Analiza wykonalności dla projektu pn.: Zagospodarowanie brzegów rzeki Soły i Kameszniczanki w Milówce Bielsko-Biała, 2014
Zespół ekspertów w składzie: Karol Ciężak, Paweł Gałecki, Joanna Zalewska-Gałosz, Wojciech Gałosz, Izabela Kałczuga, Małgorzata Krzysztofik, Krzysztof Linek, Anna Ober, Roman Żurek 2
Spis treści Spis treści... 3 1. Charakterystyka projektu... 5 1.1. Tytuł i definicja projektu... 5 1.2. Lokalizacja projektu... 6 1.3. Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu... 9 2. Analiza terytorialna... 13 3. Zgodność z politykami strategicznymi... 15 4. Komplementarność projektu... 19 5. Analiza instytucjonalna... 20 5.1. Beneficjenci projektu... 20 5.2. Wykonalność instytucjonalna projektu... 21 6. Analiza techniczna i technologiczna... 21 7. Analiza specyficzna dla sektora... 25 7.1. Stan aktualny... 25 7.2. Stan projektowany... 25 8. Analiza wariantowa... 25 9. Analiza środowiskowa... 27 10. Analiza prawna i pomoc publiczna... 29 11. Analiza finansowo-ekonomiczna... 33 12. Wykonalność i trwałość projektu... 41 13. Analiza ryzyk i zagrożeń w projekcie... 42 14. Plan wdrożenia projektu... 43 15. Raport z konsultacji społecznych... 44 16. Zakończenie... 44 17. Bibliografia... 44 3
Spis rysunków Rysunek 1 Gmina Milówka na mapie Województwa Śląskiego... 6 Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu... 7 Rysunek 3 Lokalizacja projektu... 8 Spis tabel Tabela 1 Wskaźnik rezultatu... 11 Tabela 2 Wskaźnik produktu... 12 Tabela 3 Ludność w Gminie Milówka wg miejsca zameldowania i płci... 13 Tabela 5 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Milówka... 14 Tabela 6 Wpływ projektu na polityki horyzontalne... 18 Tabela 7 Komplementarność projektu z innymi działaniami... 20 Tabela 8 Koszty przygotowania i realizacji projektu... 24 Tabela 8 Ocena porównawcza projektu: stan surowy stan z zastosowaniem rekomendacji środowiskowych (skala od -5 do +5)... 29 Tabela 9 Wycena i harmonogram w obszarze środowiskowym... 29 Tabela 13 Harmonogram rzeczowo-finansowy... 34 Tabela 14 Kalkulacja kosztów operacyjnych w wybranych latach analizy... 36 Tabela 15 Obliczenie luki w finansowaniu... 37 Tabela 16 Obliczenie poziomu dofinansowania... 38 Tabela 17 Obliczenia wskaźników rentowności bez uwzględnienia dotacji... 39 Tabela 18 Obliczenia wskaźników rentowności z uwzględnieniem dotacji... 39 Tabela 19 Obliczenie ENPV i B/C... 40 Tabela 20 Ryzyka i zagrożenia w projekcie... 42 Tabela 21 Plan wdrożenia projektu... 43 4
1. Charakterystyka projektu 1.1. Tytuł i definicja projektu Zagospodarowanie brzegów rzeki Soły i Kameszniczanki w Milówce Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego. Przedsięwzięcie obejmuje działania polegające na ochronie obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych i prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych, a także budowę i modernizację niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną i przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków. Przedsięwzięcie zintegrowane złożone jest z 35 wzajemnie komplementarnych inwestycji zaplanowanych do realizacji w Bielsku-Białej oraz powiatach: bielskim, cieszyńskim i żywieckim. Przedmiotem projektu jest zagospodarowanie brzegów rzeki Soły i Kameszniczanki w Milówce poprzez utworzenie przestrzeni rekreacyjno-wypoczynkowej pomiędzy brzegiem rzeki Soły a przebiegającą obok ścieżką rowerową. Planowane jest również zagospodarowanie ujścia potoku Kameszniczanka do rzeki Soły. Powyższe działania będą podejmowane z myślą o regulacji nadbrzeży, jak również odtworzeniu i ochronie siedlisk przyrodniczych. Projekt przewiduje rozbudowę istniejącej ścieżki rowerowej. Wskazany zakres projektu wiąże się z Koncepcją Programową zagospodarowania terenów nad rzeką Sołą w Milówce dokumentem z 2008 r., który umożliwia sukcesywne i etapowe wdrażanie założonych tam zadań spójnych z przedmiotowym projektem. Celem projektu jest ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy Milówka poprzez: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej. 5
1.2. Lokalizacja projektu Milówka gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części Beskidu Żywieckiego, w powiecie żywieckim województwa śląskiego. Projekt obejmuje swoim zakresem rzeki Soła i Kameszniczanka - zagospodarowanie rzeki Soła na odcinku od południowego biegu rzeki na pograniczu miejscowości Milówka i Rajcza do nabrzeża w okolicach ulicy Plażowej i Trakt Cesarski. Potok Kameszniczanka jest lewym dopływem rzeki Soły biegnący przez miejscowość Kamesznica wpadając do rzeki na wysokości drogi nr S 68. Rysunek 1 Gmina Milówka na mapie Województwa Śląskiego Źródło: http://pl.wikipedia.org/wiki/milówka 6
Rysunek 2 Lokalizacja projektu na terenie powiatu Źródło: Opracowanie własne na podstawie http://pl.wikipedia.org 7
Rysunek 3 Lokalizacja projektu Źródło: Opracowanie własne celem wzmocnienia współpracy między JST koniecznej do realizacji wspólnych działań na obszarze funkcjonalnym 8
1.3. Logika interwencji, cele i wskaźniki projektu Rzeki Soła i Kameszniczanka na odcinku projektowym płyną częściowo uregulowanym korytem obudowanym opaską kamienną. W miejscu połączenia rzek wykształcił się szeroki kamieniec. Rzeki otaczają zdegradowane łęgi, miejscami teren zurbanizowany przylega do samego brzegu. Licznie występują rośliny inwazyjne: niecierpek gruczołowaty (Impatiens grandulifera), nawłoć późna (Solidago serotina) i rdestowiec ostrokończysty (Reyonurtia japonica) - miejscami tworząc zwarte płaty. Teren projektowy, to w znacznej części terasa zalewowa. W odległości ok. 1,2 km od lokalizacji projektu znajduje się Obszar Natura 2000 PLH240006 Beskid Żywiecki i Żywiecki Park Krajobrazowy. Dalsze pozostawienie terenów objętych projektem na niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie polegające na braku wskazania i wydzielenia miejsc dla potrzeb rekreacji, narażą obszar na biologiczną degradację. Powyższy sytuacja wpływa na pogarszający się stan bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy Milówka, wobec czego w przedmiotowym projekcie jako problem kluczowy określono: niewystarczający stopień ochrony bioróżnorodności biologicznej