KURATORIUM OŚWIATY W LUBLINIE ul. 3 Maja 6; 20-950 Lublin, skrytka pocztowa 146, Centrala KO: 081-53-85-200, Sekretariat: 081-53-85-222, Fax Centrala: 081-53-85-265 www.kuratorium.lublin.pl e-mail: kurator@kuratorium.lublin.pl
Kształtowanie obywatelskich postaw młodzieży jest zadaniem każdego nauczyciela, niezależnie od nauczanego przedmiotu. Chociaż różne przedmioty w różny sposób mogą oddziaływać i odnosić różne skutki, należy dążyć do wytworzenia świadomości obywatelskiej, która będzie wspierać model sylwetki obywatela i jego powinności wobec narodu i państwa. Należy także pamiętać, że jednym z najważniejszych zadań współczesnej szkoły jest przygotowanie młodego człowieka do wypełniania podstawowych obowiązków obywatelskich zawartych w konstytucji, takich jak: wierność swojemu krajowi, troska o wspólne dobro, dbałość o stan środowiska, przestrzeganie prawa, gotowość do ponoszenia świadczeń na rzecz ojczyzny.
Aby proces kształtowania tych postaw przebiegał prawidłowo, muszą być spełnione między innymi następujące warunki: Musi być ujednolicony system oddziaływań różnych instytucji społecznych na dzieci i młodzież w zakresie programów, form i metod nauczania, Proces kształtowania postaw obywatelskich musi przebiegać w sposób planowy i systematyczny. Poszczególne instytucje i grupy oddziaływania muszą w tym zakresie współpracować, koordynować swoją pracę i kontynuować ją na wyższym etapie rozwoju, opierając się na wcześniejszych osiągnięciach wychowawczych, W wychowaniu obywatelskim ważną rolę odgrywa właściwe oddziaływanie na świadomość dzieci i młodzieży, tworzenie ich obrazu świata, gdyż ma to istotny wpływ na ukształtowanie postaw obywatelskich. Oddziaływanie werbalne i wizualne powinno być kojarzone z rozwijaniem uczuć w toku konkretnej działalności, co ułatwia pogłębione przeżywanie określonych problemów i programów edukacji obywatelskiej.
Do realizacji takich celów w sposób naturalny najbardziej powołane są tzw. klasy mundurowe. Do klas tych z zajęciami dodatkowymi o służbie wojskowej, straży granicznej, pożarnej czy służbie policyjnej trafiają młodzi ludzie, którzy chcą i potrafią ze sobą współpracować oraz świadomie przyjmują zasadę posłuszeństwa jako kategorię wspomagającą kształtowanie modelowej osobowości człowieka w mundurze (żołnierza i strażnika, strażaka i policjanta). Przez 3 lata uczniowie uczą się dyscypliny, obowiązkowości i odpowiedzialności, kształtuje się ich rozwagę w sytuacjach typowych i zaskakujących. Na dodatkowych zajęciach edukacyjnych z należytą starannością traktuje się ich wychowanie patriotyczne.
Rozszerzenie z przedmiotu wiedza o społeczeństwie pozwala na pełniejsze poznanie praw i obowiązków obywatelskich. Uczniowie klas mundurowych lepiej więc niż inni - znają symbole narodowe, nazwiska i czyny wielkich Polaków, historię patrona szkoły, potrafią również wskazać miejsca pamięci narodowej w mieście i okolicy. Ale oni również uczestniczą w akcjach charytatywnych, działają w szkolnym wolontariacie i potrafią lepiej niż inni udzielić pierwszej pomocy. Klasy mundurowe najbardziej są widoczne podczas uroczystości szkolnych i państwowych. Wyróżnia je strój i zespołowe śpiewanie hymnu narodowego, wyróżnia wzorowe, stosowne do sytuacji, zachowanie. Te - niekiedy patetyczne reakcje wzbudzają najpierw zainteresowanie innych uczniów, a później mają wydźwięk pozytywny - skłaniają większość do podobnych zachowań.
