KARTA CHARAKTERYSTYKI Data aktualizacji Karty: listopad 2009 r. 1. IDENTYFIKACJA PREPARATU I IDENTYFIKACJA PRZEDSIĘBIORSTWA Identyfikacja preparatu: Nazwa handlowa Klej Zastosowanie: przemysł obuwniczy, klej na bazie neoprenu Opis: jednorodna ciecz zapachu rozpuszczalników organicznych. Identyfikacja producenta: Kenda Farben Via Tramia S.P.A. 72-27026 Gariasco Pavia Włochy Identyfikacja dystrybutora: PRZEDSIĘBIORSTWO HANDLOWE "DOCENT-BIS" Łukasz Kurzak Kościelec, ul. Wolności 82A 42-240 Rudniki e-mail: fama4@poczta.onet.pl Telefon alarmowy: (34) 320-13-30 od godz. 7 00 do 15 00 999, 998, 997 lub 112 2. IDENTYFIKACJA ZAGROśEŃ Klej jest wysoce łatwo palną cieczą. Działa szkodliwie przez drogi oddechowe; stwarza powaŝne zagroŝenie zdrowia w następstwie długotrwałego naraŝenia. Działa draŝniąco na skórę. Ograniczone dowody działania rakotwórczego. Działa toksycznie na organizmy wodne; moŝe powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym 3. SKŁAD I INFORMACJA O SKŁADNIKACH toluen 40 50% wag., dichlorometan 15 20% wag., heksan 10 12,5% wag., n-heskan 10 12,5% wag. toluen Numer indeksowy 601-021-00-3 Numer CAS 108-88-3 Numer WE (EINECS) 203-625-9 F; R: 11, X n ; 48/20-65, X i ; R: 38, R: 67, Repro. Kat. 3; R: 63 dichlorometan Numer indeksowy 602-004-00-3 Numer WE (EINECS) 200-838-9 Numer CAS 75-09-2 Rakotwórczy kat 3 R: 40 heksan, mieszanina izomerów (zawierająca <5% heksanu o prostym łańcuchu węglowym tzw. n-heksanu, numer WE 203-777-6) Numer indeksowy 601-007-00-7 Numer WE (EINECS) Numer CAS F; R 11; X n ; R 65; X i ; R 38; R 67; N; R 51-53 Wydanie: 5 strona 1/8
n-heksan Numer indeksowy 601-037-00-0 Numer WE (EINECS) 203-777-6 Numer CAS 110-54-3 F; R 11; X n ; R 65-48/20; X i ; R 38; R 67; N; R 51-53 Znaczenie zwrotów R w pkt. 16 4. PIERWSZA POMOC PodraŜnione drogi oddechowe Poszkodowanego wyprowadzić z miejsca naraŝenia, zapewnić dopływ świeŝego powietrza. Przytomnego ułoŝyć w pozycji półsiedzącej, nieprzytomnego ułoŝyć w pozycji bocznej ustalonej; kontrolować i utrzymywać droŝność dróg oddechowych. W przypadku zaburzeń w oddychaniu podać tlen; w przypadku braku oddechu stosować sztuczne oddychanie za pomocą np. aparatu AMBU. Natychmiast wezwać lekarza. Zanieczyszczenie skóry (odzieŝy) Zdjąć zanieczyszczoną odzieŝ, skórę natychmiast przemywać duŝą ilością wody z mydłem. W razie potrzeby zapewnić konsultację dermatologiczną. Zanieczyszczenie oczu Oczy płukać natychmiast duŝą ilością bieŝącej wody przez około 15 min. Zapewnić konsultację okulistyczną. Zatrucie drogą pokarmową W praktyce świadome połknięcie preparatu nie jest znane. W przypadku nieświadomego połknięcia zasięgnąć porady lekarza KaŜdorazowo przy zatruciu i zanieczyszczeniu zapewnić konsultację lekarską 5. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU POśARU Zawiadomić otoczenie o poŝarze, usunąć z obszaru zagroŝenia wszystkie osoby nie biorące udziału w likwidowaniu poŝaru. W razie potrzeby zarządzić ewakuację, wezwać ekipy ratownicze, StraŜ PoŜarną i Policję. Odpowiednie środki gaśnicze: podręczny sprzęt gaśniczy; woda (w postaci prądów rozproszonych, kroplistych i mgłowych); piany; proszki gaśnicze; dwutlenek węgla Nie odpowiednie środki gaśnicze: zwarte strumienie wody Uwagi dodatkowe Zbiorniki naraŝone na działanie ognia lub wysokiej temperatury chłodzić wodą z bezpiecznej odległości i o ile to moŝliwe, usunąć z obszaru zagroŝenia (groźba wybuchu). Wydanie: 5 strona 2/8
