Szkolna lista tematów do ustnego egzaminu maturalnego z języka polskiego obowiązująca w roku szkolnym 2015/2016 LITERATURA 1. Początek i koniec opowieści. Na wybranych przykładach zanalizuj znaczenie scen początkowych i końcowych dla struktury i sensów dzieła literackiego. 2. Polskie pieśni patriotyczne. Przeanalizuj wybrane utwory, charakteryzując wpisane w nie wartości i sposoby oddziaływania na odbiorcę. 3. Taniec i wesele. Porównaj funkcjonowanie tych motywów, analizując wybrane dzieła 4. Sposoby prezentacji doświadczeń II wojny światowej w literaturze. Omów wybrane utwory i zbadaj cel przedstawienia tego tematu. 5. Motywy kulinarne w literaturze. Omów zagadnienie, 6. Bohaterowie w habitach. Przedstaw różne sposoby ich kreowania, analizując wybrane utwory 7. Relacje między uczniem i mistrzem. Omów zagadnienie, analizując wybrane przykłady 8. Dworek szlachecki jako przestrzeń życia człowieka. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane teksty 9. Obrazy zniewolenia człowieka w systemie totalitarnym. Omów problem, analizując wybrane teksty 10. Obrzędy i obyczaje ludowe w literaturze. Omów sposoby ich przedstawienia i funkcje, analizując wybrane teksty. 11. Różne sposoby funkcjonowania w literaturze sądu i procesu. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane teksty. 12. Sposoby kreacji bohaterów w powieści kryminalnej. Przedstaw zagadnienie, analizując 13. Spotkania bohatera z muzyką w utworach Porównaj różne ujęcia tematu, analizując wybrane teksty 14. Postawy człowieka wobec zbrodni. Omów zagadnienie na podstawie analizy wybranych przykładów literackich. 15. Literatura wobec Holokaustu. Przedstaw zagadnienie, 16. Człowiek wobec żywiołów natury. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady 17. Analizując wybrany materiał literacki, zaprezentuj różne portrety Polek. 18. Władza to przywilej, obowiązek czy przekleństwo? Analizując wybrany materiał literacki, przedstaw opinie twórców na temat istoty władzy. 19. Portrety Niemców. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane teksty z literatury polskiej. 20. Kariera jako sposób na życie. Omów problem, analizując i porównując wybrane przykłady 21. Topos powrotu. Przedstaw różnorodność jego funkcji, analizując wybrane utwory 22. Motywy biblijne i mitologiczne w poezji współczesnej. Omów ich rolę, analizując wybrane teksty. 23. Małe ojczyzny wielkich Polaków. Przedstaw obrazy ojczyzn, analizując wybrane utwory literackie z 24. Literackie portrety ludzi odnoszących zwycięstwo. Omów zagadnienie, analizując 1
25. Porównaj różne sposoby ukazywania prowincji, analizując celowo wybrane utwory literackie XIX i XX wieku. 26. Zjawy, duchy, sny w literaturze. Zbadaj ich funkcje, analizując wybrane utwory różnych epok. 27. Tradycje czarnoleskie w literaturze polskiej późniejszych epok. Przedstaw różne sposoby nawiązań do poezji Jan Kochanowskiego, analizując wybrany materiał literacki. 28. Wizerunek dziecka w różnych epokach literackich. Przedstaw zagadnienie, zwracając uwagę na sposób kreowania bohatera. 29. Folklor jako źródło inspiracji twórców Omów problem, analizując wybrane utwory 30. Kościół, dwór i karczma w życiu społeczności wiejskiej. Omów funkcje miejsc, analizując wybrane przykłady literackie 31. Scharakteryzuj literacką technikę naturalistyczną, analizując wybrane przykłady prozatorskie. Określ funkcje tej techniki. 32. Literackie modele życia rodzinnego aprobowane i odrzucane. Scharakteryzuj wybrane przykłady, analizując materiał literacki z 33. Świat przedstawiony w literaturze fantastycznej. Scharakteryzuj sposób kreowania jego elementów, 34. Subiektywna ocena rzeczywistości w pamiętnikach i wspomnieniach. Zanalizuj i porównaj ten sposób kreowania rzeczywistości w wybranych utworach literackich. 35. Stosunki polsko-żydowskie w literaturze XIX i XX wieku. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów. 36. Portret ojca w literaturze. Omów zmiany konwencji, analizując wybrany materiał. 37. Portrety ludzi szczęśliwych w literaturze polskiej i obcej. Omów zagadnienie, analizując 38. Literackie obrazy katastrofizmu. