Autor: Kazimierz Sieroń. Wypadki uczniów

Autor: Kazimierz Sieroń Wypadki uczniów 1

Podstawa prawna Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69, z póżn. zm. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania Dz. U. Nr 115, poz. 744 z późn. zm. Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach Dz. U. Nr 199, poz. 1674 z późn. zm. Definicja wypadku ucznia Wypadek ucznia nagłe zdarzenie, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć. Zdarzenie takie musi mieć miejsce w czasie: zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych realizowanych przez jednostki organizacyjne systemu oświaty albo odbywania praktyki przewidzianej organizacją nauki 2

Podział wypadków ze względu na powodowane skutki: śmiertelne ciężkie zbiorowe pozostałe powodujące czasową niezdolność do nauki Śmiertelny wypadek to wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku. Za ciężki wypadek uznaje się wypadek, na skutek którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej, inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie, trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. Jeżeli wypadkowi w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby, to mówimy o wypadku zbiorowym. 3

Postępowanie powypadkowe Cel postępowania: sporządzenia dokumentacji powypadkowej, w tym protokołu powypadkowego przygotowania dyrektorowi szkoły rzetelnych materiałów do: omówienia z pracownikami szkoły ( a także z uczniami ) okoliczności i przyczyn wypadku wyciągnięcia wniosków i zastosowania przez dyrektora środków profilaktycznych zmierzających do unikania w przyszłości podobnych zdarzeń Obowiązki pracowników szkoły Pracownik (również dyrektor), który powziął wiadomość o wypadku ucznia: a) niezwłocznie zapewnia poszkodowanemu opiekę, w szczególności sprowadzając fachową pomoc medyczną, a w miarę możliwości udzielając poszkodowanemu pierwszej pomocy. b) nauczyciel nie dopuszcza do zajęć lub przerywa je wyprowadzając uczniów z miejsca zagrożenia, jeżeli miejsce, w którym są lub będą prowadzone zajęcia może stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa uczniów 4

Obowiązki pracowników szkoły c) niezwłocznie powiadamia dyrektora Szkoły. d) o każdym wypadku dyrektor Szkoły lub nauczyciel pod opieką którego przebywał uczeń w chwili wypadku, powiadamia rodziców poszkodowanego ucznia. Fakt ten powiadamiający dokumentuje wpisem w dzienniku zajęć podając datę i godzinę powiadomienia matki/ojca ucznia o wypadku. Obowiązki dyrektora szkoły 1. Podejmuje niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, które było przyczyną wypadku 2. Zabezpiecza miejsce wypadku 3. Zawiadamia o wypadku: -rodziców lub prawnych opiekunów poszkodowanego ucznia -pracownika służby bhp -społecznego inspektora pracy -radę rodziców -pisemnie organ prowadzący szkołę -prokuratora i kuratora oświaty, jeżeli wypadek był śmiertelny, ciężki lub zbiorowy -właściwego państwowego inspektora sanitarnego, jeżeli doszło do wypadku w wyniku zatrucia 5

Obowiązki dyrektora szkoły 4. Jeżeli wypadek został spowodowany niesprawnością techniczną pomieszczenia lub urządzeń, miejsce wypadku pozostawia się nienaruszone. Dyrektor zabezpiecza je do czasu dokonania oględzin lub wykonania szkicu przez zespół powypadkowy. 5. Jeżeli wypadek zdarzył się w czasie wyjścia, imprezy organizowanej poza terenem Szkoły, wszystkie stosowne decyzje podejmuje opiekun grupy/kierownik wycieczki i odpowiada za nie. 6. Powołuje zespół powypadkowy. 7. Analizuje przyczyny wypadków i na podstawie wyników stosuje właściwe środki zapobiegawcze Obowiązki zespołu powypadkowego dokonanie oględzin miejsca wypadku zebranie dowodów rzeczowych wysłuchania wyjaśnień poszkodowanego ucznia zebrania informacji od świadków wypadku zasięgnięcia opinii lekarza w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku 6

