzli, które nale y z o y (narysowana wieca, jest odrysowana od wzoru, który zosta poci ty, a jego cz ci te odrysowano).... Tu wpisa fragment M A Na odwrocie tej cz ci puzzli jednego uczynku (od wewn trz) jest druga cz urazy mi osierdzia R I uczynków mi osierdzia, A które nale y dopasowa...... nagich...... chorych... M R E A R K E I...... Klasa dzielimy na 4-5 grup. R T 23
WERSJA A : ka da grupa wykonuje swoj wieczk. Wtedy na grup jest arkusz szarego papieru i grupa wykonuje zadanie zawarte w kopercie, któr losuje (np. z czepka), jeden z jej cz onków. Ka da grupa ma inne zadanie, którego wynikiem podzieli si na koniec katechezy, na forum klasy. WERSJA B : ka da grup otrzymuje fragmenty puzzli i po kolei umieszcza na szarym papierze dopasowuj c fragmenty nazw uczynków, wg narysowanego wzoru. Po odczytaniu has a i zapisaniu tematu do zeszytu, ka da z grup losuje (np. kostk ) zadanie z koperty umieszczonej na arkuszu szarego papieru wokó wiecy i wykonuje je. Efekty pracy zamieszczaj na kartce formatu A3 i prezentuj na forum klasy. Po z o eniu puzzli (wewn trzne strony zawieraj uczynki mi osierne co do cia a i co do duszy) tak wygl da wieca na arkuszu szarego papieru: M A R I 1 A 2 M E K R 3 R E T 4 5 Dlaczego jej imi jest jak wieca daj ca wiat o? wieca jest po yteczna, o ile zu ywa si przez spalanie. Mi dzy zapalon wiec i yciem Marii Merkert zachodzi pewne podobie stwo. Jej posta by a przez ca e ycie wspania yw wiec, która bez przerwy si spala a i rzuca a na swe otoczenie jasne, ogrzewaj ce promienie yczliwo ci i dobroci (M. M. str. 89). W ten sposób z ca ym zaanga owaniem i mi o ci odpowiedzia a na wezwanie Pana Jezusa: Wy jeste cie sol dla ziemi. Wy jeste cie wiat em wiata. Nie mo e si ukry miasto po o one na górze. Nie zapala si te wiat a i nie stawia pod korcem, ale na wieczniku, aby wieci o wszystkim, którzy s w domu. Tak niech wieci wasze wiat o 24
przed lud mi, aby widzieli wasze dobre uczynki i chwalili Ojca waszego, który jest w niebie. ( Mt 5,(13) 14 16 ) - Kogo przypomina nam zapalona wieca? Chrystus jest wiat em i wskazuje nam drog do Nieba. Chce, aby wszyscy ludzie tam dotarli i byli szcz liwi, dlatego zostawi swoje wiat o w tych, którzy si w Niego wpatruj. Ich te nazywa wiat em. - Co mamy czyni, aby to wiat o wieci o wszystkim ludziom? Na to pytanie odpowiemy sobie poznaj c przyk ad ycia S ugi Bo ej Matki Marii Merkert. Losowanie zada : 1. Dopasowa obrazki przedstawiaj ce dzia alno Matki Marii lub Sióstr (np. z ksi ki o. H. Ka u y, pt.: Rozp omieniona mi o ci ) do wybranych uczynków mi osierdzia. To zadanie w miar mo liwo ci i potrzeb mo na rozbi na dwa (osobno uczynki wzgl dem cia a i osobno wzgl dem duszy). 2. Zaprezentowa, jako przewodnicy, pi kno i krótk histori miasta Nysy, na podstawie dowolnego opracowania ksi kowego, które grupie wr cza katecheta, znale i pokaza to miasto na mapie (wcze niej przygotowanej przez katechet ) oraz narysowa tras od miejscowo ci, w której s uczniowie do Nysy. Nysa to miasto, w którym nie tylko si urodzi am, ale za o y am nowe Zgromadzenie Szarych Sióstr w. El biety. Bardzo kocha am to moje miasto i ludzi, z ich troskami. Wszyscy byli dla mnie bardzo wa ni. Daj wam kolejne zadanie: Jeste cie