Nazwa Projektu: Nazwa beneficjenta: Rewaloryzacja Zespołu Opactwa Cystersów wraz z otoczeniem w Krzeszowie etap II Diecezja Legnicka Całkowita wartość Projektu: 26 337 100,00 PLN Wartość dofinansowania: Źródło finansowania Nazwa programu: Działanie: Priorytet: 22 210 245,00 PLN Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko Działanie 11.1 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym XI - Kultura i dziedzictwo kulturowe Termin realizacji Projektu: 2008-2012 Strona internetowa: http://www.pois.gov.pl Opis przedmiotu Projektu Zespół pocysterskiego opactwa w Krzeszowie, zwany europejską perłą baroku, uznany został przez Prezydenta RP za Pomnik Historii. Zespół jest częścią Europejskiego Szlaku Cystersów, który powstał decyzją Rady Europy. Kompleks obejmuje nie tylko unikalną zarówno pod względem artystycznym, historycznym, jak i teologicznym bazylikę pw. Wniebowzięcia NMP, ale również wyjątkowe obiekty towarzyszące takie jak: kościół bracki pw. św. Józefa, klasztor i zabudowania opactwa wraz z zabytkowym ogrodem, Kalwarię Krzeszowska - odwzorowującą topografię jerozolimskiej drogi krzyżowej, replikę Grobu Pańskiego, mauzoleum średniowiecznych władców tych ziem - Piastów Śląskich, drewniany opacki letni pałac na wodzie. Obok bezcennych zabytków architektury, w kompleksie krzeszowskim znajdujemy setki zabytków ruchomych, z Ikoną Matki Bożej Łaskawej najstarszym europejskim przedstawieniem Bogarodzicy, barkowymi polichromiami Wilhelma Willmanna nazywanego Śląskim Rembrandtem i Jerzego Wilhelma Neunhertza, czy unikatowym w skali europejskiej instrumentem muzycznym - dziełem organomistrza Michela Englera. Ale nie tylko bogactwo arcydzieł architektury, malarstwa czy organomistrzostwa stanowi o wyjątkowości opactwa w Krzeszowie. Stanowiło ono przez wiele wieków ważny ośrodek życia religijnego, jako centrum kultu religijnego. W różnych okresach historii był to również znaczący i niezwykle prężny ośrodek gospodarczy, kulturalny i artystyczny. Ze względu na położenie, zawiłą historię tych ziem, opactwo jest sanktuarium trzech narodów: niemieckiego, czeskiego oraz polskiego. Diecezja Legnicka, zdając sobie sprawę ze znaczenia i unikatowości opactwa, niezmiennie od 15 lat znacznym nakładem sił i środków stara się przywrócić dawny blask obiektom opactwa. Położenie z dala od ówczesnych traktów, sprawiło, że opactwo szczęśliwie uniknęło pożogi ostatniej wojny. Jednakże przysłowiowy ząb czasu odcisnął swoje piętno na tym bezcennym kompleksie.
Z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej pojawiły się nowe możliwości finansowania projektów ukierunkowanych na ratowanie najcenniejszych zabytków dziedzictwa kulturowego. Korzystając z tej szansy przygotowaliśmy długofalowy program przywracania dawnej świetności budynków oraz wyposażenia i innych zabytków ruchomych Sanktuarium Krzeszowskiego. Sporządzony w oparciu o ten program Projekt nazwaliśmy Rewaloryzacja Zespołu Opactwa Cystersów wraz z otoczeniem w Krzeszowie Ogromny zakres prac do wykonania w ramach ww. Projektu, a co za tym idzie bardzo duże koszty ich realizacji, zdecydowały o jego podziale na kilka etapów. Etap I, który zrealizowano w latach 2006 2008, osiągnął wartość blisko 15 mln zł, w tym dofinansowanie z funduszy europejskich w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego wyniosło 9,5 mln zł.. Pozyskane w ten sposób fundusze i środki własne Diecezji oraz wsparcie finansowe innych instytucji jak np. Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, KGHM Polska Miedź S.A. pozwoliły na zrealizowanie prac, które zaowocowały wykonaniem konserwacji znaczącej części barokowych polichromii, organów Michaela Englera oraz renowacji stolarki okiennej i elewacji budynku klasztornego. Ponadto adaptowano i wyposażono część pomieszczeń klasztornych na centrum konferencyjne oraz pokoje gościnne. Zrewaloryzowano również otoczenie opactwa. Cele Projektu Kontynuując rozpoczęte dzieło Diecezja Legnicka podjęła się realizacji kolejnego Projektu pn. Rewaloryzacja Zespołu Opactwa Cystersów wraz z otoczeniem w Krzeszowie etap II. Cel główny Projektu: Odbudowa, zachowanie i efektywne wykorzystanie dziedzictwa kulturalnego o znaczeniu ponadregionalnym Zespołu Opactwa Cysterskiego w Krzeszowie. Cele szczegółowe: rewaloryzacja, konserwacja, renowacja, restauracja, zachowanie obiektów wpisanych do rejestru zabytków wraz z otoczeniem, adaptacja obiektów na cele kulturalne i zakup trwałego