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane utwory z 39. Mitologizacja wsi polskiej w utworach literackich Omów problem, 40. Codzienność, zwykłe życie, szary człowiek jako uniwersalne tematy literatury. Omów zagadnienie, 41. Omów różne ujęcia toposu pielgrzyma występującego w literaturze współczesnej. Zanalizuj zgromadzony materiał. 42. Omów rolę lektur w kształtowaniu charakterów bohaterów literackich. Zanalizuj wybrane przykłady z 43. Dyskusje, polemiki, spory, waśnie, kłótnie... Przedstaw zagadnienie, analizując utwory literackie z 44. Motyw Apokalipsy w literaturze Przedstaw, odwołując się do wybranych przykładów. 45. Karierowicze i ideowcy w literaturze polskiej. Scharakteryzuj sposób kreowania takich bohaterów, analizując utwory 46. Pożegnania i rozstania w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady z 47. Omów różne funkcje zwierząt w literaturze, analizując zgromadzony materiał z różnych epok. 48. Różne sposoby funkcjonowania motywu winy i kary w literaturze. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do wybranych przykładów. 49. Kim jest poeta? Omów problem, analizując wybrane utwory i programy literackie 50. Emigrant jako bohater literacki. Przedstaw problem, analizując utwory z 2
51. Bunt i ofiara konieczność, przejaw szaleństwa, świadectwo wrażliwości... Przedstaw postawy bohaterów romantycznych i ich spadkobierców, analizując wybrane teksty 52. Brzydota jako kategoria estetyczna. Omów jej funkcje, odwołując się do analizy wybranych przykładów literackich 53. Literackie testamenty. Przedstaw, zanalizuj i porównaj teksty będące pożegnaniem artysty ze światem. 54. Literackie powroty do miejsc dzieciństwa i młodości. Przedstaw zagadnienie, analizując 55. Motyw domu w literaturze polskiej. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady. 56. Motyw miłości rodzicielskiej. Omów temat, analizując przykłady utworów literackich z 57. Obrazy wielkich miast w literaturze. Przedstaw zagadnienie analizując celowo wybrane przykłady z 58. Postawy bohaterów literackich różnych epok wobec cierpienia. Omów problem, 59. Żydzi, Rosjanie, Niemcy jako bohaterowie polskich utworów literackich różnych epok. Omów temat, 60. Wizerunek Matki Boskiej w literaturze polskiej. Omów jego funkcje i ewolucję, 61. Rozmowy człowieka z Bogiem w literaturze Przedstaw zagadnienie, ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1. Artysta jako bohater literacki i filmowy. Przedstaw i porównaj różne sposoby kreacji tej postaci, 2. Człowiek wobec Boga. Przedstaw różne ujęcia motywu, analizując wybrane przykłady z literatury i innych dziedzin sztuki. 3. Motyw tańca w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów jego funkcje i sposób realizacji, analizując wybrane przez siebie przykłady. 4. Ruiny, groby, opustoszałe zamki. Omów motyw przemijania w literaturze i malarstwie XIX wieku, 5. Motyw drogi w literaturze i filmie. Omów jego funkcje, 6. Motyw gór w sztuce. Zanalizuj wybrane przykłady z literatury i innej dziedziny sztuki. 7. Motyw podróży morskiej w ujęciu literackim i malarskim. Przedstaw zagadnienie, 8. Wielkie bitwy i kampanie jako tworzywo dla artysty. Analizując wybrany materiał, porównaj literackie opisy i malarskie wizje. 9. Obrazy miasta jako przestrzeni życiowej. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł literackich i innych (np. malarskich, filmowych). 10. Funkcjonowanie motywu ojca w sztuce. Dokonaj analizy porównawczej wybranych dzieł literackich i innych (np. malarskich, filmowych). 11. Sceny bohaterskiego umierania. Przedstaw sposoby ich kreowania i funkcje w wybranych utworach literackich i innych tekstach kultury. 12. Portret dziecka w literaturze i malarstwie. Przedstaw zagadnienie na podstawie analizy wybranych dzieł. 13. Obraz Rosji w literaturze i filmie. Przedstaw zagadnienie, 3
