44 100 Gliwice, ul. Banacha 4 Tel. 032 33-80-500, Fax. 032 231-95-23; 032 33-80-530 NIP 631 10 81 512 http://pssegliwice.pis.gov.pl psse.gliwice@pis.gov.pl Oddział Laboratoryjny 41 800 Zabrze, ul. 3 go Maja 64 Tel. 032 271-21-35, 032 271-07-17, Fax. 032 278-46-71 Tel. 032 33-80-500 Nadzór zapobiegawczy 515 Epidemiologia 510,511 Oświata zdrowotna - 514 PPIS 501 Higiena komunalna 525,526527 Higiena dzieci i młodzieży - 516 Organizacja i Zamówienia publiczne - 507 Z-ca PPIS - 503 Higiena Żywności, Żywienia i p.u. 520,521,522 Higiena pracy - 518 Księgowość/Kasa 505,506 Znak: NS/HK-0230W-9/16 Gliwice, dnia 11.02.2016r. Ocena obszarowa jakości wody dla miasta Gliwice w 2015r. Na podstawie art. 4 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (t.j. Dz. U. z 2015r. poz. 1412) oraz 20 ust. 1, 2, ust. 3 pkt. 2, ust. 4 pkt. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 13 listopada 2015r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z 2015r, poz. 1989), Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Gliwicach po przeanalizowaniu wyników badań próbek wody pobranych w ramach monitoringu kontrolnego, przeglądowego oraz innego bieżącego nadzoru sanitarnego do badań laboratoryjnych bakteriologicznych i fizykochemicznych w 2015r. z urządzeń wodociągowych oraz z punktów monitoringowych usytuowanych na sieci wodociągowej przekazuje informację dotyczącą oceny jakości wody do spożycia przez ludzi na terenie Miasta Gliwice. Liczba ludności zaopatrywanej w wodę ok. 177 940 Zaopatrzenie w wodę - ilość rozprowadzanej wody 27 072,9 m 3 /d Za dystrybucję wody odpowiada Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gliwicach, które również kupuje wodę od Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągowego S.A. Katowice. Mieszkańcy miasta Gliwice zaopatrywani są w wodę przeznaczoną do spożycia przez Gliwickie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. przy ul. Rybnickiej 47 w Gliwicach. Dostarczana woda pochodzi z ujęć własnych wód podziemnych tj. ujęcia Gliwice-Łabędy, Wilcze Gardło i Ostropa. Niedobory uzupełniane są wodą pochodzącą z zakupu od Górnośląskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów S.A. w Katowicach. Woda z zakupu napływa do Gliwic z dwóch kierunków: Zawady (ujęcie głębinowe) i Goczałkowic (ujęcie powierzchniowe). 1 z 7

Gliwickie ujęcia obejmują 18 studni głębinowych. Woda z 5 studni głębinowych zlokalizowanych na terenie miasta Gliwice spełnia warunki aktualnego rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, dzięki czemu może być ona wtłaczana bezpośrednio do sieci. 1 studnia posiada kontenerową stację uzdatniania wody ze względu na ponadnormatywną ilość manganu. Dwie studnie zlokalizowane przy Ujęciu Ostropa oraz dwie w Wilczym Gardle również podają wodę bezpośrednio do sieci miejskiej z pominięciem stacji uzdatniania Ujęcie w Wilczym Gardle wyposażone jest jedynie w filtry węglowe, które mają na celu poprawę właściwości organoleptycznych wody oraz w przypadku pojawienia się fenoli ich eliminację. W miejscowościach Rzeczyce oraz Kleszczów (gmina Rudziniec) znajdują się dwie studnie głębinowe posiadające lokalne stacje uzdatniania, których zadaniem jest redukcja żelaza. Nadmiar z tych 2 studni oraz woda z pozostałych 6 są kierowane