DETEKTOR DWUTLENKU WĘGLA unitox.co2 I/IR INSTRUKCJA OBSŁUGI KRAKÓW 2008 (Wydanie 1E 16.09.2008)
2
Spis treści : I. Przeznaczenie - str. 4 II.. Podstawowe parametry techniczne - str. 4 III.. Opis płyty czołowej i listwy zaciskowej - str. 5 1. Płyta czołowa - str. 5 2. Listwa zaciskowa - str. 5 IV. Opis funkcjonalny Detektora Dwutlenku Węgla unitox.co2 I - str. 6 1. Zasilanie detektora - str. 6 2. Wyjścia stykowe i napięciowe - str. 7 3. Praca detektora w trybie alarmowym - str. 8 V. Instalacja - str. 9 VI. Eksploatacja - str. 10 1. Kontrola okresowa - str. 10 2. Substancje zakłócające - str. 10 3
I. PRZEZNACZENIE Detektor Dwutlenku węgla unitox.co2 I/IR jest przeznaczony do wykrywania lub pomiaru stężeń dwutlenku węgla (np. w przemyśle przetwórstwa spożywczego, przy kontroli jakości powietrza i w innych obiektach przemysłowych). Jest to samodzielne urządzenie będące połączeniem detektora i centralki, zasilane z sieci ~230V. Posiada rozbudowane układy wyjść (przekaźnikowych i napięciowych) do samodzielnego sterowania innymi urządzeniami i systemami (sterowanie wentylacją, sygnalizatorami optyczno-akustycznymi, dialerami itp.) Detektor unitox.co2 I/IR może współpracować z systemami sterowania wentylacją, sterownikami przemysłowymi i innymi układami automatyki oraz z centralkami alarmowymi (np. EXter4z, Unister 8z, PAG8 itp. ) II. PODSTAWOWE PARAMETRY TECHNICZNE 1. Napięcie zasilania 230 V AC, 50 Hz, pobór mocy maksymalnie 20 W 2. Kontrola zasilania modułu optyczna (zielona dioda LED na płycie czołowej) 3. Temperatura pracy - od - 20 do + 50 o C (zalecana +5 - + 40 o C) 4. Zakres wilgotności względnej : 10-90 %, bez kondensacji pary 5. Sensor czujnik infrared. Metoda pomiarowa oparta o zjawisko tłumienia światła podczerwonego w obecności dwutlenku węgla 6. Czas życia czujnika ok. 5 lat 7. Zakres pomiarowy 0,05... 5 %V/V 8. Rozdzielczość pomiarowa : 0,05%V/V 9. Poziomy progów alarmowych podane w Ateście Kalibracyjnym. Standardowo 3 progi: - I próg 0,5 %V/V - II próg 1,5 %V/V - III próg 3 %V/V 10. Czas reakcji (T90) < 30sek. 11. Wyjścia stykowe (przekaźnikowe) standardowo 2 typu NO lub NC, osobno dla Al1 i Al2, trzecie wyjście przekaźnikowe jako opcja. Wyjścia beznapięciowe, maksymalna obciążalność 4A/230V AC 12. Wyjścia napięciowe 12V DC 2, osobno dla Al1 i Al2, maks. obciążalność 1A (sumaryczna dla obu wyjść) 13. Wyjście RS-485 (protokół Modbus RTU) opcja, wersje /RS-485 14. Wyświetlanie wyniku pomiarowego (wyświetlacz LCD) opcja, wersje /P 15. Sygnalizacja przekroczenia progów alarmowych optyczna (diody LED na płycie czołowej) i akustyczna (sygnalizator wewnętrzny 80 db/m) 16. Pamięć poziomów alarmowych optyczna (diody LED na płycie czołowej). Kasowanie pamięci przyciskiem na płycie czołowej 17. Sygnalizacja stanów awaryjnych uszkodzenie sensora (diody LED na płycie czołowej) 18. Obudowa wysokoudarowy ABS, IP-54, mocowanie 3-punktowe 19. Wymiary (z dławicami) wysokość x szerokość x głębokość : 190 x 166 x 80 mm 20. Waga : 900g 21. Doprowadzenie przewodów: wpusty kablowe: 1 x PG9, 3 x PG13.5 22. Wersje urządzenia: - unitox.co2 I /IR - detektor z czujnikiem infrared - unitox.co2 I /IR/P - detektor z czujnikiem infrared, wyświetlanie wyniku pomiarowego (wyświetlacz LCD) - unitox.co2 I /IR/RS-485 - detektor z czujnikiem infrared, wyjście RS-485 (protokół Modbus RTU) - unitox.co2 I /IR/P/RS-485 - detektor z czujnikiem infrared,, wyświetlanie wyniku pomiarowego (wyświetlacz LCD), wyjście RS-485 (protokół Modbus RTU) 4
