Przeciwdziałanie ubóstwu pracowników z perspektywy MPiPS Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz Warszawa, 13 marca 2014r. PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
Plan prezentacji 1. Ubodzy pracujący definicja 2. Fakty statystyki i specyfika zjawiska w Polsce 3. Działania obecne i planowane 4. Wyeliminowanie ubóstwa pracujących nowe działania?
Ubodzy pracujący - definicja - Analizowane w ramach Europejskiego Badania Dochodów i Warunków Życia (EU-SILC); - Ludność w wieku produkcyjnym (18-64 lat) pracująca, lecz żyjąca poniżej progu ubóstwa (60% mediany dochodów ekwiwalentnych); - Ubóstwo określane jest na poziomie gospodarstwa domowego; - Dane z 2012 r. odnoszą się do deklarowanych dochodów za 2011 r. (oprócz Irlandii, Wielkiej Brytanii);
16 14 12 10 8 6 4 2 0 Ubodzy pracujący Polska a UE w latach 2005-2012 13,9 12,8 9,3 9,0 11,7 11,5 11,1 11,5 11,1 8,5 8,5 8,4 8,4 8,9 10,4 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Źródło: Eurostat UE 28 EU 27 Polska 9,5
niska ]0.2-0.45[ średnia [0.45-0.55] wysoka ]0.55-0.85] bardzo wysoka ]0.85-1] do gimnazjalnego (poziomy 0-2) średnie (poziomy 3 i 4) wyższe (poziomy 5 i 6) niepełny pełny gospodarstwa domowe z dziećmi gospodarstwo domowe bez dzieci umowa na czas nieokreslony umowa czasowa 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Ubodzy pracujący podział szczegółowy Polska, UE28 w 2012 r., dane Eurostat Polska UE 28 intensywność pracy wykształcenie etat typ gospodarstwa typ stosunku pracy
Ubodzy pracujący priorytet? W większości krajów sprawa ubóstwa pracowników nie jest politycznym priorytetem ani rządów ani partnerów społecznych, chociaż często uwzględnia się ją w ogólnej polityce na rzecz zwalczania ubóstwa i wykluczenia społecznego - Ubóstwo pracowników w Europie, Eurofound, 2010 Nie można w jasny sposób wyłączyć polityk odnoszące się do ubóstwa pracowników spośród tych które mają przeciwdziałać ubóstwu i wykluczeniu społecznemu Sytuacja społeczna w Europie Wiele dróg, jeden cel, raport roczny Komitetu Ochrony Socjalnej (SPC) (2013/2014)
Klasyfikacja możliwych działań w ramach zmniejszania zagrożenia ubóstwa wśród pracujących na podstawie raportu SPC Działania bezpośrednie Działania pośrednie Podnoszenie płacy minimalnej Zmniejszanie obciążeń podatkowych dla zarabiających najmniej/(celowane) ulgi podatkowe (celowane) Zmniejszenie pracowniczych obciążeń z tytułu ubezpieczenia społecznego (celowane) świadczenia na dzieci (uzależnione od dochodu) świadczenia dla os. pracujących Negatywny podatek dochodowy Działania aktywizujące zwiększające dostęp do zatrudnienia Dostęp do usług opieki nad dziećmi Elastyczny czas pracy Wspomaganie utrzymania pracy Wspomaganie i promocja lepszych warunków pracy i elastyczności Dostęp do ustawicznego kształcenia (szczególnie wśród bezrobotnych i biernych) Przeciwdziałanie dyskryminacji w miejscu pracy
Ubodzy pracujący działania PL: Bezpośrednie Podwyższanie płacy minimalnej System zasiłków rodzinnych na dzieci Płaca minimalna w latach 2010-2011 a granica ubóstwa w jednoosobowych gospodarstwach domowych 14 000 13 500 13 000 12 500 12 000 11 500 11 000 10 500 12 045 11 810 12 867 12 509 12 388 2010 2011 13 500 granica ubóstwa w PLN płaca minimalna netto płaca minimalna netto z uwzględnieniem odliczenia w wysokości 7,75% z tytułu opłacenia składki zdrowotnej
Ubodzy pracujący działania PL: Pośrednie - Obecnie obowiązujące: Działania aktywizujące i dostęp do ustawicznego kształcenia głównie szkolenia w ramach EFS -> Program Kapitał Ludzki, aktywne polityki rynku pracy: dodatek aktywizacyjny, staże, szkolenia, prace społecznie użyteczne, interwencyjne Dostęp do usług opieki nad dziećmi Program Maluch oraz możliwość refundacji kosztów opieki nad dzieckiem Elastyczny czas pracy - Ustawa z dnia 12 lipca 2013 r. o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz ustawy o związkach zawodowych wprowadziła m.in. ruchomy czas pracy Łatwiejsze godzenie życia zawodowego z prywatnym wydłużenie urlopu macierzyńskiego, wprowadzenie urlopu rodzicielskiego Przeciwdziałanie dyskryminacji w miejscu pracy gwarantowane Kodeksem Pracy
Ubodzy pracujący działania PL: Pośrednie - proponowane: Zmniejszenie pracowniczych obciążeń Zwolnienie pracodawców ze składek na FP i FGŚP zatrudniających os. młode i bezrobotne Działania aktywizujące profilowanie, bony dla osób młodych wspierające zatrudnienie, dofinansowanie w 50% minimalnego wynagrodzenia dla osób powyżej 50. r. ż., zlecanie usług aktywizacyjnych, ściślejsza integracja pomocy społecznej z instrumentami rynku pracy Dostęp do usług opieki nad dziećmi dalszy rozwój instytucji, również w ramach Programu Maluch Wspomaganie utrzymania pracy oraz lepsza realizacja zasady kształcenia ustawicznego powstanie Krajowego Funduszu Szkoleniowego
Ubodzy pracujący nowe działania?: Natura problemu ubóstwa pracujących jest złożona. Nie stanowią oni jednolitej grupy. Dlatego adresowane ewentualne działania również muszą być wielowymiarowe. Tło ewentualnych decyzji: - Polska objęta jest procedurą nadmiernego deficytu. - Zwiększenie wydatków jest ograniczone. - Deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych, którego częścią jest budżet państwa do końca 2014 r. musi być <= 3%PKB Wniosek: proponowane w najbliższym czasie ewentualne nowe rozwiązania powinny mieć neutralny charakter dla budżetu państwa
Dziękuję za uwagę! Cezary Gaweł, Departament Analiz Ekonomicznych i Prognoz e-mail: cezary.gawel@mpips.gov.pl PROJEKT WSPÓŁFINANSOWANY PRZEZ SZWAJCARIĘ W RAMACH SZWAJCARSKIEGO PROGRAMU WSPÓŁPRACY Z NOWYMI KRAJAMI CZŁONKOWSKIMI UNII EUROPEJSKIEJ Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej