OCHRONA ROŚLIN ROLNICZYCH

Zwalczanie chorób, szkodników i chwastów Program na 2015 OCHRONA ROŚLIN ROLNICZYCH ISBN 978-83-64843-02-0

ISBN 978-83-64843-02-0 Od redakcji Rocznik Ochrona Roślin Rolniczych 2015 został opracowany na podstawie etykiet instrukcji stosowania środków ochrony roślin zarejestrowanych i dopuszczonych do obrotu handlowego w Polsce zgodnie z rejestrem z dnia 16 stycznia 2015 roku. Zwalczanie chorób, szkodników i chwastów Program na 2015 OCHRONA ROŚLIN ROLNICZYCH Informacje zawarte w naszej publikacji mają pomóc rolnikom w przygotowaniu autorskich programów ochrony roślin rolniczych zbóż ozimych i jarych, rzepaku ozimego i jarego oraz kukurydzy, ziemniaka i buraka cukrowego. W pierwszej części Czytelnik znajdzie alfabetyczny wykaz środków ochrony roślin, natomiast w drugiej szczegółowe zalecenia do ochrony przed chorobami, szkodnikami i chwastami oraz regulatory wzrostu zarejestrowane dla poszczególnych gatunków. W obu częściach rocznika uwzględnione zostały preparaty posiadające podwójne rejestracje oraz środki, które mogą być w sprzedaży i użyciu do określonego terminu data została umieszczona w części ogólnej. Nowe rejestracje tego samego środka zazwyczaj różnią się zaleceniami, m.in. listą chronionych gatunków roślin rolniczych i zwalczanych agrofagów. Od 2014 roku ochronę roślin należy obowiązkowo prowadzić zgodnie z zasadami Integrowanej Ochrony. Więcej praktycznych informacji na ten temat znajdziecie Państwo w artykułach w części redakcyjnej naszego wydawnictwa. Przy podejmowaniu decyzji o zastosowaniu środka należy bezwzględnie zapoznać się z etykietą dołączoną do preparatu i dostępną na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (bip.minrol.gov.pl/informacje-branzowe/produkcja -Roslinna/Ochrona-Roslin/Etykiety-Srodkow-Ochrony-Roslin). Życzymy przyjemnej lektury i udanych zbiorów. Dyrektor wydawniczy Anna Kurek tel. 609 932 063 a.kurek@oikos.net.pl Redakcja Oficyna Wydawnicza Oikos ochronaroslin@oikos.net.pl Reklama Magdalena Bakalarska tel. 510 852 263 m.bakalarska@oikos.net.pl Sprzedaż Karol Garbaczonek tel. kom 609 466 456, faks 22 822 66 49 k.garbaczonek@oikos.net.pl Korekta Agnieszka Kania tel. 783 777 101 a.kania@oikos.net.pl Paulina Piądłowska tel. 609 354 661 Projekt graficzny i łamanie Ewa Sędziak Projekt graficzny okładki Agata Janik Fot. Leonid Ikan/Dollar Photo Club Wydawca Oficyna Wydawnicza Oikos Sp. z o.o. ul. Kaliska 1 m. 7 02-316 Warszawa tel. 22 822 03 34, faks 22 822 66 49 www.oikos.net.pl Zarząd Jacek Kłudka, Witold Łasica Copyright by Oikos Nakład: 18 000 egz. ISBN 978-83-64843-02-0 Druk: Legra Sp. z o.o., ul. Albatrosów 10C, 30-716 Kraków Ze środków ochrony roślin należy korzystać z zachowaniem zasad bezpieczeństwa i przy podejmowaniu decyzji o zastosowaniu środka bezwzględnie zapoznać się z etykietą dołączoną do preparatu, dostępną także na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Redakcja nie odpowiada za treść reklam i ogłoszeń. Reklamy całostronicowe: okładki II, III, IV; strony 5, 13, 15, 31, 175, 323, 349 2

Spis treści Od redakcji...2 Integrowana ochrona roślin nowe wymaganie dla użytkowników środków ochrony roślin Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Departament Hodowli i Ochrony Roślin...4 Bezpieczeństwo stosowania środków ochrony roślin dr hab. Ewa Matyjaszczyk...8 Ochrona owadów pożytecznych podczas zabiegów ochrony roślin dr inż. Grzegorz Pruszyński...12 Łączne stosowanie agrochemikaliów prof. dr. hab. Stefan Pruszyński, mgr Stanisław Stobiecki...16 Przeciwdziałanie powstawaniu odporności agrofagów na środki ochrony roślin prof. dr hab. Paweł Węgorek, dr Joanna Zamojska, mgr Daria Dworzańska...18 Bezpieczne i skuteczne stosowanie środków ochrony roślin dr inż Grzegorz Doruchowski...20 Kalibracja opryskiwacza dr inż Grzegorz Doruchowski...24 Jak chronić uprawy przed zwierzyną? Adam Depka Prądzinski...27 Nie tylko zwierzyna powoduje straty w uprawach Rafał Będkowski...29 Wykaz środków ochrony roślin Zaprawy nasienne stosowane w uprawach rolniczych...32 Fungicydy stosowane w uprawach rolniczych...41 Insektycydy stosowane w uprawach rolniczych...83 Herbicydy stosowane w uprawach rolniczych...94 Inne środki ochrony roślin stosowane w uprawach rolniczych: Regulatory wzrostu i rozwoju roślin...165 Stymulatory wzrostu, aktywatory wzrostu i pozostałe preparaty stosowane w uprawach rolniczych...170 Preparaty do zwalczania gryzoni i szkodników magazynowych...171 Preparaty ślimakobójcze (moluskocyty)...173 Preparaty odstraszające ptaki...173 Środki do ochrony upraw przed zwierzyną...174 Szczegółowe programy ochrony roślin rolniczych przed chorobami, szkodnikami i chwastami Pszenica ozima zaprawianie ziarna...176 ochrona przed chorobami...179 ochrona przed szkodnikami...209 ochrona przed chwastami...212 regulatory wzrostu i rozwoju...223 Pszenica jara zaprawianie ziarna...224 ochrona przed chorobami...226 ochrona przed szkodnikami...237 ochrona przed chwastami...237 regulatory wzrostu i rozwoju...242 Pszenżyto ozime zaprawianie ziarna...243 ochrona przed chorobami...244 ochrona przed szkodnikami...256 ochrona przed chwastami...257 regulatory wzrostu i rozwoju...264 Pszenżyto jare zaprawianie ziarna...264 ochrona przed chorobami...265 ochrona przed szkodnikami...268 ochrona przed chwastami...269 Jęczmień ozimy zaprawianie ziarna...271 ochrona przed chorobami...272 ochrona przed szkodnikami...278 ochrona przed chwastami...279 regulatory wzrostu i rozwoju...283 Jęczmień jary zaprawianie ziarna...283 ochrona przed chorobami...285 ochrona przed szkodnikami...292 ochrona przed chwastami...292 regulatory wzrostu i rozwoju...297 Owies zaprawianie ziarna...298 ochrona przed szkodnikami...298 ochrona przed chwastami...299 regulatory wzrostu i rozwoju...300 Żyto zaprawianie ziarna...301 ochrona przed chorobami...303 ochrona przed szkodnikami...309 ochrona przed chwastami...310 regulatory wzrostu i rozwoju...315 Rzepak ozimy zaprawianie ziarna...316 ochrona przed chorobami...316 ochrona przed szkodnikami...324 ochrona przed chwastami...329 regulatory wzrostu i rozwoju...336 Rzepak jary zaprawianie ziarna...336 ochrona przed chorobami...336 ochrona przed szkodnikami...337 ochrona przed chwastami...338 Kukurydza zaprawianie ziarna...339 ochrona przed chorobami...340 ochrona przed szkodnikami...340 ochrona przed chwastami...340 Ziemniaki zaprawianie bulw...348 ochrona przed chorobami...350 ochrona przed szkodnikami...353 ochrona przed chwastami...355 regulatory wzrostu i rozwoju oraz środki o specjalnym przeznaczeniu...357 Burak cukrowy zaprawianie nasion...358 ochrona przed chorobami...359 ochrona przed szkodnikami...361 ochrona przed chwastami...362 3

