ZINTEGROWANY WIELOLETNI PLAN KONTROLI DLA POLSKI WARSZAWA, 2009-1 -
RAPORT AKCEPTUJĄ: Lp. Nazwisko i imię Funkcja Podpis i data 1. Pan Janusz Związek Główny Lekarz Weterynarii 2. Pan Andrzej Wojtyła Główny Inspektor Sanitarny 3. Pan Tadeusz Kłos Główny Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa 4. Pan Stanisław Kowalczyk Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych 5. Pani Małgorzata Krasnodębska-Tomkiel Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - 2 -
SPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. KONTROLE URZĘDOWE PRZEPROWADZANE ZGODNIE Z PLANEM W 2008 R.... 7 1.1. INSPEKCJA WETERYNARYJNA (IW)... 7 1.1.1. Higiena produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego... 7 1.1.2. Prawo paszowe... 10 1.1.3. Systemy kontroli i procedury dotyczące ochrony zdrowia zwierząt i zwalczania chorób zakaźnych zwierząt... 14 1.1.4. Plany awaryjne na wypadek sytuacji wyjątkowych... 16 1.1.5. Nadzór nad identyfikacją i rejestracją zwierząt (IRZ)... 17 1.1.6. Kontrole prowadzone przez Inspekcję Weterynaryjną w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie zwierząt... 22 1.1.7. Systemy kontroli i procedury dotyczące weterynaryjnej kontroli granicznej 27 1.2. PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA... 40 1.2.1. Bezpieczeństwo i higiena żywności... 40 1.3. PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA... 50 1.3.1. Obrót, konfekcjonowanie i stosowanie środków ochrony roślin... 51 1.3.2. Sektor zdrowia roślin... 57 1.4. INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO - SPOŻYWCZYCH... 58 1.4.1. Kontrola jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych... 58 1.5. INSPEKCJA HANDLOWA (IH)... 60 1.5.1. Kontrola jakości handlowej żywności w obrocie... 60 ROZDZIAŁ 2. OGÓLNA ZGODNOŚĆ Z PRZEPISAMI W PRZYPADKU PRZEDSIĘBIORCÓW I PRODUKTÓW... 63 2.1. INSPEKCJA WETERYNARYJNA... 63 2.1.1. Higiena produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego... 63 2.1.2. Sektor prawa paszowego... 81 2.1.3. Weterynaryjna kontrola graniczna... 89-3 -
2.2. PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA... 91 2.2.1. Bezpieczeństwo i higiena żywności... 91 2.3. PAŃSTWOWA INSPEKCJA OCHRONY ROŚLIN I NASIENNICTWA... 125 2.3.1. Obrót i stosowanie środków ochrony roślin... 125 2.3.2. Sektor zdrowia roślin... 144 2.4 INSPEKCJA JAKOŚCI HANDLOWEJ ARTYKUŁÓW ROLNO-SPOŻYWCZYCH... 147 2.4.1. Jakość handlowa artykułów rolno-spożywczych... 147 2.5. INSPEKCJA HANDLOWA... 171 ROZDZIAŁ 3. AUDYTY PRZEPROWADZANE ZGODNIE Z ART. 4 UST. 6 ROZPORZĄDZENIA (WE) NR 882/2004... 180 3.1. INSPEKCJA WETERYNARYJNA... 180 3.2. AUDYTY WEWNĘTRZNE PRZEPROWADZANE PRZEZ ORGANY PAŃSTWOWEJ INSPEKCJI SANITARNEJ... 180 ROZDZIAŁ 4. DZIAŁANIA MAJĄCE NA CELU ZAPEWNIENIE SKUTECZNEGO DZIAŁANIA SŁUŻB KONTROLI URZĘDOWYCH... 184 4.1. DZIAŁANIA SZKOLENIOWE... 184 4.1.1. Inspekcja Weterynaryjna... 184 4.1.2. Państwowa Inspekcja Sanitarna... 189 4.1.3. Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa... 195 4.1.4 Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych... 195 4.1.5. Inspekcja Handlowa... 199 4.2. ZMIANY W ORGANIZACJI LUB ZARZĄDZIE URZĘDÓW WŁAŚCIWYCH... 199 4.2.1. Inspekcja Weterynaryjna... 199 4.2.2. Inspekcja Handlowa... 200 4.3. NOWE USTAWODAWSTWO... 202 4.3.1 Inspekcja Weterynaryjna... 202 4.4. KONTROLE WEWNĘTRZNE... 205 4.4.1. Inspekcja Weterynaryjna... 205 4.4.1.1. Kontrole przeprowadzane przez Biuro Kontroli GIW... 205 4.4.1.2. Kontrole Granicznych i Powiatowych Lekarzy Weterynarii prowadzone - 4 -
przez Biuro ds. Granic GIW... 216 4.4.2. Państwowa Inspekcja Sanitarna... 218 4.4.3. Państwowa Inspekcja ochrony Roślin i Nasiennictwa... 224 4.4.4. Kontrole wewnętrzne Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno Spożywczych... 226 4.4.5. Inspekcja Handlowa kontrole wewnętrzne... 227 4.5. SYSTEMY WEWNĘTRZNE (PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA)... 227 ROZDZIAŁ 5. PODSUMOWANIE OGÓLNEJ SKUTECZNOŚCI SYSTEMU KONTROLI URZĘDOWYCH W POLSCE... 229 SPIS TABEL... 235-5 -
WSTĘP W raporcie przedstawiono zbiorcze dane uzyskane od organów sprawujących urzędową kontrolę środków spożywczych w Polsce. Kluczową rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa żywności i sprawowaniu urzędowej kontroli odgrywają 2 Inspekcje: Państwowa Inspekcja Sanitarna i Inspekcja Weterynaryjna. Dodatkowo uwzględniono dane z pozostałych Inspekcji działających w wąskich precyzyjnie określonych obszarach tj. Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno- Spożywczych, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Ww. raport sporządzono w oparciu o Decyzję Komisji 2008/654/WE z dnia 24 lipca 2008 r. w sprawie wytycznych dla pomocy państwom członkowskim w sporządzaniu rocznego sprawozdania dotyczącego zintegrowanego wieloletniego krajowego planu kontroli, przewidzianego w rozporządzeniu (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady. Niezależnie od ww. raportu do Komisji Europejskiej przesłano w stosownych terminach inne szczegółowe raporty dot. urzędowej kontroli. Do sporządzenia ww. raportu wykorzystano dane uzyskane od poszczególnych organów urzędowej kontroli za 2008 r., oficjalne formularze statystyczne (druki MZ-48 Sprawozdanie z działalności w zakresie higieny żywności, żywienia i przedmiotów użytku dział 1, druk GUS RRW-5 Sprawozdanie z działalności i stanu sanitarnego obiektów w zakresie higieny artykułów żywnościowych pochodzenia zwierzęcego ), dane z realizacji planów pobierania próbek i badania żywności, a także planów kontroli podmiotów prowadzących produkcję i obrót żywnością. - 6 -
Rozdział 1. Kontrole urzędowe przeprowadzane zgodnie z Planem w 2008 r. 1.1. Inspekcja Weterynaryjna (IW) 1.1.1. Higiena produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego Plany kontrolne Organy Inspekcji Weterynaryjnej odgrywają podstawową rolę w zakresie nadzoru nad bezpieczeństwem produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Inspekcja Weterynaryjna sprawuje nadzór nad pozyskiwaniem, chowem, wytwarzaniem, oczyszczaniem, ubojem, rozbiorem, przetwarzaniem, pakowaniem, przepakowywaniem, przechowywaniem oraz transportem produktów spożywczych pochodzenia zwierzęcego. Kontrole urzędowe podmiotów prowadzących ww. działalności są planowane i przeprowadzane przez organy IW szczebla powiatowego. W 2008 roku kontrole urzędowe planowane były przez powiatowych lekarzy weterynarii (PLW) w oparciu o Instrukcję Głównego Lekarza Weterynarii (GLW) Nr GIWhig 500-11/07 z dnia 14 sierpnia 2007 r. w sprawie określenia na podstawie analizy ryzyka częstotliwości kontroli podmiotów sektora spożywczego objętych urzędowym nadzorem IW, która wdraża postanowienia art. 3 ust. 1 rozporządzenia (WE) nr 882/2004. Ponadto w 2008 r. Inspekcja Weterynaryjna realizowała również szczegółowe programy kontroli przewidziane na mocy następujących przepisów prawa wspólnotowego: dyrektywy Rady 96/23/WE z dnia 29 kwietnia 1996r. w sprawie środków monitorowania niektórych substancji i ich pozostałości u żywych zwierząt i w produktach pochodzenia zwierzęcego (Dz. Urz. WE L 125, z 23.05.1996 z późn. zm.), zalecenia Komisji 2006/794/WE z dnia 16 listopada 2006r. w sprawie monitorowania poziomu tła dioksyn, dioksynopochodnych PCB i niedioksynopochodnych PCB w środkach spożywczych (Dz. Urz. WE L 322, z 22.11.2006). - 7 -
