ZAGADNIENIA NA EGZAMIN DYPLOMOWY KIERUNEK: DIETETYKA w roku akademickim 2016/2017 I. Z zakresu ŻYWIENIA CZŁOWIEKA 1. Znaczenie białka w żywieniu człowieka 2. Znaczenie węglowodanów w żywieniu człowieka 3. Znaczenie tłuszczów w żywieniu człowieka 4. Znaczenie witamin w żywieniu człowieka 5. Znaczenie składników mineralnych w żywieniu człowieka 6. Spożywanie pokarmu, przyswajanie pokarmu i transport składników odżywczych 7. Metabolizm (katabolizm i anabolizm) 8. Choroby dietozależne 9. Diety alternatywne i ich ryzyko dla zdrowia 10. Zaburzenia odżywiania (niedożywienie, bulimia, anoreksja) 11. Problemy żywieniowe świata i Polski. Organizacje międzynarodowe do spraw wyżywienia ludności. 12. Trawienie i wchłanianie pokarmów 13. Cele i zadania nauki o żywieniu 14. Gospodarka wodna i równowaga kwasowo-zasadowa w organizmie. II. Z zakresu KLINICZNEGO ZARYSU SCHORZEŃ 1. Choroba niedokrwienna serca i zawał serca - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Znaczenie diety w leczeniu chorób układu krążenia. 2. Nadciśnienie tętnicze - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Znaczenie diety w leczeniu nadciśnienia. 3. Niedokrwistości - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Wpływ choroby na stan odżywienia i wpływ żywienia na wyniki leczenia chorób. 4. Przewlekła obturacyjna choroba płuc - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Przyczyny wyniszczenia w POChP. Zalecenia dietetyczne. 5. Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Zalecenia dietetyczne. 6. Rak żołądka, rak jelita grubego - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Stan odżywienia, Zalecenia dietetyczne. 7. Nieswoiste choroby zapalne jelit - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Wpływ choroby na stan odżywienia i wpływ żywienia na wyniki leczenia chorób. 8. Marskość wątroby - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Zalecenia dietetyczne. 1
9. Kamica i zapalenie pęcherzyka żółciowego - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Zalecenia dietetyczne. 10. Kamica nerkowa - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Rola diety w leczeniu. 11. Osteoporoza - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Wpływ choroby na stan odżywienia i wpływ żywienia na wyniki leczenia chorób 12. Stwardnienie rozsiane- obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Wpływ choroby na stan odżywienia i wpływ żywienia na wyniki leczenia. 13. Choroby układu dokrewnego: nadczynność i niedoczynność tarczycy - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Wpływ choroby na stan odżywienia i wpływ żywienia na wyniki leczenia. 14. Choroby układu dokrewnego: choroba i zespół Cushinga - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Rola diety w leczeniu. 15. Dna moczanowa obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Rola diety w leczeniu. 16. Mukopolisacharydoza - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Rola diety w leczeniu. 17. Fenyloketonuria, - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Rola diety w leczeniu. 18. Galaktozemia - obraz kliniczny, przebieg choroby, leczenie. Rola diety w leczeniu. 19. Cukrzyca klasyfikacja, - obraz kliniczny, diagnostyka, przebieg choroby, leczenie. Rola diety w leczeniu. 20. Zespół metaboliczny- definicja, przyczyny obraz kliniczny, diagnostyka, przebieg choroby, leczenie oraz postępowanie dietetyczne. 21. Alergia pokarmowa - obraz kliniczny, diagnostyka, przebieg choroby, leczenie. Rola diety w leczeniu. 22. Choroby pasożytnicze. Czynniki wywołujące, obraz kliniczny, leczenie. Zapobieganie chorobom pasożytniczym. Wpływ choroby na stan odżywienia i wpływ żywienia na wyniki leczenia. 23. Choroby żywieniowo-zależne: jadłowstręt psychiczny, bulimia. obraz kliniczny, diagnostyka, przebieg choroby, leczenie. 