6. POSTĘPOWANIE W PRZYPADKU NIEZAMIERZONEGO UWOLNIENIA DO ŚRODOWISKA Zawiadomić otoczenie o awarii, usunąć z obszaru zagroŝenia wszystkie osoby nie biorące udziału w likwidowaniu awarii, w razie potrzeby zarządzić ewakuację, wezwać: ekipy ratownicze, StraŜ PoŜarną i Policję. Udział w akcji ratowniczej wyłącznie osób przeszkolonych, wyposaŝonych w odzieŝ ochronną i sprzęt ochronny. Uwaga!: Obszar zagroŝony wybuchem Usunąć źródła zapłonu (ugasić otwarty ogień, ogłosić zakaz palenia i uŝywania narzędzi iskrzących), pary rozcieńczać prądami wodnymi rozproszonymi, zabezpieczyć studzienki ściekowe, unikać bezpośredniego kontaktu z uwalniającą się cieczą, jeŝeli to moŝliwe zlikwidować wyciek (zamknąć dopływ cieczy, uszkodzone opakowania umieścić w szczelnym opakowaniu ochronnym), przy duŝych wyciekach miejsce gromadzenia się cieczy obwałować, rozlaną ciecz przysypać niepalnym materiałem chłonnym (np. piasek, ziemia), zebrać do zamykanego pojemnika. 7. POSTĘPOWANIE Z PREPARATEM I JEGO MAGAZYNOWANIE Postępowanie z preparatem: Podczas stosowania nie jeść, nie pić napojów, unikać bezpośredniego kontaktu, przestrzegać zasad higieny osobistej, stosować odzieŝ i sprzęt ochronny, unikać wdychania oparów, pracować w dobrze wentylowanych pomieszczeniach. Magazynowanie: Magazynować w magazynie cieczy palnych, wyposaŝonych w instalację wentylacyjną i elektryczną w wykonaniu przeciwwybuchowym. Opakowania chronić przed nagrzaniem. Na terenie magazynu przestrzegać zakazu palenia, uŝywania otwartego ognia i narzędzi iskrzących, podłoga z wykładziną elektroprzewodzącą. Dopuszcza się magazynowanie wyłącznie z materiałami tej samej klasy. Opakowanie zgodne z wymogami RID, ADR pkt. 14 8. KONTROLA NARAśENIA I ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ 8.1 Wartości graniczne naraŝenia: toluen [CAS: 108-88-3] dichlorometan [CAS: 75-09-2] n-heksan [CAS: 110-54-3] NDS: 100 mg/m 3 20 mg/m 3 72 mg/m 3 NDSCh: 350 mg/m 3 50 mg/m 3 no NDSP: no no no Metody oznaczania: PN-67/Z-04090. Ochrona czystości powietrza. Oznaczenie zawartości par toluenu w powietrzu. PN-78/Z-04115 ark. 01. Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości toluenu. Oznaczanie toluenu na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej. PN-84/Z-04136 ark. 02 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości heksanu. Oznaczanie heksanu na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej z wzbogacaniem próbki. PN-77/Z-04110 ark. 01 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości chlorku metylenu. Oznaczanie chlorku metylenu na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej bez wzbogacania próbki i z wzbogaceniem przy uŝyciu dwusiarczku węgla. PN-83/Z-04110 ark. 02 Ochrona czystości powietrza. Badania zawartości chlorku metylenu. Oznaczanie chlorku metylenu na stanowiskach pracy metodą chromatografii gazowej z wzbogaceniem próbki przy uŝyciu toluenu lub kumenu. Wydanie: 5 strona 3/8