Liczba kontroli planowanych Zgodnie z informacjami przekazanymi przez powiatowych lekarzy weterynarii w 2008 r. zaplanowano 102976 kontroli (kompleksowych lub wycinkowych) podmiotów sektora spożywczego, z czego zrealizowano 98695 kontroli. Należy wyjaśnić, że ww. kontrole nie obejmują kontroli stałych w zakładach prowadzących ubój zwierząt rzeźnych lub rozbiór i przetwórstwo mięsa zwierząt łownych w trakcie trwania procesów produkcyjnych. Realizacja specyficznych programów przewidzianych prawem wspólnotowym: A. Krajowy program monitoringu obecności substancji niedozwolonych oraz pozostałości chemicznych, biologicznych i produktów leczniczych u zwierząt i w żywności pochodzenia zwierzęcego (ang. NRCP National Residue Control Plan); W 2008 roku w ramach programu pobrano do badań ogółem 29 717 próbek (obejmujących program target i suspect ). Materiał do badań, zgodnie z planem był pobierany w gospodarstwach i rzeźniach. Obejmował również produkty pochodzenia zwierzęcego pochodzące z krajów trzecich lub innych krajów członkowskich. Szczegółowe wyniki z realizacji programu wraz z planem monitoringu na rok 2008 zostały przekazane Komisji Europejskiej - za pośrednictwem Krajowego Laboratorium Referencyjnego PIWet- PIB w Puławach, przy użyciu bazy danych Sanco Residue, co zostało potwierdzone 31 marca 2009 r. B. Krajowy program monitoringu PCDD, PCDF i dioksynopodobnych polichlorowanych bifenyli (dl-pcb) w produktach pochodzenia zwierzęcego. Badania w ramach programu wykonano w Zakładzie Radiobiologii PIW-PIB w Puławach. Materiał do badań stanowiły próbki produktów pochodzenia zwierzęcego nadsyłane z terenu kraju do grudnia 2008r. Próbki pobrane zostały przez pracowników IW, zgodnie z Instrukcją GLW Nr GIWhig-500-10/07z dnia13 grudnia 2007 r. dotyczącą sposobu i zakresu realizacji ww. programu oraz wytycznymi dotyczącymi liczby próbek do pobrania na terenie każdego województwa. Do badań przesłano 102 próbki produktów pochodzenia zwierzęcego, w tym: 27 próbek ryb bałtyckich (9 łososia, 9 szprota, 9 śledzia), - 8 -
10 próbek ryb słodkowodnych (5 karpia, 5 pstrąga), 18 próbek mleka (3 próbki mleka koziego, 15 krowiego), 21 próbek mięsa (6 bydła, 6 świń, 3 owiec, 6 drobiu), 3 próbki mięsa zwierząt łownych 23próbki jaj (15 kurzych, 4 przepiórcze, 2 kacze, 2gęsie). Dodatkowo, w trakcie realizacji programu, po analizie wyników za rok 2007 zdecydowano o dwukrotnym zwiększeniu (o 9) liczby próbek pobieranych z łososia bałtyckiego. Oznaczenia zawartości 29 kongenerów PCDD/PCDF i dl-pcb wykonano metodą zgodną z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 1883/2006. Przyczyny braku realizacji kontroli planowych Głównymi przyczynami niezrealizowania założeń kontrolnych było: Zaprzestanie lub zawieszenie prowadzenia działalności przez podmioty, Niewystarczające zasoby kadrowe, Konieczność wykonania kontroli nieplanowanych, Konieczność wykonywania dodatkowych zadań. Kontrole pozaplanowe Poza kontrolami urzędowymi przeprowadzonymi zgodnie z planem PLW wykonali 16704 kontroli nieplanowanych. Kontrole problemowe podmiotów sektora spożywczego zlecone poza planem przez GLW dotyczyły kontroli mięsa drobiowego wprowadzanego na rynek polski w ramach handlu. Dodatkowo można wymienić następujące przyczyny przeprowadzenia kontroli nieplanowanych: powiadomienia RASFF, skargi, doniesienia prasowe o nieprawidłowościach, - 9 -
informacje o nieprawidłowościach przekazywane przez inne Inspekcje i instytucje publiczne, nadawanie/rozszerzenie uprawnień eksportowych na rynki krajów trzecich, postępowania wyjaśniające związane z wynikami badań wykonywanych w ramach programu monitoringu pozostałości, powiadomienia o niezgodności z kryteriami mikrobiologicznymi, rozpatrywanie wniosków o zatwierdzenie, rejestrację zakładów. 1.1.2. Prawo paszowe Plany kontrolne Częstotliwość urzędowych kontroli podmiotów działających w sektorze pasz określa Roczny Plan Urzędowej Kontroli Pasz. W 2008 roku Główny Lekarz Weterynarii zalecał przeprowadzenie kontroli przedsiębiorstw zgodnie z następującymi wytycznymi: w jakim zakresie zrealizowano założenia w zakresie częstotliwości lub intensywności oraz charakteru kontroli urzędowych ustalone w krajowym planie kontroli. W obecnie obowiązujących krajowych przepisach prawnych prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania jak i wprowadzania do obrotu pasz wymaga rejestracji lub zatwierdzenia wydanego przez właściwego Powiatowego Lekarza Weterynarii. Ewidencję tych podmiotów prowadzi Główny Lekarz Weterynarii i przekazuje Ministrowi Rolnictwa i Rozwoju Wsi, który na podstawie art. 39 ust. 2 ustawy z dnia 22 lipca 2006 roku o paszach (Dz.U. Nr 144, poz. 1045) ogłasza przedmiotowy wykaz w drodze obwieszczenia w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski. - 10 -
Tabela 1. Zatwierdzeni / zarejestrowani producenci i przedsiębiorstwa handlowe Producenci mieszanek paszowych dla zwierząt gospodarskich Produkcja roczna w tonach Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Liczba kontroli Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 2-4 kontroli w roku. Producenci dodatków paszowych - zatwierdzeni - zarejestrowani Producenci premiksów - zatwierdzeni - zarejestrowani Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 2-4 kontroli w roku Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku, w przypadku podwyższonego ryzyka w produkcji zwiększyć częstotliwość o 2-4 kontroli w roku Rolnicy stosujący pasze i produkujące pasze na potrzeby własne J.w. kontrola w zakresie pasz może być łączona z innymi czynnościami urzędowymi 2 % liczby gospodarstw w roku. Ustala WIW/PIW biorąc pod uwagę: stwierdzane czynniki zagrożeń i dane uzyskane w analizie ryzyka Przedsiębiorstwa zatwierdzone handlowe Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się minimum 4 x do roku Przedsiębiorstwa zarejestrowane handlowe Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka. Zaleca się 50% liczby przedsiębiorstw w roku Wytwórnie pasz leczniczych Dystrybutorzy pasz leczniczych Wytwórcy karmy dla zwierząt domowych Inne podmioty wytwarzające dodatki paszowe Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Bez względu na wielkość produkcji, przy ustalaniu częstotliwości przez - 11 - Zaleca się minimum 4 x do roku Zaleca się minimum 4 x do roku Zaleca się minimum 4 x do roku Ustalać w oparciu o analizę zagrożeń i analizę ryzyka.