do Stacji Uzdatniania Wody Łabędy zlokalizowanej przy ul. Kanałowej w Gliwicach, gdzie zachodzi dwustopniowy proces odmanganiania i odżelaziania na filtrach piaskowo-żwirowych z ozonowaniem pośrednim. Woda uzdatniona poddawana jest dezynfekcji końcowej przy użyciu lamp UV. W celu zabezpieczenia wody przez skażeniem wtórnym istnieje możliwość chlorowania końcowego. Tabela 1. Charakterystyka zaopatrzenia w wodę na terenie Miasta Gliwice Lp. Ujęcie wody/ Zakup [m 3 /dobę] Zaopatrywane miejscowości 1. SUW Gliwice-Łabędy 25224,9 Gliwice 2. UW Gliwice-Ostropa 173,7 Dzielnica Ostropa 3. SUW Gliwice-Wilcze Gardło 226,3 Dzielnica Wilcze Gardło 4. Zakup z GPW S.A. 1448 Dzielnica Sośnica W ramach kontroli urzędowej w 2015r. prowadzono stały nadzór nad jakością wody dostarczanej mieszkańcom Gliwic. Upoważnieni Przedstawiciele Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach w ramach monitoringu kontrolnego, przeglądowego oraz bieżącego nadzoru sanitarnego pobrali 160 próbek wody do badań mikrobiologicznych oraz 190 próbek wody do badań fizykochemicznych. Ponadto Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gliwicach prowadziło monitoring jakości wody w ramach kontroli wewnętrznej zgodnie z ustalonym harmonogramem pobierając 405 próbek wody do badań mikrobiologicznych oraz 407 próbek wody do badań fizykochemicznych. 2 z 7

Tabela 2. Zakres parametrów objętych monitoringiem kontrolnym i przeglądowym Monitoring kontrolny mętność, barwa, zapach, smak, ph, przewodność właściwa, twardość ogólna, amonowy jon, azotyny, azotany, żelazo, mangan, chlor wolny a także parametry mikrobiologiczne: bakterie grupy coli, Escherichia coli, ogólna ogólna liczba mikroorganizmów w 22±2 o C po 72h, enterokoki, Clostridium perfringens Monitoring przeglądowy parametry objęte monitoringiem kontrolnym oraz: antymon, arsen, bor, bromiany, chlorki, chrom, cyjanki ogólne, kadm, magnez, miedź, ołów, nikiel, potas, sód, selen, rtęć, wapń, srebro, fluorki, glin, siarczany, utlenialność, chlorany, chloryny, chloroform, bromodichlorometan, dibromochlorometan, bromoform, suma THM, suma pestycydów chloroorganicznych, trichloroeten, tetrachloroeten, 1,2- dichloroetan, suma trichloroetenu i tetrachloroetenu, tetrachlorometan, trichlorobenzeny- suma, azynofos etylowy, azynofos metylowy, chloropiryfos, chloropiryfos metylowy, diazinon, etion, fosalon, heksakonazol, malation, mekarbam, metydation, paraoxon metylowy, paration etylowy, paration metylowy, pirymifos metylowy, profenofos, terbufos, tolchlofos metylowy, suma pestycydów fosoforoorhanicznych, benzen, OWO, potas, cynk, izotopy cezu, epoksyd heptachloru izomer B, aldryna, HCB, α-hch, β-hch, γ-hch, heptachlor, pp -DDE, pp -DDD, DMDT, endryna, dieldryna, heptachlor, izodryna, suma WWA, benzo(a)piren, 1,2 dichloroetan, 2,4,6-trichlorofenol, Tabela 3. Zestawienie próbek wody pobranych w 2015r. stały nadzór terenowo laboratoryjny prowadzony przez PPIS w Gliwicach / PWiK Sp. z o.o. w Gliwicach Lp. Nazwa punktu poboru 1. SUW Łabędy Ilość pobranych próbek do badań PPIS PWiK Liczba próbek przekraczających wartości Parametry przekraczające wartości Maksymalna wartość przekroczenia parametrów dopuszczalnych fizykochemiczne [kontrola urzędowa / kontrola wewnętrzna] bakteriologiczne [kontrola urzędowa / kontrola wewnętrzna] Stacja Uzdatniania Wody Gliwice - Łabędy Najwyższe stężenie 8 / 47 0 / 0 - - - 7/ 47 0 / 0 - - - 8 / 11 0 / 0 - - - 2. ZOL ul. Klasztorna 1 7 / 11 0 / 0 - - - 3. Urząd Miasta 9 / 11 0 / 0 - - - ul. Zwycięstwa 21 8/ 11 0 / 0 - - - 4. Drukarnia 9 / 11 0 / 0 - - - ul. Pszczyńska 131 8/ 11 0 / 0 - - - 5. 