..... (pieczęć pracodawcy) Wzór WYJAŚNIENIA uzyskane od poszkodowanego Dnia... w...... o godz.... (data czynności) (miejscowość) zespół powypadkowy powołany przez............. w składzie:................ do zbadania wypadku zaistniałego w...... w dniu... (miejscowość) (data) o godz..... uzyskał od Pani/Pana *).. (imię i nazwisko) poszkodowanego w tym wypadku następujące wyjaśnienia dotyczące wypadku:.............................. ( podpis poszkodowanego) (podpisy członków zespołu powypadkowego) *) niepotrzebne skreślić 7

Sporządzanie protokołu powypadkowego PROTOKÓŁ POWYPADKOWY UCZNIA 1. Zespół powypadkowy w składzie: 1)... (imię i nazwisko, stanowisko) 2)... (imię i nazwisko, stanowisko) dokonał w dniach... ustaleń dotyczących okoliczności przyczyn wypadku, jakiemu w dniu... o godz.... uległ(a)... (imię i nazwisko) z (wskazanie klasy lub innej jednostki podziału organizacyjnego osób pozostających pod opieką szkoły lub placówki) szkoły/placówki... (nazwa i adres szkoły lub placówki) urodzony(a)...zamieszkały(a)... (adres) 2.Rodzaj wypadku (śmiertelny,zbiorowy,ciężki)... 3. Rodzaj urazu i jego opis... 4. Udzielona pomoc.... 5. Miejsce wypadku... Sporządzanie protokołu powypadkowego cd. 6. Rodzaj zajęć... Opis wypadku -z podaniem jego przyczyn......... 7. Imię i nazwisko osoby sprawującej nadzór nad poszkodowanym w chwili wypadku... 8. Czy osoba sprawująca bezpośrednią pieczę nad poszkodowanym była obecna w chwili wypadku w miejscu, w którym zdarzył się wypadek (jeżeli nie -podać, z jakiej przyczyny)... 9. Świadkowie wypadku: 1)... (imię i nazwisko, miejsce zamieszkania) 2)... 3)... 10. Środki zapobiegawcze...... 11. Poszkodowanego, jego rodziców (prawnych opiekunów) pouczono o możliwości, sposobie i terminie złożenia zastrzeżeń. Podpis pouczonych: 1)... 2)... 8

Sporządzanie protokołu powypadkowego cd. 12. Wykaz załączników do protokołu, w tym ewentualnych zastrzeżeń, jeżeli złożono je na piśmie: 1)... 2)... 13. Data podpisania protokołu:... Podpisy członków zespołu: 1)... 2)... Podpis dyrektora oraz pieczęć szkoły lub placówki... Potwierdzenie przez osoby uprawnione: 1) zaznajomienia się z protokołem i innymi materiałami postępowania powypadkowego:.. 2) złożenia zastrzeżeń na piśmie... 3) Otrzymania protokołu:... Rejestr wypadków ucznia Dyrektor Szkoły prowadzi rejestr wypadków wg wzoru określonego w rozporządzeniu MENiS z dnia 31.12.2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. 9

Rejestr wypadków uczniów Wnioski do wykorzystania w planowaniu pracy i realizacji zadań na odcinku bhp przez dyrektorów szkół: 1. Prowadzić systematycznie okresowe szkolenia w zakresie bhp nauczycieli, a także bieżące instruktaże w zakresie postępowania na okoliczność wypadku i umiejętności rozpoznawania zagrożeń. 2. Spowodować wykorzystanie przez wszystkich nauczycieli treści programowych poszczególnych przedmiotów i sytuacji wychowawczych do nauczania bezpiecznych zachowań i postaw uczniów, w tym bezpiecznego poruszania się po drogach publicznych. 3. Zwiększyć nadzór i opiekę nad dziećmi w czasie i w miejscach, gdzie wypadki zdarzają się najczęściej między innymi: podczas przerw międzylekcyjnych, a także na korytarzach, klatkach schodowych, szatniach, oraz w blokach sanitarnych. 10