organy IW należy brać pod uwagę ocenę ryzyka i stopień zagrożenia Zaleca się minimum 2 x do roku Transport pasz. Nie dotyczy Ustala WIW/PIW biorąc pod uwagę: stwierdzane czynniki zagrożeń i dane uzyskane w analizie ryzyka Podmioty zajmujące się produkcją pierwotną materiałów paszowych Podmioty zajmujące się produkcją materiałów paszowych Gospodarstwa Gospodarstwa, młyny, gorzelnie, zakłady przetwórcze i tłuszczowe Ustala WIW/PIW biorąc pod uwagę: stwierdzane czynniki zagrożeń i dane uzyskane w analizie ryzyka Ustala WIW/PIW biorąc pod uwagę: stwierdzane czynniki zagrożeń i dane uzyskane w analizie ryzyka Nadzór nad wytwarzaniem, obrotem pasz sprawuje w Polsce Inspekcja Weterynaryjna. W roku 2008 nadzorem objętych było 342 671 podmiotów gospodarczych działających w sektorze paszowym, w tym było 1861 działających na podstawie zatwierdzenia wydanego przez powiatowego lekarza weterynarii, 340 810 działających na podstawie rejestracji. W 2008 r. poddano urzędowej kontroli 28 794 podmiotów. Przeprowadzono 33 936 kontroli urzędowych, w tym 4532 u podmiotów podlegających zatwierdzeniu oraz 29 404 - podlegających rejestracji. Tabela 2. Liczba podmiotów działających na rynku pasz (1) oraz liczba podmiotów poddanych urzędowej kontroli (inspekcji) (2) w 2008 roku Typ paszowego przemysłu Zatwierdzeni Zarejestrowani Łącznie 1 2 1 2 1 2 Wytwórcy materiałów paszowych Magazynowanie materiałów paszowych Wytwórcy dodatków, bioprotein i premiksów Wytwórcy mieszanek paszowych Wytwórcy pasz leczniczych Importerzy i przedstawiciele przedsiębiorstw w krajach trzecich 10 10 4500 536 4510 546 1 1 80 67 81 68 35 32 20 19 55 51 316 310 1495 394 1811 704 56 53 0 0 56 53 8 8 16 15 24 23 Pośrednicy, dystrybutorzy i detaliści 1175 1172 5452 3187 6627 4359 Hodowcy zwierząt 167 111 329185 22732 329352 22843 gospodarskich Wytwórcy karm dla 93 87 62 60 155 147 zwierząt domowych Innego rodzaju 0 0 0 0 0 0 działalności w zakresie pasz Łącznie 1861 340810 27010 342671 28794-12 -
Tabela 3. Liczba urzędowych kontroli (inspekcji) podmiotów działających na rynku pasz w 2008 roku Typ przemysłu paszowego Zatwierdzeni Zarejestrowani Łącznie Wytwórcy materiałów 39 614 653 paszowych Magazynowanie materiałów paszowych 3 76 79 Wytwórcy dodatków, 130 19 149 bioprotein i premiksów Wytwórcy mieszanek 1260 647 1907 paszowych Wytwórcy pasz 117 0 117 leczniczych Importerzy i przedstawiciele przedsiębiorstw w krajach trzecich Pośrednicy, dystrybutorzy i detaliści Hodowcy zwierząt gospodarskich 26 15 41 2297 4139 6436 274 23774 24048 Wytwórcy karm dla 386 120 506 zwierząt domowych Innego rodzaju 0 0 0 działalności w zakresie pasz Łącznie 4532 29404 33936 1) kontrole bieżące Kontrole bieżące były wykonane w przypadkach stwierdzenia np. w obrocie mieszanek paszowych nie spełniających wymogów (kontrolowano wytwórców tych mieszanek). 2) specjalne działania kontrolne poświęcone wybranemu zagadnieniu Przeprowadzono również kontrole tematyczne dotyczące mikotoksyn, rtęci, cynku i miedzi w paszach. W wyniku tych kontroli nie stwierdzono poważniejszych uchybień. 3) kontrole urzędowe przeprowadzone poza planem (krótkie wyjaśnienie powodu, dla którego przeprowadzono nieplanowe kontrole urzędowe) Kontrole wynikały również z informacji od podmiotów gospodarczych, obywateli (skargi, wnioski) wpływających do Inspekcji Weterynaryjnej. - 13 -
5) w przypadku, gdy cele operacyjne ustalone dla kontroli urzędowych nie zostaną zrealizowane, należy przedstawić analizę stosownych czynników łagodzących i /lub czynników przyczyniających się do takiego stanu rzeczy. Nie zrealizowanie planu operacyjnego dotyczącego kontroli produkcji pasz na potrzeby własne oraz żywienia zwierząt w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta wynika z faktu przeszacowania możliwości kadrowych i niewystaraczącej liczby inspektorów. 1.1.3. Systemy kontroli i procedury dotyczące ochrony zdrowia zwierząt i zwalczania chorób zakaźnych zwierząt Plany kontrolne i liczba przeprowadzonych kontroli W ramach wykonywanych przez Inspekcję Weterynaryjną zadań z zakresu ochrony zdrowia zwierząt oraz zwalczania chorób zakaźnych zwierząt w 2008 r. prowadzone były badania monitoringowe m.in. w zakresie brucelozy bydła (B. abortus), brucelozy owiec i kóz (B. melitensis), gruźlicy bydła wywołanej przez Mycobacterium bovis, gąbczastej encefalopatii bydła oraz wścieklizny lisów wolno żyjących zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 17 grudnia 2004r. w sprawie określenia jednostek chorobowych, sposobu prowadzenia kontroli oraz zakresu badań kontrolnych zakażeń zwierząt (Dz. U. Nr 282, poz. 2813 z późn. zm.). W wyniku przeprowadzonych badań w 2008 roku wykryto: 16 stad z dodatnim wynikiem serologicznym w kierunku Brucella abortus; 18 stad z wynikiem dodatnim w kierunku izolacji Mycobacterium bovis; 24 przypadki wścieklizny u zwierząt dzikich oraz 5 u zwierząt domowych; 5 przypadków gąbczastej encefalopatii bydła; nie wykryto żadnego przypadku izolacji Brucella melitensis Terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zostało uznane za oficjalnie wolne od brucelozy owiec i kóz w decyzji Komisji 2006/169/WE z dnia 21 lutego 2006r. zmieniającej decyzję 93/52/EWG w odniesieniu do uznania Polski i niektórych prowincji lub regionów Włoch za wolne od brucelozy (B. melitensis) oraz decyzję 2003/467/WE w odniesieniu do uznania niektórych prowincji lub regionów Włoch za wolne od gruźlicy bydła, brucelozy bydła i enzootycznej białaczki bydła a także decyzją Komisji 2009/342/WE z dnia 23 kwietnia 2009-14 -
