Plan Rozwoju Lokalnego Gminy i Miasta Sianów. PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY I MIASTA SIANÓW na lata i

PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY I MIASTA SIANÓW na lata 2005 2006 i 2007-2013 1

Składam serdeczne podziękowania za współpracę i zaangaŝowanie przy opracowywaniu Planu Rozwoju Lokalnego zespołowi ds. rozwoju lokalnego, współpracownikom, organizacjom pozarządowym, jednostkom organizacyjnym, oraz wszystkim tym, którzy w jakikolwiek sposób przyczynili się do powstania niniejszego dokumentu. Andrzej Matyjaszek Burmistrz Gminy i Miasta Sianów 2

Spis treści Wstęp...4 Metodyka pracy...6 I. Obszar i czas realizacji Planu Rozwoju Lokalnego...7 II. Aktualna sytuacja społeczno gospodarcza na obszarze objętym wdraŝaniem planu...7 II.1. Sfera społeczna...10 II.2. Sfera gospodarcza...20 II.3. Sfera techniczna...23 III. Analiza SWOT...32 IV. Realizacja zadań i projektów...35 V. Powiązanie projektów z działaniami gminy, powiatu, województwa...49 VI. Plan finansowy...50 VII. Proces przygotowania i wdraŝania Planu Rozwoju Lokalnego...51 VIII. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Planu Rozwoju Lokalnego...52 IX. Sposoby monitorowania, oceny, komunikacji społecznej...53 Załącznik nr 1. Źródła finansowania Planu Rozwoju Lokalnego na lata 2004 2006 Załącznik nr 2. Lista projektów inwestycyjnych na lata 2007-2013 3

Wstęp Plan Rozwoju Lokalnego gminy i miasta Sianów został sporządzony zgodnie z zaleceniami Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej określonymi w Zintegrowanym Programie Operacyjnym Rozwoju Regionalnego 2004 2006. Uzupełnienie programu z dn. 25 sierpnia 2004 (wersja ostateczna). Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) jest jednym z siedmiu programów operacyjnych, które słuŝą realizacji Narodowego Planu Rozwoju/Podstaw Wsparcia Wspólnoty na lata 2004-2006 (NPR/PWW). ZPORR rozwija cele NPR, określając priorytety i kierunki polityki regionalnej państwa w pierwszym okresie członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Realizacja tej polityki w ramach ZPORR, będzie współfinansowana ze środków Funduszy Strukturalnych. Przy realizacji zadań w ramach Działania 3.1. Obszary wiejskie i 3.2. Obszary podlegające restrukturyzacji do realizacji przewidziane są projekty, które mają wpływ na zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej obszaru objętego planem, tworzą warunki dla wzrostu zatrudnienia. Projekty inwestycyjne, muszą być zlokalizowane na obszarach wiejskich oraz miastach do 20.000 mieszkańców i ujęte w planie rozwoju lokalnego. Projekty kwalifikujące się do złoŝenia w działaniu 3.1 i 3.2 zawierają się w obszarach: - budowa lub modernizacja urządzeń do odprowadzania i oczyszczania ścieków, - budowa lub modernizacja urządzeń zaopatrzenia w wodę i poboru wody, - wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, - poprawa jakości powietrza, - gospodarka odpadami, - przeciwdziałanie powodziom, - budowa lub modernizacja dróg gminnych i powiatowych o znaczeniu lokalnym, - kompleksowe uzbrojenie terenu pod inwestycje, - budowa lub modernizacja lokalnej bazy kulturalnej i turystycznej, oraz dodatkowo w Działaniu 3.2: - inkubatory przedsiębiorczości. Według ZPORR-u warunkiem koniecznym do uzyskania dofinansowania w ramach Działania 3.1 oraz 3.2 jest załączenie do wniosku o dofinansowanie zadania inwestycyjnego Planu Rozwoju Lokalnego gminy. W planie tym powinno być ujęte zadanie, o dofinansowanie którego ubiega się gmina. 4

Plan Rozwoju Lokalnego jest instrumentem słuŝącym realizacji polityki rozwoju społeczno - gospodarczego. SłuŜy realizacji polityki programowania rozwoju lokalnego, regionalnego. Obejmuje on analizę i diagnozę sytuacji obecnej, wyznacza wizję rozwoju samorządu, opis planowanych zadań inwestycyjnych na lata 2004-2006, plan finansowy na lata 2004-2006 obligatoryjnie, a w latach 2007 2013 fakultatywnie. Przedstawiony poniŝej rysunek przedstawia wzajemne zaleŝności, które brano pod uwagę przy realizacji tego dokumentu. Otoczenie gminy Władze samorządowe Firmy nastawione na zysk i firmy non Gospodarstwa domowe i rolne Instytucje społeczne, kulturalne, miejsca kultu religijnego Otoczenie gminy ZałoŜono, Ŝe dokument ten będzie ulegał zmianom, wynikającym z całkowitego lub częściowego wykonania inwestycji, określenia priorytetów na dany okres programowania oraz zdolności finansowania inwestycji z budŝetu gminy. Zakłada się, iŝ powołany zespół ds. rozwoju lokalnego będzie odpowiedzialny za cykliczny monitoring i ocenę realizowanych zadań inwestycyjnych przynajmniej raz w roku, w okresie planowania budŝetu na rok kolejny. Dokument ten powstał po konsultacjach społecznych z radnymi, organizacjami, kościołami, szkołami, jednostkami organizacyjnymi i mieszkańcami, w formie przygotowanych w tym celu ankiet i spotkań z mieszkańcami. 5

METODYKA PRACY Plan Rozwoju Lokalnego jest wynikiem prac zespołu ds. rozwoju lokalnego, przedstawicieli organizacji pozarządowych, organizacji społecznych oraz społeczności lokalnej. Przystępując do pracy wykorzystano informacje zawarte w Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Sianów, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego oraz w Wieloletnim Planie Rozwoju na lata 2003 2011. Wykorzystano takŝe jako dokumenty dodatkowe Plan Gospodarki Odpadami oraz Waloryzację Przyrodniczą Gminy, materiały udostępnione przez Urząd Statystyczny i inne wyspecjalizowane jednostki (m. in. Powiatowy Urząd Pracy, Ośrodek Doradztwa Rolniczego). Dane te pozwoliły na zdiagnozowanie stopnia rozwoju społeczno-gospodarczego gminy w odniesieniu do moŝliwości wykorzystania jej potencjału. Dokonano analizy mocnych i słabych stron, które w konsekwencji wskazały moŝliwe i konieczne obszary aktywności prowadzące do zrównowaŝonego rozwoju gminy. Ponadto podczas prac zespołu ds. rozwoju lokalnego wykorzystano wyniki ankiet i spotkań informacyjno-dyskusyjnych organizowanych z radnymi, przedstawicielami organizacji społecznych, instytucji publicznych, sołtysami, mieszkańcami gminy i innymi przedstawicielami instytucji wspierających rozwój gminy. Spotkania te umoŝliwiły weryfikację danych i przygotowanie harmonogramu planowanych zadań inwestycyjnych na lata 2004 2006 z odpowiednim zabezpieczaniem finansowym oraz prognozowanych zadań inwestycyjnych na lata 2007-2013. Na podstawie analiz tendencji rozwojowych w gospodarce powiatu, województwa oraz kraju uznano za właściwe opracowanie planu rozwoju gminy nakierowanego na intensyfikację działań inwestycyjnych, trwale zwiększających konkurencyjność przy równoczesnym zrównowaŝonym rozwoju środowiska przyrodniczego. Materiał ten jest wstępem do długookresowego planowania rozwoju społeczno gospodarczego miasta i gminy Sianów, a tym samym czynnikiem sprzyjającym redukcji strukturalnego bezrobocia i przeciwdziałaniu marginalizacji obszarów wiejskich. 6