Wnioski do wykorzystania w planowaniu pracy i realizacji zadań na odcinku bhp przez dyrektorów szkół: 4. Poprawić bezpieczeństwo dzieci podczas lekcji wychowania fizycznego, w salach gimnastycznych oraz na boiskach, placach gier i zabawach, a także na innych zajęciach rekreacyjno-sportowych. Przestrzegać zasadę, iż zajęcia muszą być dostosowane do zainteresowań, wieku, stanu zdrowia i sprawności fizycznej uczniów oraz umiejętności posługiwania się sprzętem specjalistycznym. 5. Systematycznie eliminować zagrożenia w szkołach i placówkach między innymi poprzez stałe dążenie do poprawy warunków technicznych i wyposażenia szkół, a także poprzez korzystniejsze rozwiązania organizacyjne, które niejednokrotnie nie wymagają nakładów finansowych.. Każda zauważona nieprawidłowość powinna być odnotowana, a jej likwidacja wyegzekwowana przez odpowiednie służby bhp, nadzór pedagogiczny i organy prowadzące. Krótka charakterystyka wypadków, by lepiej zrozumieć w jakich obszarach należy koncentrować swoje działania by zmniejszyć liczbę wypadków. 11

Największej wypadkowości ulegają uczniowie szkół podstawowych, a najmniej szkół średnich. Porównując szkoły średnie można zauważyć, że częściej wypadkom ulegają uczniowie liceów ogólnokształcących niż szkół średnich technicznych Wypadki w poszczególnych typach szkół Licea profilowane; 98; 1,14% Licea ogólnokształcące; 819; 9,56% Technika i szkoły zawodowe; 572; 6,68% Pozostałe szkoły i placówki; 61; 0,71% Przedszkola; 209; 2,44% Szkoły podstawowe; 3495; 40,80% Gimnazja; 3313; 38,67% Dużo częściej ulegają wypadkom chłopcy niż dziewczęta i to na każdym etapie edukacyjnym. Podział wypadków wg płci Dziewczęta; 3395; 40% Chłopcy; 5172; 60% 12

Dominującym rodzajem uszkodzeniem ciała są złamania, zwichnięcia, skręcenia. Stanowią one od 50 60 % ogólnej liczby wypadków. Wypadki ze względu na rodzaj uszkodzenia ciała oparzenia 0% zatrucia 0% inne 12% złamania 31% stłuczenia, zmiażdżenia 15% utrata częsci ciała 0% zw ichnięcia i skręcenia 27% rany zew nętrzne, rozerw ania 11% urazy w ew nętrzne 4% Ze względu na miejsce uszkodzenia ciała najwięcej urazów dotyczy kończyn i głowy. Wypadki ze względu na część ciała inna 5% głow a 15% tułów 3% oczy 1% kończyny 76% 13

Najczęstszym miejscem wypadków uczniów są sala gimnastyczna, korytarze, schody, boiska i place gier. Statystycznie stanowią one prawie 90% ogółu wypadków. Jednak nie we wszystkich rodzajach szkół kolejność jest taka sama. W szkołach podstawowych np. na pierwszym miejscu jest korytarz, w pozostałych typach szkół sala gimnastyczna. Miejsce wypadku ulica, droga 4% warsztay szkolne, pracownia zajęć praktycznych 1% boisko, plac gier i zabaw 23% inne 11% sala lekcyjna, pracownia szkolna 5% korytarz, schody 16% sala gimnastyczna 40% Do największej liczby wypadków dochodzi na wychowaniu fizycznym, przerwach i innych zajęciach. Znaczna też jest ilość wypadków zaistniałych na wycieczkach. 14

Ze względu na przyczyny zły stan techniczny maszyn prow adzenie zajęć niezgodne z i urządzeń programem niewłaściwe zabezpieczenie niew łaściw e zabezpieczenie 0,01% 0,000% maszyn i urządzeń klatek schodow ych i korytarzy 0,04% zły stan techniczny 0,02% w yposażenia, sprzętów 0,01% brak lub niedostateczny nadzór nad uczniem 0,06% niew łaściw e posługiw anie się maszynami i urządzeniami brak lub zły stan środków 0,04% ochrony indyw idualnej oraz odzieży roboczej 0,00% zły stan techniczny obiektów zły stan zdrow ia lub niepełna 0,18% zdolność do zajęć 0,15% nieznajomość lub pobicie, umyślne uderzenie nieprzestrzeganie przepisów 2,47% BHP 0,58% inna przyczyna 23,16% uderzenie nieumyślne 18,79% nieuw aga 54,49% WYPADKI PRZY PRACY 15