III. OPIS PŁYTY CZOŁOWEJ I LISTWY ZACISKOWEJ III.1. Płyta czołowa unitox.co 2 /i DETEKTOR DWUTLENKU WĘGLA CARBON DIOXIDE DETECTOR PRO-SERVICE Sp. z o.o. ALARM 3 ALARM 1 ALARM 2 Dioda LED (czerwona) ALARM 3 Dioda LED (czerwona) ALARM 2 Dioda LED (czerwona) ALARM 1 Dioda LED (zielona) WYJ. 3 Dioda LED (zielona) WYJ. 2 Dioda LED (zielona) WYJ. 1 Przycisk KASOWANIE biuro@pro-service.com.pl www.alarmgaz.com.pl Tel./fax: 12 / 425-90-90 Tel./fax: 12 / 425-90-90 ZASILANIE Dioda LED (zielona) ZASILANIE Rys.1. Płyta czołowa Płyta czołowa Detektora Dwutlenku Węgla unitox.co2 I/IR podzielona jest na dwie zróżnicowane kolorystycznie części. Po lewej stronie znajduje się nazwa produktowa oraz logo producenta wraz z informacjami do ewentualnego kontaktu, prawa strona zawiera opisy i sygnalizację pracy detektora. Występują tam następujące elementy (patrząc od dołu): 1. ZASILANIE dioda LED w kolorze zielonym świeci, gdy detektor jest zasilany napięciem 230V AC, 2. KASOWANIE ALARMU mikroprzycisk służący do wyłączenia wewnętrznego sygnału akustycznego oraz do kasowania pamięci stanów alarmowych 3. WYJ.1, WYJ.2, WYJ.3 zielone diody informujące o uaktywnieniu wyjść przekaźnikowych kolejno dla alarmów poszczególnych progów 4. ALARM 1 żółta dioda LED informuje o przekroczeniu pierwszego progu alarmowego 5. ALARM 2 pomarańczowa dioda LED informuje o przekroczeniu drugiego progu alarmowego 6. ALARM 3 czerwona dioda LED informuje o przekroczeniu trzeciego progu alarmowego 5
III.2. Listwa zaciskowa 1A ON OFF KONFIG CZUJNIKA SWD F100 ZAL 1 2 3 4 WYL OPÓŹ NIENIE CON6 CON7 CON8 CON9 CON10 CON11 1,6A S100 CON1 F101 ZAL WYL Zasilanie NC COM NO ALARM 1 NC COM NO NC COM NO ALARM 2 ALARM 3 WYJŚCIA PRZEKAŹNIKOWE - 12V + - 12V + WY AL1 WY AL2 RS 485 B GND A Rys.2. Listwa zaciskowa Listwa zaciskowa Detektora Dwutlenku Węgla unitox.co2 I/IR ukazana została na rysunku 2. Dostęp do niej uzyskuje się po odkręceniu dwóch wkrętów i zdjęciu osłony poniżej płyty czołowej. Na listwie znajdują się (patrząc od lewej) następujące elementy: 1. Włącznik zasilania 2. Zasilanie dwa zaciski do podłączenia zasilania z sieci energetycznej (230V AC) 3. Wyjścia przekaźnikowe (dwa warianty wysterowań: załączenie po czasie 10 sekund od wystąpienia alarmu, wyłączenie po 10 sekundach, lub załączenie po czasie 20 sekund od wystąpienia alarmu, wyłączenie po 60 sekundach,) - ALARM 1 - trzy zaciski NC, COM, NO, umożliwiające wykorzystywanie przekaźnika jako normalnie otwartego lub normalnie zamkniętego. Wyzwalane z poziomu alarmu 1 - ALARM 2 - trzy zaciski NC, COM, NO, umożliwiające wykorzystywanie przekaźnika jako normalnie otwartego lub normalnie zamkniętego. Wyzwalane z poziomu alarmu 2 - - ALARM 3 - trzy zaciski NC, COM, NO, umożliwiające wykorzystywanie przekaźnika jako normalnie otwartego lub normalnie zamkniętego. Wyzwalane z poziomu alarmu 3 przekaźnik nie jest montowany w wersji standardowej 4. WY AL1 wyjście