roku zmieniająca decyzję 2003/467/WE w odniesieniu do uznania niektórych regionów administracyjnych Włoch za oficjalnie wolne od gruźlicy bydła, brucelozy bydła i enzootycznej białaczki bydła, uznania niektórych regionów administracyjnych Polski za oficjalnie wolne od enzootycznej białaczki bydła oraz uznania Polski i Słowenii za państwa członkowskie oficjalnie wolne od gruźlicy bydła Polska została uznana za kraj oficjalnie wolny od gruźlicy bydła. Na podstawie art. 57 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (Dz. U. Nr 69, poz. 625 z późn. zm.) Główny Lekarz Weterynarii opracował programy zwalczania niektórych chorób zakaźnych zwierząt, które były realizowane w 2008r., a także przedłożył je do Komisji Europejskiej w celu uzyskania współfinansowania ich realizacji zgodnie z przepisami decyzji Rady 90/424/EWG o wydatkach na polu weterynaryjnym. W 2008r. realizowane były następujące programy zwalczania chorób zakaźnych zwierząt przyjęte, zgodnie z art. 57 ust. 7 ww. ustawy, w drodze rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 1 kwietnia 2008r. w sprawie wprowadzenia na 2008 rok programów zwalczania i kontroli, gruźlicy bydła, enzootycznej białaczki bydła, zakażeń wirusami wysoce zjadliwej grypy ptaków u drobiu i ptaków dzikich oraz zwalczania gąbczastej encefalopatii bydła i wścieklizny (Dz. U. Nr 64, poz. 399): program zwalczania gruźlicy bydła (Bovine tuberculosis); program zwalczania enzootycznej białaczki bydła (Enzootic bovine leucosis - EBL); program zwalczania i kontroli zakażeń wirusami wysoce zjadliwej grypy ptaków d. pomoru drobiu u drobiu i ptaków dzikich (Highly patogenic avian influenza - HPAI); program zwalczania gąbczastej encefalopatii bydła (Bovine spongiform encephalopathy - BSE); program zwalczania wścieklizny (Rabies). Jednocześnie rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19 marca 2008 r. w sprawie wprowadzenia programu zwalczania choroby Aujeszkyego u świń (Dz. U. Nr 64 poz. 397 ) wprowadzono program zwalczania choroby Aujeszkyego a rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 19 marca 2008 r. w sprawie wprowadzenia "Krajowego programu zwalczania niektórych serotypów Salmonelli w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus)" na 2008 r. - 15 -
(Dz. U. Nr 64 poz. 398) wprowadzono krajowy program zwalczania niektórych serotypów Salmonelli w stadach niosek gatunku kura (Gallus gallus). Ponad to w 2008 roku realizowany był również krajowy program zwalczania niektórych serotypów Salmonelli w stadach hodowlanych gatunku kura (Gallus gallus) na lata 2007 2009 przyjęty w drodze rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 marca 2007r. w sprawie wprowadzenia Krajowego programu zwalczania niektórych serotypów Salmonelli w stadach hodowlanych gatunku kura (Gallus gallus) na lata 2007 2009 (Dz. U. Nr 61, poz. 414 z późn. zm.). W przypadku programu zwalczania brucelozy bydła w 2008r., z uwagi na zadowalająca sytuację epizootyczną w zakresie tej jednostki chorobowej, Polsce nie zostało przyznane współfinansowanie ze środków UE na jego realizację. Raport odnośnie sytuacji epizootycznej w zakresie brucelozy bydła w 2008r. został przesłany do Komisji Europejskiej stosownie do art. 9 dyrektywy Rady 64/432/EWG w sprawie problemów zdrowotnych zwierząt wpływających na handel wewnątrzwspólnotowy bydłem i trzodą chlewną. Raporty z realizacji pozostałych programów w 2008r. zostały przekazane do Komisji Europejskiej w formie sprawozdań półrocznych, rocznych oraz sprawozdań finansowych. W odniesieniu do wysoce zjadliwej grypy ptaków wyniki badań w trybie on-line są przekazywane do Komisji Europejskiej. 1.1.4. Plany awaryjne na wypadek sytuacji wyjątkowych Plany gotowości zwalczania chorób zakaźnych zwierząt są opracowywane na podstawie art. 54 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Plany gotowości zostały opracowane dla następujących chorób zakaźnych zwierząt: pryszczyca FMD, klasyczny pomór świń CSF, afrykański pomór świń ASF, choroba pęcherzykowa świń SVD, gąbczasta encefalopatia bydła BSE, rzekomy pomór drobiu ND, - 16 -
wysoce zjadliwa grypa ptaków HPAI, wirusowa posocznica krwotoczna ryb łososiowatych (IHN), wirusowa posocznica krwotoczna (VHS), zakaźna anemia łososi (ISA). W roku 2008r. plany te podlegały okresowej aktualizacji mając na uwadze zmiany regulacji prawnych oraz wniosków wynikających z ćwiczeń symulacyjnych. Ponadto w grudniu 2007r. opracowano projekt planu gotowości choroby niebieskiego języka i przesłano do zatwierdzenia Komisji Europejskiej. 1.1.5. Nadzór nad identyfikacją i rejestracją zwierząt (IRZ) Liczba przeprowadzonych kontroli bydło W 2008 r. Inspekcja Weterynaryjna skontrolowała 77566 siedzib stad bydła, co stanowi 10,45% siedzib stad bydła w skali kraju. Powyższe wyniki dotyczą kontroli identyfikacji i rejestracji bydła, przeprowadzonych w gospodarstwach oraz podczas formowania przesyłek bydła do handlu wewnątrzwspólnotowego. Zgodnie z rozporządzeniem Komisji nr 1082/2003/WE z 23 czerwca 2000r. ustanawiającym zasady szczegółowej implementacji Rozporządzenia 1760/2000 Parlamentu Europejskiego i Rady odnośnie minimalnego poziomu kontroli przeprowadzanych w ramach systemu identyfikacji i rejestracji bydła, każde państwo członkowskie jest obowiązane każdego roku skontrolować 10% siedzib stad bydła. W 55309 siedzibach stad na 77566 poddanych kontroli zostały stwierdzone nieprawidłowości w zakresie identyfikacji lub rejestracji zwierząt, co stanowi ponad 71,3% siedzib stad z uchybieniami. Jedynie w stosunku do 4646 siedzib stad z 55309, w których odnotowano nieprawidłowości, zostały zastosowane sankcje zgodnie z rozporządzeniem Komisji 494/98/WE z dnia 27 lutego 1998 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 820/97 w odniesieniu do stosowania minimalnych sankcji administracyjnych w przypadku bydła (8,4% siedzib stad, na które nałożono kary). Główne uchybienia w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt, które stwierdzono podczas kontroli dotyczyły nieprawidłowości w zakresie notyfikowania przemieszczeń, - 17 -