Podstawa prawna Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 1998 r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania Dz. U. Nr 115, poz. 744 z późn.zm. Ustawa z 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach Dz. U. Nr 199, poz. 1674 z późn.zm. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 16 września 2004 r. w sprawie wzoru protokołu ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy Dz. U. Nr 227, poz. 2298 Ustawa z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm. Definicja wypadku przy pracy zdarzenie nagłe wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą podczas lub w zwiazku z wykonywaniem przez pracownika 1.zwykłych czynności lub poleceń przełożonych 2.czynności na rzecz pracodawcy nawet bez polecenia 3.w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze pomiędzy siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego z stosunku pracy 16

Wypadki traktowane na równi z wypadkami przy pracy. w czasie trwania podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone dla wypadku przy pracy chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań np.: w czasie pobytu w hotelu. podczas szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony przy wykonywaniu zadań zleconych przez działające u pracodawcy organizacje związkowe w innych sytuacjach wymienionych w ustawie Podział wypadków ze względu na powodowane skutki: śmiertelne ciężkie zbiorowe pozostałe powodujące czasową niezdolność do pracy 17

Postępowanie powypadkowe Obowiązki pracowników szkoły: 1. Pracownik (również dyrektor), który powziął wiadomość o wypadku przy pracy a) niezwłocznie zapewnia poszkodowanemu opiekę, w szczególności sprowadzając fachową pomoc medyczną, a w miarę możliwości udzielając poszkodowanemu pierwszej pomocy. b) niezwłocznie powiadamia dyrektora Szkoły. Obowiązki dyrektora szkoły 1. podejmuje niezbędne działania eliminujące lub ograniczające zagrożenie, które było przyczyną wypadku 2. zapewnia udzielenie pierwszej pomocy osobom poszkodowanym 3. zabezpiecza miejsce wypadku 4. zawiadamia o wypadku: prokuratora i właściwego okręgowego inspektora pracy, jeżeli wypadek był śmiertelny, ciężki lub zbiorowy właściwego państwowego inspektora sanitarnego, jeżeli doszło do wypadku w wyniku zatrucia 18

Obowiązki dyrektora szkoły 5. jeżeli wypadek został spowodowany niesprawnością techniczną pomieszczenia lub urządzeń, miejsce wypadku pozostawia się nienaruszone. Dyrektor zabezpiecza je do czasu dokonania oględzin lub wykonania szkicu przez zespół powypadkowy. 6. powołuje zespół powypadkowy. 7. prowadzi rejestr wypadków przy pracy 8. analizuje przyczyny wypadków przy pracy i na podstawie wyników stosuje właściwe środki zapobiegawcze Powołanie i skład zespołu powypadkowego W skład zespołu wchodzą zawsze: 1. pracownik służby bhp 2. społeczny inspektor pracy jeżeli nie działa służba bhp pracodawca lub pracownik, któremu pracodawca powierzył zadania tej służby, albo specjalista spoza zakładu jeżeli nie działa SIP przedstawiciel pracowników posiadający aktualne szkolenie okresowe bhp 19

Obowiązki zespołu powypadkowego - dokonanie oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn i innych urządzeń technicznych oraz zbadanie warunków pracy, które mogły mieć wpływ na wypadek - sporządzenie opisu, szkicu lub fotografii miejsca wypadku ( jeżeli jest to konieczne ) - zebranie dowodów rzeczowych - wysłuchania wyjaśnień poszkodowanego Obowiązki zespołu powypadkowego - zebrania informacji od świadków wypadku - zasięgnięcia opinii lekarza lub innych specjalistów w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju skutków wypadku - dokonanie kwalifikacji prawnej wypadku - określenie wniosków i środków profilaktycznych 20