napięciowe 12V wyzwalane z poziomu alarmu 1 (wysterowane bezzwłocznie po wystąpieniu alarmu) polaryzacja: + z prawej strony 5. WY AL2 wyjście napięciowe 12V wyzwalane z poziomu alarmu 2 (wysterowane bezzwłocznie po wystąpieniu alarmu) polaryzacja: + z prawej strony 6. RS485 (B, GND, A) - wyjście RS-485 (z protokołem Modbus RTU) nie wykorzystywane w wersji standardowej urządzenia Ponadto dla Użytkownika dostępne są również: 7. Zestaw czterech mikrowyłączników OPÓŹNIENIE WYJ. PRZEKAŹNIKOWYCH, umożliwiających konfigurację opóźnień wyjść przekaźnikowych oraz wyłączenie pamięci alarmów urządzenia: - opóźnienie załączania; pozycja. WYL 10 sekund, pozycja ZAL 20 sekund) - opóźnienie wyłączania; pozycja WYL 10 sekund, pozycja ZAL 60 sekund) - SWD.1 konfiguracja opóźnień przekaźnika P1 - SWD.2 konfiguracja opóźnień przekaźnika P2 - SWD.3 konfiguracja opóźnień przekaźnika P3 - SWD.4 wyłączenie pamięci alarmów (pozycja WYL pamięć aktywna, pozycja ZAL brak pamięci alarmów) Fabrycznie wszystkie mikrowyłączniki ustawiane są w pozycji WYL. 8. Bezpieczniki: zasilania sieciowego (F100, zlokalizowany nad wyłącznikiem zasilania) oraz zabezpieczenie wyjść napięciowych (F101, zlokalizowany z prawej strony zacisków RS485) w przypadku konieczności wymiany należy użyć bezpieczników o identycznych parametrach jak zamontowane fabrycznie. 6
IV. OPIS FUNKCJONALNY DETEKTORA unitox.co2 I/IR IV.1. Zasilanie Detektora Dwutlenku Węgla unitox.co2 I/IR Detektor Dwutlenku Węgla unitox.co2 I/IR standardowo jest przystosowany do zasilania z sieci energetycznej ~230V. Maksymalny pobór mocy (przy wysterowaniu wyjść napięciowych) 20W. Do podłączenia zasilania sieciowego służy złącze śrubowe opisane Zasilanie. Połączenie należy realizować kablem dwużyłowym o przekrojach od 2x 0,75mm 2 do 2x 2,5mm 2 (zalecane 2x 1,0mm 2 ). Zasilanie urządzenia z sieci 230V sygnalizuje zielona dioda LED ZASILANIE. Po załączeniu zasilania detektor przez 30 sekund pracuje w trybie wygrzewania sensora. Jest to odzwierciedlone jednoczesnym pulsowaniem zielonych diod WYJ.1, WYJ.2 i WYJ.3 przez cały okres wygrzewania. Podczas wygrzewania detektora wyjścia napięciowe i przekaźnikowe są nieaktywne. Po 30 sekundach detektor przechodzi w stan normalnej pracy. IV.2. Wyjścia stykowe i napięciowe Detektor Dwutlenku Węgla unitox.co2 I/IR posiada trzy wyjścia przekaźnikowe: - ALARM 1 - trzy zaciski NC, COM, NO, umożliwiające wykorzystywanie przekaźnika jako normalnie otwartego lub normalnie zamkniętego. Wyzwalane z poziomu alarmu 1 - ALARM 2 - trzy zaciski NC, COM, NO, umożliwiające wykorzystywanie przekaźnika jako normalnie otwartego lub normalnie zamkniętego. Wyzwalane z poziomu alarmu 2 - ALARM 3 - trzy zaciski NC, COM, NO, umożliwiające wykorzystywanie przekaźnika jako normalnie otwartego lub normalnie zamkniętego. Wyzwalane z poziomu alarmu 3 przekaźnik nie jest montowany w wersji standardowej Maksymalne obciążenie styków przekaźników 4A/230V AC. unitox CO2/i P1 P2 P3 NC COM NO ALARM 1 NC COM NO ALARM 2 NC COM NO ALARM 3 Rys.4. Schemat wyjść stykowych (przekaźnikowych ) detektora unitox.co2 I/IR Typowe zastosowania wyjść przekaźnikowych w systemach detekcji : - sterowanie systemami wentylacji - sterowanie