INSTRUKCJA OBSŁUGI KOTŁOWNI OBIEKT: KOTŁOWNIA GAZOWA W URZĘDZIE POCZTOWYM PYSKOWICE UL. ARMII KRAJOWEJ 22 OPRACOWAŁ: mgr inŝ. Krzysztof Gruszka CZERWIEC 2011
SPIS TREŚCI 1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. Przedmiot instrukcji 1.2. Przeznaczenie instrukcji 1.3. Podstawy prawne i techniczne opracowania instrukcji 2. OPIS BUDOWY I FUNKCJONOWANIA KOTŁOWNI 2.1. Ogólna charakterystyka kotłowni 2.2. Dane techniczne urządzeń 3. CZYNNOŚCI EKSPLOATACYJNE KOTŁOWNI 3.1. Uwagi ogólne 3.2. Napełnianie instalacji 3.3. Uruchomienie kotłowni 3.4. Okresowa kontrolna pracy kotłowni 3.5. Zatrzymanie pracy kotłowni 3.6. Typowe zakłócenia pracy kotłowni, ich rozpoznawanie i usuwanie. 3.7. Prowadzenie ksiąŝki eksploatacyjnej kotłowni 3.8. Wykaz osób zapoznanych z instrukcją 4. SCHEMAT TECHNOLOGICZNY KOTŁOWNI 2
1. CZĘŚĆ OGÓLNA 1.1. PRZEDMIOT INSTRUKCJI Niniejsza instrukcja określa zasady obsługi i eksploatacji kotłowni gazowej zlokalizowanej w budynku Urzędu Pocztowego w Pyskowicach przy ul. Armii Krajowej 22. Instrukcja umoŝliwia równieŝ rozpoznawanie typowych przypadków zakłóceń występujących w pracy kotłowni i sposób ich likwidacji. 1.2. PRZEZNACZENIE INSTRUKCJI Instrukcja jest przeznaczona dla osób obsługi kotłowni gazowej oraz osób sprawujących bezpośredni nadzór nad eksploatacją kotłowni, a takŝe dla osób dokonujących okresowych przeglądów i konserwacji. Eksploatację kotłowni moŝe prowadzić osoba, która przeszła przeszkolenie w zakresie obsługi kotłowni gazowej oraz wykazała się znajomością układu technologicznego i czynności obsługowych. Pracownicy obsługi powinni posiadać zaświadczenie kwalifikacyjne dla osób zatrudnionych na stanowiskach energetycznych w zakresie obsługi kotłowni oraz prowadzić dziennik eksploatacyjny kotłowni. 1.3. PODSTAWY PRAWNE I TECHNICZNE OPRACOWANIA INSTRUKCJI. Przedmiotową instrukcję opracowano na podstawie : a) Przepisy Dozoru Technicznego. b) Norma PN-91/B-02414 pt. Zabezpieczenie instalacji ogrzewań wodnych systemu zamkniętego z naczyniami wzbiorczymi przeponowymi. c) Projekt budowlano-wykonawczy kotłowni gazowej. d) Dane techniczne zastosowanych urządzeń w kotłowni. 3
2. OPIS BUDOWY I FUNKCJONOWANIA KOTŁOWNI 2.1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA KOTŁOWNI Kotłownia gazowa zlokalizowana jest w piwnicy budynku Urzędu Pocztowego. Do pomieszczenia kotłowni moŝna wejść z korytarza piwnic. Przedmiotowa kotłownia jest źródłem ciepła dla potrzeb centralnego ogrzewania i przygotowania ciepłej wody uŝytkowej. Instalacja kotłowni jest układem grzewczym zamkniętym, z dwoma kotłami gazowymi pracującymi w kaskadzie ( kotłownia modułowa ). UKŁAD GRZEWCZY : OBIEG C.O. Woda grzewcza o parametrach nominalnych 80/60 o C przygotowywana jest w kaskadowym module kotłowym K, odcinanym zaworami Z1i Z2. Czynnik grzewczy na cele c.o. kierowany jest do rozdzielacza zasilającego a następnie przy pomocy pomp obiegowych PO1i PO2 jest tłoczony do poszczególnych sekcji instalacji c.o. Przed pompami zostały zamontowane zawory regulacyjne ZR1 i ZR2. Przed kaskadą kotłową zastosowano filtry siatkowe F. Filtry są odcinane odpowiednio zaworami Z1, Z2, Z3 i Z4. Przed i za filtrami umieszczono manometry