Wyróżniki szkół/uczniów klas mundurowych uczniowie tych klas na tle rówieśników wyróżniają się zdyscyplinowaniem i kulturą osobistą, osiągają najlepsze wyniki frekwencji na tle innych klas, znajdują się w czołówce wyników w nauce na tle innych klas (pomimo zwiększonego obciążenia materiałem nauczana i obowiązków), większość tych uczniów wykazuje cechy przywódcze, posiada umiejętność kierowania innymi i współpracy w grupie oraz duże poczucie odpowiedzialności, cechuje ich wysoka sprawność fizyczna, potrafią planować czas i aktywnie go wykorzystywać, pełnią funkcję liderów w sensie zachowań związanych z wychowaniem patriotyczno-obronnym, a swą postawą i przykładem kreują przychylną atmosferę dla spraw obronności, wyróżniają się aktywnością i zaangażowaniem społecznym, klasy mundurowe rozszerzyły ofertę edukacyjną szkoły a młodzieży dały pewną nobilitację w środowisku, Uczniowie są znakomicie przygotowani i zorientowani zawodowo- uzyskują formalne i nieformalne preferencje przy naborze do służb mundurowych.
RYS HISTORYCZNY POWSTANIA KLAS MUNDUROWYCH w woj.lubelskim Decyzja nr 126/MON w sprawie przeprowadzenia eksperymentu w zakresie edukacji obronnej młodzieży ( 30 czerwca 1999 r. ) Decyzja ustala zasady przeprowadzenia eksperymentu, którego celem jest wypracowanie nowego, racjonalnego systemu szkolenia wojskowego młodzieży szkół średnich, pozwalającego na pozyskanie przygotowanych podoficerów dla Sił Zbrojnych RP Aneks nr 2 do "Porozumienia o współpracy między ministrem obrony narodowej i ministrem edukacji narodowej w zakresie działalności dydaktyczno-wychowawczej, naukowo-badawczej i organizacyjno-logistycznej". Aneks reguluje kwestie związane z prowadzeniem eksperymentalnych klas o profilu wojskowym i profilu przysposobienia wojskowego, stwarzając niezbędne rozwiązania organizacyjne, na których podstawie jest możliwa współpraca instytucji oświatowych, wojskowych i samorządu terytorialnego Eksperyment pedagogiczny z klasami o profilu wojskowym w woj. lubelskim zapoczątkowała we wrześniu 1999 r. szkoła niepubliczna Katolickie Liceum Ogólnokształcące im. ks.gostyńskiego w Lublinie. Natomiast we wrześniu 2000 r. dołączyło do niej 7 szkół publicznych z terenu całego województwa.
W dniu 15 kwietnia 2004 r. odbyło się spotkanie, podczas którego dokonano podsumowania eksperymentu z klasami o profilu przysposobienia wojskowego, funkcjonującymi w szkołach ponadpodstawowych w latach 1998-2003. W podsumowaniu eksperymentu udział wzięli przedstawiciele Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, Ministerstwie Obrony Narodowej, dowódcy Rodzajów Sił Zbrojnych, Komendy Głównej Straży Granicznej, dyrektorzy szkół, w których funkcjonowały klasy przysposobienia wojskowego. WNIOSKI - eksperyment ten był ciekawym i pouczającym doświadczeniem edukacyjnym oraz pedagogicznym. Poszerzając ofertę edukacyjną, pozwolił znacznej grupie młodzieży realizować swoje zainteresowania problematyką obronną, jednocześnie kształtując postawy odpowiedzialności obywatelskiej. W trakcie eksperymentu kształtował się żywy i prężny ruch społeczny na rzecz promocji wojska, obronności i bezpieczeństwa powszechnego, dający młodzieży okazję do poszerzenia wiedzy oraz kształtowania wielce przydatnych umiejętności związanych z przygotowaniem społeczeństwa do skutecznego radzenia sobie w sytuacji zagrożenia, np. powodzią, pożarami, katastrofami ekologicznymi, wypadkami komunikacyjnymi oraz terroryzmem.
