TEMATY NA EGZAMIN USTNY Z JĘZYKA POLSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2012/ 2013 I. LITERATURA 1. Najwybitniejsi znawcy natury ludzkiej. Omów temat w oparciu o analizę przykładów zachowań wybranych postaci literackich. 2. Topos teatru świata. Omów zagadnienie na wybranych 3. Akceptowane i negowane przez Ciebie modele życia rodzinnego kreowane przez literaturę. Scharakteryzuj i oceń wybrane przykłady. 4. Artysta jako bohater literacki. Omów na wybranych 5. Wizerunek polskiego emigranta w wybranych utworach literatury XIX i XX wieku. 6. Satyryczny obraz społeczeństwa polskiego w wybranych utworach literackich. Przeanalizuj sposoby tworzenia takiego obrazu. 7. Dziecko istota bezbronna czy mały buntownik? Przedstaw problem na wybranych przykładach z literatury. 8. Analizując celowo dobrane utwory polskie i obce, scharakteryzuj różne odmiany powieści. 9. Reportaż i jego odmiany. Analizując celowo dobrane teksty, scharakteryzuj ten gatunek. 10. Rola dzieciństwa i jego wpływ na kształtowanie się osobowości człowieka w oparciu o kreacje bohaterów literackich różnych epok. 11. Idealiści i marzyciele w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposoby kreowania takich bohaterów w utworach z różnych epok. 12. Wielkie monologi literackie ich funkcja w utworze oraz środki artystycznego wyrazu służące ekspresji wypowiedzi. Omów na wybranych 13. Komizm w literaturze jako sposób mówienia prawdy o świecie. Omów zagadnienie na podstawie analizy wybranych tekstów. 14. Świat przedstawiony w literaturze fantasy. Omów temat, analizując wybrane utwory. 15. Literackie pary małżeńskie wzorce i antywzorce. Przedstaw na wybranych przykładach z literatury. 16. Przedstaw różne obrazy dziecka i określ ich funkcję artystyczną w wybranych utworach literackich. 17. Przedstaw funkcje motywu biesiady w wybranych utworach literackich. 18. Topos domu w literaturze różnych epok. Omów na podstawie wybranych utworów. 19. Motyw snu i jego funkcje w utworze literackim. Przedstaw na wybranych 1
20. Różne obrazy miast przedstawione w literaturze XX wieku. Omów je, odwołując się do wybranych utworów. 21. Wiara w Boga jako motywacja ludzkiego działania. Omów temat, odwołując się do wybranych utworów literackich. 22. Dzieło sztuki i jego funkcja w utworze literackim. Omów zagadnienie na wybranych 23. Obrazy wsi w literaturze od XVI wieku do współczesności. Omów na wybranych 24. Pragnienia, marzenia a rozczarowująca rzeczywistość. Omów temat na przykładzie wybranych bohaterów literackich z różnych epok. 25. Motyw listu i jego funkcje w literaturze. Omów na wybranych przykładach z różnych epok. 26. Despotyczny władca jako bohater literacki. Omów zagadnienie na wybranych przykładach dzieł literackich. 27. Nonkonformiści, outsiderzy, wykluczeni. Scharakteryzuj wybranych bohaterów prozy XX wieku. 28. Parabola jako sposób wyrażania rzeczywistości. Na przykładach dzieł różnych twórców omów jej funkcje w tekstach literackich. 29. Choroba ciała i duszy w literaturze wybranych epok. Omów to zagadnienie w oparciu o wybrane utwory. 30. Literatura o pięknie gór, wędrówkach górskich i odnajdywaniu siebie. Przedstaw to zagadnienie w oparciu o wybrane utwory z różnych epok. 31. Ludzkie namiętności w dramatach Szekspira. Przedstaw to zagadnienie w oparciu o wybrane przykłady literackie. 32. Motyw pracy w literaturze różnych epok. Przedstaw to zagadnienie w oparciu o wybrane utwory. 33. Omów drogowskazy moralne zawarte w literaturze w oparciu o wybrane utwory z różnych epok. 34. Omów wpływ filozofii na twórczość pisarzy różnych epok, wykorzystując wybrane utwory literackie. 35. Radość życia i cierpienie jako temat twórczości literackiej. Omów to zagadnienie w oparciu o utwory z różnych epok. 36. Ptaki i ich funkcja w tekstach literackich. Omów na wybranych 37. Literatura jest źródłem wiedzy o obyczajach. Udowodnij tezę na podstawie dowolnych utworów literackich z różnych epok. 38. Literatura w służbie ideologii. Omów na wybranych 39. Różne obrazy starości w literaturze. Omów temat na wybranych przykładach z różnych epok. 40. Kreacje herosa w literaturze fantasy. Omów temat na wybranych 41. Motyw nudy i jego rola w literaturze. Omów temat, analizując wybrane utwory. 2