PI. Regulacja temperatury wody grzewczej w instalacji centralnego ogrzewania realizowana jest przez sterowany pogodowo mikroprocesorowy regulator kaskadowy VITOTRONIC 300-K współpracujący z czujnikiem temperatury zewnętrznej, regulatorami pokojowymi VITOTROL 300. System regulacyjny steruje siłownikami zaworów regulacyjnych, pracą pomp oraz kotłów. Instalacja pracuje w układzie zamkniętym, zabezpieczonym przeponowym naczyniem wzbiorczym PNW1. Jest to zamknięty zbiornik stalowy, składający się z dwu komór (wodnej i gazowej), przedzielonych elastyczną membraną. Przyjmuje on zmiany objętości wody instalacyjnej, wywołane zmianami jej temperatury w czasie pracy instalacji. Podczas ogrzewania wody, jej nadmiar czyli przyrost objętości w funkcji temperatury, przejmowany jest przez komorę wodną naczynia, natomiast przy schładzaniu wody membrana znajdująca się pod ciśnieniem powietrza w komorze gazowej, wprowadza wodę z powrotem do instalacji. Obydwie komory, dzięki elastyczności membrany, zachowują zawsze jednakowe ciśnienie. Naczynie przeponowe jest odcinane i opróŝniane złączem samo odcinającym Z5. Układ grzewczy kotłowni zabezpieczony został przed przekroczeniem dopuszczalnego ciśnienia, membranowymi zaworami bezpieczeństwa ZB, zabudowanymi na kotłach. Ciśnienie otwarcia zaworów wynosi 0,4 MPa. W najwyŝszych punktach instalacji zamontowano automatyczne odpowietrzniki Op. Do opróŝniania i napełniania instalacji zamontowano zawory ZS1i ZS2 z końcówkami do podłączenia węŝa. Do napełniania i uzupełniania instalacji naleŝy stosować wodę uzdatnioną. W tym celu zastosowano mini zmiękczalnię wody SUW. Stanowi ją kompaktowy zmiękczacz jonowymienny składający się z : kolumny ze złoŝem zwanym Ŝywicą jonowymienną pojemnika solanki wielofunkcyjnej głowicy sterującej Wszystko to znajduje się w zintegrowanej obudowie. Rozpuszczone w wodzie węglowodany wychwytywane są w kolumnie wymiennika jonitowego zmiękczacza, podczas przepływu wody przez złoŝe. Po uzdatnieniu określonej ilości wody, złoŝe traci swoje właściwości. Regeneracja nasyconym roztworem soli kuchennej 4
przywraca Ŝywicy pierwotne właściwości zmiękczające wodę. Wszystkie procesy przebiegają automatycznie. Instalacja uzupełniania/napełniania jest zakończona zaworem ZU z końcówką do podłączenia węŝa. OBIEG C.W.U. Ciepła woda uŝytkowa przygotowywana jest pojemnościowym podgrzewaczu WCW zasilanego wodą grzewczą z niezaleŝnego odgałęzienia. Odgałęzienie jest odcinane zaworami kulowymi. Przepływ czynnika grzewczego jest wymuszony pompą PO3. Po stronie wtórnej podgrzewacza, na dopływie wody zimnej zastosowano zbiornik buforowy PNW2 działający analogicznie jak PNW1 oraz zamontowano zawór bezpieczeństwa ZB. Na rurociągu wody zimnej zamontowano filtr siatkowy F. Odcięcie wody następuje zaworami kulowymi. Do opróŝniania podgrzewacza i zbiornika WCW słuŝy zawór spustowy ZS3. Wymuszenie obiegu ciepłej wody nastepuje dzięki pompie cyrkulacyjnej PC. Na przewodzie wody ciepłej zastosowano zawór mieszający ZM, który zapobiega popaŝeniu. Odcięcie ciepłej wody i cyrkulacji następuje zaworami kulowymi. 