śmierci i urodzeń zwierząt do Centralnej Bazy Danych Systemu IRZ (47145 siedzib stad z 55 309, co stanowi ponad 85%). Uchybienia dotyczące nieprawidłowości identyfikacji bydła dotyczyły ponad 52% siedzib stad, natomiast nieprawidłowości odnośnie prowadzenia księgi rejestracji w gospodarstwie i paszportów bydła dotyczyły poniżej 9% siedzib stad, w których odnotowano nieprawidłowości w trakcie kontroli. Tabela 4. Kontrole identyfikacji i rejestracji zwierząt bydło 1. Ogólne informacje o zwierzętach i kontrolach 1.1. Ogólna liczba stad bydła zarejestrowanych na terytorium Polski na początku okresu sprawozdawczego/ kontrolnego 742141 1.2. Ogólna liczba skontrolowanych stad bydła 77566 1.3. Ogólna liczba dokonanych kontroli 78355 1.4. Ogólna liczba sztuk bydła zarejestrowanego na terytorium Polski na początku okresu sprawozdawczego/ kontrolnego 6111007 1.5. Ogólna liczba sztuk bydła w skontrolowanych stadach 1847261 2. Stwierdzone naruszenia Zwierzęta, których dotyczy Stada, których dotyczy 2.1. Błąd identyfikacji zwierzęcia 117214 29084 2.2. Niezgodności w księdze rejestracji 23750 4473 2.3. Błąd w powiadomieniu o urodzeniu, śmierci lub przemieszczeniu 307887 47145 2.4. Anomalia paszportowe 12304 4840 2.5. Zwierzęta/stada, których dotyczy tylko jedno naruszenie, wymienione w punktach 2.1-2.4 411025 51641 2.6. Zwierzęta/stada, których dotyczy więcej niż jedno naruszenie, wymienione w punktach 2.1-2.4 24278 3668 2.7. Zwierzęta/stada, których dotyczą naruszenia ogółem (pkt. 2.5 i 2.6) 435303 55309 3. Sankcje nałożone zgodnie z rozporządzeniem Komisji (WE) nr 494/98 Zwierzęta, których dotyczy Stada, których dotyczy 3.1. Restrykcje dotyczące przemieszczeń pojedynczych sztuk bydła 7451 2353 3.2. Restrykcje dotyczące przemieszczeń wszystkich sztuk bydła w siedzibie stada 28056 2293 3.3. Utylizacja zwierząt 0 0-18 -
3.4. Ogółem (suma pkt. 3.1-3.3) 35507 4646 Z uwagi na fakt, iż główną grupę błędów stwierdzonych podczas kontroli w 2008 r., stanowią nieprawidłowości w zakresie zgłaszania przemieszczeń, urodzeń i śmierci zwierząt do Centralnej Bazy Danych Systemu IRZ oraz oznakowania zwierząt, podczas analizy ryzyka dla kontroli na 2009 r. uwzględniono ww. uchybienia i na parametr zgłoszenia dotyczące zwierząt w terminie późniejszym niż 7 dni (wszystkie rodzaje zgłoszeń nałożono wagę o wielkości 90, natomiast na parametr wyniki kontroli prowadzonych w 2007 r. prawidłowość oznakowania zwierząt nałożono wagę o wielkości 50. Tabela 5. Parametry analizy ryzyka dla wyboru siedzib stad bydła do kontroli identyfikacji i rejestracji w 2009 r. Lp. Parametr analizy ryzyka Waga 1. Wyniki kontroli prowadzonych w 2008 r. prawidłowość 20 prowadzenia księgi rejestracji. 2. Wyniki kontroli prowadzonych w 2008 r. utrzymywanie we 10 właściwy sposób paszportów. 3. Wyniki kontroli prowadzonych w 2008 r. prawidłowość oznakowania zwierząt. 50 4. Status epizootyczny - stado zablokowane i częściowo 100 zablokowane 5. Zgłoszenia dotyczące zwierząt w terminie późniejszym niż 7 dni 90 (wszystkie rodzaje zgłoszeń) 6. Sprzedaż zwierząt podmiotowi prowadzącemu działalność w 100 zakresie obrotu zwierzętami, pośrednictwa w tym obrocie lub skupu zwierząt oraz prowadzenia miejsc gromadzenia zwierząt. 7. Kontrola 10% siedzib stad w powiecie. 100 8. Kontrola w miejscowościach, w których w 2009 r. będzie przeprowadzany monitoring gruźlicy i brucelozy bydła. 100 Liczba przeprowadzonych kontroli - owce i kozy W 2008 r. Inspekcja Weterynaryjna skontrolowała 725 siedzib stad owiec i kóz oraz 27140 sztuk zwierząt z ww. gatunków, co stanowi 4,21% siedzib stad owiec i kóz oraz 8,13% pogłowia owiec i kóz skontrolowanych w 2008 roku w skali kraju. Zgodnie z rozporządzeniem Rady nr 21/2004/WE z dnia 17 grudnia 2003 r. - 19 -
ustanawiającym system identyfikacji i rejestrowania owiec i kóz oraz zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 1782/2003 i dyrektywy 92/102/EWG i 64/432/EWG każde państwo członkowskie jest obowiązane każdego roku skontrolować 3% siedzib stad owiec i kóz oraz 5% pogłowia owiec i kóz. W 421 siedzibach stad na 725 poddanych kontroli zostały stwierdzone nieprawidłowości w zakresie identyfikacji lub rejestracji zwierząt, co stanowi ponad 58% siedzib stad z uchybieniami. Jedynie w stosunku do 14 siedzib stad z 421, w których odnotowano nieprawidłowości, zostały zastosowane sankcje (3,3% siedzib stad, na które nałożono kary). Podsumowanie przeprowadzonych kontroli Główne uchybienia w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt, które stwierdzono podczas kontroli dotyczyły nieprawidłowości w zakresie notyfikowania przemieszczeń zwierząt do Centralnej Bazy Danych Systemu IRZ (359 siedzib stad z 421, co stanowi ponad 85%). Uchybienia dotyczące nieprawidłowości identyfikacji owiec i kóz lub prowadzenia księgi rejestracji w gospodarstwie dotyczyły ok. 14% siedzib stad, w których odnotowano nieprawidłowości w trakcie kontroli. Tabela 6. Kontrole identyfikacji i rejestracji zwierząt owce i kozy 1. Ogólne informacje o gospodarstwach, zwierzętach i kontrolach 1.1. Ogólna liczba gospodarstw owiec i kóz zarejestrowanych na terytorium Polski na początku okresu sprawozdawczego/ kontrolnego 17201 1.2. Ogólna liczba skontrolowanych gospodarstw 725 1.3. Ogólna liczba przeprowadzonych kontroli 761 1.4. Ogólna liczba sztuk owiec i kóz zarejestrowanych na terytorium Polski na początku okresu sprawozdawczego/ kontrolnego 333520 1.5. Ogólna liczba sztuk owiec i kóz w skontrolowanych gospodarstwach 27140 2. Stwierdzone naruszenia zgodnie z rozp. 21/2004 wg kategorii Liczba zwierząt Liczba gospodarstw 2.1a. Niezgodności w zakresie identyfikacji owiec 536 57-20 -