Ochrona Roślin Rolniczych 2015 Bezpieczeństwo stosowania środków ochrony roślin dr hab. Ewa Matyjaszczyk, profesor IOR PIB Instytut Ochrony Roślin PIB w Poznaniu Środki ochrony roślin to, z nielicznymi wyjątkami, chemikalia przeznaczone do niszczenia organizmów żywych. Mogą zatem być niebezpieczne, ponieważ toksyczności dla organizmów zwalczanych może towarzyszyć, i często towarzyszy, oddziaływanie na organizmy niebędące obiektem zwalczania. Jednocześnie środki ochrony roślin są w celowo uwalniane do środowiska naturalnego, np. przez zabiegi wykonywane na polach uprawnych. Pamiętajmy, że człowiek jest także częścią przyrody. Pojawia się więc potrzeba zapewnienia, że agrochemikalia uwalniane do środowiska nie wywrą niepożądanego wpływu na ludzi, zwierzęta ani na środowisko. Zarówno obiektywne przesłanki, jak i presja opinii publicznej spowodowały, że sprzedaż i stosowanie środków ochrony roślin zostały bardzo ściśle obwarowane przepisami prawa. Przepisy te szczegółowo określają, w jaki sposób należy stosować środki ochrony roślin, aby osiągnąć pożądany efekt ochronny bez stwarzania zagrożenia dla ludzi, zwierząt i środowiska naturalnego. Żeby jednak przestrzegać przepisów, należy się z nimi wcześniej zapoznać. W tym artykule przedstawiono wymagania dotyczące środków ochrony roślin i najważniejsze zasady postępowania z nimi, konieczne do zapewnienia bezpieczeństwa. Zanim jednak przejdziemy do wymagań, kilka słów o zatruciach, czyli najbardziej widocznym dla człowieka skutku braku ostrożności w czasie stosowania agrochemikaliów. Zatrucia środkami ochrony roślin możemy podzielić na: ostre, będące wynikiem jednorazowego lub krótkotrwałego narażenia na agrochemikalia. Z reguły są skutkiem nieprzestrzegania zasad higieny pracy, wypadków przy pracy, czynów samobójczych albo przypadkowego spożycia przez dzieci lub osoby nietrzeźwe. Zatrucie ostre nie oznacza zatrucia śmiertelnego, tylko wiąże się z wyraźnymi objawami, np. bólem głowy czy wymiotami; przewlekłe, będące szkodliwymi skutkami przewlekłego narażenia ludzi na agrochemikalia (w krótkim okresie nie ma żadnych negatywnych objawów, szkodliwy efekt jest widoczny po dłuższym czasie). Nie wszystkie ostre zatrucia środkami ochrony roślin są prawidłowo identyfikowane i raportowane. Nie zawsze jest oczywiste, czy np. ból głowy i nudności po wykonaniu zabiegu bez odzieży ochronnej są wynikiem ostrego zatrucia środkami ochrony roślin, długotrwałej ekspozycji na słońce czy może innych czynników. Jednak prawidłowa identyfikacja przyczyn zatruć przewlekłych jest jeszcze trudniejsza. Bardzo trudno jest bowiem stwierdzić, czy np. nowotwór skóry u osoby pięćdziesięcioletniej wywołany jest wieloletnim kontaktem ze środkami ochrony roślin, kontaktem z innymi chemikaliami (np. farbami), częstymi poparzeniami słonecznymi w przeszłości czy skłonnościami genetycznymi. A może wszystkimi tymi czynnikami łącznie? Ze środkami ochrony roślin należy zatem się obchodzić z należytą ostrożnością, przestrzegając wszystkich zasad bezpieczeństwa. Trzeba bowiem pamiętać, że skutki ich niewłaściwego stosowania nie muszą wystąpić od razu, ale mogą się ujawnić po latach. Zasady bezpiecznego obchodzenia się ze środkami ochrony roślin omówiono z podziałem na trzy etapy: decyzja o wykonaniu zabiegu i wyborze konkretnego preparatu, wykonanie zabiegu, obchodzenie się z agrochemikaliami (transport, przechowywanie, zbiór zużytych opakowań). Decyzja o wykonaniu zabiegu i wyborze preparatu Przed podjęciem decyzji o wykonaniu zabiegu chemicznego zawsze należy się zastanowić, czy jest on konieczny. Wykonywanie nieużytecznych zabiegów chemicznych to nie tylko strata czasu i pieniędzy, lecz także niepotrzebne zanieczyszczanie środowiska naturalnego. Zabieg ma sens ekonomiczny tylko wtedy, kiedy plon, który uratowaliśmy dzięki niemu, jest wart więcej niż poniesione w związku z zabiegiem koszty. Dokonując wyboru preparatu, powinno się rozpatrzyć, jakie środki ochrony roślin stosowano na danym polu w ostatnich latach oraz czy ich skuteczność była satysfakcjonująca. Analizując stosowane środki, bierzemy pod uwagę nie nazwę handlową, tylko substancję aktywną, grupę chemiczną, do której ona należy, oraz mechanizm działania. Trzeba mieć świadomość, że w sprzedaży często są dostępne tzw. klony, czyli identyczne środki ochrony roślin, różniące się jedynie nazwą. Należy w taki sposób dobierać środki ochrony roślin służące zwalczaniu konkretnej grupy organizmów szkodliwych (np. chwastów), aby przemiennie stosować preparaty zawierające substancje aktywne z różnych grup chemicznych i o odmiennym mechaniźmie działania. Nie powinniśmy przez dłuższy czas bez przerwy stosować tych samych środków ani też preparatów różniących się nazwą, ale zawierających te same substancje aktywne, ponieważ może to prowadzić do wykształcenia odporności u orga- 8

Zwalczanie chorób, szkodników i chwastów nizmów szkodliwych. Trzeba zachować szczególną ostrożność, jeżeli w poprzednich sezonach wegetacyjnych zauważyliśmy brak skuteczności albo słabą skuteczność niektórych zabiegów chemicznych, może to bowiem świadczyć o tym, że organizmy szkodliwe już wykształciły odporność na pewne substancje aktywne. Środki ochrony roślin powinny pochodzić ze sprawdzonych źródeł. Wysokie ceny agrochemikaliów przyciągają fałszerzy. Szacuje się, że nawet 15% środków na rynku to podróbki. Podrobione środki często zawierają zanieczyszczenia lub inne składniki, które mogą stanowić zagrożenie dla ludzi lub środowiska naturalnego. Należy się zatem wystrzegać wszelkiego rodzaju podejrzanych okazji. W chwili zakupu zawsze powinniśmy żądać paragonu lub faktury, ponieważ umożliwią nam one reklamację, jeżeli preparat, zastosowany zgodnie z etykietą, nie zadziała. Dokonując wyboru środka, trzeba się zapoznać z etykietą instrukcją stosowania. Żeby to zrobić, nie musimy kupować środka ani nawet jechać do sklepu. Etykiety wszystkich zarejestrowanych środków ochrony roślin są dostępne w Internecie na stronach Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz producentów, czyli firm agrochemicznych. W praktyce najłatwiej je odszukać, wpisując nazwę handlową albo substancji aktywnej w wyszukiwarkę internetową. Dzięki temu możemy ze spokojem i w warunkach domowych porównać preparaty, którymi jesteśmy zainteresowani. W etykiecie powinny być wymienione uprawy, na które można zastosować środek ochrony roślin. Aplikacja na uprawy niewymienione w etykiecie jest niezgodna z prawem i może stanowić zagrożenie dla konsumenta. Instrukcja zawiera najważniejsze wymagania dotyczące bezpieczeństwa i wskazuje, jakie działania powinniśmy przedsięwziąć, aby zapewnić bezpieczeństwo w czasie zabiegu. Należy jednak pamiętać, że niektóre szczegółowsze informacje, np. co robić w przypadku rozlania środka albo z jakiego materiału powinna być wykonana odzież ochronna, aby najlepiej spełniać swoje funkcje, znajdują się w karcie charakterystyki. Karta charakterystyki nie jest dołączona do opakowania, musi natomiast być dostępna w punktach sprzedaży. Można jej również szukać w Internecie. Planując zabieg łącznie z innymi agrochemikaliami, warto się zastanowić czy ma to sens. Stosowanie mieszanin zbiornikowych dwóch lub więcej środków ochrony roślin oraz mieszanin z innymi agrochemikaliami jest dozwolone (chyba że etykieta mówi inaczej). Niebezpieczeństwo polega na tym, że środki ochrony roślin w większości rejestrowane są do stosowania samodzielnego i ich reakcja na mieszanie z innym środkiem lub nawozem często jest nieznana. Wcale nie tak rzadko okazuje się, że mieszaniny zbiornikowe są mniej skuteczne niż preparaty zastosowane samodzielnie. Mieszaniny mogą być także bardziej szkodliwe dla ludzi lub środowiska niż każdy ze składników stosowany oddzielnie. Ponadto podczas sporządzania mieszaniny mogą się wydzielać substancje szkodliwe dla zdrowia. W etykietach środków znajdujących się na polskim rynku obecnie nie ma ostrzeżeń przed łącznym stosowaniem. Wynika to z tego, że do niedawna stosowanie mieszanin zbiornikowych środków ochrony roślin było niedozwolone, zatem nie wprowadzano ostrzeżeń, ponieważ każde łączne stosowanie niewymienione w etykiecie było zakazane. Jeżeli nie jesteśmy pewni, czy stosowanie danego preparatu w mieszaninie się sprawdzi, to najlepiej zapytać o radę przedstawiciela producenta albo doradcę. Wykonanie zabiegu Zabiegi ochrony roślin mogą wykonywać tylko osoby, które przeszły szkolenie dla operatorów opryskiwaczy i mają ważne zaświadczenie o jego ukończeniu. W niektórych przypadkach program szkół średnich albo studiów może uwzględniać odpowiednie zagadnienia, konieczne jest jednak, aby absolwent otrzymał dokument potwierdzający uprawnienia do wykonywania zabiegów z użyciem środków ochrony roślin. Takie uprawnienia (niezależnie od tego, czy zostały uzyskane w szkole czy na kursie) należy okresowo odnawiać. Szkolenie służy między innymi temu, aby absolwent poznał wszystkie zasady bezpiecznego obchodzenia się z agrochemikaliami. Bez odpowiedniego uprawnienia Fot. Tomasz/dollarphotoclub 9