I. Obszar i czas realizacji Planu Rozwoju Lokalnego Okresy programowania Unii Europejskiej - lata 2004 2006 i 2007 2013, narzucają ramy czasowe realizacji planu, natomiast określone w ZPORR priorytety wyznaczają obszary działalności gminy poddane w tym dokumencie diagnozie. Analizie poddano: sferę społeczną, gospodarczą oraz techniczną. Przygotowany dokument stanowi zatem krótko - (na lata 2005 2006) i długoterminową (na lata 2007-2013) wizję rozwoju potencjału gospodarczego gminy, który warunkuje wzrost konkurencyjności oraz przeciwdziałanie dalszej marginalizacji niektórych obszarów w taki sposób, aby sprzyjać długofalowemu rozwojowi społecznemu gminy, jej spójności ekonomicznej i społecznej oraz integracji z Unią Europejską. Obszary realizacji planu zostały przedstawione w ujęciu punktowym w latach 2004 2006, obejmują zadania z zakresu uporządkowania gospodarki wodno ściekowej, modernizacji oczyszczalni ścieków, modernizacji systemów grzewczych w szkołach, modernizacji dróg, oraz zadania z zakresu rozwoju turystyki (ścieŝki rowerowe, zagospodarowanie jeziora Topiele). W latach 2007 2013 zaplanowana jest kontynuacja rozpoczętych zadań remontowych i inwestycyjnych z zakresu gospodarki wodno - ściekowej, takŝe rozwój budownictwa mieszkaniowego komunalnego, budowa nowej remizy straŝackiej, stworzenie w obszarze kultury - Parku Kulturowego i Centrum Kulturalno Edukacyjnego w Sianowie. II. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym wdraŝaniem planu. O g ó l n a c h a r a k t e r y s t y k a g m i n y Gmina Sianów połoŝona jest w powiecie koszalińskim w części północno-wschodniej województwa zachodniopomorskiego. Od strony południowej graniczy z gminami: Polanów i Manowo od zachodu z miastem Koszalin i gminą Mielno. Przez teren gminy przebiega granica chronionego krajobrazu Koszaliński Pas Nadmorski. Powierzchnia gminy wynosi 227 km 2, 40% stanowią lasy, a 47% to uŝytki rolne. Gminę zamieszkuje ponad 13 607 mieszkańców, a wskaźnik zaludnienia wynosi 58,8 osób/ 1 km. Sieć osadnicza gminy obejmuje 38 miejscowości skupionych w 24 sołectwach. Zdecydowana większość jednostek osadniczych posiada zwarty charakter zabudowy o duŝych wartościach kulturowych. Sianów stanowi centrum i skupia większość historycznie wytworzonych ciąŝeń społecznogospodarczych jakie wypływają z okalających je obszarów. Miasto Sianów połoŝone jest przy 7

zachodniej granicy gminy w odległości 9 km od miasta Koszalina. Przez gminę Sianów przebiega droga krajowa nr 6 Szczecin Koszalin Gdańsk. Wykaz sołectw i miejscowości Gminy i Miasta Sianów Miasto Sianów Bielkowo: Bielkowo Dąbrowa: Dąbrowa Gorzebądź: Gorzebądz Grabówko: Grabówko Iwięcino: Iwięcino Karnieszewice: Karnieszewice, Gracz, Płonka, Trawica Kędzierzyn: Kędzierzyn Kleszcze: Kleszcze Kłos: Kłos Maszkowo: Maszkowo Mokre: Mokre, Kościerza, Wonieść Osieki: Osieki Ratajki: Ratajki, Borowiec Rzepkowo: Rzepkowo Skibno: Skibno, Skibienko Sieciemin: Sieciemin, Krzykacz, Przytok, Siecieminek Sierakowo Sławieńskie: Sierakowo Sławieńskie, Sierakówko, Sowieński Młyn, Suszka Sucha Koszalińska: Sucha Koszalińska, Kołzin Szczeglino: Szczeglino Szczeglino Nowe: Szczeglino Nowe Węgorzewo: Węgorzewo Wierciszewo: Wierciszewo Sowno: Sowno Skwierzynka: Skwierzynka 8

Sieć osadnicza Podczas dokonywania analizy sieci osadniczej, brano pod uwagę znaczenie poszczególnych miejscowości z punktu widzenia rozwoju gminy. PoniŜsza tabela przedstawia informacje o miejscowościach, które pełnią rolę ośrodków obsługi ludności. Nazwa miejscowości Kultura Turystka Oświata SłuŜba zdrowia Handel Rzemiosło, usługi, przemysł Administracj Sianów + + + + + + + Sucha Koszalińska + + Iwęcino + + + + Szczeglino + + + + Sierakowo Sławieńskie + + + + + Dąbrowa + + + Karnieszewice + + + Skibno + + + Osieki + + + Źródło: UGiM Sianów Sianów jest głównym ośrodkiem w gminie, któremu przypisana została mu funkcja obsługi ludności, funkcja kulturalna, oświatowa, zdrowotna i turystyczna. Tendencje rozwojowe w zakresie kultury poza Sianowem wykazują Osieki i Sierakowo Sławieńskie, w którym utworzona została Wioska Hobbitów. Osieki połoŝone są w bliskiej odległości od jeziora Jamno i Morza Bałtyckiego, wywołują zainteresowanie ludności. TakŜe Skwierzynka, która bezpośrednio przylega do Koszalina, na tendencje rozwojowe i obserwuje się tam napływ i migrację mieszkańców Koszalina osiedlających się tam. Miejscowości Rzepkowo, Kleszcze, Sowno, wymagają poprawy pewnych funkcji ze względu na ich popegeerowski charakter. Miejscowości Sianów, Sucha Koszalińska, Iwięcino, Szczeglino, Sierakowo Sławieńskie, Dąbrowa, pełnią funkcje oświatowe ze względu na usytuowanie w tych miejscowościach szkół. Funkcje gospodarcze (usługi, handel i rzemiosło) przypisane zostało miejscowościom Sianów, Karnieszewice, Skibno, w pozostałych miejscowościach gminnych funkcje te są rozwinięte w niewystarczającym zakresie. a 9

I I. 1. S f e r a s p o ł e c z n a Ludność Według danych na koniec grudnia 2003 roku w Gminie Sianów mieszkało 13 409 osób, co stanowi ok. 22,5 % liczby mieszkańców powiatu koszalińskiego. Na przełomie dwóch lat obserwuje się systematyczny wzrost liczby mieszkańców gminy. Liczba mieszkańców w gminie w latach 2002-2003: 2002 r. - 13 300 2003 r. 13 409 Struktura płci i wieku mieszkańców gminy Sianów (dane na dzień 31.12.2003r.) Struktura płci Wiek MęŜczyźni Kobiety - przedprodukcyjny 1821 1817 - produkcyjny 4381 3949 - poprodukcyjny 440 1001 Źródło: UGiM Sianów Ilość mieszkańców w gminie Sianów stan na dzień 31.12.2003 r. Sołectwo Miejscowość Ilość mieszkańców 31.12.2003 r. Miasto Sianów Sianów 6715 Bielkowo Bielkowo 275 Dąbrowa Dąbrowa 382 Gorzebądz Gorzebądz 121 Grabówko Grabówko 187 Iwięcino Iwięcino 310 Karnieszewice Karnieszewice 237 Gracz 16 Płonka 8 Trawica 83 Kędzierzyn Kędzierzyn 98 Kleszcze Kleszcze 245 Kłos Kłos 212 Maszkowo Maszkowo 121 10

Mokre Mokre 127 Kościerza 14 Wonieść 14 Osieki Osieki 447 Ratajki Ratajki 117 Borowiec 15 Rzepkowo Rzepkowo 271 Skibno Skibno 769 Skibienko 52 Sieciemin Sieciemin 346 Sierakowo Sławieńskie Sucha Koszalińska Krzykacz 9 Przytok 34 Siecieminek 6 Sierakowo Sławieńskie 219 Sierakówko 2 Sowieński Młyn 27 Suszka 8 Sucha Koszalińska 407 Kołzin 17 Szczeglino Szczeglino 316 Szczeglino Nowe Szczeglino Nowe 71 Węgorzewo Węgorzewo 298 Wierciszewo Wierciszewo 315 Sowno Sowno 190 Skwierzynka Skwierzynka 236 Źródło: Urząd Gminy i Miasta w Sianowie Bezrobocie Liczba bezrobotnych na koniec czerwca 2004 roku w gminie Sianów wynosiła 1792 osób co stanowi 13,4 % ogółu bezrobotnych zarejestrowanych w powiecie koszalińskim. W porównaniu do analogicznego okresu 2003 roku nastąpił spadek liczby bezrobotnych zarejestrowanych o 73 osób tj. 3,9 %. Wśród osób zarejestrowanych - 885 osób stanowią mieszkańcy miasta Sianów, 907 osób mieszkańcy terenów wiejskich. W sierpniu 2004 roku liczba bezrobotnych wynosiła 1771. Wśród bezrobotnych zarejestrowanych w ewidencji PUP na koniec czerwca 2004 r. w mieście i gminie Sianów są: - osoby w wieku 18 24 lat ( 378 osób) stanowią one 21,1 % w ogólnej liczbie bezrobotnych w gminie Sianów 11