6. Zastępczy punkt poboru wody PWiK Sp. z o.o. ul. Rybnicka 47 14 / 7 5 / 0 mętność 4,2 NTU 1 NTU 9 / 6 1 / 1 bakterie gr. coli ogólna liczba mikroorganizmów po 72 h 19 jtk/ 100ml >300jtk/1ml 0 jtk/ 100ml bez nieprawidłowych zmian Przedszkole 9 / 11 0 / 0 - - - Akademia Przedszkolaka 8/ 11 0 / 0 - - - 3 z 7

ul. Kościuszki 25 Lp. Nazwa punktu poboru Ilość pobranych próbek do badań PPIS PWiK Liczba próbek przekraczających wartości Parametry przekraczające wartości Maksymalna wartość przekroczenia parametrów dopuszczalnych fizykochemiczne [kontrola urzędowa / kontrola wewnętrzna] bakteriologiczne [kontrola urzędowa / kontrola wewnętrzna] Najwyższe stężenie Stacja Uzdatniania Wody Gliwice Wilcze Gardło 1. SUW Gliwice Wilcze Gardło Szkoła Podstawowa 5 / 11 0 / 0 - - - 2. Nr 2 ul. Goździkowa 2 4 / 11 0 / 0 - - - 1. UW Gliwice - Ostropa Ujęcie Wody Gliwice Ostropa 2 / 12 0 / 1 tetrachlorometan 0,0026 mg/l 0,002 mg/l 2. Restauracja Balaton 5 / 11 0 / 0 - - - ul. Daszyńskiego 591 4 / 11 0 / 0 - - - Studnia nr 8 1. Studnia nr 8 ul. Dworska 2. Auto-Serwis 5 / 11 0 / 0 - - - ul. Uszczyka 11 4 / 11 0 / 0 - - - 3. Sklep Spożywczy 5 / 11 0 / 0 - - - ul. Uszczyka 12 4 / 11 0 / 0 - - - 1. Studnia nr 10a 2. HA-MOL Autoryzowany Dealer Honda ul. Tarnogórska 114b Studnia nr 10a 5 / 11 0 / 0 - - - 4 / 11 0 / 0 - - - Studnia nr 11 1. Studnia nr 11 ul. Toszecka - Las 2. Bar Fibo 7 / 11 0 / 0 - - - ul. Przyszowska 44 6 / 11 0 / 0 - - - Beata. Sklep 8 / 11 0 / 0 - - - 3. wielobranżowy ul. Piaskowa 1e 7 / 11 0 / 0 - - - 4. Hala sportowa 7 / 11 0 / 0 - - - ul. Fiołkowa 26 6 / 11 0 / 0 - - - 5. Bar Pod Strzechą 7 / 11 0 / 0 - - - ul. Partyzantów 30 6 / 11 0 / 0 - - - 4 z 7

PPIS Lp. Nazwa punktu poboru Ilość pobranych próbek do badań PWiK Liczba próbek przekraczających wartości Parametry przekraczające wartości Maksymalna wartość przekroczenia parametrów dopuszczalnych Najwyższe stężenie fizykochemiczne [kontrola urzędowa / kontrola wewnętrzna] bakteriologiczne [kontrola urzędowa / kontrola wewnętrzna] Studnia nr 12 1. 2. 3. Studnia nr 12 ul. Toszecka - Kąpielisko Zespół Szkół Ogólnokształcąco- 7 / 11 0 / 0 - - - Ekonomicznych ul. Syriusza 30 6 / 11 0 / 0 - - - Przedszkole Miejskie 7 / 11 0 / 0 - - - Nr 17 ul. Andromedy 36 6 / 11 0 / 0 - - - Studnia nr 13 1. Studnia nr 13 ul. Jałowcowa Przedszkole 2. 8 / 11 0 / 0 - - - Miejskie Nr 3 ul. Grottgera 23a 7 / 11 0 / 0 - - - 3. Warsztat 8 / 11 0 / 0 - - - ul. Grottgera 7 / 11 0 / 0 - - - Studnia nr 16 Szkoła Podstawowa nr 7 / 11 0 / 0 - - - 1. 13 ul. Elsnera 25 6 / 11 0 / 0 - - - 2. Firma Nomal 6 / 11 0 / 0 - - - ul. Tarnogórska 221a 5 / 11 0 / 0 - - - Woda pochodząca z zakupu od GPW S.A. w Katowicach 1. Komisariat Policji 7 / 11 0 / 0 - - - ul. Wawelska 2 6 / 11 0 / 0 - - - Przedszkole Miejskie 7 / 11 0 / 0 - - - 2. Nr 22 ul. Żeromskiego 26 6 / 11 0 / 0 - - - Woda przeznaczona do spożycia przez ludzi pochodząca z Ujęcia Ostropa oraz ze Stacji Uzdatniania Wody Wilcze Gardło w 2015r. nie budziła zastrzeżeń, jedynie w ramach kontroli wewnętrznej zaobserwowano podwyższoną wartość tetrachlorometanu. Ponowne badania próbki wody przeprowadzone zarówno przez PPIS w Gliwicach i PWiK Sp. z o.o. nie wykazały przekroczenia, co wskazywało na incydentalny charakter zanieczyszczenia. 5 z 7

