Opis szlaku wodnego Wierzycy od Starego Bukowca do Kolincza. Opis zawiera informacje na temat szlaku kajakowego Wierzycy znajdującego się na terenie działań LGD "Chata Kociewia" i został opracowany na podstawie eksploracji rzeki przeprowadzonej we wrześniu 2007. Autor: Borys Niewiński www.niewiński.pl
Wprowadzenie Niniejsze opracowanie przedstawia wyniki eksploracji Wierzycy pod kątem wykorzystania turystycznego. Przedstawiam opis szlaku kajakowego od Starego Bukowca do Owidza. Opracowanie jest wynikiem spływu zrealizowanego we wrześniu 2007 z inicjatywy LGD "Chata Kociewia". Lepsze poznanie rzeki ma słuŝyć powstaniu bazy turystycznej umoŝliwiającej poznanie Kociewia jako ciekawego regionu. Wierzyca, będąca interesującą rzeką jest mało znana jako cel spływów, a nie ustępuje malowniczością takim znanym rzekom jak Wda czy Brda. Ograniczony ruch kajakowy ma jednak dobre strony. Płynąc rzeką nie potykamy się o innych turystów. MoŜemy w ciszy i samotności podziwiać piękno natury. Wierzyca przepływa przez niewątpliwe atrakcje na skalę ogólnopolską. Ruiny zamku krzyŝackiego opodal Starej Kiszewy, urocza starówka w Starogardzie Gdańskim- stolicy Kociewia, czy teŝ tajemnicza Gnosna potrafią dostarczyć wraŝeń najbardziej wymagającym. Celem opracowania jest opis wyników spływu oraz wskazanie moŝliwych koncepcji szlaku kajakowego. Opracowanie moŝe równieŝ słuŝyć jako aktualny opis szlaku. Będzie ono dostępne na stronie internetowej autora oraz LGD Chata Kociewia. Po zbadaniu brakującego odcinka z Owidza do Najmusów będzie uzupełnione. Szlak jest taktowany łącznym czasem płynięcia. Podawany czas nie uwzględnia przerw dłuŝszych niŝ 10 minut co dwie godziny. Czas jest miarodajny dla średniozaawansowanych ekip z udziałem początkujących, nie przekraczających pięciu kajaków. Rzeka w całym biegu, a w szczególności od Czarnocińskich Pieców, wymaga składu spływu zawierającego średniozaawansowanych uczestników. W przypadku początkujących wskazany byłby przewodnik-instruktor.
Godzina 0:00 Stary Bukowiec- wieś leŝąca na pograniczu Kociewia i Kaszub. MoŜna zejść na wodę przy moście obok młyna. Dogodny dostęp do rzeki. Rzeka płynie przez tereny leśne, do następnego stopnia wodnego w Rudzie dwie przenoski. Odcinek Stary Bukowiec - Ruda Godzina 1:10 Ruda- stopień wodny, przenoska po lewej przez tereny prywatne, dość długa, alternatywnie dla "mocnej" ekipy moŝliwość zniesienia kajaków tuŝ przy zastawce, w dół, lub teŝ po prawej stronie przez gospodarstwo wodne - dłuŝszy odcinek do przeniesienia. Planowane ucywilizowanie zejścia tuŝ przy stopniu wodnym. Jeden z wariantów lądowania w Rudzie, obok brzeg utwardzony płytami betonowymi.
Aktualnie tak wygląda moŝliwe najkrótsze zejście do wody. Planowane uporządkowanie. Godzina 2:00 Bartoszylas- po przepłynięciu pod mostem, po prawej stronie zagospodarowany rekreacyjny teren. MoŜliwość postoju w cywilizowanych warunkach. Sklep 100 metrów od rzeki drogą w lewo. Miejsce biwakowe Bartoszylas Rzeka zaczyna płynąć przez tereny rolnicze, łaki, pastwiska. UciąŜliwe przenoski przez kładki na rzece.
Drogę umila obserwacja stacjonujących w okolicy "straŝników". Prowadzą kajakarzy aŝ do Zamku Kiszewskiego- tam juŝ czeka następna zmiana. Nasyp będący pozostałością nie ukończonej drogi kolejowej- około 1 km przed Starą Kiszewą. Godzina 3:10 Po lewej stronie hotel i restauracja "Wrota Kaszub" - dostępne wszelkie luksusy łącznie z sauną.