Ochrona Roślin Rolniczych 2015 wystąpienia najbardziej wrażliwej na atak agrofaga fazy rozwoju rośliny, prognozy pogody temperatury i przewidywanych opadów, wystąpienia najmniejszego ryzyka zatrucia pszczół i innych gatunków pożytecznych. Należy stosować środki ochrony roślin w zalecanych dawkach podanych na etykiecie. Zbyt małe dawki szybko selekcjonują populacje o średnim stopniu odporności, natomiast zbyt duże powodują wykształcenie bardzo silnej odporności. Zabiegi należy przeprowadzić z wykorzystaniem odpowiedniej, sprawnej aparatury. Ciecz użytkowa powinna mieć optymalne ph i prawidłowe ciśnienie w czasie wykonywania zabiegu. Nieskuteczny zabieg należy powtórzyć i określić przyczyny jego nieskuteczności. Jeżeli jest ona spowodowana odpornością lokalnej populacji agrofaga, to powinno się zastosować środek zawierający substancję czynną z innej grupy chemicznej. Jeśli stwierdzono odporność lokalnej populacji na związek z danej grupy chemicznej, to trzeba unikać środków o podobnym mechanizmie działania. Stosowanie środka, na który agrofag się uodpornił w danym rejonie, należy ograniczyć aż do ponownego wystąpienia u zwalczanego gatunku odpowiedniej wrażliwości. O wystąpieniu odporności u jakiegokolwiek gatunku agrofaga należy powiadomić pracowników Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa oraz ośrodków doradztwa rolniczego, by określić zakres zjawiska i opracować strategię jego zwalczania w określonym regionie. l Bezpieczne i skuteczne stosowanie środków ochrony roślin dr inż. Grzegorz Doruchowski Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach Celem obowiązującej od 2014 roku integrowanej ochrony roślin jest uzyskanie zdrowej i wysokiej jakości żywności przy minimalnych negatywnych skutkach dla ludzi i rolniczego ekosystemu. Dlatego od użytkowników środków ochrony roślin oczekuje się przestrzegania pięciu podstawowych zasad, które wynikają z obowiązujących przepisów prawa oraz dobrej praktyki: stosowanie środków ochrony roślin należy ograniczyć do niezbędnego minimum przez redukcję dawek środków i ograniczenie liczby zabiegów, środki ochrony roślin należy stosować w sposób ukierunkowany na osiągnięcie celu przez ich precyzyjne nanoszenie oraz ograniczanie strat i tym samym minimalizację skutków ubocznych dla ludzi, zwierząt i środowiska, w trakcie wykonywania zabiegów należy stosować najefektywniejsze techniki ochrony, w szczególności te ograniczające znoszenie środków ochrony roślin, by chronić wody i organizmy niebędące celem zwalczania przed zanieczyszczeniem środkami ochrony roślin, należy zachować określoną przepisami prawa strefę buforową, tzn. bezpieczną odległość między miejscem ich stosowania a obszarem wrażliwym, by zminimalizować zagrożenia dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz dla Warunki pogodowe umożliwiające bezpieczne opryskiwanie upraw Parametr OPTYMALNE SPRZYJAJĄCE DOPUSZCZALNE Temperatura powietrza 10 15 C do 20 C do 25 C* Wilgotność powietrza 60 95% powyżej 50% powyżej 35%* Prędkość wiatru 0,5 1,5 m/s do 2,5 m/s do 4,0 m/s** * zgodnie z dobrą praktyką ** zgodnie z przepisami (Rozp. MRiRW z dn. 31.03.2014 Dz.U. z 2014 r. poz. 516) środowiska, należy przestrzegać zasad bezpiecznego postępowania ze środkami ochrony roślin podczas ich przechowywania, sporządzania cieczy użytkowej, czyszczenia opryskiwaczy, a także zagospodarowania opakowań i płynnych pozostałości po zabiegach. Redukcja dawek cieczy i środków ochrony roślin By uzyskać poprawną skuteczność zabiegów z użyciem niskich dawek środków ochrony roślin, które odpowiadają dolnej granicy zalecanych zakresów, lub nawet dawek zredukowanych, trzeba wykonywać te zabiegi w warunkach pogodowych sprzyjających opryskiwaniu upraw (patrz tabela) oraz stosować: sprawny i wykalibrowany opryskiwacz, rozpylacze odpowiednio dobrane do warunków pogodowych, rodzaju środków ochrony roślin oraz fazy wzrostu roślin, dawki cieczy dopasowane do rozpylaczy i charakterystyki upraw, precyzyjne techniki opryskiwania. 20

Fot. Grzegorz Doruchowski Zwalczanie chorób, szkodników i chwastów Zarówno okresowe badanie sprawności technicznej opryskiwacza w uprawnionej stacji kontroli (obowiązkowo co najmniej raz na trzy lata), jak i samodzielna kalibracja opryskiwacza są ustawowym obowiązkiem użytkowników środków ochrony roślin (Ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o środkach ochrony roślin Dz.U. z 2013 r. poz. 455). Sprawny opryskiwacz wyregulowany zgodnie z wymaganiami zabiegu i uwzględniający warunki zewnętrzne a więc działający z odpowiednią prędkością roboczą oraz właściwie dobranymi typem i rozmiarem rozpylaczy, ciśnieniem cieczy i wysokością belki polowej gwarantuje równomierne naniesienie środków ochrony roślin na uprawy, w zamierzonej ilości i przy minimalnych stratach. We wczesnych fazach rozwojowych roślin uprawnych oraz do zwalczania wschodzących chwastów w przypadku opryskiwaczy z typową belką polową, w optymalnych warunkach pogodowych, można stosować drobnokropliste, standardowe rozpylacze płaskostrumieniowe o kącie rozpylania 110 lub 120. Uzyskiwane dzięki drobnym kroplom doskonałe pokrycie powierzchni umożliwia stosowanie niewielkiej ilości cieczy i tym samym zredukowanych dawek środków ochrony roślin. Gdy prędkość wiatru przekracza 1,5 m/s, drobne krople stają się podatne na znoszenie i dlatego należy wtedy stosować urządzenia grubokropliste, np. eżektorowe rozpylacze dwustrumieniowe. Przy dużej prędkości wiatru, przekraczającej 2,5 m/s, stosuje się eżektorowe rozpylacze jednostrumieniowe, produkujące bardzo grube krople najmniej podatne na znoszenie, lecz skutkujące potencjalnie ubogim pokryciem roślin. W takich warunkach obniżanie dawek cieczy i środków ochrony roślin jest niezalecane. Precyzyjne stosowanie środków ochrony roślin Istnieją precyzyjne techniki ochrony, które z założenia umożliwiają redukcję dawek środków ochrony roślin przez ich selektywne stosowanie lub znaczne zmniejszenie strat. W przypadku pasowego stosowania środków redukcja dawki polega na ogranicze- niu traktowanej powierzchni pola tylko do będącego celem zabiegu rzędu uprawy. Istotne ograniczenie strat cieczy uzyskuje się dzięki pomocniczemu strumieniu powietrza (PSP), który kompensuje działanie wiatru i pozwala na dogłębną penetrację upraw. Opryskiwacze PSP umożliwiają równomierny rozkład cieczy na roślinach przy zastosowaniu drobnych kropel i obniżonych o połowę dawek cieczy niemal w każdych dopuszczalnych warunkach pogodowych. Precyzję nanoszenia środków ochrony roślin można poprawić także przez świadomy dobór rozpylaczy do charakterystyki upraw i staranną regulację belki polowej, na której rozpylacze są zamontowane. W optymalnych warunkach pogodowych rozpylacze drobnokropliste dają bardzo dobre rezultaty zwalczania organizmów szkodliwych występujących na uprawach we wczesnych fazach rozwojowych lub w górnych partiach wyrośniętych upraw (np. na kłosach i liściach flagowych zbóż) podczas stosowania kontaktowo działających środków ochrony roślin. 21