42. Tradycja i nowoczesność jako temat twórczości literackiej. Omów to zagadnienie w oparciu o utwory z różnych epok. 43. Motyw zdrady w literaturze. Omów temat, analizując wybrane utwory. 44. Sarmatyzm i tradycja sarmacka w literaturze. Omów na wybranych 45. Motyw władzy w literaturze różnych epok. Omów temat na wybranych przykładach 46. Motyw miecza i jego funkcja w literaturze współczesnej. II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 47. Sentymentalne i romantyczne widzenie natury. Omów temat w oparciu o wybrane przykłady z literatury i malarstwa. 48. Muzyka w literaturze, literatura w muzyce o wzajemnych wpływach sztuki. Omów temat, analizując wybrane przykłady. 49. Literackie i filmowe powroty do dzieciństwa. Rozwiń temat w oparciu 50. Katedra gotycka jako tekst kultury i źródło artystycznej inspiracji w literaturze i innych dziedzinach sztuki. poezji i malarstwie. Omów na wybranych 51. Analizując wybrane przykłady, omów rolę inspiracji mitologicznych we współczesnej literaturze i w filmie. 52. Analizując wybrane przykłady, omów rolę inspiracji biblijnych we współczesnej literaturze i w filmie. 53. Na wybranych przykładach wyjaśnij fenomen popularności dzieł Szekspira wśród twórców filmowych i teatralnych. Analiza porównawcza dramatu Szekspira i jego realizacji filmowych i teatralnych. 54. Impresjonizm w literaturze i sztukach plastycznych. Omów temat w oparciu o wybrane teksty kultury. 55. Motyw labiryntu w literaturze i w sztukach pozasłownych (architektura, plastyka, muzyka). Omów na wybranych 56. Sztuka wobec niewyobrażalnego. Symbol jako środek wyrazu. 57. Literatura jako inspiracja dla innych sztuk. Omów temat, analizując celowo wybrane przykłady. 58. Przedstaw i oceń różnorodne przejawy kontestacji w literaturze i sztuce w oparciu 59. Ojcostwo (lub macierzyństwo) oraz rola tego motywu w literaturze i sztuce. Omów na wybranych 60. Motyw dziecka wiejskiego i różne jego ujęcia w literaturze i malarstwie XIX wieku. Omów na wybranych 61. Kicz jako forma przekazu uczuć i wartości w utworach literackich, filmowych (lub plastycznych). 62. Topos ogrodu w literaturze i malarstwie. Przedstaw różne sposoby jego wykorzystania, analizując wybrane dzieła sztuki. 3
63. Alegoria jako środek artystycznego wyrazu. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów z literatury i malarstwa. 64. Wybitne postacie historyczne i sposób ich kreacji w literaturze, malarstwie i filmie. Omów na wybranych 65. Motyw zwierzęcia i jego funkcje w literaturze i malarstwie różnych epok. Omów na wybranych 66. Stroje bohaterów literackich i postaci przedstawionych na obrazach jako element charakterystyki bohatera. Omów na wybranych 67. Konflikt pokoleń jako motyw literacki i filmowy. Omów funkcje tego motywu w wybranych dziełach. 68. Motyw szkoły w literaturze i filmie. Omów na wybranych 69. Topos nieba w literaturze, filmie i malarstwie. Przedstaw różne sposoby jego wykorzystania, analizując wybrane teksty kultury. 70. Portrety kapłanów ( zakonników) oraz sposób ich kreacji w wybranych tekstach kultury. 71. Polaków portret własny w malarstwie i w literaturze. Omów na wybranych 72. Horror (motywy grozy i tajemniczości) i jego funkcje w sztuce. Omów na wybranych przykładach z literatury i innych dziedzin sztuki. 73. Topos raju w literaturze i sztuce. Omów, analizując wybrane przykłady dzieł literackich i innych dziedzin sztuki. 74. Funkcje brzydoty w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przeanalizuj wybrane dzieła. 75. Przedstaw portrety kobiet w barokowej poezji i malarstwie w oparciu 76. Różne wizerunki aniołów w malarstwie i literaturze. Scharakteryzuj sposoby ich przedstawiania w oparciu 77. Symbolika kolorów w literaturze i sztuce. Omów zagadnienie w oparciu 78. Wolność jako temat literatury i sztuki. Omów zagadnienie w oparciu 79. Symbolika wody. Przedstaw na przykładzie literatury i innych tekstów kultury. 80. Funkcja duchów, zjaw, upiorów w wybranych tekstach kultury. Odwołaj się do różnych epok. 81. Omów funkcje kwiatów na przykładzie utworów literackich i obrazów. 82. Motyw konia w literaturze i innych tekstach kultury. Omów na wybranych 83. Kochankowie w arcydziele i kiczu. Przedstaw na podstawie dzieł literackich i filmowych. 84. Różne sposoby funkcjonowania motywu tańca w literaturze i sztuce. Rozwiń temat na wybranych 85. Pory roku jako motyw w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach z różnych epok. 4