Godzina 3:30 Stara Kiszewa - duŝa wieś o bogatej historii. Udokumentowane zasiedlenie 1500 p. n. e. Ciekawe dzieje począwszy od średniowiecza. MoŜliwość postoju po lewej stronie rzeki przed mostem w centrum wsi. Blisko sklepy, ładny teren rekreacyjny. Jednak aktualnie trudny, wysoki, podmokły brzeg. Lądowanie moŝliwe, ale trudne. Planowana modernizacja pod kątem kajakarzy. Wysoki brzeg, ale warto wysiąść. Godzina 4:30 Zamek Kiszewski- podwójna elektrownia wodna, przenoska. Dobić po lewej stronie, przy ruinach zamku krzyŝackiego, znieść w dół po lewej stronie do cypla. Wodowanie obok dolnej elektrowni. Ruiny zamku krzyŝackiego. Docelowo moŝliwy biwak. Zamek w rękach prywatnych. MoŜliwość zwiedzania - właściciele, jeśli mają czas, chętnie oprowadzają. Zamek w trakcie rekonstrukcji, restaurowany z pietyzmem i dbałością o szczegóły. Wewnątrz murów zamku dworek z 1856 roku- architektoniczny unikat.
Ruiny krzyŝackiego zamku w Zamku Kiszewskim (XIV wiek) widoczne z wody. Od zamku ciekawszy odcinek rzeki, jednak ciągle tereny rolnicze. Godzina 5:30 BoŜepole Szlacheckie- most, droga 214, za mostem po prawej stronie ładne miejsce biwakowe pod lasem. Rzeka wpływa na tereny leśne. Szersza rzeka pozwala na wygodne pokonywanie szlaku.
Godzina 6:30 Górne Maliki- dwa mosty, przy drugim ładne miejsce biwakowe. Odcinek Stary Bukowiec- Górne Maliki został pokonany w niecałe 7 godzin, nie uwzględniając dłuŝszych postojów. Uczestnicy eksploracji zgodnie stwierdzili, Ŝe odcinek jest za długi na jeden dzień spływu. Proponowane zakończenie etapu w Zamku Kiszewskim lub BoŜympolu. W spływie uczestniczyło 5 kajaków, w przypadku większej ilości ludzi, czas niewspółmiernie moŝe się wydłuŝyć ze względu na ilość i uciąŝliwość przenosek (głównie kładki rolnicze). W dalszym opisie zachowam licznik godzin przyjmując za godzinę zero start w Starym Bukowcu. Podawany czas jest orientacyjny i mierzony dla ekipy do 5 kajaków. Ładne widoki przed Pogódkami- gdzie dalej? Lądem? Godzina 7:30 Pogódki- ładna wieś z dwoma kościołami. Nieciekawe lądowanie przy pierwszym moście, umocniony kamieniami brzeg, szybki nurt pod mostem. Zaletą jest moŝliwość postoju w centrum wsi. Drugi most, bardziej dogodne zejście, jednak poza wsią.
Widok z mostu- kajaki nie lubią takich kamieni. Od Pogódek łatwy odcinek z malowniczymi widokami. Sporo miejsc nadających się na biwaki lub postoje. Niski brzeg, ładne łąki w oddali lasy. Godzina 9:30 Ujście Wietcisy do Wierzycy. Lewy dopływ prowadzi ze Skarszew, wcześniej przepływając obok nieistniejącego juŝ wczesnośredniowiecznego grodu "Gnosna" uznawanego jako czakram- miejsce silnego promieniowania. Być moŝe wody Wietcisy niosą dodatkową energię? Na pewno zasilają wodą Wierzycę. Za chwilę mijamy most, rzeka zaczyna płynąć Ŝwawiej. Wpływamy na tereny leśne. Godzina 10:30 Dopływamy do elektrowni w Czarnocińskich Pieciach. Dogodne miejsce do biwakowania, przyjaźnie nastawiony ajent, chętnie pokaŝe zabytkową elektrownię. Łatwa przenoska po prawej stronie. Rzeka płynie raźno, ale nie sprawia większych trudności. Godzina 11:00 Most w Zapowiedniku. Po lewej ośrodek monarowski. Rzeka płynie raźnie. Spore pojedyncze kamienie. Godzina 11:30 Most w Bączku. Za mostem bystrze. Po lewej mała polanka stworzona na biwak. Dogodny dostęp z drogi. Zaczyna się malowniczy odcinek leśny, rzeka płynie raźnie. Nieliczne przeszkody.