lampami ostrzegawczymi 230V AC - przekazywanie informacji o stanach alarmowych do urządzeń kontrolnych, itd Detektor unitox.co2 I/IR jest wyposażony w dwa wyjścia napięciowe (tranzystorowe) opisane jako : - WY AL1 załączane bezzwłocznie po przekroczeniu I progu alarmowego - WY AL2 załączane bezzwłocznie po przekroczeniu II progu alarmowego Wyjścia posiadają zaciski: - + plus 12V (napięcie niestabilizowane) - - minus tranzystor typu MOSFET jest załączany (wyjście praktycznie zwarte do minusa zasilania. Maksymalne obciążenie wyjść napięciowych wynosi 1A (suma obciążeń obydwu wyjść). Typowe zastosowanie wyjść napięciowych to sterowanie sygnalizatorami optyczno-akustycznymi zasilanymi napięciem 12V (rys.5.). 7
unitox CO2/i - WY AL1 12V + - WY AL2 12V + - + OP - + AK SOA-11 Sygnalizator optyczno-akustyczny Rys.5. Podłączenie sygnalizatora optyczno-akustycznego SOA-11 do detektora unitox.co2 I/IR IV.3. Praca detektora w trybie alarmowym Podczas pracy Detektora Dwutlenku Węgla unitox.co2 I/IR w atmosferze, gdzie zawartość dwutlenku węgla nie przekracza wartości pierwszego progu alarmowego, na płycie czołowej świeci tylko dioda LED ZASILANIE. 1. Zmiana zawartości CO2 w otoczeniu detektora powyżej nastaw pierwszego progu alarmowego powoduje: - zapalenie się żółtej LED ALARM 1 - wysterowanie wyjścia napięciowego WY AL1 - pulsacyjne wysterowanie wewnętrznego sygnalizatora akustycznego (sygnał przerywany) - po okresie czasu zdefiniowanym mikrowyłącznikiem SWD.1 (punkt III.2.7 instrukcji) zostanie załączone wyjście przekaźnikowe ALARM 1 2. Zmiana zawartości CO2 w otoczeniu detektora powyżej nastaw drugiego progu alarmowego powoduje: - zapalenie się pomarańczowej LED ALARM 2 - wysterowanie wyjścia napięciowego WY AL2 - stałe wysterowanie wewnętrznego sygnalizatora akustycznego (sygnał ciągły) - po okresie czasu zdefiniowanym mikrowyłącznikiem SWD.2 (punkt III.2.7 instrukcji) zostanie załączone wyjście przekaźnikowe ALARM 2 3. Zmiana zawartości CO2 w otoczeniu detektora powyżej nastaw trzeciego progu alarmowego utrzymuje stan detektora jak przy alarmie drugiego progu oraz: - zapalenie się czerwonej LED ALARM 3 - w przypadku wersji specjalnej urządzenia (w standardzie nie występuje) po okresie czasu zdefiniowanym mikrowyłącznikiem SWD.3 (punkt III.2.7 instrukcji) zostanie załączone wyjście przekaźnikowe ALARM 3 Wewnętrzny sygnał akustyczny detektora unitox.co2 I/IR można wyłączyć przez minimum jednosekundowe naciśniecie przycisku KASOWANIE. Po pojawieniu się kolejnego alarmu sygnał zostaje ponownie aktywowany. Po obniżeniu stężenia tlenku węgla poniżej progów alarmowych detektor automatycznie wraca do trybu czuwania dezaktywując wyjścia napięciowe i stykowe z uwzględnieniem zadanych opóźnień czasowych (punkt III.2.7 instrukcji). 8
Dodatkowo na płycie czołowej pulsują diody LED (ALARM 1, ALARM 2, ALARM 3) w zależności od tego, który próg alarmowy był przekroczony. Uwaga : Jednoczesne, szybkie pulsowanie diod LED alarmowych i wyjściowych (ALARM 1, ALARM 2, ALARM 3, WYJ.1, WYJ.2, WYJ.3) oznacza uszkodzenie czujnika i konieczność naprawy urządzenia przez serwis Producenta. V. INSTALACJA Detektor unitox.co2/ir/i należy montować na wysokości około 30 cm od podłoża. Ilość i rozmieszczenie detektorów zależą od warunków w danym obiekcie są wyznaczane przez uprawnionych projektantów i/lub odpowiednie służby (np. ratownictwa chemicznego) Zaleca się montowanie detektorów w pozycji pionowej. Detektory należy montować z dala od otworów okiennych i wentylacyjnych, unikając miejsc nasłonecznionych lub narażonych na działanie silnych pól elektromagnetycznych oraz pary wodnej, wody i innych cieczy, gazów spalinowych a także zapylenia. Do podłączenia zasilania sieciowego służy złącze śrubowe opisane Zasilanie. Połączenie należy realizować kablem dwużyłowym o przekrojach od 2x 0,75mm 2 do 2x 2,5mm 2 (zalecane 2x 1,0mm 2 ). Po podłączeniu przewodów zasilających i wyjściowych przyłączyć napięcie zasilania i załączyć detektor. Po załączeniu powinny pulsować zielone diody WYJ.1, WYJ.2 i WYJ.3. Po czasie 30 sekund diody przestają świecić i urządzenie przechodzi do stanu normalnej pracy (na płycie czołowej świeci tylko dioda LED ZASILANIE ). Po zakończeniu instalacji należy dokonać sprawdzenia prawidłowości pracy systemu detekcji gazu. Sprawdzenie to polega na podaniu niewielkiej ilości dwutlenku węgla o stężeniu większym niż stężenia alarmowe (ale nie przekraczające zakresu pomiarowego czujnika), na wlot sensora. Taka próba gazowa powinna spowodować pojawienie się sygnalizacji stanu alarmowego z uaktywnieniem wyjść sterowniczych przekaźnikowych i napięciowych wraz z ewentualnym zadziałaniem urządzeń wykonawczych (zewnętrzna sygnalizacja, wentylacja itp.) o ile są włączone do systemu 9
VI. EKSPLOATACJA UWAGA : DETEKTOR NIE PODŁĄCZONY DO ZASILANIA PRZEZ CZAS DŁUŻSZY NIŻ 6 MIESIĘCY TRACI WAŻNOŚĆ ATESTU KALIBRACYJNEGO I WYMAGA PONOWNEJ KALIBRACJI VI.1. Kontrola okresowa Detektor w momencie dostawy Użytkownikowi posiada Atest Kalibracyjny, określający datę atestacji, medium, na które został skalibrowany, jednostkę miary oraz wartości stężeń progowych dla ustawionych progów alarmowych. Czas ważności atestu podany jest w Ateście Kalibracyjnym. Po tym okresie detektor należy poddać kontroli i ewentualnej korekcie nastaw progów alarmowych przy użyciu atestowanych gazów kalibracyjnych. Po kontroli, która przyniesie wynik pozytywny, zaświadczenie atestacyjne zostanie przedłużone. Czas, o który można przedłużyć zaświadczenie atestacyjne określa jednostka atestacyjna w oparciu o wyniki prób i z uwzględnieniem warunków pracy urządzenia. ATESTACJĘ WYKONYWAĆ MOŻE JEDYNIE PRODUCENT LUB UPOWAŻNIONA PRZEZ NIEGO JEDNOSTKA SERWISOWA. Producent nie bierze odpowiedzialności za nieprawidłowości w pracy głowicy gazometrycznej nie posiadającej ważnego atestu kalibracyjnego VI.2. Substancje zakłócające Detektory z czujnikami infrared posiadają bardzo dobrą selektywność (odporność na gazy i opary zakłócające). Tym niemniej istnieją czynniki mogące zakłócić lub uniemożliwić prawidłową pracę oraz skrócić czas życia detektora. Są to : - temperatura powyżej 50 o C - wilgotność powyżej 90% (zwłaszcza kondesacja pary wodnej powoduje duże zakłócenia pracy) - opary substancji żrących (możliwość zniszczenia czujnika) - duże stężenia oparów ciężkich węglowodorów (opary paliw, alkoholi, rozpuszczalników itp.) - duże pola elektromagnetyczne 10