Na spotkaniu postulowano przyjęcie następujących rozwiązań: 1) prowadzenie w szkołach ponadgimnazjalnych dodatkowych zajęć o charakterze proobronnym w ramach godzin będących do dyspozycji dyrektora szkoły (dot. dodatkowych zajęć edukacyjnych). Realizacja tych zajęć mogłaby odbywać się w oparciu o autorskie programy nauczania, zgodnie z prawem oświatowym. 2) wspieranie dodatkowych zajęć z edukacji obronnej w szkołach ponadgimnazjalnych w szerszym niż dotychczas zakresie przez organizacje pozarządowe, współpracujące ze szkołami, które w ramach swojej statutowej działalności realizują zadania bezpośrednio związane z edukacją obronną i patriotyczną młodzieży (np. LOK, PCK, ZHP, ZS Strzelec OSW, TG Sokół mogą organizować m.in. obozy szkoleniowo-wypoczynkowe, zawody sprawnościowe, turnieje wiedzy obronnej oraz kursy specjalistyczne). MON deklaruje udzielenie tym inicjatywom finansowego wsparcia poprzez zlecanie zadań jednostkom niepaństwowym; 3) nawiązywanie lub kontynuowanie przez szkoły bezpośredniej współpracy z jednostkami wojskowymi.
STAN OBECNY Do 31 marca 2010 r. zgłoszono 144 formy działalności innowacyjnych z 60 szkół i placówek oświatowych województwa lubelskiego, w tym 26 innowacji z 18 szkół systemu kształcenia ponadgimnazjalnego- klas mundurowych.
Działalność innowacyjną prowadzoną przez szkoły i placówki reguluje: Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. z 2002r. Nr 56, poz. 506).
Wdrożenie innowacji pedagogicznej w szkole i placówce wymaga powiadomienia kuratora oświaty i organu prowadzącego o zamiarze wdrożenia innowacji pedagogicznej. Warunkiem przeprowadzenia w placówce oświatowej innowacji jest zatwierdzenie tej innowacji przez radę pedagogiczną. Rada pedagogiczna zgodnie z 4.3 cytowanego rozporządzenia MENiS podejmuje uchwałę w sprawie wprowadzenia innowacji wraz z opisem jej zasad oraz opinią rady szkoły (rady pedagogicznej i zgodą autora lub zespołu autorskiego innowacji. Wymienione dokumenty dyrektor szkoły przekazuje kuratorowi oświaty w terminie do 31 marca roku poprzedzającego rok szkolny, w którym jest planowane rozpoczęcie innowacji.
Dodatkowe informacje Do dokumentacji określonej w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz. U. nr 56 poz. 506), która zgodnie z 4 ust. 3 musi zawierać: Pozytywną opinię rady szkoły (rady pedagogicznej), Uchwałę rady pedagogicznej, Opis innowacji, Zgodę autora (zespołu autorskiego) na prowadzenie innowacji, Poza tym: wypełnioną kartę innowacji pedagogicznej.
Wszelkich informacji w przedmiotowej sprawie udziela osoba koordynująca i dokumentująca tę problematykę - wizytator Brygida Fabrycka Kuratorium Oświaty w Lublinie Oddział Zamiejscowy w Białej Podlaskiej ul. Brzeska 41 21-500 Biała Podlaska pok. 233, tel. (83) 342 68 61 ----------------------------------------------------------- Sprawy edukacji dla bezpieczeństwa koordynuje Starszy wizytator Jerzy Surma Kuratorium Oświaty w Lublinie ul. 3 Maja 6 20 950 Lublin pok. 380, tel. (81) 53 85 238