Godzina 13: 30 Kręgski Młyn. Po prawej gospodarstwo agroturystyczne z pokojami, jazdą konną. Właściciel posiada równieŝ kajaki. Miejsce lądowania za mostem po prawej stronie. Uwaga- teren wykorzystywany do wypasania koni. Biwak po uzgodnieniu z właścicielem. Dalej rzeka prowadzi przez las, nurt szybki, nieliczne przeszkody, jednak w obliczu całkiem juŝ sporej rzeki naleŝy zachować przy nich uwagę. Po drodze mijamy 2 ciekawe, łukowo sklepione mosty. Drugi znany miejscowym jako "dreimost". Wpływamy do Starogardu Gdańskiego. Rzeka nadal czysta. Wpływamy do parku. Szybki nurt i nagła przeszkoda potrafią zaskoczyć nawet wprawnych kajakarzy. Godzina 16:00 Dopływamy do zastawki, w prawo kanał młyński, równieŝ po prawej przed kanałem ogródek piwny, dobre miejsce na przycumowanie. Blisko mury miejskie oraz mała, ładna starówka. MoŜna uraczyć się piwem i rzucić okiem na miasto. Proponowana przenoska po lewej stronie. Co prawda dla "ułatwienia" miasto odgrodziło się od rzeki metalowymi barierkami, jednak moŝna kajaki wyciągnąć w miejscu gdzie barierka "odbija" lekko od rzeki. Następnie przejściem dla pieszych zejść poniŝej zastawki. Zejście do wody analogiczne (urocze barierki).
Zejście do wody poniŝej zastawki. Dalej są dwie moŝliwości. Dla oszczędzających sprzęt polecam wzięcie na hol kajaki i spacer do następnego mostu utwardzonym brzegiem. Wprawdzie zejście do kajaka jest tam utrudnione, ale unikamy przebijania się po zagruzowanym, płytkim kanale- co jest drugim rozwiązaniem (równieŝ moŝliwe - sam próbowałem). Za drugim mostem próg, naleŝy celować w miejsce pośrodku- lekko wyszczerbione. Za progiem rzeka łączy się z kanałem młyńskim. Od tego miejsca rzeka płynie juŝ normalnie. Średnio szybko. Niestety urocze widoki zakłóca pogorszenie się jakości wody. Godzina 17:40 Owidz- wieś podmiejska, zaraz za mostem po prawej stronie widzimy wzgórze będące dawnym grodem. Planowana jest rekonstrukcja grodu. Dziś moŝna się wdrapać na górę i podziwiać widoki oraz dziką łąkę. Elektrownia wodna i przenoska. Eksploracja została zakończona na wysokości grodziska. Do zbadania pozostał odcinek od grodziska poprzez elektrownię w Owidzu, dalej do elektrowni w Kolinczu ( przejście po lewej- dzwonić do elektrowni, moŝna przejść przez teren). Elektrownia w Kolinczu jest nie lada kąskiem dla wielbicieli tego typu zabytków. Budowana dokładnie przez rok (w latach 1912-13), co wprawia w podziw. Dokładnych informacji moŝe udzielić obsługa- jeśli dobrze trafimy, usłyszymy ciekawą historię. Od Kolincza rzeka aktualnie przypomina tor z przeszkodami. Prawdopodobnie zostaną one usunięte. Do drogi Klonówka-Rywałd przełom. Po usunięciu przeszkód za Kolinczem prawdopodobny czas spływu od Owidza do drogi Klonówka-Rywałd 2,5 godziny. Łączny czas spływu od Starego Bukowca do Klonówki (Najmusy) w przybliŝeniu 21 godzin.
Proponowany spływ w wersji średnio ambitnej: I dzień Stary Bukowiec - Zamek Kiszewski- nocleg:biwak obok zamku, obowiązkowe zwiedzanie. II dzień Zamek Kiszewski - Pogódki - nocleg na planowanym polu biwakowym lub za Pogódkami, dogodne tereny na dzikie biwaki po prawej stronie. III dzień Pogódki - Kręgski Młyn - nocleg w gospodarstwie agroturystycznym. IV dzień Kręgski Młyn- Owidz (lub ambitniej Najmusy- po usunięciu przeszkód za Kolinczem). Do czasu spływu moŝna dodać 1-2 dni w wybranej lokalizacji na zwiedzanie okolicy lub na przykład spływ Wietcisą lub Kaczynką.