2.2. DANE TECHNICZNE PODSTAWOWYCH URZĄDZEŃ K gazowa kaskadowa kotłownia modułowa VITOMODUŁ 200 2KM nominalna moc Q = 90 kw, modulacja w zakresie 17 90 kw WCW pojemnościowy podgrzewacz c.w.u. VITOCELL 100-V o pojemności 200 l PNW1 przeponowe naczynie wzbiorcze REFLEX NG50 o pojemności 50 dm 3 PNW2 przeponowe naczynie wzbiorcze REFLEX DE25 o pojemności 25 dm 3 ZB zawór bezpieczeństwa membranowy typ 2115 DN20, produkcji SYR Ciśnienie otwarcia 0,6 MPa PO1 pompa obiegowa c.o. WILO Stratos 30/1-8 z płynną regulacją prędkości obrotowej PO2 pompa obiegowa c.o. WILO STAR-E25/1-5 z płynną regulacją prędkości obrotowej PO3 pompa obiegowa c.w.u. WILO Star RS 25/4 o stopniowej regulacji prędkości Obrotowej PC pompa cyrkulacyjna WILO Star Z 15 o stopniowej regulacji prędkości obrotowej SUW stacja uzdatniania wody EPUROSOFT ES 56/0007-VF 3. CZYNNOŚCI EKSPLOATACYJNE KOTŁOWNI 3.1. UWAGI OGÓLNE Do zadań obsługi kotłowni naleŝy: a) przygotowanie urządzeń i obiegów do uruchomienia b) uruchomienie urządzeń i obiegów grzewczych c) okresowa kontrola pracy kotłowni d) zatrzymanie pracy kotłowni Wszystkie te czynności naleŝy wykonywać zgodnie z ogólnymi zasadami BHP, zwracając szczególną uwagę na zabezpieczenie przed urazami mechanicznymi, poparzeniami gorącą wodą lub od powierzchni urządzeń oraz przed poraŝeniem elektrycznym. Po uruchomieniu kotłowni i uzyskaniu wymaganych parametrów w obiegach, dalsza jej praca moŝe się juŝ odbywać bez przebywania w niej stałej obsługi. 5
W czasie normalnej pracy kotłowni, wymagana jest tylko jej okresowa kontrola. Jednak na kaŝdy sygnał alarmowy, obsługa winna niezwłocznie pojawić się w kotłowni, ustalić przyczynę wywołania alarmu, a następnie ją usunąć. 3.2. NAPEŁNIANIE INSTALACJI WODĄ Instalację naleŝy napełnić wodą uzdatnioną, za pomocą węŝa gumowego podłączonego do zaworu spustowego ZS1, przy rozdzielaczu zasilającym. Aby napełnić instalację naleŝy: otworzyć zawory Z1, Z2, Z3, Z4 oraz wszystkie zawory na rozdzielaczach zasilających i powrotnych zamknąć spust w złączu samo odcinającym Z5 połączyć zawór ZS1 z zaworem ZU węŝem gumowym otworzyć zawory ZU i ZS1 Napełnianie naleŝy przeprowadzić spokojnie, unikając gwałtownych przepływów, w celu zmniejszenia do minimum ilości powietrza zamkniętego w rurach po napełnieniu. W czasie napełniania naleŝy obserwować odpowietrzniki automatyczne, umieszczone w najwyŝszych punktach instalacji. Podczas napełniania instalacji zimną wodą, naleŝy przyjąć ciśnienie 0,7 bar (0,7 MPa), ta wartość powinna być odczytana na manometrze umieszczonym przed naczyniem wzbiorczym PNW1, oraz porównana ze wskazaniami na pozostałych manometrach. Po napełnieniu instalacji naleŝy zamknąć zawór ZS1 i ZU. UWAGA: Zawór Z5 winien być zawsze otwarty w czasie pracy kotłowni i zabezpieczony przed nieumyślnym zamknięciem. Zawór ten zamykany jest tylko i wyłącznie przy demontaŝu naczynia PNW1 lub sprawdzania ciśnienia wstępnego po stronie gazowej. 3.3. URUCHOMIENIE KOTŁOWNI Po napełnieniu instalacji wg pkt. 3.2. naleŝy sprawdzić: czy kanał zetowy nawiewny jest droŝny czy w instalacji gazowej jest gaz (otwarte zawory na instalacji gazowej) oraz sprawdzić czy zawory odcinające dopływ gazu do kotła są otwarte otworzyć zawory na przewodach wody zimnej, cyrkulacji i ciepłej wody Następnie naleŝy przystąpić do uruchomienia kotłowni. Włączenie do ruchu kotłowni polega na: uruchomieniu pomp obiegowychj PO1, PO2, PO3, PC uruchomieniu kotłów gazowych obserwacji wskazań przyrządów pomiarowych, aŝ do upewnienia się, Ŝe obiegi uzyskały parametry pracy wymagane dla danej temperatury powietrza zewnętrznego Obsługę kotłów oraz regulatorów naleŝy prowadzić ściśle wg instrukcji fabrycznych dostarczonych przez producenta. 6