Sporządzanie protokołu powypadkowego Sporządzanie protokołu powypadkowego 21

22

Rejestr wypadków przy pracy 23

STATYSTYCZNA KARTA WYPADKU Od 7 grudnia 2010 r. obowiązują przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy. Przede wszystkim zmianie uległ wzór tej karty. Znacznie ograniczona została możliwość przekazywania karty w formie papierowej. STATYSTYCZNA KARTA WYPADKU Podstawa prawna Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 8 listopada 2010 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie statystycznej karty wypadku przy pracy (Dz.U. nr 218, poz. 1440). 24

STATYSTYCZNA KARTA WYPADKU STATYSTYCZNA KARTA WYPADKU 1. nie posiada własnego numeru statystycznego REGON, a posługuje się numerem Czy statystycznym jednostki macierzystej i co najmniej jedna z cech identyfikujących 1 nie jednostka spełnia jednostkę (województwo, miasto, gmina, KKD, FW) jest różna od cech jednostki macierzystej, jedno z podanych kryteriów? 2. posiada własny numer statystyczny REGON, lecz od chwili otrzymania tego numeru jednostka przeniosła swoją siedzibę do innego województwa (wyróżnik terytorialny w numerze REGON jest inny niż wyróżnik terytorialny województwa, na którego terenie znajduje się obecnie siedziba jednostki), 3. posiada numer statystyczny REGON, w którym nastąpiły zmiany w okresie 2 tak to wypełnić sprawozdawczym. pyt. X1, X2, X3 Lp. Rodzaj informacji Kod lub liczba Opis Dodatkowe daneo jednostce (np. jej oddziale, filii,sklepie, magazynie), tj. o faktycznym miejscupracyposzkodowanego X1 Miejscowość (gmina), na terenie której znajduje się jednostka X2 Rodzaj działalności PKD X3 Forma własności 25

26

27

Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy Od 1 stycznia 2003 r. obowiązują przepisy: ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zm.) oraz ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz.U. nr 199, poz. 1674 z późn. zm.). Rodzaje świadczeń z tytułu wypadków przy pracy Z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują następujące świadczenia: zasiłek chorobowy, świadczenie rehabilitacyjne, zasiłek wyrównawczy, jednorazowe odszkodowanie, renta z tytułu niezdolności do pracy, w tym renta szkoleniowa, renta rodzinna, dodatek pielęgnacyjny, dodatek do renty rodzinnej -dla sieroty zupełnej, pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą. 28

Rodzaje świadczeń z tytułu wypadków przy pracy Świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu jeżeli: wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Świadczenia nie przysługują również ubezpieczonemu, który będąc w stanie nietrzeźwym lub pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku, (regulacja ta nie dotyczy członków rodziny ubezpieczonego, którzy w takich przypadkach zachowują prawo do świadczeń określonych w ustawie wypadkowej). prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym, duchownym będącym płatnikami składek na własne ubezpieczenia, oraz członkom ich rodzin powyższe świadczenia nie przysługują w razie występowania w dniu wypadku lub w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczeń z tytułu choroby zawodowej, zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 6,60 zł - do czasu spłaty całości zadłużenia. Prawo do zasiłku chorobowego, świadczenia rehabilitacyjnego, jednorazowego odszkodowania i świadczeń na pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne przedawnia się, jeżeli zadłużenie nie zostanie uregulowane w ciągu 6 miesięcy od dnia wypadku STATYSTYKA WYPADKÓW PRZY PRACY Żródło: Opracowanie CIOP-PIB wg danych GUS ("Wypadki przy pracy w 2008 r.", Główny Urząd Statystyczny, Departament Pracy i Warunków Życia, 2009) Wykresy wybranych zestawień statystycznych wypadków pracy (wg. danych GUS) do roku 2008. 29