na obszarze Gminy Milówka. Mając na względzie konieczność znalezienia rozwiązania powyższego problemu jako cel projektu przyjęto ochronę i przywrócenie różnorodności biologicznej na obszarze Gminy Milówka. Cel projektu zgodny jest w tym zakresie z celem RPO WSL na lata 2014-2020 (wersja 5.1) w ramach osi priorytetowej VI OCHRONA ŚRODOWISKA I EFEKTYWNE WYKORZYSTANIE ZASOBÓW, w odniesieniu do priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. W tej osi priorytetowej, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4 wyznaczono jeden cel szczegółowy: Ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Cel szczegółowy priorytetu inwestycyjnego 6.4 jest spójny z celami głównym i szczegółowym Umowy Partnerstwa, którymi są odpowiednio: zwiększenie konkurencyjności gospodarki oraz zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. Zgodnie z Projektem Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego (URPO WSL) na lata 2014-2020 w zakresie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (wersja 2.0 z maja 2014) przedmiotowy projekt wpisuje się w Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. W tej wersji dokumentu - celem działania 5.4 jest ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej. Na etapie opracowania właściwego Studium Wykonalności należy odnieść się do zapisów URPO WSL 2014-2020, które aktualnie określają przykładowe rodzaje projektów odnoszące się do przedmiotowego projektu jako: 1. Budowa, modernizacja i doposażenie ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej wraz z prowadzeniem kampanii informacyjnoedukacyjnych; 2. Ochrona obszarów nadwodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych; 9
3. Budowa i modernizacja niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych wraz z prowadzeniem kampanii informacyjno-edukacyjnych). W ramach 1. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają ośrodki prowadzące statutową działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony bioróżnorodności, która związana jest z gatunkami rodzimymi stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach 2. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z ochroną obszarów przybrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych w celu stworzenia wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości, także dla ich zagospodarowania na cele turystyczne. W ramach 3. przykładowego rodzaju projektu wsparcie uzyskają projekty związane z czynną ochroną gatunków rodzimych stanowiącymi zasoby przyrodnicze województwa śląskiego. W ramach wszystkich typów projektów Beneficjent zobowiązany jest do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych. Przedmiotowy projekt wpisuje się w 2 przykładowy rodzaj projektu. Wskaźniki Planowanymi rezultatami wsparcia - zgodnie z aktualnymi zapisami w Projekcie RPO WSL na lata 2014-2020 (wersja 5.1) w zakresie budowy, modernizacji i doposażenia ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej lub ochrony różnorodności biologicznej; ochrony obszarów nadwodnych (poprzez zagospodarowanie tych przestrzeni jako bezpiecznych, wielofunkcyjnych przestrzeni publicznych o wysokiej jakości) wraz ze zrównoważonym wykorzystaniem lokalnych zasobów przyrodniczych (np. dla ich zagospodarowania na cele turystyczne), budowy i modernizacji niezbędnej infrastruktury związanej z ochroną, przywróceniem właściwego stanu siedlisk przyrodniczych i gatunków (również na terenach chronionych), będą: 1. Wzrost udziału obszarów chronionych w powierzchni obszarów ogółem; 2. Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; 3. Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. Niniejszy projekt spełnia odpowiednio zapisy punktów 2 i 3. 10
Tabela 1 Wskaźnik rezultatu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2017) 1. Udział powierzchni obszarów chronionych w powierzchni ogółem [%] GUS 0 Nie dotyczy 2. Wskaźnik mierzący: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 3. Wskaźnik mierzący: Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL Źródło: Opracowanie własne na podstawie RPO WSL na lata 2014 2020 (wersja 5.1) zostanie uzupełnione po opublikowaniu odpowiednich wskaźników RPO WSL 11
Tabela 2 Wskaźnik produktu L.p. Wskaźnik Jednostka pomiaru Źródło danych Wartość bazowa Wartość docelowa (2016) 1. 2. 3. Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem Łączna powierzchnia zrekultywowanych gruntów Liczba wspartych form ochrony przyrody [szt.] [ha] Źródło: URPO WSL na lata 2014-2020 (wersja 5.1) Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze Dokumentacja wykonawczo - techniczna/ protokoły zdawczo odbiorcze 0 1 0 7,5 [szt.] Sprawozdanie 0 Nie dotyczy Na dzień przygotowania niniejszego opracowania ani projekt Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020, ani projekt uszczegółowienia tegoż programu nie przewidują wskaźników innych niż te, które podano w tabelach. Wskaźniki określone w dostępnych projektach dokumentów nie są adekwatne do zaplanowanych typów działań, jak również nie pozwalają na zmierzenie rezultatów wsparcia, jakimi zgodnie z projektem RPO WSL na lata 2014-2020 (wersja 5.1) mają być: Powstrzymanie procesu utraty różnorodności biologicznej, wzmacnianie potencjału rozwoju gospodarczego i społecznego w oparciu o zrównoważone wykorzystanie walorów przyrodniczych; Rozwój infrastruktury związanej z właściwym ukierunkowaniem ruchu turystycznego na obszarach cennych przyrodniczo zapewniającej z jednej strony lepszą ochronę wartości przyrodniczych, a jednocześnie przyczyniające się do zwiększenia atrakcyjności turystycznej tych obszarów. W związku z powyższym, rezultaty te podano bez określenia nazwy wskaźnika. Jednocześnie przy wskaźniku Liczba ośrodków prowadzących działalność w zakresie edukacji ekologicznej objętych wsparciem podano wartość 1, gdyż beneficjent zobowiązany będzie do prowadzenia kampanii informacyjno-edukacyjnych w ramach projektu. Niezbędna będzie weryfikacja powyższych zapisów po opublikowaniu listy wskaźników obowiązujących dla tego typu projektu. Procedura raportowania i monitorowania wskaźników dostosowana będzie do Wytycznych z zakresu monitoringu i sprawozdawczości RPO Województwa Śląskiego 2014-2020. Obowiązki beneficjenta w zakresie sprawozdawczości będzie również określać umowa o dofinansowanie. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełniać będzie część wniosku o płatność dotycząca postępu rzeczowego i finansowego danego projektu (w tym informacja nt. postępu prac, osiągniętych 12