2.1b. Niezgodności w zakresie identyfikacji kóz 237 64 2.2. Niezgodności w księdze rejestracji 710 40 2.3. Niezawiadomienie o przemieszczeniu 7074 359 2.4. Nieprawidłowości w dokumentach 76 8 przewozowych 2.5. Zwierzęta/gospodarstwa, których dotyczy 7847 383 tylko jedno naruszenie, wymienione w punktach 2.1-2.4 2.6. Zwierzęta/gospodarstwa, których dotyczy 599 38 więcej niż jedno naruszenie, wymienione w punktach 2.1-2.4 2.7. Zwierzęta/gospodarstwa, których dotyczą 8446 421 naruszenia ogółem (pkt. 2.5 i 2.6) 3. Nałożone kary Liczba zwierząt, których dotyczy niezgodność Liczba gospodarstw, których dotyczy niezgodność Ogółem 224 14 Z uwagi na fakt, iż główną grupę błędów stwierdzonych podczas kontroli w 2008 r., stanowią nieprawidłowości w zakresie zgłaszania przemieszczeń zwierząt do Centralnej Bazy Danych Systemu IRZ, podczas analizy ryzyka dla kontroli na 2009 r. uwzględniono ww. uchybienia i na parametr zgłoszenia dotyczące przemieszczeń zwierząt w terminie późniejszym niż 7 dni nałożono wagę o wielkości 90, natomiast na parametr zgłoszenia urodzeń zwierząt w terminie późniejszym niż 6 miesięcy nałożono wagę o wielkości 80. Tabela 7. Parametry analizy ryzyka dla wyboru siedzib stad owiec i kóz do kontroli identyfikacji i rejestracji w 2009 r. Lp. Parametr analizy ryzyka Waga 1. Wyniki kontroli prowadzonych w 2008 r. prawidłowość 20 prowadzenia księgi rejestracji. 2. Zgłoszenia dotyczące przemieszczeń zwierząt w terminie 90 późniejszym niż 7 dni. 3. Wyniki kontroli prowadzonych w 2008 r. prawidłowość 40 oznakowania zwierząt. 4. Zgłoszenia urodzeń zwierząt w terminie późniejszym niż 6 80 miesięcy. 5. Sprzedaż zwierząt podmiotowi prowadzącemu działalność w 100 zakresie obrotu zwierzętami, pośrednictwa w tym obrocie lub skupu zwierząt oraz prowadzenia miejsc gromadzenia zwierząt. 6. Kontrola 3% siedzib stad z 5% pogłowiem zwierząt w powiecie. 100-21 -
7. Siedziby stad, w których przebywa w dniu typowania więcej niż 20 zwierząt. 8. Kontrola w miejscowościach, w których w 2009 r. będzie przeprowadzany monitoring gruźlicy i brucelozy bydła. 9. Wyniki kontroli prowadzonych w 2008 r. utrzymywanie we właściwy sposób dokumentów przewozowych. 10. Brak dokonywania spisu owiec/kóz w stadzie co najmniej raz na 12 miesięcy i nie przekazywanie wyników tego spisu do ARiMR. 90 100 10 70 1.1.6. Kontrole prowadzone przez Inspekcję Weterynaryjną w zakresie przestrzegania przepisów o ochronie zwierząt Inspekcja Weterynaryjna prowadzi nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt. W ramach realizowanego nadzoru, prowadzone są corocznie kontrole dobrostanu podczas uboju w rzeźniach, podczas transportu oraz w gospodarstwach utrzymujących zwierzęta, w szczególności cielęta, świnie oraz kury nieśne. rzeźniach) Kontrole przestrzegania przepisów o ochronie zwierząt podczas uboju ( w Odnośnie nadzoru nad dobrostanem zwierząt podczas uboju w rzeźniach w 2008 roku obowiązywała instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii nr GIWz.III.401/AW 33/2005 z dnia 21 marca 2005r. w sprawie postępowania powiatowych lekarzy weterynarii oraz wyznaczonych lekarzy weterynarii przy przeprowadzaniu kontroli w rzeźniach pod względem dobrostanu zwierząt oraz raportowania o przeprowadzonych w tym zakresie kontrolach. Liczba przeprowadzonych kontroli Organy Inspekcji Weterynaryjnej w 2008 r. sprawowały nadzór nad 1 384 rzeźniami bydła, świń, owiec, kóz i domowych zwierząt jednokopytnych oraz drobiu. - 22 -
Podsumowanie przeprowadzonych kontroli Wyniki kontroli dobrostanu w rzeźniach wykonanych w 2008 r. przedstawia tabela nr 7. Podczas kontroli dobrostanu zwierząt w rzeźni kontrolowane jest spełnianie wymagań strukturalnych, zapewnienie zwierzętom odpowiedniej opieki na terenie rzeźni, a także sposób postępowania ze zwierzętami przed oraz podczas uboju. Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości to niewłaściwe przetrzymywanie zwierząt przed ubojem, brak kontroli sprawności urządzeń do oszałamiania, brak oddzielnego pomieszczenia przeznaczonego do oszałamiania zwierząt. Tabela 8. Roczny raport z kontroli rzeźni pod względem dobrostanu zwierząt Liczba zarejestrowanych rzeźni: 1384 przez szczebel powiatowy przez szczebel wojewódzki Liczba rzeźni skontrolowanych: 1113 142 Liczba przeprowadzonych kontroli: 5515 166 Liczba rzeźni, w których stwierdzono nieprawidłowości: 256 48 Liczba stwierdzonych nieprawidłowości: 489 75 Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt podczas transportu W związku z wejściem w życie rozporządzenia Rady (WE) 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniające dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 1255/97, znowelizowano poprzednią Instrukcję Głównego Lekarza Weterynarii, obowiązującym dokumentem w 2008 r. była Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii Nr GIWz.400/AW- 93/2007 z dnia 8 października 2007 r. w sprawie postępowania powiatowych lekarzy weterynarii przy przeprowadzaniu kontroli środków transportu drogowego wykorzystywanych do przewozu zwierząt pod względem dobrostanu zwierząt oraz w sprawie raportowania o przeprowadzonych w tym zakresie kontrolach. - 23 -
Liczba przeprowadzonych kontroli Na koniec 2008 r. było zarejestrowanych 474 przewoźników zatwierdzonych do przewozów powyżej 8 godzin i 2 603 przewoźników zatwierdzonych do przewozów do 8 godzin. Do przewozu zwierząt na koniec 2008 r. dopuszczonych było 722 środków transportu drogowego do przewozu zwierząt w czasie powyżej 8 godzin. Zgodnie z przepisami, odpowiednia kontrola powinna być prowadzona przy każdym załadunku oraz rozładunku zwierząt, podczas transportu drogowego, w miejscach docelowych, w punktach skupu, miejscach wysyłki, punktach kontroli i punktach przeładunku. Kontrole obejmują przede wszystkim zgodność środków transportu z wymaganiami, zdolność zwierząt do transportu oraz czas transportu zwierząt. Tabela 9. Roczny raport z kontroli środków transportu wykorzystywanych do przewozu zwierząt pod względem dobrostanu zwierząt Transportowane zwierzęta (w sztukach) Bydło Świnie Owce/ kozy Koniowate Drób i zającowate inne gatunki a) rzeźne 1 284 107 16 736 789 8436 36 414 473 827 508 18 473 b) przeznaczone na eksport 333 762 380 428 66 057 16 395 30 260 165 163 635 c) importowane do celów hodowlanych 7491 431 840 30 128 22 803 686 163 929 d) inne 101 807 603 896 3718 6514 37 905 260 977 801 a+b+c+d 1 727 167 18 152953 78241 59 451 564796619 1 323 838 Liczba przeprowadzonych kontroli Liczba zwierząt Liczba środków transportu Bydło Świnie Owce/ kozy Koniowate Drób i zającowate Inne gatunki a) podczas transportu drogowego b) w miejscu docelowym c1) na targach, w punktach skupu 43 235 90 482 1 978 792 2477 7559 78 131 182 177631 353 762 894668 9 199 345 638 15 671 243 361 427 22 863 52 158 107 111 940 346 1404 5714 4 841 784 28 753-24 -