8.2 Kontrola naraŝenia w miejscu pracy WyposaŜenie osobiste Przestrzegać ogólnych zasad bezpieczeństwa i higieny. Podczas pracy nie jeść, nie pić i nie palić tytoniu. Przed przerwą i po pracy naleŝy dokładnie umyć ręce. Unikać wdychania par produktu. Nosić odzieŝ ochronną. a) Ochrona dróg oddechowych środki indywidualnej ochrony dróg oddechowych; b) Ochrona rąk rękawice ochronne; c) Ochrona oczu okulary ochronne; d) Ochrona ciała odzieŝ ochronna z włókien naturalnych. 9. WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE I CHEMICZNE 9.1 Informacje ogólne Stan fizyczny: jednorodna mętna ciecz Barwa: jasno-ŝółta Zapach: rozpuszczalników organicznych 9.2 WaŜne informacje dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa i środowiska Temp. wrzenia: nie oznacza się Temp. zapłonu: nie oznaczono Temp. samozapłonu: nie oznaczono Temp. topnienia: nie oznacza się Palność: nie dotyczy ciecz Właściwości wybuchowe: Granice wybuchowości w mieszaninie z powietrzem: toluen dichlorometan heksan dolna 1,2% obj. 13% obj. 1,0% obj. górna 7,0% obj. 22% obj. 7,4% obj. Rozpuszczalność w wodzie i innych cieczach: w wodzie nie rozpuszcza się; rozpuszcza się w toluenie, dichlorometanie, heksanie produkt nie wybuchowy, pary tworzą mieszaniny wybuchowe z powietrzem 10. STABILNOŚĆ I REAKTYWNOŚĆ Stabilność: W normalnych warunkach stosowania i przechowywania produkt stabilny. Warunki których naleŝy unikać: Wysoka temperatura (moŝliwość eksplozji w mieszaninie z powietrzem). Materiały których trzeba unikać: Tworzy mieszaniny wybuchowe z powietrzem, łatwo reaguje z substancjami utleniającymi, zmiękcza wiele tworzyw sztucznych. 11. INFORMACJE TOKSYKOLOGICZNE Objawy zatrucia przewlekłego: PrzedłuŜone naraŝenie na niskie stęŝenie oparów powoduje podraŝnienie spojówek, moŝe spowodować zmętnienie rogówki. Powtarzający się lub przedłuŝony kontakt ze skórą moŝe być przyczyną wysuszenia i pękania skóry oraz jej stanów zapalnych. MoŜe wywołać uczulenie. Dawki i stęŝenie toksyczne dla zwierząt doświadczalnych toluen LD 50 (szczur, doustnie) 5000 mg/kg Wydanie: 5 strona 4/8
LC 50 (szczur, inhalacja) brak danych LD 50 (królik, skóra) 12124 mg/kg LCL 0 (szczur, inhalacja) 15320 mg/m 3 (4 h) dichlorometan LD 50 (szczur, doustnie) 2136 mg/kg LC 50 (szczur, inhalacja) 88000 mg/m 3 (30 min.) LD 50 (królik, skóra) brak danych n-heksan LD 50 (szczur doustnie) 28710 mg/kg LC 50 (szczur inhalacja) brak danych LD 50 (królik skóra) brak danych 12. INFORMACJE EKOLOGICZNE Działanie ekotoksyczne komponentów toluen [CAS: 108-88-3] StęŜenia toksyczne dla wodnych organizmów zwierzęcych i roślinnych: Dane do klasyfikacji: Toksyczność ostra (LC 50 /96 h) dla ryb: Lepomis macrochirus 24,0 mg/l Carassius auratus 22,8 mg/l Poecilia recticulata 59,3 mg/l Toksyczność ostra (EC50/48 h) dla skorupiaków Daphnia magna 313 mg/l Hamowanie wzrostu glonów (IC 50 /72 h) brak danych Hamowanie wzrostu kolonii bakterii brak danych Inne dane: Graniczne stęŝenie toksyczne dla: skorupiaków Daphnia magna 260 mg/l (LC0)* bakterii: Escherichia coli 200 mg/l Pseudomonas putida 29 mg/l glonów: Scenedesmus quadricauda > 400 mg/l pierwotniaków: Entosiphon sulcatum 456 mg/l StęŜenie śmiertelne: dla ryb: Leuciscus idus melanotus 70 mg/l (LC 50 /48 h) Salmo gairdneri 10 mg/l (LC50)* leszcz 130 mg/l (LC 50 /15 min) dla skorupiaków: Daphnia magna 470 mg/l (LC50)*, 500 mg/l (LC100)* StęŜenie działające na procesy fermentacji beztlenowej 440 mg/l StęŜenie hamujące procesy nitryfikacyjne 50 mg/l StęŜenie hamujące procesy biologicznego