produktów). Wskaźniki produktu będą monitorowane co najmniej 1 raz na kwartał, natomiast wskaźniki rezultatu najpóźniej w rok po zakończeniu inwestycji. 2. Analiza terytorialna Milówka gmina wiejska położona w południowo-zachodniej części Beskidu Żywieckiego, wzdłuż dolnego koryta rzeki Soły, na wysokości 450 m n.p.m., przy pięknej turystycznej drodze Żywiec Koniaków Istebna Wisła. Przez obszar gminy przepływa Soła, do której uchodzą tutaj m.in. Kameszniczanka, Nieledwianka, Salomonka i Bystra. Gmina posiada 5 sołectw, do których należą: Milówka, Kamesznica, Laliki, Nieledwia i Szare. Sąsiednie gminy Milówki to: Istebna, Radziechowy- Wieprz, Rajcza, Ujsoły, Węgierska Górka oraz m. Wisła. Drogi dojazdowe - krajowe: 69 Bielsko-Biała Żywiec Laliki Zwardoń > Granica Państwa (PL-SLO) Z letniskowych miejscowości gminy Milówki, Lalik i Kamesznicy wyruszyć można na malownicze szczyty otaczające dolinę: Baranią Górę (1 220 m n.p.m.), Halę Boraczą (851 m n.p.m.), Prusów (1 010 m n.p.m.). Zwolenników letnich kąpieli zapraszają czyste wody Soły oraz jej dopływów: Kamesznicy, Bystrej, Janoski i Złatnej. Zdrowy klimat, liczne szlaki górskie i spacerowe, duże obszary leśne sprawiają, że gmina jest chętnie odwiedzana przez turystów. Na szczególną uwagę zasługuje rezerwat przyrody z bogatą kolekcją unikalnych gatunków drzew. Znajduje się on w Kamesznicy, na terenie parku krajobrazowego. We wsiach gminy zobaczyć można również przykłady ludowej sztuki sakralnej; są to figurki przydrożne w Nieledwii oraz kościółek na Pochodzitej. Panują tutaj również dobre warunki do zimowego odpoczynku. Obfite opady śniegu oraz wyciągi w Kamesznicy i sołectwie Szare pozwalają aktywnie spędzić czas w górskiej scenerii. Uroda krajobrazu, coraz lepsza baza turystyczna i rozrywkowa sprawiają, że w gminie Milówka rozwija się sektor turystyczny. Tabela 3 Ludność w Gminie Milówka wg miejsca zameldowania i płci Wyszczególnienie j.m. 2009 2010 2011 2012 2013 Ludność wg miejsca zameldowania i płci stan na 31 XII ogółem osoba 9 984 10 100 10 127 10 104 10 107 mężczyźni osoba 4 904 4 958 4 975 4 963 4 961 kobiety osoba 5 080 5 142 5 152 5 141 5 146 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS Według danych GUS na 31 grudnia 2013 r. Milówka liczyła 10 107 mieszkańców, natomiast jej powierzchnia wynosi 99 km². Gęstość zaludnienia stanowi aktualnie 102 os./km² i od kilku lat pozostaje na zrównoważonym poziomie (w 2009 r. gęstość zaludnienia wynosiła 101 os./km²). Saldo migracji na 1 000 osób w 2013 r. było dodatnie i wyniosło 0,8 (w 2009 r. wynosiło 1,1). 13
Tabela 4 Wskaźnik obciążenia demograficznego w Gminie Milówka Wyszczególnienie j.m. 2009 2010 2011 2012 2013 ludność w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym osoba 61,0 59,5 59,3 59,0 58,8 osoba 76,9 75,7 79,1 81,7 84,9 ludność w wieku poprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym osoba 26,5 25,7 26,2 26,5 27,0 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Banku Danych Lokalnych GUS W strukturze ludności gminy Milówka w 2013 r. 63,0% mieszkańców stanowiły osoby w wieku produkcyjnym, 20,0% osoby w wieku przedprodukcyjnym, a 17,0% osoby w wieku poprodukcyjnym. Od lat wzrasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny na 1 000 ludności w 2013 r. był dodatni wyniósł 1,8 i ma tendencję rosnącą. Liczba pracujących w gminie Milówka to ogółem 178 osób (GUS, stan na 31 XII 2013 r.). Pracujący na 1 000 ludności w 2013 r. stanowili 81 osób. Na koniec czerwca 2014 r. stopa bezrobocia w Polsce wyniosła 12%, w województwie śląskim 10,2%, a w powiecie żywieckim 14%. Liczba bezrobotnych zarejestrowanych w 2013 r. w PUP Żywiec z Milówki to 587 osób. Analizując wcześniejsze okresy zauważalnym jest niewielki spadek bezrobocia (w 2012 r. zarejestrowanych bezrobotnych było 619). Gospodarka Według danych GUS BDL (stan na koniec 2013 r.) podmioty gospodarki narodowej stanowiły w gminie Milówka ogółem 769 w tym z sektora publicznego 24, sektora prywatnego 745, a wśród nich sektor prywatny osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 656 firm. Wiodącym sektorem wśród zarejestrowanych podmiotów gospodarczych w Milówce są firmy z sektora G handel detaliczny i hurtowy (189 firm), sektora F budownictwo (162), sektora C przetwórstwo przemysłowe (58), a także sektora A rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo (51). Zasoby mieszkaniowe gminy Milówka stanowią 3 200 (wg GUS, stan na XII 2013 r.), w tym budynki mieszkalne to ogółem 3 141. Liczba mieszkań oddanych w 2013 r. do użytkowania to 44. Urządzenia sieciowe (dane GUS na 2013 r.): Wodociągi długość czynnej sieci rozdzielczej to 29,0 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to 457 szt. Kanalizacja długość czynnej sieci kanalizacyjnej to 37,0 km, a połączenia prowadzące do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania to 1 079 szt. Ludność w % ogółu ludności korzystająca z instalacji (GUS, 2012 r.): wodociągowej 17,4 kanalizacyjnej 36,2 gazowej brak 14