24. Nadwaga i otyłość jako epidemia współczesnej cywilizacji. Profilaktyka w zakresie czynników ryzyka oraz postępowanie dietetyczne i farmakologiczne. III. Z zakresu DIETETYKI KLINICZNEJ 1. Wyjaśnij pojęcia: podstawowa przemiana materii (PPM), ponadpodstawowa przemiana materii (PPPM), całkowita przemiana materii (CPM). Omów czynniki kształtujące wartości podstawowej i całkowitej przemiany materii. 2. Przedstaw klasyfikację diet leczniczych i omów szczegółowo dowolnie wybraną dietę. 3. Scharakteryzuj dietę ubogoresztkową przedstaw podstawowe założenia diety oraz wskaż jej zastosowanie. 4. Scharakteryzuj dietę wysokobiałkową przedstaw podstawowe założenia diety, udział podstawowych składników odżywczych oraz wskaż jej zastosowanie. 2
5. Scharakteryzuj dietę lekkostrawną z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soków żołądkowych przedstaw podstawowe założenia diety oraz wskaż jej zastosowanie. 6. Scharakteryzuj dietę ubogoenergetyczną przedstaw podstawowe założenia diety, udział podstawowych składników odżywczych oraz wskaż jej zastosowanie. 7. Scharakteryzuj dietę o zmienionej konsystencji przedstaw podstawowe założenia diety oraz wskaż jej zastosowanie. 8. Scharakteryzuj dietę lekkostrawną o kontrolowanej zawartości kwasów tłuszczowych przedstaw podstawowe założenia diety, udział podstawowych składników odżywczych oraz wskaż jej zastosowanie. 9. Omów postępowanie dietetyczne w chorobach jamy ustnej. 10. Omów postępowanie dietetyczne w chorobie refluksowej. Ustal zakres produktów, które należy z diety chorego wykluczyć i uzasadnij swoją decyzję. 11. Omów postępowanie dietetyczne w ostrym zapaleniu trzustki (OZT). 12. Omów postępowanie dietetyczne w przewlekłym zapaleniu trzustki. 13. Omów rolę i znaczenie diety w leczeniu dny moczanowej. Wskaż interwencje żywieniowe umożliwiające obniżenie poziomu kwasu moczowego we krwi. 14. Zaplanuj interwencje żywieniowe umożliwiające obniżenie spożycia związków purynowych z pożywieniem. Wyjaśnij, w jakiej jednostce chorobowej należy rozważyć taką eliminację i dlaczego. 15. Zaplanuj interwencje żywieniowe prowadzące do obniżenia poziomu cholesterolu we krwi. Wskaż konsekwencje zdrowotne wiążące się z zaburzonym profilem lipidowym. 16. Scharakteryzuj dietę stosowaną w cukrzycy typu 2 omów jej podstawowe założenia oraz zasady komponowania jadłospisu. Wskaż produkty spożywcze, które chorzy powinni wykluczyć z codziennej diety. 17. Omów postępowanie dietetyczne w otyłości wskaż podstawowe założenia diety, omów zalecaną kaloryczność jadłospisów redukcyjnych oraz zaproponuj bezpieczne tempo odchudzania. 18. Omów metodykę ustalania diety redukcyjnej - zaplanuj kolejność obliczeń prowadzących do ustalenia indywidualnie dopasowanego jadłospisu redukcyjnego. 19. Omów interwencje żywieniowe w chorobach jelit: chorobie Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego (WZJG) oraz celiakii. 20. Omów znaczenie diety w profilaktyce chorób nowotworowych. 21. Zaplanuj postępowanie dietetyczne w przewlekłej niewydolności nerek zależnie od wartości przesączania kłębuszkowego (egfr). 22. Omów zasady postępowania dietetycznego u pacjentów dializowanych- wskaż udział podstawowych składników odżywczych w diecie, zapotrzebowanie na płyny, zaplanuj niezbędne eliminacje produktów spożywczych. 23. Przedstaw zasady postępowania dietetycznego w niedożywieniu oraz omów zasady prawidłowego komponowania jadłospisu chorego. 24. Przedstaw najważniejsze założenia postępowania dietetycznego w chorobach otępiennych oraz uzasadnij ich celowość. 3