oczyszczania 200 mg/l *Brak danych na temat czasu ekspozycji. dichloromeatn [CAS: 75-09-2] StęŜenia toksyczne dla wodnych organizmów zwierzęcych i roślinnych: Dane do klasyfikacji: Toksyczność ostra (LC 50 /96 h) dla ryb Pimephales promelas 310 mg/l Toksyczność ostra (EC 50 /48 h) dla skorupiaków Daphnia magna 1005 mg/l Hamowanie wzrostu glonów (IC 50 /72 h) Chlorella vulgaris 27000 mg/l (3 h) Hamowanie wzrostu kolonii bakterii brak danych Inne dane: Graniczne stęŝenie toksyczne dla: ryb Leuciscus idus melanotus 264 mg/l (LC 0 /48 h) Wydanie: 5 strona 5/8
skorupiaków Daphnia magna 1707 mg/l (EC 0 /24 h), 1005 mg/l (EC 0 /48 h) glonów: Microcystis aeruginosa 550 mg/l Scenedesmus quadricauda 1450 mg/l bakterii: Pseudomonas putida 500 mg/l StęŜenie śmiertelne dla: ryb: Leuciscus idus melanotus 521 mg/l (LC 50 /48 h),541 mg/l (LC 100 /48 h) skorupiaków: Daphnia magna 2100 mg/l (EC 50 /24 h), 2500 mg/l (EC 100 /24 h) Mało wraŝliwe są pierwotniaki dla Colpoda nie jest szkodliwe stęŝenie 1000 mg/l. heksan [CAS: 110-54-3] StęŜenia toksyczne dla wodnych organizmów zwierzęcych i roślinnych: Dane do klasyfikacji: Toksyczność ostra (LC 50 /96 h) dla ryb Pimephales promelas 97,5 mg/l Toksyczność ostra (EC 50 /48 h) dla skorupiaków brak danych Hamowanie wzrostu glonów (IC 50 /72 h) brak danych Hamowanie wzrostu kolonii bakterii brak danych Inne dane: Toksyczność ostra (LC 50 ) dla ryb Leuciscus idus melanotus 448 mg/l Produkt nie rozpuszcza się w wodzie. Produkt nie był testowany. Brak szczegółowych danych ilościowych o ekotoksyczności preparatu. Klasyfikacji dokonano na podstawie danych o zawartości składników niebezpiecznych. 13. POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI Niszczenie opakowań: zgodnie z ustawą o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Niszczenie odpadów: przekazać autoryzowanej firmie zajmującej się niszczeniem odpadów. 14. INFORMACJE O TRANSPORCIE Transport: Prawidłowa nazwa przewozowa UN 1133 Kleje, 3, II Klasa 3 Numer rozpoznawczy materiału UN 1133 Kod klasyfikacyjny F1 Grupa pakowania II Numer rozpoznawczy zagroŝenia 33 Oznakowanie środków transportu: pojazdy samochodowe pomarańczowe odblaskowe tablice ostrzegawcze wagony nalepka ostrzegawcza nr 3 Opakowania: grupa opakowań: II (takŝe I) rodzaj opakowań: we wszystkie typy konstrukcyjne przewidziane w przepisach RID, ADR ze znakiem atestacyjnym UN. 15. INFORMACJE DOTYCZĄCE PRZEPISÓW PRAWNYCH Informacje umieszczone na opakowaniu: Znaki i symbole ostrzegawcze F produkt wysoce łatwo palny X n produkt szkodliwy N produkt niebezpieczny dla środowiska Wydanie: 5 strona 6/8
Zwroty zagroŝenia R: 11 produkt wysoce łatwo palny R: 48/20 działa szkodliwie przez drogi oddechowe; stwarza powaŝne zagroŝenie zdrowia w następstwie długotrwałego naraŝenia R: 38 działa draŝniąco na skórę R: 40 ograniczone dowody działania rakotwórczego R: 51-53 działa toksycznie na organizmy wodne; moŝe powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym Zwroty bezpiecznego stosowania S: 2 przechowywać poza zasięgiem dzieci S: 7/9 przechowywać w pojemnikach dobrze zamkniętych w miejscu dobrze wentylowanym S: 16 nie przechowywać w pobliŝu źródeł zapłonu nie palić tytoniu S: 23 nie wdychać par S: 60 produkt i opakowanie usuwać jako odpad niebezpieczny Zastosowane przepisy