Infrastruktura społeczna Służba zdrowia: 3 przychodnie; liczba ludności na 1 przychodnię w 2012 r. 3 368 osób; apteki ogólnodostępne 2; liczba ludności na 1 aptekę ogólnodostępną 5 054. Placówki edukacyjne w Milówce to: 2 przedszkola dla 173 dzieci; 6 szkół podstawowych (dla 648 uczniów) oraz 1 gimnazjum (dla 375 uczniów). Warunki do rekreacji rodzinnej i eko-edukacji Znajdujący się na terenie gminy rezerwat przyrody z bogatą kolekcją unikalnych gatunków drzew, interesujące przykłady ludowej sztuki sakralnej, a także dobre warunki do zimowego odpoczynku, w tym wyciągi narciarskie pozwalają aktywnie spędzić czas w górskiej scenerii. Uroda krajobrazu i coraz lepsza zaplecze noclegowe i rozrywkowe tworzą dobre możliwości dla rozwoju rekreacji rodzinnej i eko-edukacji w gminie Milówka. Podsumowanie Gmina Milówka liczy 10 107 mieszkańców, jej powierzchnia wynosi 99 km². Gęstość zaludnienia stanowi 102 os./km² i od kilku lat pozostaje na zrównoważonym poziomie. Narasta ilość osób w wieku poprodukcyjnym. Przyrost naturalny na 1 000 ludności w 2013 r. wyniósł 1,8 i ma tendencję rosnącą. W Milówce zauważa się niewielki spadek bezrobocia. W gminie Milówka dominują działalności gospodarcze dot. handlu oraz budownictwa. Znajdujący się na terenie gminy rezerwat przyrody z bogatą kolekcją unikalnych gatunków drzew, interesujące przykłady ludowej sztuki sakralnej, a także dobre warunki do zimowego odpoczynku, w tym wyciągi narciarskie pozwalają aktywnie spędzić czas w górskiej scenerii. Uroda krajobrazu i coraz lepsza zaplecze noclegowe i rozrywkowe tworzą dobre możliwości dla rozwoju rekreacji rodzinnej i eko-edukacji w gminie Milówka. 3. Zgodność z politykami strategicznymi Projekt jest zgodny z poniższymi celami i priorytetami dokumentów strategicznych na poziomie kraju, regionu, powiatu i gminy. Zgodność przedmiotowego projektu z dokumentami strategicznymi na poziomie kraju, związanych z perspektywą finansową 2014+ prezentują poniżej wskazane zapisy odnoszące się do specyfiki projektu Beneficjenta: Strategia Europa 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu Priorytet: rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej. Działania: Konkurencyjność, Przeciwdziałanie zmianom klimatu, Czysta i efektywna energia. Programowanie perspektywy finansowej 2014-2020 Umowa Partnerstwa Cel główny zwiększenie konkurencyjności gospodarki; cel szczegółowy zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i kulturowych oraz ich zachowanie. 15
Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie Cele polityki regionalnej do 2020: 1. Wspomaganie wzrostu konkurencyjności regionów ( konkurencyjność ), w tym: 1.2.2. Wspieranie rozwoju i znaczenia miast subregionalnych; 2. Budowanie spójności terytorialnej i przeciwdziałanie marginalizacji obszarów problemowych ( spójność ); 2.3. Restrukturyzacja i rewitalizacja miast i innych obszarów tracących dotychczasowe funkcje społeczno-gospodarcze. Krajowy Program Reform 2013 Strategia Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko (MG/MŚ) cel główny: zapewnienie wysokiej jakości życia obecnych i przyszłych pokoleń z uwzględnieniem ochrony środowiska oraz stworzenie warunków do zrównoważonego rozwoju nowoczesnego sektora energetycznego, zdolnego zapewnić Polsce bezpieczeństwo energetyczne oraz konkurencyjną i efektywną energetycznie gospodarkę; cel szczegółowy: poprawa stanu środowiska (w tym ochrona wód i powietrza, racjonalna gospodarka odpadami, promocja technologii środowiskowych i zachowań ekologicznych). Strategia Rozwoju Kraju 2020 Cel II.6.4. Poprawa stanu środowiska; III.3.4. Zwiększenie spójności terytorialnej. Polska 2030. Wyzwania rozwojowe Wyzwanie 5 - BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNO-KLIMATYCZNE, w tym: Wyzwania klimatyczne, Energetyka klimat. Dylematy, oś czasu i zadania. Osiągnięcie celów klimatycznych (radykalne ograniczenie emisji) oraz środowiskowych (zrównoważony rozwój poprawa lesistości, waloryzacja różnorodności biologicznej, ochrona światowych podziemnych zasobów wody, zmniejszenie deficytu wody); Poprawa stanu wód i zmniejszanie deficytu wody. Rekomendacje m.in.: dot. opracowania PLANU NA RZECZ OCHRONY ZASOBÓW NATURALNYCH I ŚRODOWISKA i wskazane tam działania wspierające w perspektywie długofalowej. Regionalne i lokalne dokumenty programowe odnoszące się do specyfiki przedmiotowego projektu: Strategia Rozwoju Województwa Śląskiego Śląskie 2020+ Obszar Priorytetowy (C) PRZESTRZEŃ. Cel strategiczny: Województwo śląskie regionem atrakcyjnej i funkcjonalnej przestrzeni. Cel operacyjny: C.1. Zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Kierunki działań tj.: 3. Wspieranie wdrażania rozwiązań w zakresie zintegrowanego i zrównoważonego zarządzania zasobami wodnymi w zlewni, w tym ochrony przeciwpowodziowej i przeciwdziałania skutkom suszy; 5. Wspieranie działań na rzecz poprawy jakości wód powierzchniowych oraz ochrony wód podziemnych i racjonalizacji ich wykorzystania; 9. Wspieranie działań zmierzających do zachowania i odtwarzania bioi georóżnorodności; 12. Wspieranie edukacji ekologicznej i kształtowanie postaw pro środowiskowych; 13. Rekultywacja terenów zdegradowanych na cele środowiskowe. Cel operacyjny: C.3. Wysoki poziom ładu przestrzennego i efektywne wykorzystanie przestrzeni. Kierunki działań tj.: 3. Tworzenie i rewitalizacja obszarów zieleni urządzonej oraz terenów rekreacyjnych; 8. Wsparcie działań podnoszących jakość planowania przestrzennego na poziomie regionalnym i lokalnym, w tym działań integracyjnych. 16
Realizacja przedmiotowego projektu przyczyni się do spełnienia wskazanych celów, ponieważ swoim zakresem wpłynie na poprawę atrakcyjności i funkcjonalności przestrzeni w obszarze gminy i spełni założenia operacyjne wskazanych wyżej celów wojewódzkich. Projekt Strategii Rozwoju Subregionu Południowego Województwa Śląskiego wraz ze Strategią Regionalnych Inwestycji Terytorialnych na lata 2014-2020 (Bielsko-Biała, wrzesień 2014 r.) Cel RIT I. Poprawa infrastruktury ochrony środowiska poprzez zabezpieczenie i wykorzystanie zasobów obszaru funkcjonalnego subregionu południowego wynikający z priorytetu III Strategii Rozwoju Subregionu Południowego: Rozwój infrastruktury i usług dla zrównoważonego rozwoju oraz jest spójny z jego celem operacyjnym III.1 Ochrona środowiska i zrównoważone wykorzystanie zasobów środowiska. Priorytet II Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. Przedmiotowy projekt spełnia te zapisy, ponieważ poprawi infrastrukturę ochrony środowiska i wykorzysta lokalne zasoby naturalne gminy na rzecz ochrony środowiska i jego zrównoważonego rozwoju na tle całego Subregionu oraz województwa. Projekt RPO WSL 2014-2020 wersja 5.1 z dnia 10.04.2014 Oś Priorytetowa: VI Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów, w zakresie priorytetu inwestycyjnego 6.4: ochrona i przywrócenie różnorodności biologicznej, ochrona i rekultywacja gleby oraz wspieranie usług ekosystemowych, także poprzez program Natura 2000 i zieloną infrastrukturę. Gmina niniejszym projektem planuje efektywnie wykorzystać swoje naturalne zasoby i chronić środowisko w obrębie objętym projektem z właściwym dostosowaniem się do wytycznych tego RPO WSL. Projekt Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych RPO WSL 2014-2020 w zakresie EFRR w. 2.0 Oś Priorytetowa: IV Ochrona środowiska i efektywne wykorzystanie zasobów. Działanie 5.4 Ochrona różnorodności biologicznej. Niniejszy projekt w swoich założeniach realizować będzie przedsięwzięcia oparte na wytycznych programowych wskazanego URPO, ponieważ zakłada ochronę bioróżnorodności w obszarze objętym projektem i odnosi się w swoich efektach do celów tej części działań RPO WSL. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Społeczno-Gospodarczego Powiatu Żywieckiego na lata 2006-2020 (aktualizacja 2013) P I Trwały rozwój gospodarczy w powiecie; C I.2 Rozwój usług turystycznych; C I.2 Rozwój usług turystycznych; Z I.21.4 Wykorzystanie na cele rekreacyjno zdrowotne zasobów naturalnych, w tym solanek; C I.3 Zachowanie przestrzennych walorów powiatu; C I.6 Uatrakcyjnienie wizerunku powiatu i stworzenie warunków do inwestowania; Z I.61.3 Promocja przedsięwzięć ekologicznych. P IV Eliminacja zagrożeń środowiskowych i racjonalizacja ochrony środowiska; C IV.1 Podniesienie świadomości ekologicznej mieszkańców; C IV.3 Zachowanie terenów cennych pod względem przyrodniczym; Z IV.31.1 Organizacja ochrony różnorodności biologicznej przyrody; Z IV.31.2 Organizacja ochrony wód na terenie powiatu; Z IV.31.3 Organizacja ochrony istniejącej bioróżnorodności zbiorowisk leśnych i nieleśnych. C IV.4 Właściwe kształtowanie istniejących walorów środowiskowych; O IV.41 Racjonalna gospodarki zasobami środowiska. 17
Wykazane cele będą realizowane w niniejszym projekcie, ponieważ zaplanowane działania w zakresie: stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym i stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji rodzinnej są komplementarne do tych zapisów i kierunku rozwoju regionu. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Milówka na lata 2010-2016 (aktualizacja) OPK.2 Kształtowanie terenów zieleni urządzonej i nieurządzonej; rozszerzenie oferty rekreacyjno-turystycznej Gminy; aktywna edukacja ekologiczna. Niniejszy projekt spełnia założenia lokalnego POŚ ze względu na zaplanowane działania w zakresie ochrony lokalnej bioróżnorodności środowiska naturalnego. Koncepcja Programową Zagospodarowania Terenów Nad Rzeką Sołą W Milówce (2008) Dokument służy gminie, jako podstawa do wieloletnich już działań w zakresie rozwoju i rewitalizacji przestrzeni nadbrzeżnej Soły. Według wskazań Beneficjenta 1/3 założeń programowych koncepcji została zrealizowana w tym min.: budowa ścieżki rowerowej wzdłuż Soły, budowa amfiteatru czy bazy rekreacyjno-wypoczynkowej. Koncepcja zakłada min: zwiększenie atrakcyjności terenów nad rzeką, poprawę funkcjonalności zagospodarowania oraz udostępnienie ich zarówno mieszkańcom jak i turystom. Wskazany zakres przedmiotowego projektu wiąże się z tą koncepcją i umożliwia etapowe i spójne wdrażanie założonych tam zadań. Polityki horyzontalne Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 - nakłada na państwa członkowskie wdrażające fundusze strukturalne, obowiązek stosowania tzw. polityk horyzontalnych: W Artykule 7 - Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji; W Artykule 8 - Zrównoważony rozwój. Planowane działanie następująco wpływa na poszczególne polityki horyzontalne: Tabela 5 Wpływ projektu na polityki horyzontalne 18
Polityki horyzontalne Zrównoważony rozwój Promowanie równości mężczyzn i kobiet oraz niedyskryminacji Zgodność projektu z politykami Realizacja projektu będzie miała pozytywny wpływ na politykę zrównoważonego rozwoju przede wszystkim poprzez oddziaływanie na ochronę i poprawę jakości środowiska naturalnego. Zgodnie z założeniami zrównoważonego rozwoju, przy korzystaniu z zasobów naturalnych nie należy kierować się jedynie zaspokajaniem własnych potrzeb, ale też brać pod uwagę przyszłe pokolenia i stan otaczającego środowiska. Przedmiotowy projekt spełnia te założenia oraz tej polityki horyzontalnej rozwoju UE, która skupia się także na takich elementach jak: budowanie bardziej konkurencyjnej gospodarki, która będzie korzystać z zasobów w sposób racjonalny i oszczędny. Do infrastruktury powstałej w ramach projektu zapewniony zostanie równy dostęp kobietom i mężczyznom oraz osobom niepełnosprawnym różnych płci, wyznań i religii, rasy i narodowości. W pływ projektu na polityki pozytywny neutralny Źródło: Opracowanie własne na podstawie Rozporządzenia ramowego dla EFSI nr 1303/2013 (Dz. Urz. UE L 347 z 20 grudnia 2013 r.) oraz Projektu RPO WSL 2014-2020 (wersja 5.1) 4. Komplementarność projektu Projekt jest częścią zintegrowanego subregionalnego przedsięwzięcia pn. Rewitalizacja przestrzeni nadbrzeżnych rzek, potoków i zbiorników wodnych Subregionu Południowego, w związku z czym przedsięwzięciami komplementarnymi do niniejszego projektu będą wszystkie działania zaplanowane do realizacji w przedsięwzięciu zintegrowanym. Projekt jest komplementarny z innymi projektami, współfinansowanymi ze środków UE zmierzającymi do optymalnego wykorzystania zasobów naturalnych na obszarze Gminy Milówka. 19