Potwierdzenie prawidłowości rozruchu kotłowni winno być dokonane odpowiednim wpisem do ksiąŝki eksploatacyjnej kotłowni. Po opisanym wyŝej rozruchu kotłowni, dalsza jej praca odbywać się juŝ moŝe bezobsługowo. Sterował tą pracą będzie system regulacyjny VITOTRONIC. Wydajność cieplna kotłowni regulowana będzie w funkcji temperatury powietrza zewnętrznego oraz wg indywidualnych potrzeb uŝytkowników poprzez regulatory VITOTROL 300. 3.4. OKRESOWA KONTROLA PRACY KOTŁOWNI Okresowa kontrola pracy kotłowni winna odbywać się raz dziennie oraz po kaŝdym sygnale alarmowym pochodzącym z kotłowni lub po zgłoszonych usterkach w pracy instalacji grzewczej. W czasie tych kontroli obsługa winna: kontrolować parametry pracy kotłowni, kontrolować poprawność działania urządzeń, aparatury pomiarowej i układów regulacyjnych, w wypadku wystąpienia awarii, ustalić jej przyczynę a następnie w miarę posiadanych uprawnień awarię usunąć lub zgłosić do serwisu, odnotować w ksiąŝce ruchu kotłowni parametry pracy obiegów grzewczych oraz ewentualnych stwierdzonych nieprawidłowości. Raz na kwartał naleŝy : sprawdzić poprawność połączeń systemu bezpieczeństwa instalacji gazowej sprawdzić działanie czujnika DEX poprzez podanie na czujnik gazu aby spowodować zamknięcie zaworu okresowe zamykanie zaworu zapobiega jego zastaniu się, usuwa gromadzące się na jego powierzchniach roboczych zanieczyszczenia optycznie sprawdzić stan zaworu Ponadto do okresowej kontroli kotłowni naleŝy na bieŝąco: sprawdzenie działania zaworów bezpieczeństwa sprawdzenie stanu wody w układzie c.o. w przypadku zbyt niskiego stanu wody naleŝy uzupełnić zład uzupełnienie ubytków izolacji cieplnej oraz zabezpieczeń antykorozyjnych czyszczenie filtrów siatkowych utrzymanie w kotłowni porządku, czystości i naleŝytego oświetlenia wzrokowo ocenić czystość spalin wychodzących z komina w przypadku pojawienia się ciemnego dymu naleŝy powiadomić serwis Minimum raz w roku naleŝy sprawdzić ciśnienie wstępne po stronie gazowej naczynia PNW1. W tym celu naleŝy : zamknąć złącze samo odcinające Z5 opróŝnić część wodną przez odkręcenie spustu sprawdzić ciśnienie azotu za pomocą manometru kontrolnego w przypadku gdy wartość mierzona nie zgadza się z wartością zadaną, trzeba ją skorygować przez dopompowanie gazu lub jego upuszczenie 7