Ochrona Roślin Rolniczych 2015 Kalibracja opryskiwacza dr inż. Grzegorz Doruchowski Instytut Ogrodnictwa w Skierniewicach Polskie przepisy dopuszczają stosowanie środków ochrony roślin tylko wtedy, gdy używa się sprawnego technicznie i wykalibrowanego sprzętu. Kalibracja jest więc obowiązkiem użytkownika środków ochrony roślin i wykonuje on ją we własnym zakresie, tzn. nie korzystając z pomocy uprawnionych jednostek. Dlatego każdy użytkownik opryskiwacza powinien znać zasady kalibracji, także operator opryskiwacza z komputerem pokładowym, ponieważ decyzja o wyborze rozpylaczy wciąż pozostaje w jego gestii, a ewentualna awaria systemu lub brak zasilania nie zwalnia z obowiązku wykalibrowania sprzętu. Kalibracja polega na doborze parametrów pracy i regulacji opryskiwacza odpowiednio do założonego celu oraz warunków, w których wykonywany jest zabieg. W doborze parametrów należy zatem uwzględnić nie tylko założone zużycie dawki cieczy, lecz także warunki pogodowe, charakterystykę upraw i fazę wzrostu roślin, aby zapewnić przeprowadzenie zabiegu w sposób precyzyjny oraz bezpieczny dla ludzi i środowiska. W czasie kalibracji zasadnicze jest ustalenie dawki cieczy. Powinna ona zapewniać pokrycie roślin cieczą użytkową w stopniu gwarantującym skuteczność zabiegu, ale nie powodować ociekania cieczy z roślin. Dlatego dawki cieczy należy różnicować zależnie od wielkości roślin i gęstości upraw. Technika PSP (wykorzystanie pomocniczego strumienia powietrza), umożliwiająca użycie w każdych warunkach rozpylaczy drobnokroplistych, pozwala stosować dawki cieczy o połowę niższe niż w przypadku opryskiwaczy konwencjonalnych. Zalecane dawki cieczy w uprawach polowych zaproponowano w tabeli 1. 1. Tabela dawek cieczy ZWALCZANIE CHORÓB I SZKODNIKÓW DAWKA CIECZY [l/ha] Rodzaj uprawy Faza rozwojowa Technika konwencjonalna PSP pomocniczy strumień powietrza Zboża Rzepak Kukurydza Buraki cukrowe Ziemniaki Wschody strzelanie w źdźbło 100 150 Pierwsze kolanko kwitnienie 150 1 250 Wschody tworzenie pąków 200 250 Kwitnienie dojrzewanie 200 400 Wschody 6 liści 150 200 9 liści wykształcenie kolb 200 400 Wschody 3 4 pary liści właściwych 150 300 Zakrywanie międzyrzędzi zbiór 200 400 Wschody łączenie rzędów 150 300 Zakrywanie międzyrzędzi dojrzałość 200 400 75 100 (50) 2 75 150 75 150 75 100 (150) 3 150 200 Desykacja 400 200 Zwalczanie chwastów dolistnie we wszystkich rodzajach upraw 150 200 75 100 (50) 4 ZABIEGI DOGLEBOWE Herbicydy (zawsze na mokrą glebę) 200 250 75 100 Zwalczanie szkodników glebowych 300 400 150 200 1 zwalczanie chorób i szkodników na kłosach i liściach flagowych 2 zwalczanie mszyc i chorób kłosów 3 zwalczanie szkodników, np. mszyc, śmietek, pchełek 4 zwalczanie perzu przed zbiorem zbóż lub rzepaku 24

Zwalczanie chorób, szkodników i chwastów Procedurę kalibracji krok po kroku, wraz z przykładem założeń, pomiarów i obliczeń, przedstawiono w tabeli 2. Tabela 3. przeznaczona jest do zapisu wyników uzyskanych w kolejnych etapach i może posłużyć do celów dokumentacyjnych oraz jako dowód wykonanej kalibracji podczas inspekcji prowadzonej przez upoważnione organa kontrolne. Znając prędkość roboczą opryskiwacza, dla założonej dawki cieczy można wyznaczyć rozmiar rozpylaczy oraz odpowiadające im ciśnienia, co ułatwi tabela 4. Znajdź w niej i porównaj wyznaczone parametry dla przykładu z tabeli 2. 2. Kalibracja opryskiwacza polowego Lp. Procedura Przykład 1 Korzystając z tabeli poniżej, określ odpowiednią dawkę cieczy w zależności od rodzaju zabiegu i charakterystyki uprawy Zwalczanie chorób na plantacji ziemniaków 300 l/ha 2 Sprawdź rozstaw rozpylaczy na belce opryskiwacza Rozstaw rozpylaczy na belce 0,5 m 3 Zmierz czas przejazdu odcinka testowego (100 m) Czas przejazdu odcinka 100 m 62 s 4 Oblicz prędkość [km/h] według wzoru lub odczytaj z tabeli Prędkość robocza Czas [s/100 m] Prędkość [km/h] 100 m 3,6 Czas przejazdu odcinka 100 m 100 3,6 = 5,8 km/h 62 40 45 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 70 72 74 76 78 80 85 90 95 100 9,0 8,0 7,5 7,2 6,9 6,7 6,4 6,2 6,0 5,8 5,6 5,5 5,3 5,1 5,0 4,9 4,7 4,5 4,4 4,2 4,0 3,8 3,6 5 Oblicz wydatek rozpylacza [l/min] według wzoru: zalecany zakres prędkości Wydatek rozpylacza Dawka [l/ha] Rozstaw rozpyl. [m] Prędkość [km/h] 600 6 W tabeli wydatków ISO znajdź rozmiar rozpylacza i ciśnienie nominalne odpowiadające obliczonemu wyżej wydatkowi rozpylacza 7 Sprawdź rzeczywisty wydatek dla co najmniej trzech rozpylaczy z każdej sekcji opryskowej, a następnie skoryguj odpowiednio ciśnienie cieczy i powtórz pomiar 300 0,5 5,8 = 1,45 l/min 600 (a) 110-03 4,5 bar lub (b) 110-04 2,5 bar Ciśnienie po korekcie: (a) 5,0 bar (b) 3,0 bar 3. Wyniki kalibracji Dawka cieczy [l/ha] Rozpylacze Ciągnik Pomiar prędkości Rozstaw [m] Typ, rozmiar Bieg Obroty [obr./min] Odcinek [m] Czas [s] Prędkość [km/h] Wydatek [l/min] Ciśnienie [bar] Data:. Data:. 25