- niepełnosprawni (45 osób) stanowią 2,5% w ogólnej liczbie bezrobotnych zarejestrowanych w gminie. - kobiety (931 osób) stanowią 52% całej populacji bezrobotnych. W mieście i gminie Sianów 81% zarejestrowanych bezrobotnych posiada wykształcenie podstawowe oraz zasadnicze zawodowe. Jest to grupa osób, którą bardzo trudno ulokować na rynku pracy, bądź przeszkolić w celu uzyskania przez nich jakiegokolwiek zawodu umoŝliwiającego podjęcie pracy. Grupa ta wymaga aktywnych form wsparcia, udziału w odpowiednich programach. Obecnie trwają prace nad przygotowaniem projektów komplementarnych do ZPORR, finansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego przy współpracy z Powiatowym Urzędem Pracy. Oświata i sport Miejscowość Rodzaj placówki oświatowej Liczba uczniów Sianów Szkoła Podstawowa nr 1 158+21w klasie 0 = 179 Szkoła Podstawowa nr 2 465 Gimnazjum 501 Przedszkole Gminne 149, w tym 82 spełniających obowiązek przedszkolny Dąbrowa Zespól Szkół - Szkoła Podstawowa Gimnazjum 143+17 w klasie 0 = 160 44 Iwięcino Szkoła Podstawowa 86+15 w klasie 0 = 101 Sierakowo Sławieńskie Szkoła Podstawowa 56+8 w klasie 0 = 64 Sucha Koszalińska Szkoła Podstawowa 120 + 16 w klasie 0 = 136 Szczeglino Szkoła Podstawowa 77+15 w klasie 0 = 92 Źródło: Urząd Gminy i Miasta Sianów(sprawozdania S01, S02 GUS wg stanu na dzień 30.IX.2004r.) Na terenie miasta i gminy funkcjonuje 7 szkół podstawowych i 2 gimnazja. Sieć szkół w gminie zabezpiecza potrzeby i oczekiwania mieszkańców gminy. Gmina posiada dobrze zorganizowany dowóz dzieci do szkół. Nie mniej jednak trwają prace nad zmianą sieci szkół powodem tej zmiany jest zmniejszanie się ilości dzieci w kolejnych rocznikach. Stan obiektów szkolnych i ich wyposaŝenie jest zróŝnicowany. Wymiana systemów grzewczych na olejowe nastąpiła w szkole w Suchej Koszalińskiej, Sierakowie Sławieńskim, Szczeglinie i w Gimnazjum Gminnym w Sianowie, na gazowe w Szkole Podstawowej nr 1 i 2 w Sianowie. Szkoła w Dąbrowie została wybudowana juŝ z ogrzewaniem olejowym. Jedyna szkoła, w której nie został zmodernizowany system ogrzewania to szkoła w Iwięcinie. 12

W sieć kanalizacyjną wyposaŝone są Szkoła Podstawowa nr 1 i 2 w Sianowie, SP w Suchej Koszalińskiej, Szkoły w Iwięcinie i Szczeglinie podłączone są do zbiornika bezodpływowego, Gimnazjum w Sianowie do kanalizacji, Szkoła Podstawowa w Sierakowie Sławieńskim i Zespół Szkół w Dąbrowie podłączone są do oczyszczalni biologiczno mechanicznych. W większości szkół brakuje typowych pracowni technicznych lub wymagają modernizacji. PoniŜszej przedstawiono sytuację w szkołach w zakresie pracowni komputerowych (sprawozdanie GUS S02 na dzień 30.IX.2004r.): Lp. Szkoła Liczba komputerów Dostęp do internetu 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Gimnazjum Gminne w Sianowie SP Nr 1 w Sianowie SP Nr 2 w Sianowie ZSz w Dąbrowie SP w Iwięcinie SP w Suchej Koszalińskiej SP w Sierakowie Sławieńskim SP w Szczeglinie 10 10 22 18 6 8 7 4 10 10 22 18 1 8 7 - Biblioteki szkolne są we wszystkich szkołach, czasami pełnią rolę bibliotek szkolnych i gminnych (środowiskowych) co naleŝy uznać za zjawisko pozytywne. W salę gimnastyczną wyposaŝone są szkoły: SP nr 2 w Sianowie, SP w Suchej Koszalińskiej, ZSz w Dąbrowie. Mini sale znajdują się Szczeglinie, Iwięcinie. DuŜą halą sportową dysponuje Gimnazjum Gminne w Sianowie. Salą nie dysponuje SP nr 1w Sianowie oraz szkoła w Sierakowie Sławieńskim. W latach 2007 2013 planuje się budowę sali przy Szkole Podstawowej nr 2 w Sianowie. Sport i turystyka Baza sportowa na terenie gminy jest następująca: -1 stadion (posiada dwa boiska do gier wielkich) Sianów - 7 boisk do gier wielkich (1 przy szkole SP2, 2 na stadionie Sianów; 4 we wsiach Kleszcze, Skibno, Mokre, Sieciemin) - 3boiska do koszykówki, 13

- 3 boiska do piłki ręcznej - 3 boiska do siatkówki - 1 kort do tenisa ziemnego, - 4 boiska uniwersalne, 1 hala sportowa, 5 sal gimnastycznych przy S.P. w Suchej Koszalińskiej, Dąbrowie, Szczeglinie, S.P. Nr 2 w Sianowie, w Iwięcinie. Na terenie gminy działają następujące kluby sportowe: - Klub Sportowy Dega Victoria Sianów (piłka noŝna) - Ludowy Klub Sportowy Start Mokre (piłka noŝna) - Klub Sportowy Premium Węgoria Skibno (piłka noŝna) - LZS Tymebark Sieciemin (piłka noŝna) - LZS Korona Kleszcze (piłka noŝna) - Jeździecki Klub Sportowy DAKO-GALANT Skibno Dzieci i młodzieŝ mogą rozwijać swoje zainteresowania sportowe masowo w SKS oraz specjalistycznie i wyczynowo w UKS. Uczniowskie Kluby Sportowe na terenie gminy to: - UKS - TORI Dąbrowa (judo) - UKS Kometa przy Szkole Podst. Nr 1 Sianów (badminton) - UKS Victoria przy Szkole Podst. Nr 2 Sianów (piłka noŝna dziewcząt) - UKS WANTA Iwięcino sporty wodne i ashihara karate - UKS Sucha Koszalińska (tenis stołowy) - Gimnazjalny Uczniowski Klub Sportowy Gimnazjum róŝne dyscypliny - Szkolne Związki Sportowe róŝne dyscypliny Baza sportowo - rekreacyjna wymaga nakładów finansowych na poprawę warunków. SłuŜba zdrowia i opieka społeczna W Sianowie funkcjonują trzy Niepubliczne Zakłady Opieki Zdrowotnej w Sianowie - Słoneczko, Kolmed i Medicus, ponadto pracuje 6 lekarzy rodzinnych, działają 2 indywidualne praktyki stomatologiczne i 6 prywatnych praktyk pielęgniarskich. Opieka specjalistyczna oraz szpital znajdują się w Koszalinie. Na terenie gminy działa Miejsko-Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Sianowie, który realizuje zadania wynikające z ustawy o pomocy społecznej oraz rządowych programów 14