25. Przedstaw najważniejsze zasady postępowania dietetycznego w okresach okołooperacyjnych oraz uzasadnij ich celowość. 26. Przedstaw zagadnienie żywienia drogą przewodu pokarmowego- wskaż metody podawania pożywienia oraz omów rodzaje diet stosowanych w żywieniu dojelitowym. 27. Przedstaw zagadnienie żywienia pozajelitowego wymień sposoby podawania pożywienia oraz omów skład mieszanin przeznaczonych do żywienia pozajelitowego. 28. Przedstaw zagadnienie zespołu ponownego odżywienia (refeeding syndrom). 29. Omów dietetyczne środki spożywcze specjalnego przeznaczenia medycznego wyjaśnij pojęcie, wskaż ich zastosowanie oraz podaj przykładowe produkty. 30. Omów różnicę między suplementami diety a dietetycznymi środkami spożywczymi specjalnego przeznaczenia medycznego. IV. Z zakresu DIETETYKI PEDIATRYCZNEJ 1. Charakterystyka żywienia naturalnego i sztucznego niemowląt. 2. Żywienie kobiety ciężarnej a stan zdrowia dziecka. 3. Zespół metaboliczny u kobiet w ciąży. 4. Żywienie w stanach patologii ciąży. 5. Zasady żywienia kobiety karmiącej. 6. Żywienie dzieci starszych i młodzieży. 7. Żywienie dzieci chorych na cukrzycę. 8. Postępowanie dietetyczne w celiakii. 9. Postępowanie dietetyczne w galaktozemii. 10. Postępowanie dietetyczne w fenyloketonurii. 11. Postępowanie dietetyczne w niedoborach aktywności laktazy. 12. Żywienie w alergiach pokarmowych. 13. Diety eliminacyjne w nietolerancji pokarmowej. 14. Postępowanie dietetyczne w mukowiscydozie. 15. Zasady postępowania dietetycznego w leczeniu otyłości u dzieci. V. Z zakresu ANALIZY I OCENY JAKOŚCI ŻYWNOŚCI 1. Wartość energetyczna pożywienia i sposoby jej oznaczania 2. Metody bezpośrednie i pośrednie oznaczania zawartości białka w produktach spożywczych 3. Butyrometryczne i ekstrakcyjne metody oznaczania zawartości tłuszczu w żywności 4. Sposoby oznaczanie ilości cukrów redukujących w produktach spożywczych 5. Metody oznaczania zawartości wody w produktach spożywczych 6. Sposoby przygotowywania próbek żywności do oznaczania składników mineralnych 4
7. Analizy organoleptyczna i sensoryczna jako metody stosowane w ocenie jakości żywności 8. Podstawy ustawodawstwa żywnościowego: ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia 9. Metody organoleptyczne i laboratoryjne stosowane w ocenie jakości żywności 10. Zadania i rodzaje kontroli jakości żywności VI. Z zakresu TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI I POTRAW Z TOWAROZNAWSTWEM 1. Struktura przestrzenna i funkcjonalna zakładów gastronomicznych 2. Procesy termiczne obróbki żywności zalecane w dietetyce 3. Zasady systemu HACCP w technologii żywności 4. Charakterystyka procesów technologicznych w produkcji gastronomicznej 5. Warzywa w gastronomii: grupy warzyw i ich obróbka cieplna 6. Cukier, miód i inne środki słodzące stosowane w technologii żywności i gastronomii 7. Środki spulchniające stosowane w produkcji ciast 8. Sposoby utrwalania mięsa, drobiu i ryb 9. Charakterystyka kaw i herbat oraz sposoby ich serwowania 10. Produkcja piwa, wina i innych napojów alkoholowych VII. Z zakresu EDUKACJI ŻYWIENIOWEJ 1. Omów ilościowe i jakościowe metody oceny sposobu żywienia. 2. Przedstaw istotę indywidualnego poradnictwa dietetycznego oraz omów znaczenie i zasady przeprowadzania wywiadu żywieniowego. 3. Przedstaw istotę poradnictwa grupowego oraz scharakteryzuj podstawowe metody pracy z grupą. 4. Przedstaw i krótko omów zasady żywienia kobiet w okresie poprzedzającym ciążę. 5. Przedstaw i krótko omów zasady żywienia kobiet w ciąży uwzględnij potrzeby żywieniowe organizmu w poszczególnych trymestrach ciąży. 6. Przedstaw i krótko omów zasady żywienia kobiet w okresie laktacji. 7. Omów przyczyny niedoboru makro- i mikroskładników u osób w wieku podeszłym. 8. Przedstaw schemat żywienia dziecka do 1 roku życia. 9. Omów zagadnienie zachowań żywieniowych przedstaw podział, podaj przykłady oraz omów czynniki warunkujące sposób żywienia. 10. Omów znaczenie edukacji żywieniowej w profilaktyce chorób cywilizacyjnych. 5