Fot. Sergey Nivens/Dollar Photo Club ZAPRAWY NASIENNE stosowane w uprawach rolniczych 32 Nazwa handlowa, zawartość substancji aktywnej, grupa chemiczna, toksyczność Alios 300 FS tritikonazol 300 g/l nie jest klasyfikowany Astep 225 FS imidachlopryd 175 g/l (neonikotynoidy) protiokonazol 50 g/l nie jest klasyfikowany Baytan Trio 180 FS triadimenol 150 g/l fluoksastrobina 25 g/l (strobiluriny) fluopyram 5 g/l nie jest klasyfikowany Baytan Universal 094 FS triadimenol 75 g/l imazalil 10 g/l (imidazole) fuberidazol 9 g/l (benzimidazole) nie jest klasyfikowany *28.08.2015 Roślina uprawna kukurydza pszenica ozima jęczmień ozimy jęczmień ozimy pszenica ozima pszenżyto ozime, żyto jęczmień jary pszenica jara pszenżyto jare owies pszenica ozima pszenżyto ozime, żyto jęczmień ozimy Zwalczane choroby i/lub szkodniki zgorzel siewek, głownia guzowata kukurydzy, głownia pyląca kukurydzy śnieć cuchnąca, śnieć gładka, zgorzel siewek mszyce wektory chorób wirusowych zgorzel siewek, głownia pyląca mszyce wektory chorób wirusowych zgorzel siewek, pleśń śniegowa, mączniak prawdziwy zbóż i traw, rynchosporioza zbóż, plamistość siatkowa, pasiastość liści jęczmienia, głownia pyląca zgorzel siewek, pleśń śniegowa, mączniak prawdziwy zbóż i traw, septoriozy liści, śnieć cuchnąca zgorzel siewek, pleśń śniegowa zgorzel siewek, pasiastość liści jęczmienia, plamistość siatkowa, głownia pyląca zgorzel siewek, śnieć cuchnąca zgorzel siewek zgorzel siewek, głownia pyląca pleśń śniegowa, śnieć cuchnąca, głownia pyląca, zgorzel siewek zgorzel siewek, pleśń śniegowa pleśń śniegowa, głownia pyląca, zgorzel siewek pszenica jara śnieć cuchnąca, śnieć gładka, głownia pyląca, zgorzel siewek jęczmień jary głownia pyląca, pasiastość liści, zgorzel siewek owies głownia pyląca, zgorzel siewek pszenżyto jare zgorzel siewek Dawka na 100 kg lub jednostkę siewną 1) 110 ml (400 500 ml wody) 200 ml (400 ml wody) 200 ml (400 ml wody) 400 ml (200 ml wody) Opis działania, uwagi Środek grzybobójczy o działaniu systemicznym, przeznaczony do zaprawiania ziarna w zaprawiarkach przystosowanych do zapraw ciekłych i zawiesinowych. Środek grzybobójczy i owadobójczy o działaniu systemicznym, przeznaczony do zaprawiania ziarna. Środek grzybobójczy o działaniu kontaktowym i układowym przeznaczony do zaprawiania ziarna w zaprawiarkach przystosowanych do zapraw ciekłych i zawiesinowych. Środek grzybobójczy o działaniu systemicznym, przeznaczo ny do zaprawiania ziarna w zaprawiarkach przystoso wanych do zapraw ciekłych i zawiesinowych. 1) burak cukrowy jednostka siewna wynosi 100 tysięcy nasion * Okres na zużycie istniejących zapasów środka ochrony roślin dla unieszkodliwiania, przechowywania i stosowania.

Zwalczanie chorób, szkodników i chwastów Nazwa handlowa, zawartość substancji aktywnej, grupa chemiczna, toksyczność Beret Trio 060 FS difenokonazol 25 g/l fludioksonil 25 g/l (fenylopirole) tebukonazol 10 g/l Celest Trio 060 FS difenokonazol 25 g/l fludioksonil 25 g/l (fenylopirole) tebukonazol 10 g/l Certicor 050 FS metalaksyl-m 20 g/l (fenyloamidy) tebukonazol 30 g/l Cruiser 70 WS tiametoksam 70% (neonikotynoidy) nie jest klasyfikowany Cruiser SB 600 FS tiametoksam 600 g/l (neonikotynoidy) nie jest klasyfikowany Difend FS difenokonazol 30 g /l nie jest klasyfikowany Dividend 030 FS difenokonazol 30 g/l pozostałe *30.06.2015 Dividend Xtra 030 FS difenokonazol 30 g/l Roślina uprawna Zwalczane choroby i/lub szkodniki pszenica ozima zgorzel siewek, pleśń śniegowa zbóż, śnieć cuchnąca pszenicy, śnieć gładka pszenicy, głownia pyląca pszenicy pszenica jara zgorzel siewek, śnieć cuchnąca pszenicy, śnieć gładka pszenicy pszenżyto ozime zgorzel siewek, pleśń śniegowa zbóż jęczmień ozimy zgorzel siewek, pleśń śniegowa zbóż, pasiastość liści jęczmienia, głownia pyląca jęczmienia jęczmień jary zgorzel siewek, pasiastość liści jęczmienia, głownia pyląca jęczmienia żyto ozime zgorzel siewek, pleśń śniegowa zbóż, głownia źdźbłowa żyta pszenica ozima zgorzel siewek, pleśń śniegowa zbóż, śnieć cuchnąca pszenicy, śnieć gładka pszenicy, głownia pyląca pszenicy pszenica jara zgorzel siewek, śnieć cuchnąca pszenicy, śnieć gładka pszenicy pszenżyto ozime zgorzel siewek, pleśń śniegowa zbóż jęczmień ozimy zgorzel siewek, pleśń śniegowa zbóż, pasiastość liści jęczmienia, głownia pyląca jęczmienia jęczmień jary zgorzel siewek, pasiastość liści jęczmienia, głownia pyląca jęczmienia żyto ozime zgorzel siewek, pleśń śniegowa zbóż, głownia źdźbłowa żyta pszenica ozima i jara jęczmień ozimy i jary pszenżyto jare, owies burak cukrowy 1) burak cukrowy 1) zgorzel siewek, śnieć cuchnąca pszenicy, śnieć gładka pszenicy zgorzel siewek, pasiastość liści jęczmienia, głownia pyląca jęczmienia zgorzel siewek mszyce, śmietka ćwiklanka, pchełka burakowa, drobnica burakowa szkodniki glebowe (drutowce, pędraki), mszyca trzmielinowo burakowa, śmietka ćwiklanka, pchełka burakowa Dawka na 100 kg lub jednostkę siewną 1) 200 ml (400 800 ml wody) 200 ml (400 800 ml wody) 100 ml (500 900 ml wody) pszenica ozima zgorzel siewek, śnieć cuchnąca 300 ml (400 800 ml wody) pszenica ozima zgorzel siewek, śnieć cuchnąca, śnieć gładka 300 ml (400 800 ml wody) Opis działania, uwagi Środek grzybobójczy o działaniu układowym, przeznaczony do zaprawiania ziarna w zaprawiarkach przystosowanych do zapraw ciekłych i zawiesinowych. Środek grzybobójczy o działaniu układowym, przeznaczony do zaprawiania ziarna w zaprawiarkach przystosowanych do zapraw ciekłych i zawiesinowych. Środek grzybobójczy o działaniu układowym, przeznaczony do zaprawiania ziarna w zapra wiarkach przystosowanych do zapraw ciekłych i zawiesinowych. 64 g Środek owadobójczy o działaniu kontakto wym i żołądkowym, przeznaczony do stoso wania przy użyciu profesjonalnego sprzętu do otoczkowania nasion. Zwalcza szkodniki występujące we wczesnej fazie rozwoju roślin. W roślinie działa systemicznie. 75 ml Środek owadobójczy o działaniu kontakto wym i żołądkowym, przeznaczony do stoso wania przy użyciu profesjonalnego sprzętu do otoczkowania nasion. Zwalcza szkodniki występujące we wczesnej fazie rozwoju roślin. W roślinie działa systemicznie. Środek można stosować łącznie z preparatem Force 20 SC w dawce: Cruiser SB 600 FS (25 ml) + Force 20 CS (30 ml)/ jednostkę siewną nasion. Środek grzybobójczy do zaprawiania ziarna siewnego w zaprawiarkach dla zapraw ciekłych i zawiesinowych. Środek grzybobójczy o działaniu układowym, przeznaczony do zaprawiania ziarna w zapra wiarkach przystosowanych do zapraw ciekłych i zawiesinowych. jęczmień zgorzel siewek 150 ml Środek grzybobójczy o działaniu układowym, pszenica przeznaczony do zaprawiania pasiastość liści jęczmienia 200 ml ziarna siewnego zbóż w zaprawiarkach przystosowanych do zapraw cie- zgorzel siewek 150 ml septorioza plew pszenicy 187,5 ml kłych i zawiesinowych. Zalecana ilość śnieć cuchnąca pszenicy, głownia pyląca pszenicy 200 ml wody: 0 1200 ml/100 kg ziarna. śnieć karłowa pszenicy 250 ml żyto zgorzel siewek, głownia źdźbłowa żyta 150 ml ZAPRAWY NASIENNE 33