pomocy społecznej, niesie pomoc wszystkim tym, którzy z róŝnych przyczyn znaleźli się w trudnej sytuacji materialnej, bytowej, jak teŝ rodzinnej i sami nie mogą ich pokonać wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i moŝliwości. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umoŝliwia im Ŝycie w warunkach odpowiadających godności człowieka. W gminie działa teŝ Środowiskowy Dom Samopomocy. Podsumowując wyŝej wymienione zagadnienia moŝna stwierdzić Ŝe liczba i struktura placówek słuŝby zdrowia zabezpiecza podstawowe potrzeby mieszkańców, natomiast usługi specjalistyczne zostały zabezpieczone na terenie miasta Koszalin. Środowisko przyrodnicze i kulturowe Teren Gminy Sianów to urokliwe krajobrazy, wysoki stopień zalesienia, czyste powietrze, brak o przemysłu zanieczyszczającego środowisko, bliskość Morza Bałtyckiego, jeziora Jamno i rzeki Unieść Polnica. Dodatkowym elementem który warto wziąć po uwagę to walory kulturowe. Dawne dworki wkomponowane w parki krajobrazowe, cenne zabytki architektoniczne (średniowieczne kościoły, XIX-wieczne budownictwo mieszkaniowe i przemysłowe) podkreślają piękno terenów gminy. Takie walory stanowią doskonały potencjał do rozwoju turystyki na tym terenie. Ochrona konserwatorska przyrody Zgodnie z rejestrem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków na terenie gminy Sianów ochronie podlegają zabytkowe parki w miejscowościach: Park wiejski krajobrazowy o pow.0 70 ha w miejscowości Kleszcze, uŝytkowany przez POHZ (dec.nr 1074 a z dn.12.vi.1980 r.) Park wiejski krajobrazowy o pow.2,50 ha w miejscowości Osieki, uŝytkowany przez POHZ (dec.nr 1096 a z dn.6.vi.1980 r.) Park krajobrazowy o pow.12,00 ha w miejscowości Osieki Huta (dec.nr 1132 z dn.11.x.1980r.) Park dworski krajobrazowy o pow.1,50 ha w miejscowości Ratajki, uŝytkowany przez POHZ (dec. nr 997 z dn 23.III.1978 r.) Park dworski angielski o pow.2,70 ha w miejscowości Skibno, uŝytkowany przez POHZ (dec.nr 1024 z dn.8.vi.1978 r.) Park pałacowy, romantyczny o pow.1,00 ha w miejscowości Sowno, uŝytkowany przez POHZ (dec. Nr 970 z dn.4.iv.1977r) Park miejski im. Generała Świerczewskiego w Sianowie łącznie z alejami dojazdowymi 15

(dec.nr 1067 z dn.6.vi.1980 r.) Zgodnie z rozporządzeniem Wojewody ochronie podlegają następujące pomniki przyrody: buk zwyczajny obw.570 cm, wys.25 m w oddz.53 j, obręb Wyszebórz, Nadleśnictwo Karnieszewice (Orzeczenie Nr 285 z dn. 23.03.1979 r.). jodła pospolita, obw. 240 cm, wys. 35 m w oddz.29 i, obręb Karnieszewice, Nadleśnictwo Karnieszewice (Orzeczenie Nr 286 z dn.23.03.1979 r.). jodła pospolita, obw.260 cm, wys. 35 m w oddz. 29 i, obręb Karnieszewice, Nadleśnictwo Karnieszewice (Orzeczenie Nr 287 z dn.23.03.1979 r.) grupa drzew: 7 sztuk daglezja zielona, obw.255 320 cm, wys. 35 m w oddz.29 i, obręb Karnieszewice, Nadleśnictwo Karnieszewice (Orzeczenie Nr 288 z dn. 23.03.1979 r.) dąb szypułkowy, obw. 560 cm, wys. 27 m, w miejscowości Kościerze, oddz. 11 c, Leśnictwo Kościerze, Nadleśnictwo Karnieszewice w pobliŝu leśniczówki (Orzeczenie Nr 289 z dn. 23.03.1979 r) dwa buki zwyczajne, obw. 310 i 300 cm, wys.30 m w oddz. 42 f, obręb Karnieszewice, Nadleśnictwo Karnieszewice 200 m od arboretum (Orzeczenie Nr 290 z dn. 15.02.1980 r) dąb szypułkowy, obw. 440 cm, wys.27 m w oddz. 50 k, obręb Karnieszewice, Nadleśnictwo Karnieszewice na południe od wsi Karniszewice, nad strumieniem (Orzeczenie Nr 291 z dn. 15.02. 1980 r) dwie daglezje zielone, obw. 290 i 310 cm, wys. 33 i 35 m w oddz. 50 k, obręb Karnieszewice, Nadleśnictwo Karnieszewice (Orzeczenie Nr 292 z dn. 15.02.1980 r ) Drzewa o rozmiarach pomnikowych: Iwięcino klon pospolity, jesion wyniosły- drzewa rosnace w otoczeniu kościoła Karnieszewice aleja lipowa - Kleszcze topola czarna przy drodze Osieki 2 dęby szypulkowe, 6 buków pospolitych, klon, jawor, platan klonolistny, klon srebrzysty, jesion wyniosły Ratajki zabytkowy park Sianów lipa drobnolistna przy kościele Skibno dąb szypułkowy w zabytkowym parku Sowno 2 dęby szypułkowe Sucha Koszalińska 2 dęby szypułkowe Ochrona pomników przyrody oŝywionej wprowadza następujące zakazy: wycinania, niszczenia i uszkadzania drzew zrywania pączków,kwiatów, owoców i liści 16

umieszczania tablic, napisów, ogłoszeń reklamowych i innych znaków nie związanych z ochroną pomnika przyrody wchodzenia na drzewa zanieczyszczania terenu i wzniecania ognia w pobliŝu drzew wznoszenia budowli w zasięgu korzeni i korony drzew Na terenie gminy Sianów znajduje się częściowy rezerwat leśny Jodły Karnieszewickie, o powierzchni 37,00 ha. Przedmiotem ochrony jest enklawa starodrzewu jodłowego (jodła biała) leŝąca poza GRANICĄ NATURALNEGO ZASIĘGU TEGO GATUNKU. W Polsce równieŝ ochronie podlega wiciokrzew pomorski tzw. polska liana. Obszar rezerwatu znajduje się w niewielkiej odległości od arboretum Karnieszewickiego. Arboretum czyli ogród leśny (łac) oznacza wydzielony obszar do uprawy róŝnych gatunków drzew i krzewów dla celów naukowo-badawczych i hodowlanych. W arboretum w Karnieszewicach jest około 37 gatunków drzew i krzewów z wielu stron świata. Występują w nim okazy drzew egzotycznych np. kasztan jadalny, orzesznik pięciolistny, buki, daglezje, jodły niespotykanych rozmiarów. Północna część gminy leŝy na obszarze krajobrazu chronionego Koszaliński Pas Nadmorski Poza konserwatorską ochroną przyrody ustala się obowiązek ochrony zieleni występującej w formie skupisk zieleni wysokiej, m.in. w parkach, na cmentarzach, w przydroŝnych szpalerach, wzdłuŝ cieków, a takŝe zieleni śródpolnej. (Informacja: Strategia Rozwoju Gminy Sianów do 2015 roku.) Zasoby środowiska kulturowego W gminie zachowało się kilkanaście obiektów wpisanych do rejestrów zabytków lub objętych ochroną konserwatorską. Są to kościoły, dwory, pałacyki, budynki mieszkalne. KaŜda zmiana ich stanu musi być uzgodniona z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Obiekty te znajdują się w miejscowościach: - Karnieszewice kościół p.w. Marii Królowej Polski, ryglowy z 1803 roku (29.08.1966 r) - Osieki Koszalińskie kościół p.w. Św.Antoniego z XIV wieku w stylu gotyckim (Nr rej. 140 z dn. 26.04.1957 r) - Dąbrowa kościół p.w. Św. Stanisława Kostki z XIV wieku w stylu gotyckim (Nr rej. 391 z dn. 25.04.1964 r) - Iwięcino kościół p.w. M.B.Królowej Polski zbudowany w XIV wieku w stylu gotyckim wraz z cmentarzem i trzema bramkami kościelnymi (Nr rej. 293 z dn. 27.09.1960 r) - Osieki dwór murowany z 2 poł XIX w (Nr rej. 1164 z dn. 30.07.1982 r) - dwór szachulcowy z 1 poł. XIX wieku 17

