Tomasz Dąbroski, recenzja: Henryk Cioch, Prao spółdzielcze, Wolters Kluer Polska, Warszaa 2011, ss. 677, Rocznik Samorządoy 2013, tom 2, ISSN: 2300-2662, ss. 182-186. tekst przesłany do redakcji 30 sierpnia 2013 roku, zrecenzoany 11 lutego 2014 roku, przyjęty do druku 28 lutego 2014 roku Już od penego czasu obseruje się zmniejszone zainteresoanie problematyką spółdzielczego. Kolejno należy zrócić uagę na likidację ielu spółdzielni1. Na drugim biegunie yraźnie zarysouje się inne zjaisko. Spółdzielnie mleczarskie, banki spółdzielcze oraz spółdzielcze kasy oszczędnościoo-kredytoe napędzają spółdzielczość naszym kraju. Uażam ięc, że istnieje zapotrzeboanie na pozycje poruszające spray szeroko rozumianej spółdzielczości. Tym bardziej z dużymi oczekianiami przyjąłem książkę znacy spółdzielczego Henryka Ciocha2. Zauażyłem, że to pogłębiona i zaktualizoana ersja podręcznika pt., Zarys spółdzielczego (Wolters Kluer Polska, Warszaa 2007). Można nazać ją zacnym zbiorem polskiego spółdzielczego tej niszy ydaniczej. W tym miejscu pragnę nadmienić, że Polsce oboiązująca ustaa z dnia 16 rześnia 1982 roku3. Prao spółdzielcze była już ponad czterdziestokrotnie noelizoana. Według mnie obecny akt prany nie roziązuje istotnych problemó. Widać pene braki i nieodciągnięcia, które należy znieloać możliie szybkim czasie. Niezbędne uchalenie noej ustay o praie spółdzielczym dostosoanej do aktualnych yzań staianych przed spółdzielczością dobie globalizacji. Jeśli zaś chodzi o recenzoaną pozycję, to podzielił ją na: Wproadzenie; Część I, pt. Część ogólna spółdzielczego; Część II, pt.: Część szczegółoa spółdzielczego oraz Część III, pt.: Akty prane z zakresu spółdzielczego. Już od początku przykua uagę czytelnika obszerniejszy stęp, którym podzielił się soimi refleksjami na temat polskiego spółdzielczego i prób jego ulepszenia. Historię spółdzielczości omóił natomiast e proadzeniu. Cytoał za Adamem Piechoskim, iż prekursorem spółdzielczości na ziemiach polskich 182
Tomasz Dąbroski był ks. Stanisła Staszic, który Toarzysto Rolnicze Wspólnego 1816 r. poołał Hrubieszoskie Ratoania się Nieszczęściach4. Organizacja ta postała 30 lat przed Roczdelskiem Stoarzyszeniem Spraiedliych Pionieró, określanym literaturze jako piersza na śiecie spółdzielnia (s. 17). postaił dość śmiałą tezę, że pierotną siedzibą spółdzielczości były ziemie polskie. We proadzeniu zarysoał także eolucję spółdzielczego Polsce, z uzględnieniem miejsca spółdzielni systemie oraz stanu polskiej spółdzielczości, na przykładzie międzyresortoego raportu o stanie polskiej spółdzielczości opracoanego przy pomocy Krajoej Rady Spółdzielczej. W rozdziałó. części Na pierszej ybranej początku opisał pozycji problematykę yróżnił osoboości siedem pranej spółdzielni. Na szczególne podkreślenie zasługują rozażania Henryka Ciocha przedstaione podrozdziale 1.1 rozdziału pierszego, dotyczące definicji spółdzielni. Słusznie zauażył on, iż obecnie oboiązująca legalna definicja yrażona przepisie art. 1 Prao spółdzielcze znacząco odbiega od definicji spółdzielni przyjętej przez Międzynarodoy Kongres Spółdzielczy, który odbył się 1995 roku Manchesterze. Według a, definicja spółdzielni polskim praie spółdzielczym poinna brzmieć następująco Spółdzielnia dobroolnym i samorządnym zrzeszeniem o zmiennym składzie osoboym i zmiennym funduszu udziałoym nieograniczonej liczby osób, które zrzeszyły się celu spólnego proadzenia działalności gospodarczej dla zaspokojenia sych dążeń i potrzeb ekonomicznych, kulturalnych i socjalnych. Spółdzielnia proadzi także działalność społeczną na rzecz sych członkó, ich rodzin oraz lokalnego środoiska społecznego (s. 48). Takie ujęcie spółdzielni skazuje odpoiednie jej cechy i pełni oddaje ducha spółdzielczości. Istotne to, że zaproponoanej przez a definicji, proadzenie działalności niegospodarczej odmiennie niż obecnie oboiązującej definicji ustaoej obligatoryjne. Recenzent zgadza się co do konieczności zmiany legislacyjnej art. 1 ustay Prao spółdzielcze. W rozdziale pierszym odniósł się także do jednego z najbardziej problematycznych przepisó spółdzielczego: art. 3, 183