Tabela 6 Komplementarność projektu z innymi działaniami L.p. 1. 2. 3. Nazwa projektu Budowa bazy rekreacyjno wypoczynkowej w pobliżu rzeki Soły w Milówce Polepszenie dostępności komunikacyjnej na pograniczu polsko - słowackim Wzrost atrakcyjności turystycznej Gminy Milówka poprzez budowę amfiteatru na cele imprez sportowo - kulturalnych Podmiot realizujący Gmina Milówka Gmina Milówka Gmina Milówka Źródło finansowania RPO WSL 2007-2013 Środki własne PWT PL-SK Środki własne PROW Środki własne Wartość brutto w PLN Stan realizacji przedsięwzięcia 1 444 477,93 zrealizowane 440 578,83 EURO Brak danych Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z ankiety dla beneficjentów projektu. zrealizowane zrealizowane 5. Analiza instytucjonalna 5.1. Beneficjenci projektu Beneficjentem będzie jednostka samorządu terytorialnego Gmina Milówka. Podstawę prawną w tym względzie określa ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142 poz. 1591 z późn. zm.). Gmina Milówka jest podstawową jednostką samorządu terytorialnego, powołaną do organizacji życia publicznego na swoim terytorium. W ramach gminy działają jako jednostki pomocnicze sołectwa, a tj.: Milówka, Kamesznica, Nieledwia, Szare, Laliki. Organem stanowiącym i kontrolnym w Gminie jest Rada Gminy, organem wykonawczym Gminy jest wójt. Aktami prawnymi są uchwały Rady i zarządzenia wójta. Urząd jest jednostką organizacyjną gminy zapewniającą obsługę administracyjną, organizacyjną i techniczną Wójta, oraz Rady i jej organów wewnętrznych. Urząd funkcjonuje na podstawie wewnętrznego podziału organizacyjnego na referaty, biura, Urząd Stanu Cywilnego i samodzielne stanowiska pracy. Beneficjentem pośrednim (ostatecznym) będą mieszkańcy gminy Milówka oraz turyści. Właścicielem wykonanej inwestycji w ramach projektu, będzie Beneficjent Gmina Milówka. 20
5.2. Wykonalność instytucjonalna projektu Beneficjent nie wskazał struktury, stanowisk i zakresu odpowiedzialności poszczególnych osób, które będą brały udział w realizacji projektu. Z uwagi na powyższe, nie jest możliwa pełna ocena przygotowania Beneficjenta do realizacji projektu, w szczególności poprzez ocenę czy Beneficjent posiada zdolność organizacyjną do wdrożenia projektu i jego utrzymania. Jednakże wskazane przez Beneficjenta doświadczenie w zrealizowaniu kilku projektów dofinansowanych ze środków unijnych daje możliwość uznania, iż istnieje potencjał do wdrożenia projektu. 6. Analiza techniczna i technologiczna Analiza stanu aktualnego Projekt obejmuje zagospodarowanie rzeki Soła na odcinku od południowego biegu rzeki na pograniczu miejscowości Milówka i Rajcza do nabrzeża w okolicach ulicy Plażowej i Trakt Cesarski. Obejmuje on swoim zakresem Rzeki Soła i Kameszniczanka. Rzeka Soła to rzeka przepływa kolejno przez: Kotlinę Żywiecką, Beskid Mały i Pogórze Śląskie i jest pierwszym dużym prawobrzeżnym dopływem Wisły. Długość 88,9 km, powierzchnia dorzecza 1,4 tys. km². Rzeka zaczyna się jako połączenie kilku potoków górskich Beskidu Żywieckiego najbardziej wyrazistym miejscem, od którego można mówić o rzece Soła, jest połączenie dwu dużych potoków górskich w sąsiedniej gminie Rajcza. Na odcinku rewitalizowanym rzeka Soła nie podlega szczególnej ochronie prawnej. W obszarze zainteresowania projektu rzeka Soła biegnie w częściowo uregulowanym korycie obudowanym opaską kamienną. Brzegi rzeki Soły i Kameszniczanka zalesione i zadrzewione. W nurcie rzeki Soła zlokalizowane są liczne wypłacenia i łachy żwirów stanowiące miejsca rozrodów ptaków i tarła ryb. Potok Kameszniczanka jest lewym dopływem rzeki Soły biegnący przez miejscowość Kamesznica wpadając do rzeki na wysokości drogi nr S 68. Opis wybranego wariantu technicznego/ technologicznego Projekt obejmuje zagospodarowanie rzeki Soła na odcinku od południowego biegu rzeki na pograniczu miejscowości Milówka i Rajcza do nabrzeża w okolicach ulicy Plażowej i Trakt Cesarski. Przedmiotem projektu będzie utworzenie przestrzeni rekreacyjno wypoczynkowej pomiędzy brzegami rzeki Soły a przebiegająca obok ścieżką rowerową. Ponadto Beneficjent zakłada zagospodarowanie ujścia potoku Kameszniczanka do rzeki Soła. W ramach projektu planowana jest rozbudowa istniejącej ścieżki rowerowej. Planowany obszar zagospodarowania: 7,5ha. Gmina Milówka posiada Koncepcję Programową Zagospodarowania Terenów Nad Rzeką Sołą W Milówce. Koncepcja ta służy gminie jako podstawa do wieloletnich już działań w zakresie rozwoju i rewitalizacji przestrzeni nadbrzeżnej Soły. Według wskazań Beneficjenta 1/3 założeń programowych koncepcji została zrealizowana w tym min.: budowa ścieżki rowerowej wzdłuż Soły, budowa amfiteatru czy bazy rekreacyjno-wypoczynkowej. 21
Wspomniana koncepcja dla rzeki Soły zakładała min: zwiększenie atrakcyjności terenów nad rzeką, poprawę funkcjonalności zagospodarowania oraz udostępnienie ich zarówno mieszkańcom jak i turystom poprzez wprowadzenie form zagospodarowania takich jak: budowę ścieżki pieszo-rowerowej budowę kładki na rzece Soła budowę amfiteatru budowę placów zabaw z uwzględnieniem potrzeb dzieci w różnym wieku, budowę boisk sportowych budowę parku linowego budowę zejść do nurtu rzecznego budowę mini arboretum ogrodu pokazowego budowę miejsc do imprez sezonowych przy szkole (w powiązaniu ze szkołą), budowę ścieżka przyrodniczo-edukacyjna, budowę ścieżki zdrowia z terenowymi przyrządami do ćwiczeń gimnastycznych, utworzenie miejsca do grillowania, utworzenie miejsc dla organizacji festynów, utworzenie miejsce do kontemplacji i relaksu, z którego podziwiać można będzie piękno krajobrazu, montaż urządzeń sportowych w pobliżu istniejącego stadionu w centrum, budowę dojazdów i miejsc postojowych montaż toalety sezonowych. a) Podstawowe założenia projektowe: Dla budowy ścieżki pieszo rowerowej, proponuje się nawierzchnie szutrowo żwirową lub przy użyciu wodno-przepuszczalnych materiałów. Zaprojektowanie ścieżki tak aby zarówno jej przebieg, jak i użyte materiały w jak najmniejszym stopniu ingerowały w środowisko. Zaprojektowanie prac, żeby w maksymalnym stopniu uniknąć wycinki drzew. Kładkę na rzece Soła wykonać jako jednoprzęsłową z maksymalnym odsunięciem przyczółków kładki od nurtu rzeki z uwagi konieczność utrzymania koryta anastomozowanego. Oświetlenie terenów nadrzecznych z wyłączeniem refugiów i enklaw przyrodniczych - Stosować oświetlenie hybrydowe połączenie energii słonecznej i turbin wiatrowych w celu eliminacji budowy sieci kablowej ziemnej lub napowietrznej. W wypadku wykonania oświetlenia obiektów - stosować wyłącznie oprawy lamp z ULOR=0, o zerowej emisji do górnej półsfery. Maksimum emisji musi przypadać na światło żółte i zielone (długości fali w zakresie 520-600nm) o widmie ciągłym; Zaleca się zastosować zasilanie fotowoltaiczne, w przypadku konieczności budowy sieci oświetleniowej. Unikać wycinki drzew dla potrzeb budowy miejsc odpoczynku i zlokalizowania małej architektury. Rekomenduje się terenu otwarte, niezadrzewione. Na pozostałym obszarze nie zadrzewionym zaleca się dokonanie zadrzewień. W wypadku nasadzeń - sadzić rośliny rodzimych gatunków, lokalnego pochodzenia, siedliskowo dopasowane do terenu. Zaleca się odtwarzanie i ochronę łęgu, 22
Należy do absolutnego minimum zredukować umacnianie brzegów. Ewentualne umocnienia realizować tylko w miejscach, gdzie w bezpośredni sposób zagrożona jest infrastruktura techniczna. Należy umocnienia maksymalnie odsunąć od nurtu, aby zostawić rzece miejsce na anastomozowanie. Mocniejsze wyeksponowanie eko-edukacyjnej roli tras dydaktyczno-rekreacyjnych, opracowanie zwartej koncepcji wraz z urządzeniami wchodzącymi w interakcję z użytkownikiem ścieżki. Zaprojektowanie prac, tak by nie zmniejszyć dostępności cieku dla zwierząt - zwłaszcza drobnych ssaków i płazów. Znaczący pozytywny wpływ projektu na środowisko można osiągnąć w szczególności poprzez: zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie "hotelu dla owadów" oraz włączenie do projektu usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych - są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt. b) Zalecenia dotyczące prac przygotowawczych i wykonawczych: Nadbrzeża w świetle definicji zawartej w ustawie z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne art. 9 ust 1, pkt 19h są urządzeniem wodnym, na które zgodnie z art. 122, ust. 1pkt 3 jest wymagane opracowanie operatu wodno-prawnego i uzyskanie pozwolenia wodno-prawnego. Dla potrzeb budowy miejsc odpoczynku może zaistnieć potrzeba uzyskania dodatkowych uzgodnień z Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej. W przypadku stwierdzenia w drodze uzgodnień z Regionalną Dyrekcją Zarządu Gospodarki Wodnej że teren objęty projektem jest terenem zalewowym, konieczne jest za podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne, zgodnie z art. 88l ust.1a. uzyskanie decyzji zwalniającej od zakazów Dyrektora RZGW o której mowa w art. 88l ust 1 Prawa wodnego Na podstawie Ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo Wodne, zgodnie z art. 88l ust.1a. budowa, przebudowa lub remont drogi rowerowej oraz wyznaczenie szlaku turystycznego pieszego lub rowerowego wymaga zgłoszenia Dyrektorowi Zarządu Gospodarki Wodnej, w przypadku wcześniejszego stwierdzenia w drodze uzgodnień z w/w Instytucją że teren projektu jest terenem zalewowym. Budowa, remont mostów i kładek nad potokiem, w rozumieniu 3 ust 1 Rozporządzenia Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej z dnia 30 maja 2000 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogowe obiekty inżynierskie i ich usytuowanie. (Dz. U. z dnia 3 sierpnia 2000 r.), wymaga uzyskania zgody Dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej oraz Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Katowicach oraz uzyskania pozwolenia wodno-prawnego z uwagi na planowaną zmianę stosunków wodnych. c) Ryzyko projektu: Beneficjent nie posiada pełnej zatwierdzonej decyzją o pozwoleniu na budowę dokumentacji projektowej, stosowanych uzgodnień i pozwoleń na realizację projektu. 23
d) Harmonogram prac przygotowawczych i wykonawczych: Uzyskanie zezwoleń i uzgodnień: od 0 do 200 dnia Ukończenie dokumentacji projektowej: od 200 do 360 dnia Uzyskanie pozwoleń na realizację: od 360do 450 dnia Realizacja prac budowlanych: od 450do 800 dnia Zakładany przez Beneficjenta termin realizacji zadania do dnia 06.2016 jest zagrożony z uwagi na czasochłonność związaną z realizację sporego zakresu zadania oraz złożoności technologicznej zakresu robót. Należy przewidzieć wydłużenie terminu realizacji zadania do 12.2017. W planowanym zakresie projekt jest wykonalny technicznie i technologicznie. W projekcie należy przyjąć sprawdzone rozwiązania, które zagwarantują wysoką jakość, trwałość i funkcjonalność, przy równoczesnej oszczędności kosztów na etapie inwestycji i późniejszej eksploatacji. Ilość środków przewidzianych na realizację zadania pozwoli wyłącznie na wykonanie częściowego zakresu zadania. Całkowity kosztorys przedstawiony przez Beneficjenta dla realizacji całego projektu wg opracowanej koncepcji wynosi: 27 047 390,00zł. Tabela 7 Koszty przygotowania i realizacji projektu L.p. Koszt Kwota netto Vat [23%] Kwota brutto 1. 2. 3. 4. 5. Przygotowanie dokumentacji (studium wykonalności) Wykonanie dokumentacji projektowej i uzyskanie zezwoleń Ekspertyzy, inwentaryzacje przyrodnicze i nadzory Szacunkowa wartość rzeczowej realizacji inwestycji Promocja wraz z kampanią informacyjno-edukacyjną 20 000,00 4 600,00 24 600,00 100 000,00 23 000,00 123 000,00 130 000,00 29 900,00 159 900,00 886 466,00 203 887,18 1 090 353,18 10 000,00 2 300,00 12 300,00 6. Razem: 1 146 466,00 263 687,18 1 410 153,18 Źródło: Opracowanie własne 24
7. Analiza specyficzna dla sektora Elementami specyficznymi w projekcie są: Stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności w obszarze projektowym; Stworzenie miejsca rekreacyjno-edukacyjnego i edukacji ekologicznej. 7.1. Stan aktualny Rzeki Soła i Kameszniczanka na odcinku projektowym płyną częściowo uregulowanym korytem obudowanym opaską kamienną. W miejscu połączenia rzek wykształcił się szeroki kamieniec. Rzeki otaczają zdegradowane łęgi, miejscami teren zurbanizowany przylega do samego brzegu. Teren projektowy, to w znacznej części terasa zalewowa. Teren objęty projektem znajduje się w obszarze występowania elementów specyficznych bioróżnorodnych, które zostały stwierdzone przez ekspertów w analizie środowiskowej i poprzez działania objęte projektem poprawi się występującą bioróżnorodność obszaru. Obszar projektu leży w sąsiedztwie: 1,20 km Obszar Natura 2000 PLH240006 Beskid Żywiecki, 1,25 km Żywiecki Park Krajobrazowy. 