- Ratajki dwór z 1926 roku - kościół p.w.św.wojciecha BM z 2 poł. XIX w - Rzepkowo dwór (Nr rej. 1220 z dn. 26.11.1992 r) - Sianów kościół p.w. M.B.Stanisława Kostki z 2 poł. XVIII w. (Nr rej.76 z dn.26.05.1955) - budynek gospodarczy, Plac pod Lipami ryg.xviii w (Nr rej. 604 z dn.29.08.1966r) - średniowieczny układ urbanistyczny (r rej. 557 z dn.14.02.1966 r) - szkoła, ul. B. Chrobrego 4, mur. XIX/XX w - kaplica cmentarna, mur k. XIXw - domy mieszkalne z XIX/XX w na ul. Armii Polskiej nr od 1 do 29, nr 31, 34-36, Nr 33 (obecnie szkoła), nr 37 (obecnie poczta), nr 38, 39,44,46,46a - Ratusz, ul. Armii Polskiej nr 30, mur. z 1879 roku - domy mieszkalne, ul. Koszalińska z pocz. XX w nr 1,3 5, 6,7,9,16,21,30,34,42 oraz z XIX/XX wieku nr 11 - budynek gospodarczy, ul Koszalińska nr 28 Sianowskie Zakłady Przemysłu Zapałczanego, ul. Koszalińska, mur. k. XIX wieku - domy mieszkalne, z p. XX wieku, ul. Dworcowa nr 4,5, 8, 9, 10, 11, 12, 14, 48 - domy mieszkalne, z pocz. XX w, ul. ŁuŜycka nr 1, 4 10, 13, 17, 18, 20, 22, 23, 24, 26, 32, 38, 46, 48 oraz z XIX / XX w nr 28, 30, 44, 50 - domy mieszkalne, ul. Mickiewicza z pocz. XX w nr 6-8, 11,12, 13, 14, 15, 17, 19, 21 - domy mieszkalne ul. Morska, XIX / XX w nr 3, 5, 11, 13, 15, 17 - dom mieszkalny, ul. Piastów, p. XX w, nr 24 - Plac pod Lipami nr 3, 5, 7, 9, - dom mieszkalny ob. zakład mleczarski, ul. Strzelecka 1 - budynek przemysłowy, ul. Strzelecka 1, mur 1893 - budynek gospodarczy, ul.strzelecka 7, mur. szach. koniec XIX w - domy mieszkalne, ul. Strzelecka, z pocz. XX w nr 7, z XIX / XX w nr 9 - domy mieszkalne, ul. Tylna, z XIX / XX w nr 24, 26, 28, 30, 32, z pocz.xx w nr 1, 10,16 Sierakowo - kościół p. w. M.B. RóŜańcowej, późnogotycki zxv wieku (Nr rej. 405 z dn. 27.04.1964 r) Skibno dwór szachulcowy z 2 poł. XIX wieku Sowno Stare kościół p.w. Św. Trójcy, ryglowany pocz. XIX wieku (Nr rej. 554 z dn. 14.02.1966) 18

Sucha Koszalińska kościół p.w. PodwyŜszenia Św. KrzyŜa, XIV/XVw, w stylu późnogotyckim (Nr rej. 77 z dn. 25.05.1955 r) Szczeglino kościół p.w. M.B. Szkaplerzowej z 1908 roku w stylu neogotyckim, mur. (Nr rej. 1186 z dn. 25.09.1984) Węgorzewo Koszalińskie kościół p.w. Św. Piotra i Pawła z XIX / XX w. (Informacja: Strategia Rozwoju Gminy Sianów do 2015 roku.) Przedstawione powyŝej informacje świadczą o bogactwie kulturowym gminy, jednak wiele zabytków, kościołów wymaga renowacji i modernizacji. Oprócz przedstawionych powyŝej zasobów kulturowych gminy na jej terenie działają kino w Sianowie, biblioteka publiczna w Sianowie, 6 punktów bibliotecznych we wsiach. Świetlice wiejskie, które działają na wsiach, ale dotychczas nie są wykorzystywane w stopniu satysfakcjonującym. W zakresie kultury poza Sianowem tendencje rozwojowe wykazują Iwięcino, Osieki i Sierakowo Sławieńskie, w którym utworzona została Wioska Hobbistów. WaŜnym elementem, na który warto zwrócić uwagę jest: - utworzenie Parku Kulturowego pomiędzy Świętymi Górami: Górą Chełmską i Górą Polanowską, z wnioskiem takim wystąpiła społeczność miejscowości Maszkowo, Mokre, Szczeglino, Węgorzewo Koszalińskie; - stworzenie Centrum Kulturalno Edukacyjnego na bazie kina Zorza w Sianowie. Tendencje rozwojowe W zakresie rozwoju sfery społecznej obserwuje się pewną poprawę. Baza placówek społecznych jest systematycznie modernizowana. Sukcesywnie maleje bezrobocie, liczba mieszkańców rośnie. Wyraźnie naleŝy uwypuklić potencjał kulturalny gminy zasoby, zabytki, pomniki, Wioska Hobbitów, moŝliwość utworzenia Parku Kulturowego i Centrum Kulturalno Edukacyjnego w Sianowie. W celu dalszego rozwoju tej funkcji istotne jest pozyskanie finansowania zewnętrznego. 19

I I. 2. S f e r a g o s p o d a r c z a Rynek pracy Zestawienie statystyczne podmiotów gospodarczych w ewidencji bieŝącej wg branŝ (dane sierpień 2004 r.) Podmioty działające na terenie gminy wg liczby zatrudnionych Do 10 osób Ogółem 897 W tym produkcja: - przemysł 52 - rolnictwo - przemysł przetwórczy 4 - budownictwo 123 - wydobycie surowców - przemysł drzewny 1 - leśnictwo 1 - przemysł wydobywczy (np. torf, kruszywa) 1 Inne produkcyjne Podmioty działające w sferze usług w tym: - rzemiosło 130 - transport 79 - obsługa rolnictwa - handel 325 - gastronomia 20 Obsługa turystyki 16 Inne usługi 164 Przedstawione powyŝej dane świadczą o tym, iŝ w gminie Sianów dominują handel i rzemiosło. Dynamika rozwoju tych branŝ jest ściśle związana z lokalizacją gminy. PołoŜenie przy drodze krajowej nr 6 (E 28) Szczecin Gdańsk, powoduje wzrost ruchu turystycznego i staje się miejscem atrakcyjnym dla inwestorów z branŝ: dealerów samochodowych, gastronomii, stacji benzynowych, w ramach których obecnie obserwujemy dynamiczny rozwój. Kolejnym sektorem, w którym obserwuje się dynamikę rozwoju jest działalność turystyczna. 20

Baza turystyczna Liczba Liczba miejsc noclegowych Hotele - - Motele (Motelik) 1 28 zajazdy - - pensjonaty - - Schroniska młodzieŝowe (sezonowe) 1 40 Kwatery prywatne 2 60 Gospodarstwa agroturystyczne 14 147 Gospodarstwa agroturystyczne i kwatery prywatne: 1. Dworek Osiecki, ul. Parkowa 42 76 003 Sucha Koszalińska 2. Dworek w Skibnie, Skibna 76 004 Sianów 3. Gospodarstwo agroturystyczne Kacperek Ryszard; Maszkowo 20, 75-640 Koszalin 4. Gospodarstwo agroturystyczne BoŜena Pogrzeba; Osieki ul. Bałtycka 11, Sucha Koszalińska 5. Gospodarstwo agroturystyczne Jóźmira Józef i Mirosława Szylman, Sowieński Młyn 3 6. Gospodarstwo agroturystyczne Maria i Antonii Kolinka, ul. Bałtycka 13 Osieki 7. Gospodarstwo agroturystyczne Ranczo Leokadia Ziemniak, Iwięcino 48 8. Gospodarstwo agroturystyczne Uroczysko, Rymaszewski Andrzej i Jolanta Krzykacz, 76-004 Sianów 9. Gospodarstwo agroturystyczne Leśna ElŜbieta i Marian Marszał, Krzykacz 3, Sianów; i inne. Informacja turystyczna: 1. Plany miejscowości (plansze informatory) + 2. Punkty informacji turystycznej + 3. Oznakowanie bazy turystycznej - 4. Inne (jakie) Strona www. Infrastruktura okołoturystyczna: Szlaki piesze 1. Szlak im. Józefa Chrząszczyńskiego (czerwony) wiedzie od Góry Chełmskiej do Kurozwęcza przechodzi przez miejscowość gminną Maszkowo. 2. Szlak Porwanego Księcia (niebieski) nazwa pochodzi od XV- wiecznego wydarzenia, Rycerze Księcia Bogusława X napadli i obrabowali jadących przez Górę Chełmską kupców. W odwecie mieszkańcy porwali Księcia Bogusława X i przywieźli go do miasta. Rajcy miejscy 21