30

31

32

33

Wypadek w drodze do pracy i z pracy Wypadek w drodze do pracy i z pracy to zdarzenie: - nagłe - wywołane przyczyną zewnętrzną - które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności, jeżeli droga ta była najkrótsza i nie została przerwana. Wypadek w drodze do pracy i z pracy Wypadkiem w drodze do pracy i z pracy jest także wypadek w czasie przerwy w drodze do lub z miejsca zatrudnienia, która była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także gdy droga nie będąc najkrótsza, była ze względów komunikacyjnych najdogodniejsza Oprócz drogi z domu do pracy ( i z powrotem ) drogą do pracy lub z pracy jest droga do i z: - miejsca innego zatrudnienia - miejsca zwykłego spożywania posiłków - miejsca odbywania nauki zawodu lub studiów 34

35

CHOROBY ZAWODOWE 36

Postępowanie w sprawach chorób zawodowych Choroby zawodowe nauczycieli Choroby zawodowe nauczycieli problem społeczny Według danych Instytutu Medycyny Pracy, przewlekłe choroby narządu głosu od lat są najczęściej rozpoznawaną chorobą zawodową i stanowią ponad 20% wszystkich chorób zawodowych stwierdzanych każdego roku w Polsce. Udział chorób zawodowych narządu głosu u pracowników oświaty ze wszystkich stwierdzonych przypadków tych chorób wynosi 97 %. Zdaniem Centralnego Instytutu Ochrony Pracy obserwuje się brak równowagi pomiędzy skutkami społecznymi związanymi z chorobami narządu głosu wśród nauczycieli, a działaniami podejmowanymi w celu przeciwdziałania tym skutkom. 37

Definicja choroby zawodowej Za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w środowisku pracy lub w związku ze sposobem wykonywania pracy Podstawy prawne Rozporządzenie Rady Ministrów z 30.07.2002 r. w sprawie wykazu chorób zawodowych, szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów właściwych w tych sprawach (D.U. nr 132, poz. 1115) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z dnia 2 lipca 2009 r. Nr 105, poz. 869 ) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 1.08.2002 r. w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób (Dz.U. nr 132, poz. 1121) 38

Wykaz chorób zawodowych Choroby zawodowe nauczycieli znajdują się w wykazie pod poz. nr 15. w pozycji 20, pkt 1 tego załącznika wymienione są przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy: zespół cieśni w obrębie nadgarstka. Choroby zawodowe nauczycieli Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat: 1/ guzki głosowe twarde 2/ wtórne zmiany przerostowe fałdów głosowych 3/ niedowład mięśni przywodzących i napinających fałdy głosowe z niedomykalnością fonacyjną głośni i trwałą dysfonią 39

Przyczyny chorób narządu głosu nieprawidłowa emisja głosu brak higieny głosowej napięcie, głównie mięśni szyi i krtani towarzyszące fonacji stany chorobowe krtani hipotonia mięśniowa i niewydolność narządu głosowego złe warunki akustyczne sal wykładowych brak wyposażenia sal w aparaturę nagłaśniającą nieprawidłowy mikroklimat sal (niska wilgotność, podwyższona temperatura, zapylenie) duże szkoły, liczne klasy brak konsultacji foniatrycznych brak zajęć z emisji głosu Profilaktyka chorób zawodowych nauczycieli - zapewnienie obowiązkowego kształcenia w zakresie emisji głosu (na studiach i cyklicznie w trakcie kariery zawodowej) - zapewnienie regularnych konsultacji foniatrycznych - ograniczenie liczebności klas - zapewnienie prawidłowej organizacji pracy, uwzględniającej przerwy w wysiłku głosowym 40

Profilaktyka chorób c.d. - wyposażenie klas w mikrofony i sprzęt nagłaśniający - zapewnienie komfortu pracy głosem (prawidłowy mikroklimat i jakość powietrza) - wczesna identyfikacja wśród kandydatów na studentów wydziałów pedagogicznych osób z predyspozycjami do chorób narządu głosu - zwiększenie świadomości wśród nauczycieli o innych zachowaniach prozdrowotnych (np. niepalenie papierosów) Okres upoważniający do rozpoznania choroby zawodowej Zgłoszenie podejrzenia choroby zawodowej oraz jej rozpoznanie może nastąpić u pracownika lub byłego pracownika w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym lub po zakończeniu pracy w takim narażeniu, nie później jednak niż w okresie określonym w wykazie chorób zawodowych. Dla chorób zawodowych nauczycieli 2 lata 41