7.2. Stan projektowany Przedmiotem projektu jest utworzenie przestrzeni rekreacyjno-wypoczynkowej pomiędzy brzegiem rzeki Soły a przebiegającą obok ścieżką rowerową. Ponadto planowane jest również zagospodarowanie ujścia potoku Kameszniczanka do rzeki Soły. Powyższe działania będą podejmowane z myślą o regulacji nadbrzeży jak również odtworzeniu i ochronie siedlisk przyrodniczych. Ponadto w ramach projektu planowana jest rozbudowa istniejącej ścieżki rowerowej. Poprzez przyjęty zakres projektu możliwe będzie uzyskanie i wyróżnienie elementów specyficznych występujących we wskazanej lokalizacji: Jedynie racjonalne zagospodarowanie miejsca zapobiegnie inwazyjnemu niszczeniu występującej w tym terenie bioróżnorodności i uniemożliwi jego dalszą inwazyjną dewastację. Poprzez przewidziane w projekcie działania jak: podjęcie działań w celu ochrony unikatowych dziko rosnących gatunków roślin. uporządkowanie i zagospodarowanie zielenią nadbrzeży, modernizację i budowę ścieżki pieszo-rowerowej przy brzegu, budowę kładki nad rzeką, budowę obiektów małej architektury, budowę sieci oświetlenia ekologicznego, możliwe jest stworzenie warunków dla poprawy bioróżnorodności. Dalsze pozostawienie terenów objętych projektem na inwazyjne, niezorganizowane i niezaplanowane działania ludzkie, narażą obszar na biologiczną degradację. Znaczący pozytywny wpływ na środowisko mogą mieć następujące działania projektowe dotyczące środowiska naturalnego: odtwarzanie i ochrona łęgu, szczepienie runa łęgu, ochrona ziołorośli. W wypadku nasadzeń należy skorzystać z rodzimych gatunków, dostosowanych do warunków siedliskowych (gatunki łęgowe), lokalnego pochodzenia. Znaczący pozytywny wpływ projektu na środowisko można osiągnąć w szczególności poprzez: zaprojektowanie, utworzenie i utrzymanie "hotelu dla owadów" oraz włączenie do projektu usuwania i niszczenia roślin inwazyjnych - są one jedną z głównych przyczyn zmniejszania się bioróżnorodności w zbiorowiskach roślinnych i wśród zwierząt. 25
Poprzez racjonalne zagospodarowanie terenu, możliwe jest poprawa elementu specyficznego terenu jakim jest stworzenie miejsca aktywnego wypoczynku i edukacji ekologicznej. Podjęcie działań inwestycyjnych polegających na: stworzeniu przestrzeni rekreacyjnej, wykorzystanie budowanej ścieżki zdrowia, zejść do koryta rzecznego w nadbrzeżach rzeki, budowie obiektów małej architektury, budowie obiektów sportowych, przyczyni się do stworzenia w miejscu dotychczas zaniedbanym i niedocenionym przyrodniczo przestrzeni aktywnego wypoczynku i edukacji ekologicznej. Przewiduje się możliwość rekreacyjno-edukacyjnego skorzystania z obiektu poprzez 5 000 rodzin rocznie. Wybudowanie budowę mini arboretum ogrodu pokazowego, ścieżka przyrodniczoedukacyjna oraz dodatkowe umiejscowienie tablic dydaktycznych o tematyce związanej z występującą w rejonie bioróżnorodnością i wartością krajobrazową i historyczno-kulturową przyczyni się do stworzenia miejsca dydaktycznego dla dzieci i celów edukacji rodzinnej. Dodatkowo, umiejscowienie tablic dydaktycznych o tematyce związanej z występującą w rejonie bioróżnorodnością i wartością krajobrazową okolicy przyczyni się do wzmocnienia postaw ekologicznych mieszkańców. 8. Analiza wariantowa Do analizy wariantowości niniejszego przedsięwzięcia przyjęto trzy rozwiązania: Wariant I realizacja zakresu podanego przez Beneficjenta, który przewidywał: budowę ścieżki pieszo-rowerowej budowę kładki na rzece Soła budowę amfiteatru budowę placów zabaw z uwzględnieniem potrzeb dzieci w różnym wieku, budowę boisk sportowych budowę parku linowego budowę zejść do nurtu rzecznego budowę mini arboretum ogrodu pokazowego budowę miejsc do imprez sezonowych przy szkole (w powiązaniu ze szkołą), budowę ścieżka przyrodniczo-edukacyjna, budowę ścieżki zdrowia z terenowymi przyrządami do ćwiczeń gimnastycznych, utworzenie miejsca do grillowania, utworzenie miejsc dla organizacji festynów, utworzenie miejsce do kontemplacji i relaksu, z którego podziwiać można będzie piękno krajobrazu, montaż urządzeń sportowych w pobliżu istniejącego stadionu w centrum, budowę dojazdów i miejsc postojowych montaż toalety sezonowych. Wariant ten został odrzucony w następujących powodów: Przewidziano działania, które w niewystarczającym stopniu poprawiają lokalną bioróżnorodność. 26
Koszt tego wariantu wyniesie ok. 80% wartości ogólnych kosztów podanych w analizie technicznotechnologicznej dział nr 6. Wariant II - realizacja inwestycji w wariancie przyjętym do realizacji i opisanym w rozdziale 6 łącznie z rekomendacjami zawartymi w punkcie a) - podstawowych założeń projektowych, uwzględniających rekomendacje analizy środowiskowej działu nr 9. Wariant III rozszerzenie zakresu zadania. Zakładał on większą realizację zadania: Budowę podestu widokowego w miejscu ujścia potoku Kameszniczanka do rzeki Soła w celu stworzenia miejsca edukacji ekologicznej i eksponowania lokalnej bioróżnorodności i krajobrazu wraz z budową obiektu budynku dla potrzeb edukacji ekologicznej. Wariant ten został odrzucony w następujących powodów: Znacznie zwiększone nakłady inwestycyjne; Istotnie utrudnione i wydłużone uzyskiwanie pozwoleń prawnych na realizację rozszerzonego zakresu projektu; Zwiększone koszty eksploatacyjne. Dodatkowy koszt tego wariantu może zwiększyć koszt o ok. 120%. Mając powyższe na uwadze rekomenduje się przyjąć wariant II. Wariant ten uwzględnia zarówno propozycje Beneficjenta, jak również zaproponowane przez ekspertów działania wzmacniające pozytywny wpływ na środowisko naturalne nieznacznie tylko podnosząc budżet projektu. Wariant ten przedstawia najlepszy stosunek korzyści do ceny. 9. Analiza środowiskowa Analiza środowiskowa projektu wykonana została w oparciu o audyt terenowy, który odbył się w dniu 17.09.2014 roku. Stan aktualny środowiska naturalnego projektu przedstawia się następująco: 1. Rzeki Soła i Kameszniczanka na odcinku projektowym płyną częściowo uregulowanym korytem obudowanym opaską kamienną. W miejscu połączenia rzek wykształcił się szeroki kamieniec. Rzeki otaczają zdegradowane łęgi, miejscami teren zurbanizowany przylega do samego brzegu. Licznie występują rośliny inwazyjne: niecierpek gruczołowaty (Impatiens grandulifera), nawłoć późna (Solidago serotina) i rdestowiec ostrokończysty (Reyonurtia japonica) - miejscami tworząc zwarte płaty. Teren projektowy, to w znacznej części terasa zalewowa. Jest gotowa koncepcja wykonania ścieżki. 2. Obiekty podlegające ochronie na terenie projektowym: a) brak. 3. Obiekty podlegające ochronie w bezpośredniej bliskości terenu projektowego: a) 1,20 km Obszar Natura 2000 PLH240006 Beskid Żywiecki, b) 1,25 km Żywiecki Park Krajobrazowy 27