Liczba stwierdzonych niezgodności ZINTEGROWANY WIELOLETNI PLAN KONTROLI DLA POLSKI c2) w miejscu wysyłki c3) w miejscu odpoczynku c4) w punkcie transferowym 20 109 327 708 409 339 78 284 20 099 76 158 883 894 696 16 261 90 473 1 076 488 952 1302 30 381 975 45 038 0 0 0 0 0 0 0 a+b+c1+c2+c3+c4 485 885 1 510 442 13 604 310 83 755 50 345 432 875 251 1 168 981 d) kontrola dokumentacji Liczba stwierdzonych niezgodności 349 865 1 110 568 6 414 672 39 778 44 806 158 769 201 1 170 382 Liczba zwierząt Bydło Świnie Owce/ kozy Koniowate Drób i zającowate Inne gatunki a) podczas transportu drogowego b) w miejscu docelowym c1) na targach, w punktach skupu c2) w miejscu wysyłki c3) w miejscu odpoczynku 22 248 449 0 106 44856 0 888 173 22032 0 4 326386 0 76 21 483 0 9 3600 0 14 0 47 0 3 38442 0 11 0 9 0 5 2 0 a+b+c1+c2+c3 1011 442 23 020 0 127 413 286 0 d) kontrola dokumentacji Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt w gospodarstwach Plany kontrolne W 2008 r. obowiązywała Instrukcja Głównego Lekarza Weterynarii nr GIWz.400/AW 14/2008 z dnia 30 stycznia 2008 r. w sprawie postępowania powiatowych lekarzy weterynarii przy przeprowadzaniu kontroli gospodarstw utrzymujących zwierzęta pod względem dobrostanu zwierząt oraz raportowania o przeprowadzonych kontrolach gospodarstw utrzymujących świnie, cielęta i kury nioski pod względem dobrostanu zwierząt, - 25 -
oraz raportowania o przeprowadzonych kontrolach gospodarstw utrzymujących zwierzęta pod względem dobrostanu zwierząt, zgodnie, z którą kontrola dobrostanu zwierząt w gospodarstwach powinna objąć 5% gospodarstw w ciągu roku. Inspekcja Weterynaryjna kontroluje gospodarstwa utrzymujące zwierzęta, sprawdzając przestrzeganie przepisów o ochronie zwierząt, ze szczególnym uwzględnieniem gospodarstw utrzymujących świnie, cielęta i kury nieśne. Liczba przeprowadzonych kontroli Roczny raport z kontroli przeprowadzonych w 2008 roku wykazał, że na terytorium Rzeczpospolitej Polski było 1 029 852 gospodarstw utrzymujących te gatunki zwierząt. W poniższej tabeli znajdują się dane dotyczące liczby poszczególnych nieprawidłowości stwierdzonych podczas kontroli. Podsumowanie przeprowadzonych kontroli Tabela 10. Raport z kontroli gospodarstw utrzymujących zwierzęta gospodarskie Cielęta Świnie Kury nioski Inne zwierzęta a. Liczba gospodarstw b. Liczba skontrolowanych gospodarstw 541 096 384 862 10 136 516 399 20 283 10 629 1 310 20 547 c. Liczba niezgodności 1. Personel 13 14 5 16 2. Dozór 530 231 9 520 3. Prowadzenie rejestrów 2 172 1 556 71 2 531 4. Swoboda ruchu 142 131 27 93 5. Budynki i pomieszczenia 1 400 464 228 636 6. Sprzęt 60 86 51 64-26 -
7. Pasza, woda i inne 442 273 26 442 8. Okaleczenia 6 48 1 4 9. Metody chowu 5 16 0 3 10.Wystarczająca przestrzeń 11. Minimalne oświetlenie 12. Powierzchnia podłoża 13. Materiał manipulacyjny 14. Poziom hemoglobiny 15. Pasze bogate we włókno 118 91 219-98 64 3 - - 92 - - 78 2 1 1.1.7. Systemy kontroli i procedury dotyczące weterynaryjnej kontroli granicznej Weterynaryjna kontrola graniczna dotyczy wszystkich przesyłek zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego oraz pasz wprowadzanych na terytorium UE z krajów trzecich. W/w kontrole urzędowe przeprowadzane są w 12 posterunkach weterynaryjnej kontroli granicznej. W roku 2008 liczba przeprowadzonych kontroli kształtowała się następująco: - 27 -
Tabela 11. Dane dotyczące liczby skontrolowanych przez granicznych lekarzy weterynarii przesyłek wprowadzonych w 2008r. w ramach procedury importu Graniczny Inspektorat Weterynarii Liczba kontroli przesyłek produktów Liczba kontroli przesyłek zwierząt Liczba przesyłek odrzuconych Bezledy 217 40 1 Dorohusk 6036 586 9 Hrebenne 0 0 0 Gdańsk 127 0 1 Gdynia 2838 0 8 Korczowa 919 155 8 Koroszczyn 2282 255 14 Kuźnica Białostocka 369 7 4 Warszawa-Okęcie 246 176 2 Szczecin 2514 0 17 Świnoujście 1 0 0 Razem 15549 1219 64 Tabela 12. Dane dotyczące liczby skontrolowanych przez granicznych lekarzy weterynarii przesyłek wprowadzonych w 2008r. w ramach procedury tranzytu (w tym tranzytu z czasowym składowaniem w składach celnych) Graniczny Inspektorat Weterynarii Liczba skontrolowanych przesyłek tranzyt wjazd Liczba skontrolowanych przesyłek tranzyt wyjazd produkty zwierzęta produkty zwierzęta Bezledy 3 22 0 43 Dorohusk 0 0 8 0 Hrebenne 0 0 32 0 Gdańsk 0 0 1 0 Gdynia 321 0 0 0 Korczowa 3 0 600 38 Koroszczyn 2 7 204 87 Kuźnica Białostocka 8 0 61 0 Warszawa-Okęcie 0 0 0 0 Szczecin 0 0 0 0 Świnoujście 0 0 0 0 Razem 337 29 906 168-28 -
Tabela 13. Dane dotyczące liczby skontrolowanych przez granicznych lekarzy weterynarii przesyłek wprowadzonych w 2008r. w ramach procedury reimportu Graniczny Inspektorat Weterynarii Liczba skontrolowanych przesyłek Bezledy 65 Dorohusk 14 Hrebenne 1 Gdańsk 1 Gdynia 3 Korczowa 1 Koroszczyn 16 Kuźnica Białostocka 9 Warszawa-Okęcie 0 Szczecin 1 Świnoujście 0 Razem 111 Tabela 14. Dane dotyczące liczby skontrolowanych przez granicznych lekarzy weterynarii przesyłek w 2008r. w ramach procedury eksportu Graniczny Inspektorat Weterynarii Liczba skontrolowanych przesyłek Bezledy 566 Dorohusk 308 Hrebenne 0 Gdańsk 0 Gdynia 0 Korczowa 976 Koroszczyn 2585 Kuźnica Białostocka 165 Warszawa-Okęcie 1 Szczecin 0 Świnoujście 0 Razem 4601-29 -