przewodnikami i oprowadzacie turystów po Nysie. Otrzymali cie fragment tekstu opisuj cego pi kno miasta i atrakcje jakie mo na tu znale. Postarajcie si jak najlepiej zaprezentowa swój tekst. Po prezentacji spróbujcie znale Nys na mapie Polski. W tym celu pomoc s u y wam mo e mapka przygotowana przez katechet, a nast pnie zaznacz kolorow lini najkrótsz tras z waszej miejscowo ci do Nysy. 3. i 4. Uzupe ni tekst yciorysu, na podstawie dowolnego opracowania biograficznego, które katecheta wr cza grupie: Kochani napisa am Wam co o sobie, ale jaki chochlik wymaza niektóre s owa. Uzupe nijcie zdania s owami, które poda am Wam na osobnej kartce. Prosz Was te, aby cie dziel c si z innymi grupami odczytanym fragmentem mojego listu, czytali wyra nie, a tak e sami uwa nie s uchali, gdy to przyda si Wam przy zapisie notatki do zeszytu. Do odczytanego tekstu u ó cie trzy lub cztery pytania dla s uchaj cych was grup. yciorys: Mam na imi... Urodzi am si w... na l sku w 1817r. 25
Moi rodzice Maria (z domu Pfitzner) i Antoni... bardzo... mnie i moj starsz siostr... Niestety, mojego tat bardzo wcze nie zabra a od nas.... Mama by a dla nas... g bokiej wiary i... do Pana Boga. Cz sto widywa am j kl cz c, jak si...nas tak e zaprasza a do... modlitwy... i wieczorem. S owa, które nale y wstawi : modli a, Maria, rano, Merkert, kochali, Matyld, Nysie, mi o ci, wspólnej, mier, przyk adem. 5. W swoim yciu pisa am wiele listów do moich Sióstr, za które czu am si odpowiedzialna. Stara am si przekaza im jak najwi cej wskazówek jak prawdziwie kocha Boga i ludzi. Czytaj c wybrane fragmenty z moich listów: u ó cie z nich modlitw za piewajcie moje s owa lub t modlitw - Jestem ju po spowiedzi i jestem szcz liwa na my l, e Bóg jest moim dobrym Ojcem i spogl da na mnie z mi o ci. - Je eli jeste cie w tym szcz liwym po o eniu posiadaj c pokój, pro cie Boga, aby ten pokój w Was pozosta. - Nasze si y chcemy ch tnie po wi ca chorym, aby w miar mo liwo ci przez troskliw opiek uratowa biednym dzieciom ojca lub matk, strapionym rodzicom najdro sze i ukochane ich dziecko. - Naszym podwójnym obowi zkiem jest wszechstronnie wykaza, e g ównym celem naszego ycia jest wierne i sumienne wype nianie naszych obowi zków z mi o ci ku Bogu. - Chcemy tylko dobrze czyni, wszystkich kocha w Bogu, a je li ju nic nie mo emy uczyni, wtedy przynajmniej b dziemy si modli. - Wdzi czno jak winni my Bogu, najlepiej wyrazimy przez wierne wype nianie obowi zków, przez punktualne pos usze stwo, [...], przez cicho, pokor, cierpliwo,przez wielk mi o Boga oraz wiern i ofiarn mi o do wszystkich ludzi... ( S u ebnica Bo a Maria Merkert. My li wybrane z pism, wiadectwa i wspomnienia ) ZAKO CZENIE Po zako czeniu pracy w grupach, ka da z grup relacjonuje na forum jej efekty, a katecheta podsumowuje wypowiedzi uczniów doprowadzaj c do konkluzji, któr jest prawda o tym, e Chrystus nadal wzywa do podejmowania dzie a Matki Marii Merkert, chce, aby my byli wiat em wiata. Zapis do zeszytu: T: Kochaj ca matka wszystkich Maria Merkert. Notatka do zeszytu: zapisa, t my l Marii Merkert, z zadania grupy 5., która danemu uczniowi najbardziej si podoba a, notatka w asna na podstawie tego co uczniowie zapami tali z lekcji. 26