jednak wykupili się od niechybnej zemsty Księcia. Szlak skierowany jest od Sianowa do Góry Chełmskiej. Szlaki rowerowe Szlak nadmorski (czerwony) przebiega pasem nadmorskim od Pleśnej do Mielna, następnie skręca w południową stronę jeziora Jamno. Przechodzi przez miejscowości gminne Osieki Rzepkowo Iwięcino Bielkowo. Jednym z tematów bardzo waŝnym dla gminy jest systematyczny rozwój szlaków i ścieŝek rowerowych. Planuje się równieŝ realizację zadania pod nazwą zagospodarowanie turystyczno edukacyjne jeziora Topiele. Rolnictwo UŜytki rolne stanowią 48,17%, lasy 44,33%, wody 0,37% i pozostałe 7,13%. Funkcja rolnicza jest dominującą w rozwoju gospodarczym gminy. Dobre są warunki glebowe, które sprzyjają uprawie zbóŝ, rzepaku, warzyw oraz hodowli bydła mlecznego i trzody chlewnej. Jednak obecny stan rolnictwa nie jest najbardziej dochodowym sektorem w gospodarce. Powierzchnia gminy łącznie Istniejące Planowane Tereny 22 678 22678 Tereny uŝytkowane rolniczo 10655 10615 łącznie w tym: - grunty orne 7393 7353 - uŝytki zielone 3262 3262 Tereny pod budownictwo 27 87 mieszkalne Tereny pod przemysł 35 35 Tereny lasów 10 018 10 068 Tereny wód otwartych 120 120 Pozostałe (nieuŝytki i inne) 1823 1753 Struktura gospodarstwa rolnych: Od 1 do 2 ha 381 Od 2 do 5 ha 359 Od 5 do 7 ha 108 Od 7 do 10 ha 137 Od 10 do 15 ha - 116 Ponad 15 ha - 149. 22

Z danych przedstawionych powyŝej moŝna stwierdzić iŝ następuje pewne rozdrobnienie struktury agrarnej. W związku z przystąpieniem gminy do zmian w planie zagospodarowania przestrzennego zaobserwowano wzrost wniosków dotyczących przekwalifikowania gruntów rolnych pod budownictwo mieszkaniowe, tworzenie duŝych gospodarstw rolnych oraz zwiększenie powierzchni leśnej w związku z dopłatami z funduszy unijnych. Tendencje rozwojowe Dotychczasowa analiza potencjału gospodarczego zwraca uwagę na rozwój rolnictwa i duŝą atrakcyjność turystyczną gminy. Ze względu na charakter gminy, rozwój turystyki następuje powinien rozwijać się dwukierunkowo. WzdłuŜ drogi nr 6 jest szansa na rozwój hotelarstwa. Natomiast duŝe kompleksy leśne, tereny przyrodniczo cenne, obfitość wód, bogactwo dziedzictwa kulturowego, brak uciąŝliwego przemysłu stwarzają warunki do rozwoju agroturystyki i turystyki wiejskiej oraz turystyki kwalifikowanej. Obecna sytuacja związana z szerokim pakietem wsparcia dla rolnictwa, daje szansę na dynamiczny rozwój specjalistycznych gospodarstw rolnych. Mając na uwadze odnowę wsi i dalszy jej rozwój gospodarczy naleŝy rozwaŝyć, na przykładzie Wioski Hobbitów, dalszy rozwój wiosek tematycznych w gminie Sianów np. ; Osieki wioska rybacka, - Sieciemin wioska ziół Leki z BoŜej Apteki, - Sianów zapałka (produkt turystyczny), - Iwięcino Wioska RóŜy S f e r a T e c h n i c z n a Komunikacja Sieć drogowa a) odcinek drogi krajowej nr 6 Szczecin - Gdańsk b) dwa odcinki dróg wojewódzkich nr 203 i nr 206 Zarząd Dróg Wojewódzkich c) sieć dróg powiatowych (18 dróg) Powiatowy Zarząd Dróg; d) sieć dróg gminnych Urząd Gminy i Miasta w Sianowie, Gmina Sianów połoŝona jest przy drodze krajowej nr 6 relacji Gdańsk - Szczecin. Droga ta przebiega przez centrum miasta Sianów, co stanowi duŝe utrudnienie w ruchu kołowym oraz jest uciąŝliwe dla mieszkańców. Jest to najwaŝniejsza arteria komunikacyjna na terenie gminy. W sezonie letnim znacznie zwiększa się na tej drodze średni, dobowy ruch samochodowy. W 23

okresie ostatnich pięciu lat ruch pojazdów na dobę zwiększył się o ponad 50%, natomiast parametry dróg nie uległy zmianie. Fakt ten nie jest sprzyjającym czynnikiem do rozwoju turystyki i innego rodzaju przedsiębiorczości w gminie. Na terenie gminy znajduje się 18 odcinków dróg powiatowych oraz sieć dróg gminnych i dojazdowych do gruntów rolnych, stanowiących drogi wewnętrzne. Stan techniczny infrastruktury komunikacyjnej gminy i miasta Sianów Rodzaj infrastruktury Długość w km/powierzchnia w km 2 Stan techniczny (odsetek dróg wymagających remontów lub modernizacji) Drogi: 10,8/0,08 20% - krajowe (szer. 35 m.) - wojewódzkie 23,7/ 0,13 80% - powiatowe (szer. 12 m.) 83,1/0,43 60% - gminne o nawierzchni 5,0/ 0,03 60% utwardzonej (szer. 17 m) - gminne dojazdowe do gruntów 16,0/ 0,08 rolnych i leśnych Koleje 15 km Drogi wodne - - Lotniska i lądowiska - - Średnio rozwinięta sieć dróg, zły stan techniczny, brak utwardzonych poboczy, brak chodników dla pieszych na terenach zabudowanych oraz brak obwodnicy wokół Sianowa powoduje, Ŝe jest to słaba strona w infrastrukturze technicznej gminy. Drogi gminne i powiatowe zlokalizowane na terenie gminy wymagają modernizacji i remontów w 60%. Inwestycje drogowe w latach 2004 2006 są przedsięwzięciem priorytetowym. Zintensyfikowanie działań w tym zakresie wpłynie korzystnie na poprawę sytuacji społeczno ekonomicznej gminy oraz rozwój małej i średniej przedsiębiorczości. Bardzo potrzebnym przedsięwzięciem, w tych latach jest modernizacja ul. Tylnej i Parkowa a takŝe ulic w obrębie osiedla ŁuŜycka, Dworcowa w Sianowie, w celu poprawy warunków Ŝycia mieszkańców i aktywizacji środowiska lokalnego. Przez teren gminy na odcinku 15 km przebiega linia kolejowa relacji Gdynia Koszalin - Szczecin. Jest to linia jednotorowa zelektryfikowana ze stacją w Skibnie. UmoŜliwia ona połączenia komunikacyjne o znaczeniu krajowym. Z Koszalina kursują do Sianowa autobusy komunikacji miejskiej oraz mikrobusy. 24

Dość dobrze rozwinięta jest w gminie komunikacja autobusowa obsługiwana przez PKS. Komunikacja ta dociera do większości miejscowości w gminie. Zapewnia teŝ dobre połączenie ze Sławnem, Słupskiem i Koszalinem, przez co umoŝliwia korzystanie z połączeń krajowych i międzynarodowych. Infrastruktura wodno - ściekowa Zaopatrzenie w wodę w gminie Sianów Liczba miejscowości posiadających wodociągi Liczba miejscowości wymagających budowy sieci wodociągowej Liczba miejscowości zaopatrywanych lokalnie 16 Orientacyjna liczba gospodarstw domowych z deficytem zaopatrzenia w wodę (%) Źródło: UGi M Sianów 16 miejscowości 5 5% WODOCIĄGI Miejscowości Długość czynnej sieci rozdzielczej (bez przyłączy) Budynki mieszkalne i zbiorowego zamieszkania przyłączone do sieci wodociągowej Podłączenia do budynków Mieszkania w tych budynkach Długość Liczba Ogółem Nowo dołączone (w km) (w szt.) ( w szt.) sieci (w km) Ogółem gmina 85,8 9,8 1.285 1.851 59 Miasto Sianów 5,4 3,0 287 502 502 Sowno 1,1 0,1 25 47 Dąbrowa 13,4 0,5 115 111 1 Sieciemin 2,5 0,4 54 22 Skwierzynka 10,3 0,4 40 72 Sucha Koszalińska 3,9 0,4 53 120 2 Iwięcino 4,0 0,3 81 70 Wierciszewo 4,2 0,3 70 90 Węgorzewo 4,1 0,3 71 89 Bielkowo 3,0 0,4 114 58 Sierakowo 6,1 0,3 57 85 Szczeglino 3,1 0,2 45 59 1 Karnieszewice 2,1 0,4 49 78 Skibno 6,5 0,6 61 110 1 25