Realizacja krajowego planu monitoringu pozostałości w żywności pochodzenia zwierzęcego wwożonej z krajów trzecich przedstawia się następująco: Tabela 15. Wyniki krajowego planu monitoringu pozostałości w żywności pochodzenia zwierzęcego wwożonej z krajów trzecich za rok 2008 Graniczny Inspektorat Weterynarii Liczba pobranych prób Liczba wyników dodatnich Bezledy 42 0 Dorohusk 4 0 Hrebenne 0 0 Gdańsk 15 0 Gdynia 74 16 Korczowa 15 0 Koroszczyn 54 0 Kuźnica Białostocka 0 0 Warszawa-Okęcie 7 0 Szczecin 30 0 Świnoujście 0 0 Razem 241 12 Zgodnie z art. 37 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2003r. o weterynaryjnej kontroli granicznej (Dz. U. Nr 165, poz. 1590 z późn. zm.) zastosowano kontrolę wzmocnioną w 2 przypadkach. Głównym powodem zarządzania kontroli były przekroczenia substancji niedozwolonych, pozostałości chemicznych, oraz niewłaściwa temperatura produktu. Kontrole graniczne dobrostanu zwierząt Prowadzone są zgodnie z art. 21 rozporządzenia Rady 1/2005 i dotyczą wszystkich przesyłek zwierząt wwożonych i wywożonych z terytorium Wspólnoty. Liczba przeprowadzonych kontroli W 2008 r. przeprowadzono 4 906 kontroli dobrostanu transportowanych zwierząt w eksporcie i imporcie w 6 GrIW tj. Koroszczynie, Warszawie, Bezledach, Korczowej, Kuźnicy - 30 -
Białostockiej i Dorohusku, w tym: 846 transportów koni, 879 bydła, 1949 świń, 1027 drobiu, 16 owiec, 45 norek, 19 psów, 12 kotów, 44 ryb żywych oraz 69 transportów innych zwierząt. Kontrole dotyczące monitorowania chorób zakaźnych prowadzone są zgodnie z decyzją Komisji 97/794. Kontrole przeprowadzone w 2008 roku zostały przedstawione w tabeli nr 16. - 31 -
Tabela 16. Recording of checks of live animals consignments introduced for import into the Community (97/794) Poland 01 January 31 December 2008 POLAND 01 January - 30 June 2008 Reference number of the veterinary certificate Identification number of the animal Laboratory requested test Result of the test Complete address of the final destination of the consignment 1. 23/01 XIV GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 2. 23/01 XXII GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 3. 23/01 XIII GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 4. 2/2008 XXIII GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 5. 2/2008 XXIV GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 6. 2/2008 XII GLANDERS, EQUINE - 32 - Positive, Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA
INFECTIOUS ANEMIA 7. 2/2008 XV GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 8. 001776-1 Mare passport nr.00474 GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA, DOURINE 9. 177/0000086 Mare Werba GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA, DOURINE 10. 004060 VIII GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 11. 004060 X GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 12. 004060 XII GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA - 33 - Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA LUX Sp z oo ul.siatkowskiego 25 Giedt Wilhelm 38104 Brauschweig Heerstr. 19B Niemcy MKZ Sp. z oo POLSKA MKZ Sp. z oo POLSKA MKZ Sp. z oo POLSKA Targowa 10 63-900 Rawicz Targowa 10 63-900 Rawicz Targowa 10 63-900 Rawicz 13. 004060 XXI GLANDERS, Negative MKZ Sp. z oo Targowa 10 63-900 Rawicz
14. 30 Nr 0022013 DE421000034003 15. 30 Nr 0022013 DE433331076200 Calipsa / grey/ Karmen /grey/ EQUINE INFECTIOUS ANEMIA GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA, DOURINE GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA, DOURINE Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative POLSKA Heinrich Ramsbrock Im Kleeblatt 3 49637 Menslage Niemcy Heinrich Ramsbrock Im Kleeblatt 3 49637 Menslage Niemcy POLAND 01 JULY- 31 DECEMBER 2008 Reference number Identification of the veterinary number of the certificate animal Laboratory test requested Result of the test Complete address of the final destination of the consignment 1 10/2008 VII GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 2 10/2008 XIV GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA - 34 - Negative Negative Negative Negative Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA 3 10/2008 II GLANDERS, Negative Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art.
EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 4 177N0000149/6 KLACZ SALMA GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 5 13/2008 V GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 6 13/2008 XVI GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 7 13/2008 VIII GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 8 13/2008 IV GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 9 19/2008 XVI GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA Negative mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Stajnia Alfena 5401 Levoca ul.ovocinarska 36 SŁOWACJA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA - 35 -
10 19/2008 XV GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 11 19/2008 IV GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 12 19/2008 IX GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 13 21/2008 XII GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 14 21/2008 XVI GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 15 21/2008 XXIV GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS ANEMIA 16 21/2008 XXV GLANDERS, EQUINE INFECTIOUS - 36 - Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Negative Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Krawczyk Paweł Miechowity 15/19 31-479 Kraków POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA Onyśk Euzebia i Ryszard ubój Handel art. mięsnymi sp. jawna 08-305 Dzierzby 45 POLSKA