Upoważnieni do przeprowadzenia oceny narażenia zawodowego lekarz sprawujący profilaktyczną opiekę zdrowotną nad pracownikiem lekarz zatrudniony w jednostce orzeczniczej I lub II stopnia w toku ustalania rozpoznania choroby zawodowej państwowy powiatowy inspektor sanitarny (właściwy terytorialnie) w toku podejmowania decyzji o stwierdzeniu bądź braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej Obowiązki pracodawcy w zakresie profilaktyki chorób zawodowych ocenianie i dokumentowanie ryzyka zawodowego informowanie pracowników o ryzyku zawodowym stosowanie środków zapobiegających chorobom zawodowym zgłaszanie PIS i inspektorowi pracy podejrzenia lub wystąpienia choroby zawodowej analizowanie przyczyn choroby zawodowej 42

Obowiązki pracodawcy w razie podejrzenia o wystąpieniu choroby zawodowej ustalić przyczyny powstania choroby zawodowej, rozmiar i charakter zagrożenia przystąpić do usuwania czynników powodujących powstanie choroby zawodowej zapewnić realizację zaleceń lekarskich przenieść pracownika do innej pracy Zgłoszenia podejrzenia choroby zawodowej dokonuje: pracodawca zatrudniający pracownika lekarz, który podejrzewa chorobę zawodową sam pracownik za pośrednictwem lekarza sprawującego nad nim profilaktyczną opiekę zdrowotną lekarz stomatolog 43

Podejrzenie choroby zawodowej zgłaszamy: właściwemu państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu właściwemu inspektorowi pracy Zgłoszenia dokonuje się na formularzu określonym w rozporządzeniu Min. Zdrowia z 1 sierpnia 2002 r. w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób Postępowanie w sprawie podejrzenia choroby zawodowej Państwowy powiatowy inspektor sanitarny - kieruje pracownika na badanie do jednostki orzeczniczej I stopnia - powiadamia pracodawcę - powiadamia jednostkę podstawową służby medycyny pracy 44

Orzekanie o rozpoznaniu choroby zawodowej O rozpoznaniu lub braku podstaw do rozpoznania choroby zawodowej może orzekać lekarz spełniający określone wymagania kwalifikacyjne, zatrudniony w jednostce orzeczniczej I lub II stopnia Jednostki orzecznicze I stopnia 1/Poradnie i oddziały chorób zawodowych wojewódzkich ośrodków medycyny pracy 2/Katedry, poradnie i kliniki chorób zawodowych akademii medycznych 3/Przychodnie i oddziały chorób zakaźnych poziomu wojewódzkiego 4/Jednostki organizacyjne zakładów opieki zdrowotnej, w których nastąpiła hospitalizacja 45

Jednostki orzecznicze II stopnia Są to jednostki odwoławcze od orzeczeń wydanych przez lekarzy zatrudnionych w jednostkach orzeczniczych I stopnia - dla wymienionych w punktach 1,2,4 przychodnie, oddziały i kliniki chorób zawodowych jednostek badawczo-rozwojowych w dziedzinie medycyny pracy - dla wymienionych w punkcie 3 katedry, poradnie i kliniki chorób zakaźnych i inwazyjnych akademii medycznych Orzeczenie lekarskie przesyłane jest: właściwemu państwowemu powiatowemu inspektorowi sanitarnemu zainteresowanemu pracownikowi osobie zgłaszającej podejrzenie choroby zawodowej jednostce orzeczniczej I stopnia, jeżeli orzeczenie wydał lekarz zatrudniony w jednostce orzeczniczej I stopnia 46