Nazwa handlowa, Roślina Zwalczane choroby zawartość substancji uprawna i/lub szkodniki aktywnej, grupa chemiczna, toksyczność pszenica ozima zgorzel siewek, śnieć cuchnąca Vitavax 200 FS Dawka na 100 kg lub jednostkę siewną1) Opis działania, uwagi 300 ml (300 ml wody) pszenżyto jare, owies zgorzel siewek 300 350 ml (300 350 ml wody) Środek grzybobójczy o działaniu systemicznym i kontaktowym, przeznaczony do zaprawiania ziarna w zaprawiarkach przystosowanych do zapraw ciekłych i zawiesinowych. jęczmień jary zgorzel siewek, głownia pyląca, plamistość siatkowa liści 300 ml (300 ml wody) kukurydza zgorzel siewek, głownia kukurydzy 300 ml (700 ml wody) pszenica ozima śnieć cuchnąca, śnieć gładka, zgorzel siewek pszenica jara, pszenżyto ozime i jare, jęczmień ozimy, żyto, owies zgorzel siewek 50 ml (500 ml wody) Środek grzybobójczy o działaniu systemicznym, przeznaczony do zaprawiania ziarna. jęczmień jary zgorzel siewek, głownia pyląca pszenica ozima zgorzel siewek, śnieć cuchnąca, śnieć gładka 200 g lub 200 g (800 ml wody) Środek grzybobójczy o działaniu kontaktowym, przeznaczony do zaprawiania ziarna na sucho lub mokro. rzepak ozimy zgorzel siewek 400 g burak cukrowy zgorzel siewek 500 g lub 500 g (5 l wody) pszenica ozima zgorzel siewek, pleśń śniegowa, śnieć cuchnąca, śnieć gładka 200 g (800 ml wody) karboksyna 37,5% (karboksyanilidy) tiuram 37,5% (ditiokarbaminiany) pszenica jara zgorzel siewek, śnieć cuchnąca Środek grzybobójczy o działaniu systemicznym i kontaktowym, przeznaczony do zaprawiania ziarna. Zaprawa zbożowa Orius 060 FS pszenica ozima śnieć cuchnąca, zgorzel siewek pszenica jara, pszenżyto ozime i jare, jęczmień ozimy i jary, żyto, owies zgorzel siewek 50 ml (500 ml wody) Środek grzybobójczy o działaniu układowym, przeznaczony do zaprawiania ziarna. Zaprawa zbożowa Orius Extra 02 WS pszenica ozima i jara śnieć cuchnąca, zgorzel siewek 150 g (900 ml wody) Środek grzybobójczy o działaniu systemicznym, przeznaczony do zaprawiania ziarna w zaprawiarkach przystosowanych do zapraw ciekłych i zawiesinowych. tiuram 200 g/l (ditiokarbaminiany) karboksyna 200 g/l (karboksyanilidy) Zaprawa Domnic 060 FS tebukonazol 60 g/l Zaprawa Nasienna T 75 DS/WS tiuram 75% (ditiokarbaminiany) Zaprawa proszkowa Sarox 75 WS tebukonazol 60 g/l i jara pszenżyto zgorzel siewek ozime, jęczmień ozimy, żyto 1) tebukonazol 2% burak cukrowy jednostka siewna wynosi 100 tysięcy nasion * Okres na zużycie istniejących zapasów środka ochrony roślin dla unieszkodliwiania, przechowywania i stosowania ZAPRAWY NASIENNE OCHRONA ROŚLIN ROLNICZYCH 2015 OGŁOSZENIE WŁASNE WYDAWCY Internetowa Giełda Maszyn Używanych Sprzedawaj i kupuj na www.gieldamaszyn24.pl ZNAJDŹ ZAMIAST SZUKAĆ! Partnerem giełdy jest miesięcznik AGROmechanika oraz międzynarodowa giełda maszyn 40 Kontakt: tel. +48 512 816 206; e-mail: gielda@agromechanika.net.pl

Fot. Stefan Körber/Dollar Photo Club FUNGICYDY stosowane w uprawach rolniczych * Okres na zużycie istniejących zapasów środka ochrony roślin dla unieszkodliwiania, przechowywania i stosowania ** Dawka: ilość cieczy użytkowej na hektar 200 400 l Nazwa handlowa, zawartość substancji aktywnej, grupa chemiczna, toksyczność Acanto 250 SC pikoksystrobina 250 g/l (strobiluryny) pozostałe IP Acanto Prima 38 WG cyprodynil 30% (anilinopirimidyny) pikoksystrobina 8% (strobiluryny) nie jest klasyfikowany IP Acrobat MZ 69 WG mankozeb 60% (ditiokarbaminiany) dimetomorf 9% (pochodne kwasu cynamonowego) IP Adexar 125 SE fluksapyroksad 62,5 g/l (karboksyamidy) epoksykonazol 62,5 g/l IP Roślina uprawna pszenica ozima 1) jęcz mień ozimy, jęczmień jary Zwalczane choroby brunatna plamistość liści, mączniak prawdziwy, rdza brunatna, septorioza paskowana liści, septorioza plew łamliwość źdźbła zbóż 1) rdza jęczmienia, mączniak prawdziwy, plamistość siatkowa, rynchosporioza zbóż Dawka na hektar** Opis działania, uwagi 1 l Środek o działaniu wgłębnym i systemicznym, do stosowania zapobiegawczego. 1) Środek stosować w mieszaninie z preparatem Unix 75 WG w dawkach: Acanto 250 SC (0,6 0,8 l/ha) 1 l + Unix 75 WG (0,7 kg/ha). rzepak ozimy czerń krzyżowych, zgnilizna twardzikowa 0,8 1 l burak cukrowy chwościk buraka, mączniak prawdziwy buraka, brunatna plamistość liści buraka 0,8 1 l pszenica ozima mączniak prawdziwy, rdza brunatna, 1,5 kg Środek o działaniu wgłębnym i systemicznym brunatna plamistość liści, septorioza do stosowania zapobiegawczego paskowana liści, septorioza plew i interwencyj nego. łamliwość źdźbła, mączniak prawdziwy, 2 kg rdza brunatna, brunatna plamistość liści, septorioza paskowana liści, septorioza plew pszenżyto ozime mączniak prawdziwy, rdza brunatna, brunatna plamistość liści, septorioza liści 1,2 1,5 kg ziemniak alternarioza, zaraza ziemniaka 2 kg Środek o działaniu wgłębnym i kontaktowym do stosowania zapobiegawczego oraz interwencyjnego. pszenica ozima pszenica jara 1) jęcz mień ozimy, jęczmień jary żyto ozime pszenżyto ozime łamliwość źdźbła zbóż, fuzaryjna zgorzel podstawy źdźbła i korzeni, mączniak prawdziwy zbóż i traw, septorioza paskowana liści, rdza brunatna, brunatna plamistość liści, septorioza plew, fuzarioza kłosów mączniak prawdziwy zbóż i traw, rdza brunatna, septorioza paskowana liści mączniak prawdziwy zbóż i traw, rdza jęczmienia, rynchosporioza zbóż, plamistość siatkowa jęczmienia mączniak prawdziwy zbóż i traw, rdza brunatna, rynchosporioza zbóż mączniak prawdziwy zbóż i traw, rdza brunatna, rynchosporioza zbóż, brunatna plamistość liści, septorioza paskowana liści 1,33 2 l Środek o działaniu systemicznym do stosowania zapobiegawczego oraz interwencyjnego. 1) Środek można stosować w mieszaninie: Adexar 125 SE (1,5 l/ha) 1,33 2 l + Corbel 750 EC (0,5 l/ha). 1,33 2 l 1,33 2 l 1,33-2 l 41