Kleszcze 0,9 0,2 21 48 Osieki 2,5 0,5 51 155 1 Rzepkowo 0,7 0,2 30 78 1 Kędzierzyn 2,0 0,7 34 25 25 Gorzebądz 2,0 0,6 27 22 22 Główne ujęcie wody zlokalizowane jest w Sianowie, z którego zaopatrywana jest w wodę właśnie ta miejscowość. W kilku miejscowościach sytuacja w zakresie zaopatrzenia w wodę jest trudna, bowiem w miejscowościach: Maszkowo, Mokre, Ratajki, Sowinko brak jest publicznych ujęć i sieci wodociągowych. Stan techniczny znacznej ilości ujęć wody, stacji hydroforowych i systemów uzdatniania, niektórych odcinków sieci wodociągowych jest zły. Około 30% sieci wodociągowej znajdującej się na terenie gminy wykonana jest z rur azbestowo - cementowych. W około 15 % gospodarstw domowych, zwłaszcza na terenach wiejskich, występuje deficyt zaopatrzenia w wodę. Problem właściwego i racjonalnego zaopatrzenia w wodę mieszkańców gminy Sianów wymaga wdroŝenia koncepcji uregulowania gospodarki wodno-ściekowej. Konieczna jest budowa: - spinki wodociągowej w ulicy ŁuŜyckiej, - budowa wodociągu publicznego w ulicach: Koszalińska, Strzelecka, Parkowa, Wegorzewska i Lutyków w Sianowie, - budowa zbiornika rentencyjnego w Sianowie przy stacji wodociągowej, - budowa magistrali wodociągu północnego ( Skibno, Sucha Koszalińska, Kleszce, Osieki, Rzepkowo, Bielkowo, Iwięcino oraz Wierciszewo) ze zmianą sieci hydroforni (pozostawionoby tylko stacje w Wierciszewie i Skibnie po gruntownej przebudowie) oraz wymianą i rozbudową sieci wodociągowych w Osiekach i Rzepkowie wg istniejącej koncepcji, - budowa magistrali wodociągu południowego (Maszkowo, Szczeglino, Szczeglino Nowe, Mokre, Węgorzewo) z przebudową sieci hydroforni (pozostałaby hydrofornia w Szczeglinie równieŝ po gruntownej przebudowie) oraz budową sieci wodociągowych w Maszkowie i Mokrym wg istniejącej koncepcji, - budowa sieci wodociągowej w Ratajkach i Kłosie. 26

Odprowadzanie ścieków w gminie Sianów Liczba miejscowości posiadających kanalizację ogólnospławną 1 (15%) Liczba miejscowości z kanalizacją rozdzielczą 5 Liczba miejscowości wymagających budowy sieci kanalizacyjnej 16 miejscowości Liczba istniejących oczyszczalni ścieków typu mechanicznobiologicznego (podać wg typów) 1 ze złoŝem zraszanym Liczba istniejących oczyszczalni ścieków typu mechanicznego Nie dotyczy (podać według typów) Źródło: UG i M Sianów KANALIZACJA Miejscowości Długość czynnej sieci sanitarnej Budynki mieszkalne i zbiorowego zamieszkania przyłączone do sieci kanalizacyjnej Podłączenia do budynków Mieszkania w tych (w km) budynkach Ogólnospławna Rozdzielcza Długość (w km) Liczba (w szt.) Ogółem ( w szt.) Nowo dołączone sieci Ogółem gmina 1,8 29,1 4,1 372 541 51 Sianów 1,8 8,8 3,0 316 456 11 Sucha Koszalińska - 5,9 0,1 4 5 4 Skibno - 2,1 0,7 17 29 1 Kleszcze - 2,8 Osieki - 9,5 0,3 35 51 35 Sytuacja w zakresie gospodarki ściekowej w gminie jest zróŝnicowana. Podstawą systemu odbioru ścieków jest grawitacyjno-ciśnieniowa sieć kanalizacyjna z mechaniczno - biologiczną oczyszczalnią ścieków w Sianowie o przepustowości 1.700 m 3 /d. Do oczyszczalni tej przyłączone jest około 80 % zabudowań miasta Sianowa a ilość przyjmowanych obecnie ścieków wynosi 550-700 m 3 /d. W ramach zadań związanych z rozwojem sieci kanalizacyjnej planuje się : - przebudowę oczyszczalni ścieków w Sianowie, - budowę kanalizacji sanitarnej w Suchej Koszalińskiej, 27

- budowę kanalizacji sanitarnej w Sianowie ulice: Koszalińska, Parkowa, Strzelecka, Węgorzewska, Lutyków, - budowa kanalizacji sanitarnej kierunek Karnieszewice, Dąbrowa, Grabówko łącznie z sieciami, - budowa kanalizacji sanitarnej w m. Kędzierzyn, Gorzebądz, Skwierzynka, Bielkowo, Iwięcino, Rzepkowo, Wierciszewo, Maszkowo, Mokre, - budowa lokalnych sieci kanalizacji sanitarnej wraz z lokalnymi oczyszczalniami ścieków w m. Sieciemin, Sierakowo, Sowno, Ratajki. Ścieki w wielu wsiach i z terenów zabudowy rozproszonej odprowadzane są do zbiorników bezodpływowych, często nieszczelnych. Większość miejscowości nie posiada systemu odprowadzania wód deszczowych. Wody te nieoczyszczone spływają bezpośrednio do wód powierzchniowych. Obecnie gmina jest w posiadaniu koncepcji programowej budowy systemu kanalizacji ściekowej umoŝliwiającej pełne uporządkowanie gospodarki ściekowej. W latach 2005 2006 zgodnie z tą koncepcją planuje uporządkowanie gospodarki wodno ściekowej w Sianowie, modernizację oczyszczalni ścieków w Sianowie, budowę kanalizacji w miejscowości Kleszcze. Gospodarka odpadami Na terenie gminy Sianów znajduje się składowisko, eksploatowane przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej w Koszalinie. Na wysypisku składowane są odpady z Koszalina, gminy Sianów i częściowo z gmin Manowo, Biesiekierz, Mielno, Będzino, Polanów. Wysypisko zajmuje powierzchnię ok. 20 ha. Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej prowadzi takŝe selektywną zbiórkę odpadów komunalnych. W styczniu 2004 roku Gmina Sianów przygotowała Plan Gospodarki Odpadami na lata 2004 2007 z perspektywą na lata 2008 2015. Zgodnie w wytycznymi krajowymi odpady zasadniczo dzieli się na dwie grupy: odpady powstające w sektorze komunalnym (odpady komunalne i osady ściekowe) oraz odpady powstające w sektorze gospodarczym (odpady inne niŝ niebezpieczne i odpady o charakterze niebezpiecznym). Strumień odpadów komunalnych w 2003 roku dla miasta wyniósł 3156,9 Mg/rok, na obszarze wiejskim 21610,2 Mg/rok. Ilość odpadów powstających w sektorze gospodarczym dla miasta wyniosła w roku 2002 1274,600 Mg/rok, na obszarze wiejskim 15667,500 Mg/rok. 28