recenzja: Henryk Cioch, Prao spółdzielcze dotyczącego majątku spółdzielni, który łasnością spółdzielni jako osoby pranej, a nie jej członkó (zob. s. 51). W rozdziale drugim opisał organy i organizację spółdzielni. Analizoał nim obligatoryjne organy spółdzielni, takie jak: alne zgromadzenie, rada nadzorcza, zarząd i zebrania grup członkoskich. W kolejnym rozdziale przedstaił spółdzielnię od strony finansoej. Interesujące refleksje poczynił podrozdziale pośięconym funduszom spółdzielni. Należy podkreślić, iż zagadnienie to praktyce spółdzielczej spraia iele trudności i dlatego omóienie go tak istotne. Ważnym rozdziałem czarty, przekształcenia spółdzielni. Dzięki temu którym czytelnicy opisał poznają różne roziązania stosoane spółdzielni, tj. połączenia się spółdzielni, jak rónież podział spółdzielni. Rozdział ten zatytułoany przekształcenie spółdzielni. Zdaniem recenzenta omaiany rozdział mógłby ze zględu na sój charakter nosić tytuł: Przekształcenia prano-organizacyjne spółdzielni. Rozdział piąty dotyczy likidacji spółdzielni, a kolejny rozdział upadłości spółdzielni. W zakończeniu części pierszej uzględniono także organizacje spółdzielcze. W rozdziale tym zdaniem recenzenta punctum saliens podrozdział 2. pośięcony ziązkom reizyjnym spółdzielni. Jak podkreślił, ziązki reizyjne spółdzielni są osobami pranymi typu korporacyjnego, działającymi interesie soich członkó, którymi są spółdzielnie szczebla podstaoego (s. 109). Henryk Cioch, przedstaił tym podrozdziale także zadania ziązkó reizyjnych, ich torzenie, oraz organy i organizację ziązkó reizyjnych. Podrozdział trzeci został zaś pośięcony ziązkom gospodarczym spółdzielni. Jest to instytucja słabo uposzechniona Polsce i nieznana praktyce samym spółdzielcom. Rozdział ten kończą rozażania na temat Krajoego Samorządu Spółdzielczego. W drugiej części książki yszczególniono typy spółdzielni. Tym sposobem czytelnik otrzymuje iedzę na temat konstrukcji pranej różnych typó spółdzielni, takich jak: spółdzielnie rolnicze, spółdzielnie pracy, spółdzielnie mieszkanioe, banki spółdzielcze, spółdzielcze kasy oszczędnościoo-kredytoe, spółdzielnie socjalne, spółdzielnia europejska oraz spółdzielnie ucznioskie. 184
Tomasz Dąbroski Ostatnia, trzecia część podręcznika przedstaia zbiór tekstó aktó pranych z zakresu spółdzielczego. Odnaleźć niej można zaróno teksty usta spółdzielczych, jak rónież projekty usta spółdzielczych, które nie zostały uchalone z różnych przyczyn. Należy rónież podkreślić, iż obecnym czasie Sejmie VII kadencji trają pracę nad uchaleniem noej ustay prao spółdzielcze, a także ustay o spółdzielniach mieszkanioych. 5 Podsumoując należy odpoiedzieć sobie na następujące pytanie, dlaczego ta książka bardzo dobrym podręcznikiem? Dlatego, że podręcznik poinien spełniać szczególnie jeden bardzo istotny arunek. Otóż tak napradę poinien prookoać i być inspiracją do myślenia. Tak łaśnie z podręcznikiem Henryka Ciocha. Uażam też, że zięźle zebrał nim najażniejsze zagadnienia ziązane ze spółdzielczością. Pragnę ięc stierdzić, że omaiany podręcznik obecnie jednym z najlepszych opracoań z zakresu spółdzielczego na polskim rynku ydaniczym. To soiste kompendium iedzy skieroane do studentó i administracji, jak rónież aplikantó zaodó praniczych. Uażam też, że poinien być niezbędną pozycją szczególnie dla praktykó zajmujących się praem spółdzielczym, naukocó proadzących badania nad praem spółdzielczym oraz samych spółdzielcó. * [1] Wypada zaznaczyć, iż na dzień 28.08.2013 r. liczba polskich spółdzielni yniosła 8 933, natomiast roku 1998 ynosiła 15 236. Dane uzyskane z oficjalnej strony internetoej Krajoej Rady Spółdzielczej, http://.krs.org.pl [dostęp 28.08.2013]. [2] recenzoanej książki profesorem na Katolickim Uniersytecie Lubelskiem Jana Pała II (Kieronikiem I Katedry Praa Cyilnego), a także na Uniersytecie Marii Curie-Skłodoskiej (Zakład Praa Spółdzielczego i Organizacji Spółdzielczości). Jest rónież Przeodniczącym Rady Naukoej Spółdzielczego Instytutu Naukoego. Był ekspertem różnych instytucji państoych poołanych do opracoania noej ustay spółdzielczej. Jest ponadto promotorem prac doktorskich pośięconych problematyce spółdzielczego oraz senatorem Rzeczypospolitej Polskiej. [3] Tekst jedn.: Dz. U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 z późn. zm. 185
recenzja: Henryk Cioch, Prao spółdzielcze [4] Szerzej: A. Piechoski, Historyczny kontekst uchalenia ustay z 29 października 1920, [:] 90 lat spółdzielczego, Biuletyn Instytutu Stefczyka 2010 nr 5, ss. 6-20. [5] 25 stycznia 2013 r. uchałą Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej została poołana Nadzyczajna Komisja do rozpatryania projektó usta z zakresu spółdzielczego. Obecnie do Komisji skieroanych zostało osiem projektó usta, dotyczących spółdzielczego i spółdzielni mieszkanioych (druki sejmoe nr: 515, 816, 819, 864, 980, 1005, 1065, 1353). Zob. http://.sejm.gov.pl. Bibliography 1. Piechoski, A. (2010). Historyczny kontekst uchalenia ustay z 29 października 1920. 90 lat spółdzielczego, (5), 6 20. Dr Tomasz Dąbroski: doktor nauk pranych, adiunkt Wyższej Szkole Biznesu im. Bp. Jana Chrapka Radomiu, zastępca kieronika Międzyuczelnianego Zakładu Polityki Publicznej Konsorcjum Uczelni Futurus, koordynator sieci badaczej Public Administration & Local Government Research Netork. E-mail: paluch266@p.pl. -- -- -- -- 186