wyposażenia do prowadzenia działalności kulturalnej w tych obiektach, zabezpieczenie zabytków przed kradzieżą i zniszczeniem, konserwacja zabytków ruchomych. Efekty realizacji Projektu W ramach Projektu zostaną wykonane prace konserwatorskie w bazylice pw,. Wniebowzięcia NMP (polichromie ścienne, sztukaterie, marmoryzacje i nagrobki w Mauzoleum Piastów, kamienne okładziny i rzeźby elewacji, elementy kamienne bramy na cmentarz, wyposażenie, w tym: ambona, stalle, ołtarze, ławki, meble intarsjowane, obrazy) oraz kościoła pw. św. Józefa (wyposażenie, w tym: dekoracje sztukatorskie, ławki, obrazy, meble w zakrystii). Planowane są również roboty remontowe dachów, elewacji, stolarki okiennej i drzwiowej, instalacji elektrycznych i nagłośnieniowych a także instalacji sygnalizacji pożaru i przeciwwłamaniowej. Ważnym elementem zakładanych działań jest adaptacja i wyposażenie części pomieszczeń Domu Opata na sale ekspozycyjne będące miejscem prezentacji ogromnej liczby zabytków ruchomych opactwa. Ponadto przewiduje się wprowadzenie nowoczesnej obsługi ruchu turystycznego opartej o system audioprzewodników (audioguide), tj. urządzeń do indywidualnego zwiedzania opactwa. Turysta, pielgrzym będzie miał możliwość wyboru jednego z kilku języków, co automatycznie przełoży się na wzrost dostępności obiektów zabytkowych dla zagranicznych gości.
Dotychczasowe jak i planowane prace konserwatorskie i remontowe pocysterskiego opactwa w Krzeszowie tworzą podstawy dla: przywrócenia dawnej świetności pocysterskiego opactwa oraz zachowania i przekazania przyszłym pokoleniom obiektów zabytkowych, które ze względu na ich lokalizację, rangę, wartość sakralną nie mają swojego odpowiednika w kraju i są unikatowe na skalę europejską, uatrakcyjnienia oferty turystycznej w efekcie czego zostanie utrzymany trend wzrostowy liczby turystów i pielgrzymów z kraju i zagranicy sprzyjający rozwojowi przedsiębiorczości i tworzeniu nowych miejsc pracy, poszerzenia oferty kulturalnej Krzeszowa poprzez angażowanie środowisk artystycznych oraz innych podmiotów w celu wspólnej organizacji koncertów muzycznych, plenerów malarskich, wystaw prac współczesnych artystów, warsztatów poświęconych dorobkowi kulturalnemu opactwa, prezentacji bogatego zbioru zabytków krzeszowskich w uruchomionych salach wystawienniczych. Przebieg realizacji Projekt 27 marca 2009r. gościł w Krzeszowie Pan Bogdan Zdrojewski Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego. 18 maja 2009r. pomiędzy Diecezją Legnicką a Ministrem Kultury i Dziedzictwa Narodowego została podpisana umowa o dofinansowanie Projektu ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Ochrona i Środowisko, Priorytet 11 Kultura i dziedzictwo kulturowe, Działanie 11.1 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym.
21 października 2009r., w trakcie konferencji prasowej w kościele pw. św. Józefa w Krzeszowie, podpisane zostały umowy z wykonawcami Projektu realizującymi roboty budowlane, prace konserwatorskie oraz pełniącym funkcję inwestora zastępczego.
Realizacja prac konserwatorskich i robót budowlanych
10.08.2011r. Krzeszów wzbogacił się o system audioprzewodników (audioguide), w tym: o 100 szt. urządzeń do indywidualnego zwiedzania oraz o 100 szt. odbiorników i 4 nadajniki do bezprzewodowego oprowadzania grup. Każdy turysta w ramach zwiedzania może wypożyczyć urządzenie, dzięki któremu usłyszy komentarz do miejsc, w których się znajduje. Przygotowane wskazówki nawigacyjne poprowadzą zwiedzającego według ustalonych tras i sprawią, że w łatwy sposób pozna historię naszego sanktuarium. System jest dostępny w czterech językach polskim, angielskim, niemieckim i czeskim.
25 października 2011r. zakończono realizację robót budowlanych i montażu sytemu nagłośnienia w bazylice pw. Wniebowzięcia NMP
28 grudnia 2011r. dokonano odbioru prac konserwatorskich
30 grudnia 2011r. zakończono dostawę i montaż wyposażenia sal ekspozycyjnych w Domu Opata w Krzeszowie, w tym mebli, systemu podwieszania obrazów i oświetlenia oraz kiosku multimedialnego.
11 lutego 2012r. - w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Legnicy, odbył się koncert z udziałem Legnickiej Orkiestry Symfonicznej pod dyrekcją Benedykta Księdzyny, Chóru "Madrygał" Legnickiego Centrum Kultury oraz solistki Agnieszki Justyny Szumiało z okazji zakończenia realizacji Projektu.
28 lutego 2012r. odbyła się w Krzeszowie konferencja prasowa dotycząca zakończenia realizacji Projektu.