FUNGICYDY OCHRONA ROŚLIN ROLNICZYCH 2015 Nazwa handlowa, zawartość substancji aktywnej, grupa chemiczna, toksyczność Zantra 216 EC tebukonazol 166 g/l biksafen 50 g/l (karboksyamidy) IP Zenit 575 EC fenpropidyna 450 g/l (morfoliny) propikonazol 125 g/l IP Zignal 500 SC Roślina uprawna Zwalczane choroby pszenica ozima mączniak prawdziwy, rdza brunatna, brunatna plamistość, septorioza paskowana liści, septorioza plew, fuzarioza kłosów pszenżyto mączniak prawdziwy zbóż i traw, rdza ozime brunatna, septorioza paskowana liści, brunatna plamistość liści, septorioza plew, rynchosporioza zbóż, fuzarioza kłosów żyto mączniak prawdziwy, rdza brunatna, rynchosporioza jęczmień jary mączniak prawdziwy zbóż i traw, rdza jęczmienia, rynchosporioza zbóż, plamistość siatkowa jęczmienia pszenica ozima mączniak prawdziwy, septoriozy liści, rdza brunatna, brunatna plamistość liści, septorioza plew pszenica jara mączniak prawdziwy, septoriozy liści, rdza brunatna, septorioza plew mączniak prawdziwy, septoriozy liści, pszenżyto brunatna plamistość liści, rdza brunatna, ozime1) septorioza plew, rynchosporioza zbóż jęczmień ozimy mączniak prawdziwy, plamistość siatkowa, rynchosporioza zbóż, rdza jęczmienia, fuzarioza kłosów jęczmień jary mączniak prawdziwy, plamistość siatkowa, rynchosporioza zbóż, rdza jęczmienia mączniak prawdziwy, rdza brunatna, żyto ozime1) rynchosporioza zbóż ziemniak alternarioza, zaraza ziemniaka (nać i bulwy) Dawka Opis działania, na hektar** uwagi 0,9 1,2 l Środek o działaniu układowym do stosowania zapobiegawczego, interwencyjnego oraz wyniszczającego. 0,9 1,2 l 0,9 1,2 l 0,9 1,2 l 0,8 1 l 0,8 1 l 0,8 1 l Środek o działaniu systemicznym do stosowania zapobiegawczego, interwencyjnego oraz wyniszczającego. 1) Środek można stosować również w mieszaninie z preparatem Amistar 250 SC w dawce: Zenit 575 EC (0,6 l/ha) + Amistar 250 SC (0,6 l/ha). 0,8 1 l 0,8 1 l 0,8 1 l 0,3 0,4 l fluazynam 500 g/l (aniliny) pozostałe IP Zezwolenie MRiRW nr R 167/2013zn r. z dnia 19.12.2013 r. Środek o działaniu kontaktowym do stosowania zapobiegawczego. OGŁOSZENIE WŁASNE WYDAWCY Kółka kręcimy z pasją 82 OIKOS.TV Internetowy serwis filmowy dla rolników

Fot. ALCOM/Dollar Photo Club INSEKTYCYDy stosowane w uprawach rolniczych Nazwa handlowa, zawartość substancji aktywnej, grupa chemiczna, toksyczność A-Cyper 100 EC alfa-cypermetryna 100 g/l (pyretroidy) IP A-Syper 100 EC alfa-cypermetryna 100 g/l (pyretroidy) IP Acetamip 20 SP acetamipryd 20% (neonikotynoidy) IP Actara 25 WG tiametoksam 25% (neonikotynoidy) nie jest klasyfikowany IP Actipir 480 EC chloropiryfos 480 g/l (fosforoorganiczne) toksyczny Agria-Deltametryna 2,5 EC deltametryna 2,5% (pyretroidy) IP Alfastop 100 EC alfa-cypermetryna 100 g/l (pyretroidy) IP Alfazot 025 EC beta-cyflutryna 25 g/l (pyretroidy) IP Roślina uprawna Zwalczane szkodniki Dawka lub stężenie na hektar** Opis działania, uwagi pszenica ozima, mszyce 0,12 l Środek o działaniu kontaktowym i żołądkowym, przeznaczony do zwalczania jęczmień jary skrzypionki 0,1 l szkodników gryzących i kłująco-ssących. rzepak ozimy chowacz brukwiaczek, słodyszek 0,1 0,12 l Na roślinie działa powierzchniowo. rzepakowy, chowacz czterozębny, pryszczarek kapustnik, chowacz podobnik pszenica ozima, mszyce 0,12 l Środek o działaniu kontaktowym i żołądkowym, przeznaczony do zwalczania jęczmień jary skrzypionki 0,1 l szkodników gryzących i kłująco-ssących. rzepak ozimy chowacz brukwiaczek, słodyszek 0,1 0,12 l Na roślinie działa powierzchniowo. rzepakowy, chowacz czterozębny, pryszczarek kapustnik, chowacz podobnik rzepak ozimy słodyszek rzepakowy 0,08 0,12 kg Środek o działaniu kontaktowym i żołądkowym, przeznaczony do zwalczania szkodni- chowacz podobnik, pryszczarek 0,12 kg kapustnik ków ssących i gryzących. Na roślinie działa powierzch niowo, wgłębnie i systemicznie. ziemniak larwy i chrząszcze stonki ziemniaczanej 0,08 kg ziemniak larwy i chrząszcze stonki ziemniaczanej 0,06 0,08 kg Środek o działaniu kontaktowym i żołądkowym. Na roślinie działa powierzchniowo, wgłębnie i systemicznie. rzepak ozimy chowacz brukwiaczek, słodyszek rzepakowy (wczesne naloty) 0,6 l Środek o działaniu kontaktowym, żołądkowym i gazowym. Na roślinie działa powierzchniowo i wgłębnie. ziemniak larwy i chrząszcze stonki ziemniaczanej 0,2 0,3 l Środek o działaniu kontaktowym i żołądkowym. rzepak ozimy pchełki 0,25 l Zwalcza szkodniki gryzące i kłującorzepak -ssące. Na roślinie działa powierzchniowo. słodyszek rzepakowy 0,2 l mszyca kapuściana pszenica ozima, mszyce 0,12 l Środek o działaniu kontaktowym i żołądkowym. Zwalcza szkodniki gryzące i kłująco- jęczmień jary skrzypionki 0,1 l -ssące. Na roślinie działa powierzchniowo. rzepak ozimy chowacz brukwiaczek, słodyszek 0,1 0,12 l rzepakowy, chowacz czterozębny, pryszczarek kapustnik, chowacz podobnik pszenica ozima mszyca zbożowa, skrzypionki 0,25 l Środek o działaniu kontaktowym i żołądkowym. Zwalcza szkodniki ssące i gryzące. Na rzepak ozimy chowacz brukwiaczek, chowacz czterozębny, 0,25 l pryszczarek kapustnik, chowacz podobnik roślinie działa powierzchniowo. 0,35 l burak cukrowy pchełka burakowa 0,2 l ziemniak larwy i chrząszcze stonki ziemniaczanej 0,2 0,3 l 83