Odwołanie od orzeczenia Pracownik, który nie zgadza się z treścią orzeczenia, może wystąpić z wnioskiem o ponowne badanie przez jednostkę orzeczniczą II stopnia w ciągu 14 dni od dnia otrzymania orzeczenia za pośrednictwem jednostki, zatrudniającej lekarza, który wydał to orzeczenie. Orzeczenie wydane w wyniku ponownego badania jest ostateczne. Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej Decyzję o stwierdzeniu bądź braku podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej wydaje państwowy powiatowy inspektor sanitarny. Od decyzji tej przysługuje odwołanie do państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego. Kolejnym organem odwoławczym jest Naczelny Sąd Administracyjny. 47

Roszczenia z tytułu choroby zawodowej Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej jest dla pracownika podstawą do zgłoszenia roszczenia o świadczenia z tytułu chorób zawodowych. Roszczenia określa ustawa z 30.10.2002 o ubezpieczeniu społecznym w z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. nr 199, poz. 1673 z późn. zmianami). Świadczenia z tytułu choroby zawodowej zasiłek chorobowy świadczenie rehabilitacyjne zasiłek wyrównawczy jednorazowe odszkodowanie jednorazowe odszkodowanie dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego renta z tytułu niezdolności do pracy renta szkoleniowa renta rodzinna dodatek pielęgnacyjny pokrycie kosztów leczenia (stomatologia, szczepienia ochronne, zaopatrzenie w przedmioty ortopedyczne) 48

Jednorazowe odszkodowanie Wniosek o jednorazowe odszkodowanie ubezpieczony składa do płatnika, a płatnik po skompletowaniu dokumentacji do ZUS. ZUS w ciągu 7 dni wyznacza termin badania przez lekarza orzecznika. Decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej jest wiążąca dla orzecznika. Wysokość odszkodowania Kwota jednorazowego odszkodowania zależy od ustalonego przez orzecznika procentu uszczerbku na zdrowiu. Wysokość odszkodowania za jeden procent uszczerbku na zdrowiu wynosi 20% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku. Od 1 kwietnia 2013 r. do 31 marca 2014 r. jest to kwota 704 zł. 49

Renta z tytułu niezdolności do pracy Prawo do renty reguluje art. 17ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2004 r.nr 39, poz.353) Przy zbiegu prawa do renty z prawem do emerytury uprawnionemu przysługuje renta powiększona o połowę emerytury albo emerytura powiększona o połowę renty. W przypadku osiągania jakichkolwiek przychodów, prawo do jednego świadczenia ulega zawieszeniu. Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem, posiadającym orzeczenie o chorobie zawodowej Rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem zatrudnionym na podstawie mianowania następuje z końcem miesiąca, w którym dyrektor otrzymał ostateczne orzeczenie o niezdolności nauczyciela do wykonywania dotychczasowej pracy (art. 23 KN) Nauczycielowi przysługuje odprawa (zgodnie z art. 28 KN), w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia za każdy rok pracy na stanowisku nauczyciela, nieprzekraczająca jednak sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego 50

IMPREZY I WYCIECZKI SZKOLNE AKTUALNE PRZEPISY DLA ORGANIZATORÓW WYCIECZEK SZKOLNYCH [Dz. U z 2003 r., Nr 6, poz. 69 ze zm.] Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 roku w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych szkołach i placówkach -zmiana 25.08.2009 Dz.U.2009 Nr 139 poz. 1130 -zmiana 18.10.2010 Dz.U.2010 Nr 215 poz. 1408 obowiązuje od 1.09.2011 r. - zmiana 22.07.2011 Dz. U. 2011 Nr 161 poz.968 obowiązuje od 1.09.2011 r. [Dz. U. 2012 nr 0 poz. 108] Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 23 stycznia 2012 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących liczby ratowników wodnych zapewniających stałą kontrolę wyznaczonego obszaru wodnego Dz. U. 2012 nr 0 poz. 286 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 6 marca 2012 r. w sprawie sposobu oznakowania i zabezpieczania obszarów wodnych oraz wzorów znaków zakazu, nakazu oraz znaków informacyjnych i flag 51