Cel ogólny w tym dokumencie, wyznacza działania w kierunku zminimalizowania ilości wytwarzanych odpadów w sektorze komunalnym oraz wdroŝenie nowoczesnego systemu ich odzysku i unieszkodliwiania. Na terenie gminy istnieje jedno składowisko z wydzieloną kwaterą do deponowania odpadów zawierających azbest, w Sianowie. Na terenie gminy nie ma zlokalizowanych składowisk odpadów z sektora gospodarczego. Brak jest równieŝ mogielników. Nie ma równieŝ spalarni odpadów medycznych. Poza tym istnieje punkt złomowania pojazdów samochodowych przedsiębiorstwo prywatne WOMET oraz AUTO EKO ZŁOM Kędzierzyn. Składowisko Odpadów Komunalnych w Sianowie pretenduje do utworzenia Regionalnego Zakładu Zagospodarowania Odpadów. Do najwaŝniejszych zadań przewidzianych do realizacji w latach 2004 2007 naleŝy zorganizowanie systemu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych, budowlanych, biodegradowalnych dla 100% mieszkańców powiatu, inwentaryzacja i rekultywacja dzikich składowisk odpadów, kampanie na rzecz społecznej świadomości, działania informacyjne i edukacyjne dla dzieci i młodzieŝy. Obecnie realizowane jest zadanie z zakresu edukacji ekologicznej - Organizacja Regionalnego Centrum Edukacji Ekologicznej przy Szkole Podstawowej nr 2 w Sianowie, które będzie ściśle współpracować z PGK. Telefonizacja, gazyfikacja i zaopatrzenie w energię elektryczną Obecnie większość miejscowości ma juŝ doprowadzone media. PołoŜenie graniczne z miastem Koszalin stwarza duŝe dogodności w zakresie tych inwestycji. Gmina w 100% posiada łączność telefoniczną a takŝe jest zaopatrzona w energię. Nie planuje się inwestycji w tym zakresie. Natomiast system oświetlenia ulic jest energochłonny i wymaga modernizacji na nowoczesny i energooszczędny. Opracowano Oszczędnościowy program kompleksowej modernizacji systemu oświetlenia drogowego miasta i gminy Sianów. Obecnie gmina przystępuje do jego realizacji, w ramach niego nastąpi wymiana 614 opraw, zwiększy się teŝ ilość punktów świetlnych o 49. Intensywny rozwój telefonii w tym telefonii komórkowej, wdraŝanie technologii i systemów organizacyjnych mających na celu rozwój społeczeństwa informacyjnego jest bardzo waŝną sprawą. Istotnym jest przygotowanie i wdraŝanie w latach 2004 2006 projektu z zakresu e Urząd np. Interaktywna Platforma Cyfrowa. 29

Gazyfikacja miasta Sianów jest zakończona, obejmuje jeszcze miejscowość Skibno (MK Cafe). Analizując obecne relacje cen kilku podstawowych nośników energii do ceny gazu, wykazują opłacalność jego stosowania, jednak wszystkie inwestycje w zakresie dostosowań do uŝytkowania gazu są bardzo kapitałochłonne. Dlatego teŝ istotną sprawą jest zaangaŝowanie wszystkich mieszkańców i inwestorów gminy do bezpośredniej współpracy i uruchamianie inicjatyw np. zakładanie Komitetów Gazyfikacyjnych w celu doprowadzania przyłączy i rozbudowy sieci na terenie gminy. Odnawialne źródła energii Wiatr, jako źródło energii odnawialnej ma znaczenie lokalne i w takiej gminie jak Sianów, gdzie prędkość i częstotliwość wiatrów są znaczne, powinien być wykorzystywany w szerszym stopniu. Obecnie na terenie gminy zostały wyznaczone w planie zagospodarowania przestrzennego dwa obszary pod inwestycje wiatrowe - Wierciszewo obszar 250 ha, Bielkowo obszar 142 ha, gdzie prywatni inwestorzy planują wybudować siłownie wiatrowe. Biomasa powstająca na terenie gminy moŝe być równieŝ wykorzystywana jako źródło energii. Źródłem tej energii mogą być słoma, odpady komunalne, odpady poprodukcyjne, zwłaszcza z przetwórstwa spoŝywczego. Szybki postęp technologiczny w dziedzinie budowy pieców i kotłów centralnego ogrzewania na paliwa niskokaloryczne spowodował wzrost wykorzystania tego odnawialnego źródła energii. Sprawność pieców najnowszej generacji opalanych biomasą dochodzi do 90%. Innym sposobem wykorzystania biomasy jest uzyskanie paliwa gazowego, tzw. biogazu, w procesie fermentacji beztlenowej lub pirolizy. Rozproszony charakter zabudowy i mała aktywność gospodarcza w wielu miejscowościach gminy nie sprzyja rozwojowi scentralizowanego systemu zaopatrzenia w energię cieplną. A istniejące kotłownie opalania paliwem stałym, głównie węglem, wymagają modernizacji i zmiany, w większości przypadków, źródła z uciąŝliwego na mniej uciąŝliwe dla środowiska naturalnego. Gospodarka mieszkaniowa Gminne komunalne zasoby mieszkaniowe (na dzień 30.09.2004 r.) obejmują: Miasto Sianów : - liczba budynków - 110 - liczba mieszkań ogółem - 725 /w tym wyposaŝonych w c.o. -155, i wyposaŝonych w inst. gazową - 40 / 30

- liczba lokali komunalnych - 453 - liczba lokali wykupionych - 272 - powierzchnia uŝytkowa mieszkań ogółem - 33.312,72 m2 - mieszkania sprzed 1945 roku - 497 - mieszkania budowane w latach 1946-1959 - 41 / Morska 6-8, Koszalińska 38, Armii Polskiej 24-26 - mieszkania budowane w latach 1960-1970 - 147 - mieszkania budowane w latach 1980-1985 - 40 Gmina Sianów : - liczba budynków - 21 - liczba mieszkań ogółem - 47 / w tym z c.o. - 4 / - liczba mieszkań wykupionych - 1 - powierzchnia uŝytkowa lokali ogółem - 2.628,65m2 - mieszkania sprzed 1945 roku - 42 - mieszkania budowane w 1970-5 / Iwięciono 41 / Budynki przeznaczone do rozbiórki : Dworcowa 4, ŁuŜycka 1, Plac pod Lipami 9, Tylna 24, 26 i 28, Koszalińska 16, ŁuŜycka 23. Brak środków na remonty kapitalne i obciąŝenie drogi nr 6 ruchem pojazdów cięŝkich pogarsza stan techniczny budynków komunalnych i powiększa zasoby substancji mieszkaniowej przeznaczonej do rozbiórki. Dlatego teŝ istotnym jest budowa budynku komunalnego i mieszkań socjalnych. Planuje się przebudowę obiektu po Przedszkolu nr 2 w Sianowie przy ul. Koszalińskiej na mieszkania komunalne a takŝe rozwój budownictwa w ramach Towarzystw Budownictwa Społecznego. Tendencje rozwojowe Obecnie sytuacja dotycząca rozwoju infrastruktury technicznej przedstawia się niezbyt korzystnie. Priorytetowe są inwestycje: - z zakresu rozwoju gospodarki wodno ściekowej - z zakresu modernizacji dróg, chodników, - rozwijania indywidualnych systemów ogrzewania dla zabudowy jednorodzinnej i zagrodowej wykorzystujących jako źródło energii biomasę lub inne proekologiczne nośniki energii. 31

III. ANALIZA SŁABYCH I MOCNYCH STRON ORAZ KIERUNKI ROZWOJU GMINY SIANÓW Mocne strony Słabe strony Sfera społeczna więzi lokalne i aktywność władz; zmiany demograficzne wykazujące tendencje wzrostową, szczególnie w miejscowościach przyległych do Koszalina (Kędzierzyn, Osieki, Skwierzynka) inwestycje mieszkaniowe; przewaga osób młodych, w wieku produkcyjnym; lokalni liderzy aktywnie działające organizacje pozarządowe i kluby sportowe tendencje wzrostowe pod względem zatrudnienia w usługach, handlu i administracji z jednoczesnym spadkiem zatrudnienia w rolnictwie; duŝe zasoby dziedzictwa kulturowego zabytki, zespoły pałacowo parkowe, stare grodziska itp. dobrze zorganizowany dowóz dzieci do szkół powołanie Wioski Hobbitów - imprezy o charakterze regionalnym i międzynarodowym Plenery malarskie, Dni Ziemi Sianowskiej. bezpośrednia styczność z granicami miasta Koszalin (centrum kultury, centrum innowacji i wiedzy we wschodniej części woj. Zachodniopomorskiego) zmniejszający się przyrost naturalny wysoki procent bezrobocia (największy udział ludzi w wieku mobilnym) wymagający poprawy stan techniczny szkół. zbyt mało świetlic wiejskich pełniących funkcje aktywizacji mieszkańców. Szanse ZagroŜenia napływ ludzi do gminy; uruchomienie systemu edukacji i przekwalifikowania i doskonalenia zawodowego; Sianów animatorem kultury, sportu i rekreacji oraz centrum administracyjno usługowym gminy; utworzenie Centrum Kulturalno Edukacyjnego na bazie kina w Sianowie pręŝny rozwój stowarzyszeń; wykorzystanie funduszy strukturalnych na rozwój sfery społecznej. wysoki poziom bezrobocia w sąsiednich gminach; bezrobocie o charakterze strukturalnym; apatia i demoralizacja społeczna; brak długofalowego programu prowadzonego przez Krajowy Urząd Pracy; pogłębiające się uboŝenie społeczności wiejskiej; zaniechanie dalszej edukacji po ukończeniu gimnazjum. 32