86. Przedstaw i omów funkcje motywu gór w twórczości romantyków. Odwołaj się do literatury i malarstwa. 87. Walka dobra ze złem w literaturze i sztuce. Omów temat na podstawie wybranych dzieł. 88. Motyw drzewa i funkcje tego motywu w literaturze i malarstwie. Omów temat na wybranych 89. Motyw pieniędzy w literaturze i innych tekstach kultury. Omów na wybranych 90. Topos przyjaźni w literaturze i filmie. Omów temat, odwołując się do wybranych przykładów. 91. Motyw wampira w literaturze i filmie. Omów zagadnienie na wybranych 92. Portrety ludzi genialnych w tekstach kultury. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady. 93. Portrety więźniów w tekstach kultury. Przedstaw temat, analizując wybrane przykłady. 94. Motyw upadku i porażki. Omów temat, odwołując się do różnych tekstów kultury. 95. Nienawiść i jej rola w życiu wybranych bohaterów.omów temat na przykładzikach utworów literackich i filmów. III. JĘZYK 96. Analizując zgromadzony materiał językowy, scharakteryzuj zapożyczenia we współczesnym języku polskim. Oceń ich celowość. 97. Omów mechanizmy i rodzaje błędów językowych we współczesnym języku polskim, analizując celowo zgromadzony materiał. 98. Argumentacja emocjonalna stosowana w różnych tekstach retorycznych dawnych i współczesnych. Dokonaj analizy wybranych przykładów. 99. Sposoby indywidualizacji języka postaci w literaturze (na wybranych przykładach). 100. Charakterystyka idiolektu (języka osobniczego) dwóch wybranych postaci życia publicznego. 101. Zanalizuj i oceń najciekawsze nazwy sklepów, kawiarni i restauracji w twojej miejscowości. Wyjaśnij, jakie tendencje rozwojowe współczesnej polszczyzny znalazły w nich odzwierciedlenie. 102. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach różnych autorów i epok. 103. Twórcze wykorzystanie języka mówionego w literaturze współczesnej (na wybranych przykładach). 104. Scharakteryzuj język wybranego czasopisma młodzieżowego. 5
105. Dialekty terytorialne języka polskiego jako tworzywo literackie. Omów na przykładach wybranych utworów. 106. Oceń poprawność językową wybranych tekstów prasowych. Scharakteryzuj kryteria, którymi się posłużyłeś. 107. Funkcjonowanie biblijnej i mitologicznej frazeologii we współczesnej polszczyźnie. Omów, analizując celowo zgromadzony materiał. 108. Scharakteryzuj gwarę uczniowską Twojej szkoły - przeanalizuj zgromadzony materiał. 109. Stylizacja biblijna i jej funkcje w literaturze różnych epok. Omów na wybranych 110. Tak mówią bohaterowie literaccy. Omów język wybranych postaci ze szczególnym uwzględnieniem cech ujawniających ich przynależność do środowiska i charakter. 111. Język potoczny w literaturze współczesnej. Omów funkcje takich zabiegów stylizacyjnych, analizując celowo zgromadzony materiał. 112. Oceń poprawność językową wypowiedzi i przemówień wybranych polityków współczesnych. Omów kryteria, którymi się posłużyłeś. 113. Humor w zeszytach szkolnych i wypowiedziach nauczycieli. Analizując zgromadzony materiał, omów rodzaje błędów językowych występujących w wybranych 114. Scharakteryzuj język sprawozdawców sportowych na wybranych przykładach, analizując zebrany materiał językowy. 115. Na wybranych przykładach przeprowadź analizę językową Listów do redakcji w różnych pismach. 116. Omów podstawowe chwyty retoryczne w wypowiedziach Jana Pawła II. 117. Stylizacja językowa, jej rodzaje oraz różnorodność funkcji. Omów zagadnienie na przykładzie wybranych powieści. 118. Język potoczny w literaturze współczesnej i filmie. Omów funkcję takiego zabiegu stylizacyjnego, analizując zgromadzony materiał. 6