Analiza laboratoryjna próbek wody pobranych w ramach kontroli urzędowej wykazała przekroczenie parametru fizykochemicznego tj. mętności w 5 próbkach wody pobranych z zastępczego punktu poboru wody PWiK Sp. z o.o. (maksymalna wartość przekroczenia parametru 4,2 NTU, przy j wartości 1 NTU). Przyczyną ponadnormatywnej mętności była awaria, prace na sieci w rejonie punkt poboru oraz niewielkie rozbiory wody. W ramach działań naprawczych Przedsiębiorstwo przeprowadziło dezynfekcję, płukanie sieci oraz wyłączono z eksploatacji odcinek starego wodociągu, a wszystkie przyłącza zostały przełączone do nowego. Zastępczy punkt poboru został przeniesiony do budynku PWiK Sp. z o.o. W tym samym punkcie poboru zaobserwowano obecność pojedynczych bakterii grupy coli oraz podwyższoną ogólną liczbę mikroorganizmów w 22±2 C po 72h. Po otrzymaniu informacji o wystąpieniu ww. nieprawidłowości Przedsiębiorstwo niezwłocznie przeprowadziło działania naprawcze polegające na płukaniu oraz chlorowaniu sieci. Przeprowadzone badania kontrolne wody nie wykazały przekroczeń mikrobiologicznych, tym samym potwierdzając skuteczność przeprowadzonych działań. Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi dopuszcza pojedyncze bakterie wykrywane sporadycznie, nie w kolejnych próbach, do 5% próbek w ciągu roku. Liczba bakterii grupy coli to parametr należący do wskaźników mikrobiologicznych nie mających bezpośredniego odniesienia do bezpieczeństwa zdrowotnego ludzi. Stwierdzenie ich obecności w wodzie sugeruje nieodpowiednie jej uzdatnianie, wtórne zanieczyszczenie lub nadmierną zawartość substancji odżywczych w uzdatnionej wodzie. Nie stwierdzono występowania stałych, utrzymujących się długotrwale przekroczeń żadnego z badanych parametrów. W 2015 r. na terenie miasta Gliwice zgłoszono 1 zażalenie na złą jakość wody. Po otrzymaniu informacji upoważnieni przedstawiciele Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Gliwicach wraz z przedstawicielami Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. w Gliwicach pobrali próbki wody do badań laboratoryjnych w mieszkaniu osób skarżących się przy ul. Piwnej oraz z zaworu głównego w celu wykluczenia złego stanu instalacji wewnętrznej. Analiza laboratoryjna pobranych próbek wody wykazała, iż wszystkie badane parametry spełniają wymagania aktualnego Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, w związku z czym skargę uznano za niezasadną. 6 z 7

Po przeanalizowaniu sprawozdań z badań próbek wody pobranych w 2015r. z terenu Miasta Gliwice stwierdza się przydatność wody do spożycia w badanym zakresie mikrobiologicznym i fizykochemicznym. Otrzymuje: 1. Prezydent Miasta Gliwice ul. Zwycięstwa 21, 44-100 Gliwice Do wiadomości: 2. Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o. ul. Rybnicka 47, 44-100 Gliwice 3. Starosta Powiatu Gliwickiego ul. Zygmunta Starego 17, Gliwice Kopia: 4. NS/HK a/a Sporządził: Alicja Pawełków 7 z 7