NaleŜy pamiętać, Ŝe ciśnienie wstępne powinno wynosić 0,7 bar (0,07MPa). Raz do roku naleŝy wezwać serwis celem przeglądu palników gazowych i ustawienia prawidłowych parametrów spalania gazu. UWAGA: Konserwacji i napraw moŝe dokonać tylko odpowiednio przeszkolony personel lub wyspecjalizowane słuŝby serwisowe. 3.5. ZATRZYMANIE PRACY KOTŁOWNI Awaryjne zatrzymanie pracy kotłowni wymaga dokonania następujących czynności: wyłączyć kotły odciąć dopływ gazu do kotłów, zamykając kurek gazowy wyłączyć pompy obiegowe PO1,PO2, PO3, PCWU zamknąć zawory Z1, Z2, Z3, Z4, W razie konieczności spuszczenia wody z obiegu, naleŝy poczekać na schłodzenie wody, a następnie powoli otworzyć zawór spustowy ZS1 i ZS2. W przypadku katastrofy (poŝar, wybuch, zalanie kotłowni), naleŝy natychmiast odciąć dopływ gazu (kurek główny znajduje się w szafce na zewnątrz budynku) oraz odciąć dopływ prądu wyłącznikiem głównym zlokalizowanym przed pomieszczeniem kotłowni. W kotłowni zainstalowano system aktywnego bezpieczeństwa GAZEX DX. Detektor sygnalizuje pojawienie się gazu w pomieszczeniu kotłowni sygnałem dźwiękowym i świetlnym oraz wyłącza automatycznie dopływ gazu. Jego włączenie jest moŝliwe po uprzednim skasowaniu pamięci detektora przyciskiem Kasowanie pamięci. Zawór naleŝy uruchomić ręcznie przez naciągnięcie spręŝyny. 3.6. TYPOWE ZAKŁÓCENIA PRACY KOTŁOWNI, ICH ROZPOZNAWANIE I USUWANIE Do typowych zakłóceń pracy kotłowni gazowych naleŝą: Nieszczelność instalacji gazowej spowoduje zadziałanie aktywnego systemu bezpieczeństwa. NaleŜy odciąć dopływ gazu i wezwać pogotowie gazowe Zanieczyszczenie filtra objawia się wzrostem strat ciśnienia na filtrze. NaleŜy zamknąć zawory odcinające przed i za filtrem i wyczyścić wkład siatkowy. Awaria układów regulacyjnych występują za wysokie lub za niskie temperatury w poszczególnych obiegach. NaleŜy wezwać serwis. Nieszczelność zaworów zwrotnych. NaleŜy je doszczelnić lub wymienić na nowe. Nieszczelność instalacji najbardziej widoczna usterka, gdyŝ powoduje wyciek wody lub parowanie spod izolacji. NaleŜy wyłączyć kotłownię z ruchu i usunąć nieszczelność, a następnie uzupełnić zład. Zalanie wodą pomieszczenia. NaleŜy wyłączyć prąd, wypompować wodę. Nie wchodzić do wody. Usunąć przyczynę zalania. Awaria pompy pojawienie się dymu, stuków, trzasków, buczenie o niskiej tonacji. NaleŜy wyłączyć pompę, odciąć zaworami i usunąć usterkę. 8
Ubytki wody w instalacji c.o. objawia się niedogrzaniem pomieszczeń na górnych kondygnacjach (zimne grzejniki). NaleŜy usunąć przyczynę a następnie uzupełnić i odpowietrzyć zład. Uzupełnienie zładu przeprowadzać przy wyłączonych pompach PO1, PO2, PO3 wodą uzdatnioną, za pomocą węŝa gumowego podłączonego do zaworu ZS1. Zapowietrzenie instalacji brak przepływu wody, słychać hałas w instalacji odpowietrzyć instalację. 3.7. PROWADZENIE KSIĄśKI EKSPLOATACYJNEJ KOTŁOWNI KsiąŜka ta winna się znajdować w pomieszczeniu kotłowni i być systematycznie wypełniana. Osoba odpowiedzialna za jej prowadzenie winna wpisywać do niej następujące dane: - temperaturę za i przed kotłem. - ciśnienie na manometrze przed naczyniem PNW1 - ciśnienie przed i za filtrami F Ponadto w ksiąŝce naleŝy odnotować wszelkie nieprawidłowości pracy kotłowni, tj: - uruchomienie zaworu bezpieczeństwa - ubytki wody - opróŝnianie obiegów lub urządzeń z wody Do zeszytu naleŝy wpisać wszelkie czynności wykonywane w kotłowni tj. datę uruchomienia, datę zatrzymania, awarie, wykonanie konserwacji i napraw. Wpisy te naleŝy potwierdzić podpisem osoby wykonującej daną operację. 3.8. WYKAZ OSÓB ZAPOZNANYCH Z INSTRUKCJĄ L.p. Imię i nazwisko Stanowisko słuŝbowe Data Podpis 9