14. Przedstaw sposoby kreowania ludzi pracy w literaturze i malarstwie XIX wieku, 15. Symbol jako środek wyrazu w literaturze i malarstwie. Omów jego funkcje, analizując wybrane przykłady z 16. Przedstaw postawy bohaterów wobec zła wywołanego wojną, analizując wybrane przykłady literackie i filmowe. 17. Motywy katastroficzne w kulturze XIX i XX wieku. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane dzieła literackie i filmowe. 18. Powstanie narodowe jako temat literatury i malarstwa. Porównaj sposoby jego przedstawienia, analizując wybrane dzieła. 19. Różne sposoby ujęcia końca świata w literaturze i malarstwie. Przedstaw zagadnienie, 20. Samotność - przedstaw motyw, analizując przykłady literackie i innych dziedzin sztuki z 21. Porównaj różne przedstawienia pejzażu romantycznego występującego w utworach literackich i dziełach malarskich. Zanalizuj celowo dobrany materiał. 22. Bohater literacki a jego filmowa kreacja. Porównaj sposób przedstawienia, analizując 23. Portrety wielkich postaci historycznych. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane dzieła literackie i innych dziedzin sztuki. 24. Motyw okrętu w literaturze i malarstwie. Omów jego różne realizacje i funkcje, analizując wybrane przykłady 25. Motyw ogrodu w literaturze i malarstwie Omów jego różne realizacje i funkcje, 26. Dramat Szekspira we współczesnych realizacjach teatralnych i filmowych. Omów zagadnienie, 27. Motyw współczesnego domu w literaturze, filmie, serialach telewizyjnych. Przedstaw zagadnienie, 28. Wizerunek żołnierza w literaturze i malarstwie. Porównaj sposoby jego prezentowania, 29. Różne obrazy szkoły, nauczycieli i uczniów. Omów zagadnienie, analizując wybrane utwory literackie i filmowe. 30. Różne ujęcia motywu Matki Boskiej w literaturze i malarstwie. Omów, analizując 31. Różnorodne ujęcia motywu pożegnania w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw zagadnienie, 32. Młodzi gniewni w literaturze i filmie. Przedstaw sylwetki bohaterów na podstawie analizy wybranych przykładów. 33. Literacka i filmowa wizja PRL-u. Przedstaw analizę wybranych przez siebie przykładów. JĘZYK 1. Dokonaj analizy języka reklam kosmetyków na wybranym przez siebie materiale filmowym i prasowym. 2. Język potoczny w funkcji poetyckiej. Zanalizuj środki językowe i ich funkcje w wybranych wierszach. 3. Bóg, honor, ojczyzna w związkach frazeologicznych. Dokonaj analizy językowej i kulturowej wybranych związków frazeologicznych. 4
4. Przysłowia z kobietą w tle. Dokonaj analizy językowej i kulturowej wybranych przysłów polskich. 5. Specyfika języka bohaterów literatury science fiction. Dokonaj analizy wybranego materiału językowego różnych powieści. 6. Humor w zeszytach uczniów i wypowiedziach nauczycieli. Analizując zgromadzony materiał, omów rodzaje błędów językowych występujących w wybranych przykładach. 7. Błędy językowe w Twoim środowisku. Omów przyczyny ich powstawania, analizując zgromadzony materiał językowy. 8. Nazwiska i nazwy znaczące w utworach literackich. Przedstaw zagadnienie, analizując wybrane przykłady 9. Komizm słowny - przedstaw funkcje i sposoby jego realizacji, analizując wybrane utwory 10. Sztuka przemawiania a manipulacja językowa. Porównaj sposoby wykorzystania środków językowych we współczesnych polskich tekstach propagandowych. 11. Język jako instrument walki o władzę. Analizując wybrane materiały wyborcze, scharakteryzuj środki językowe i określ ich funkcje. 12. Wieloznaczność wyrazów i jej konsekwencje dla procesu komunikacji. Omów zagadnie, analizując wybrany materiał językowy. 13. Omów budowę i funkcje neologizmów, analizując utwory dwóch polskich poetów. 14. Skąd się wzięły nazwiska? Przedstaw propozycje typologii etymologicznej, analizując nazwiska Twojej rodziny. 15. Ślady Biblii we współczesnej polszczyźnie. Omów zagadnienie na podstawie analizy celowo zgromadzonego materiału językowego (związki frazeologiczne, przysłowia i przenośne znaczenia wyrazów). 16. Funkcje stylizacji modlitewnych w literaturze Omów problem, analizując 17. Literackie inspiracje w języku reklamy. Omów zagadnienie, analizując wybrane przez siebie przykłady. 18. Współczesna polszczyzna w Internecie. Scharakteryzuj język, jakim posługują się użytkownicy tego medium, analizując zgromadzony materiał. 19. Język reklam telewizyjnych. Dokonaj analizy, uwzględniając funkcje przekazów językowych i użytych środków perswazji. 20. Językowy obraz świata w tekstach piosenek zespołów rockowych. Dokonaj analizy językowej, uwzględniając kontekst historyczny. 5