prawne Ustawa z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych (Dz. U. Nr 11, poz. 84, Dz. U. Nr 100, poz. 1085, Dz. U. Nr 123, poz. 1350 i Dz. U. Nr 125, poz. 1367 z 2002 r Dz. U. Nr 135, poz. 1145 i Dz. U. Nr 142, poz. 1187; z 2003 r. Dz. U. Nr 189, poz. 1852; z 2004 r. Dz. U. Nr 11 poz. 94, z późniejszymi zmianami) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie kryteriów i sposobu klasyfikacji substancji i preparatów chemicznych (Dz. U. 171, poz. 1666) oraz Wykaz Substancji Niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem (Dz. 199, poz. 1948 z dnia 24 listopada 2003 r. z późniejszymi zmianami). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 2 września 2003 r. w sprawie oznakowania opakowań substancji niebezpiecznych i preparatów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 173, poz.1679 wraz z późniejszymi zmianami Dz. U. 260 poz. 2595 z 2004 r). Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638, z 2003 r. Dz. U. Nr 7, poz. 78 z późniejszymi zmianami). Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyŝszych dopuszczalnych stęŝeń i natęŝeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833, z późniejszymi zmianami Dz. U. 212 poz. 1769 z 2005 r). Ustawa o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz.1671, z późniejszymi zmianami). Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006/WE w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i stosowania ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylające Rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr 1488/94, jak równieŝ dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywę Komisji 91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem. Dz. U. Nr 201, poz. 1674 (tzw. 29 poprawka). Dyrektywa komisji 2006/8/WE z dnia 23 stycznia 2006 r. zmieniająca, w celu dostosowania do postępu technicznego, załączniki II, III i V do dyrektywy 1999/45/WE Parlamentu Europejskiego i Rady odnoszącej się do zbliŝenia przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Państw Członkowskich odnoszących się do klasyfikacji, pakowania i etykietowania preparatów niebezpiecznych. Wydanie: 5 strona 7/8
16. INNE INFORMACJE Znaczenie zwrotów R z punktu 2 R: 11 produkt wysoce łatwo palny R: 48/20 działa szkodliwie przez drogi oddechowe; stwarza powaŝne zagroŝenie zdrowia w następstwie długotrwałego naraŝenia R: 36 działa draŝniąco na oczy R: 38 działa draŝniąco na skórę R: 40 ograniczone dowody działania rakotwórczego R: 51-53 działa toksycznie na organizmy wodne; moŝe powodować długo utrzymujące się niekorzystne zmiany w środowisku wodnym R: 63 moŝliwe ryzyko szkodliwego działania na dziecko w łonie matki R: 65 działa szkodliwie; moŝe powodować uszkodzenie płuc w przypadku połknięcia R: 66 powtarzające się naraŝenie moŝe powodować wysuszenie i pękanie skóry R: 67 pary mogą wywołać uczucie senności i zawroty głowy PowyŜsze informacje opracowano na podstawie najnowszej wiedzy i opisują wyrób z punktu widzenia wymogów ochrony zdrowia i środowiska naturalnego oraz bezpiecznych zasad postępowania. Wyrób naleŝy stosować według instrukcji stosowania zamieszczonej na etykiecie. Zakres aktualizacji: dostosowanie układu karty do wymagań rozp. 1907/2006, aktualizacja przepisów. Ilość stron Karty: 8 Wydanie: 5 strona 8/8