Fot. felinda/dollar Photo Club HERBICYDY stosowane w uprawach rolniczych 94 Nazwa handlowa, zawartość substancji aktywnej, grupa chemiczna, toksyczność Accent 75 WG nikosulfuron 75% (sulfonylomoczniki) nie jest klasyfikowany Accent 75 WG nikosulfuron 75% (sulfonylomoczniki) nie jest klasyfikowany Acomac glifosat 360 g/l (aminofosfoniany) pozostałe Roślina uprawna kukurydza kukurydza ziemniak, burak cukrowy pola uprawne, pszenica ozima, żyto, pszenżyto, pszenica jara, jęczmień jary, rzepak ozimy ściernisko Zwalczane chwasty jednoroczne jednoliścienne chwastnica jednostronna; jednoliścienne wieloletnie perz właściwy; dwuliścienne jednoroczne bodziszek drobny, dymnica pospolita, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, krzywoszyj polny, maruna bezwonna, mlecz polny, przytulia czepna, przetacznik perski, psianka czarna, rdest powojowy, rumian polny, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, wilczomlecz obrotny jednoroczne jednoliścienne chwastnica jednostronna; jednoliścienne wieloletnie perz właściwy; dwuliścienne jednoroczne bodziszek drobny, dymnica pospolita, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, krzywoszyj polny, maruna bezwonna, przytulia czepna, psianka czarna, rdest powojowy, rumian polny, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, wilczomlecz obrotny; dwuliścienne wieloletnie mlecz polny w fazie siewki chwastnica jednostronna, gwiazdnica pospolita, jasnota różowa, komosa biała, pokrzywa zwyczajna, tasznik pospolity, żółtlica drobnokwiatowa bodziszek drobny, bratek polny, jasnota purpurowa, mak polny, maruna bezwonna, miotła zbożowa, ostróżeczka polna, perz właściwy, przetacznik polny, przymiotno kanadyjskie, przytulia czepna, rdest powojowy, samosiewy rzepaku, starzec zwyczajny, stokłosa miękka, szarłat szorstki, tobołki polne, wiechlina roczna Dawka na hektar** G/L Opis działania, uwagi 60 80 g L Zezwolenie MRiRW nr R 44/2007 z dnia 03.12.2007 r. Środek o działaniu układowym, przeznaczony do powschodowego zwalczania perzu właściwego i jednorocznych chwastów jednoliściennych (chwasty prosowate) i niektórych chwastów dwuliściennych. 60 80 g L Zezwolenie MRiRW nr R 151/2013 z dnia 07.11.2013 r. Środek o działaniu układowym, przeznaczony do powschodowego zwalczania perzu właściwego i jednorocznych chwastów jednoliściennych (chwasty prosowate) i niektórych chwastów dwuliściennych. W warunkach niekorzystnych dla wzrostu i rozwoju kukurydzy po zastosowaniu środka mogą wystąpić przemijające zniekształcenia liści, przebarwienia oraz wstrzymanie wzrostu roślin. Szczególnie silnie mogą reagować odmiany: Contessa, Fart, Frida, Koka, Melina, Mieszko, Mona, Trophee. 3 5 l 5 l 2 l L Środek o działaniu układowym, przeznaczony do zwalczania perzu oraz innych chwastów jednoliściennych i dwuliściennych. Pierwsze objawy działania środka (żółknięcie i więdnięcie) są widoczne po upływie 7 10 dni od zabiegu. Całkowite zamieranie roślin następuje po około 3 tygodniach. W celu polepszenia skuteczności niższej dawki stosować: Acomac (3 l/ha) + adiuwant AS 500 SL (1 2 l/ha). G herbicyd do stosowania doglebowego, L herbicyd do stosowania nalistnego * Okres na zużycie istniejących zapasów środka ochrony roślin dla unieszkodliwiania, przechowywania i stosowania ** Dawka: ilość cieczy użytkowej na hektar 200 300 l

Zwalczanie chorób, szkodników i chwastów Nazwa handlowa, zawartość substancji aktywnej, grupa chemiczna, toksyczność Adengo 315 SC izoksaflutol 225 g/l (izoksazole) tienkarbazon metylu 90 g/l (pochodna kwasu tiofenylokarbo-ksylowego) Afalon Dyspersyjny 450 SC linuron 450 g/l (pochodna mocznika) toksyczny Aflex Super 450 SC linuron 450 g/l (pochodna mocznika) toksyczny Agenor 450 SL glifosat 450 g/l (aminofosfoniany) nie jest klasyfikowany Agent 180 EC etofumesat 60 g/l (pochodna benzofuranu) fenmedifam 60 g/l (fenylokarbaminiany) desmedifam 60 g/l (fenylokarbaminiany) Agil 100 EC propachizafop 100 g/l (pochodna kwasu arylofenoksypropionowego) Agil S 100 EC propachizafop 100 g/l (pochodna kwasu arylofenoksypropionowego) Agrichem Metamitron 70 WG metamitron 70% (triazyny) pozostałe Agritox 500 SL MCPA 500 g/l (fenoksykwas) Roślina uprawna kukurydza kukurydza, ziemniak ziemniak pola uprawne Zwalczane chwasty chwastnica jednostronna, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnota purpurowa, komosa biała, przytulia czepna, rdest powojowaty, rdest ptasi, rumian pospolity, samosiewy rzepaku (kiełkujące z nasion), szarłat szorstki, tasznik pospolity, włośnice gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, komosa biała, niezapominajka polna, pokrzywa żegawka, sporek polny, starzec zwyczajny, tasznik pospolity, tobołki polne, wyka ptasia, żółtlica drobnokwiatowa gwiazdnica pospolita, komosa biała, rdest powojowaty, samosiewy rzepaku, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne i żółtlica drobnokwiatowa, bodziszek drobny, fiołek polny, rdest powojowaty, żółtlica drobnokwiatowa fiołek polny, jasnota purpurowa, jasnota różowa, komosa biała, mak polny, maruna bezwonna, miotła zbożowa, ostrożeń polny, perz właściwy, przetacznik perski, przetacznik polny, przytulia czepna, rdest powojowy, samosiewy rzepaku, samosiewy zbóż, starzec zwyczajny, tasznik pospolity, wiechlina łąkowa, wiechlina roczna, życica trwała Dawka na hektar** pszenica ozima desykacja 3,2 l pszenica jara, pszenżyto ozime, pszenżyto jare, jęczmień ozimy, jęczmień jary, rzepak ozimy 2,5 l burak cukrowy fiołek polny, gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, komosa biała, przytulia czepna, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne zespół uprawek pożniwnych, ziemniak, burak cukrowy, rzepak ozimy burak cukrowy, rzepak ozimy, ziemniak burak cukrowy pszenica ozima, jęczmień ozimy jęczmień jary, pszenica jara, owies chwastnica jednostronna, miotła zbożowa, owies głuchy, palusznik krwawy, samosiewy zbóż, włośnica sina, włośnica zielona, wyczyniec polny, życice perz właściwy chwastnica jednostronna, owies głuchy, palusznik krwawy, włośnica sina, włośnica zielona, życica trwała samosiewy zbóż, miotła zbożowa perz właściwy fiołek polny, jasnota purpurowa, komosa biała, samosiewy rzepaku, szarłat szorstki, tobołki polne, przytulia czepna dymnica pospolita, komosa biała, mak polny, tasznik pospolity, tobołki polne G/L Opis działania, uwagi 0,33 0,44 l G+L Środek o działaniu systemicznym, przeznaczony do zwalczania chwastów prosowatych i jednorocznych chwastów dwuliściennych. Pobierany jest zarówno przez korzenie, a w stosowaniu powschodowym również przez łodygi i liście kiełkujących chwastów. 1,5 2 l G+L Środek przeznaczony do zwalczania jednorocznych chwastów dwuliściennych. Można stosować go przed wschodami ziemniaka lub po siewie kukurydzy. 1,5 2 l G+L Środek przeznaczony do zwalczania jednorocznych chwastów dwuliściennych. Można stosować go przed wschodami ziemniaka. Najskuteczniej działa na chwasty od fazy wschodów do fazy 6 liści. 4 l L Środek o działaniu układowym, przeznaczony do zwalczania perzu oraz innych chwastów jednoliściennych i dwuliściennych (jednorocznych i wieloletnich) na polach uprawnych i na użytkach zielonych, a także do desykacji. 1,5 l L Środek przeznaczony do powschodowego zwalczania jednorocznych chwastów dwuliściennych. 0,5 0,8 l 1,25 1,5 l L Środek o działaniu układowym, przeznaczony do selektywnego zwalczania perzu właściwego i powschodowego zwalczania chwa stów jednoliściennych. Efekt działania środka widoczny jest już po upływie 3 dni od zabiegu i objawia się żółknięciem, a następnie zamieraniem najmłodszych liści. 0,6 l L Środek o działaniu układowym, przeznaczony do selektywnego zwalczania perzu właściwego i powschodowego zwalczania chwa stów 0,5 0,7 l jednoliściennych. 1,25 1,5 l 3 kg G Środek przeznaczony do zwalczania niektórych gatunków rocznych chwastów dwuliściennych bezpośrednio po siewie. Środek pobierany jest przez liście i korzenie chwastów. 1,5 l L Środek przeznaczony do powschodowego zwalczania jednorocznych chwastów dwuliściennych. 1,2 l HERBICYDY 95