Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego SZTUKA OZDABIANIA PRZEDMIOTÓW DECOUPAGE MAŁGORZATA CZERNIKIEWICZ
Małgorzata Czernikiewicz mgr Małgorzata Czernikiewicz absolwentka wychowania muzycznego - Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Kielcach, ukończyła studia podyplomowe: Kierowanie Szkołą, Wychowanie fizyczne, Sztuka, Animacja kultury ponadto posiada kwalifikacje: oligofrenopedagogika, surdopedagogika, terapia pedagogiczna, uprawnienia trenerskie Profesjonalny Trener Lechaa Consulting.
Sztuka ozdabiania przedmiotów 1. SZTUKA OZDABIANIA PRZEDMIOTÓW 1.1. CO TO JEST DECOUPAGE? Decoupage, technika serwetkowa, pomysł na prezent, hobbytechnika Decoupage to ponadczasowe hobby! Za jej pomocą można nadać indywidualny charakter niemal każdemu przedmiotowi z naszego otoczenia, można w szybki i łatwy sposób efektownie ozdobić przedmioty z terakoty, drewna czy ceramiki. Doskonale nadaje się jako element ozdoby wnętrza mieszkania, element, który będzie je wyróżniał spośród tysięcy podobnych pomieszczeń. Decoupage umożliwia własnoręczne stworzenie pięknej i oryginalnej dekoracji, która wygląda jak ręcznie malowana. Efekt końcowy potęgują właściwości lakieru, który powoduje optyczne postarzenie warstw farby. 1.2. TROCHĘ HISTORII Termin decoupage wywodzi się od francuskiego czasownika dècouper co oznacza wycinać i odnosi się do sztuki ozdabiania papierowymi wycinankami różnych przedmiotów, począwszy od małych pudełeczek po meble. Decoupage posiada długą i fascynującą historię, na którą składają się liczne techniki i style praktykowane w różnych odległych krajach. Decoupage zafascynował wiele sławnych osób takich jak Maria Antonina, Madame de Pompadour, Lord Byron, Beau Brummel. Później przy pomocy decoupage'u tworzyli także Pablo Picasso i Henri Matisse. Historia czy też początki decoupagu sięgają XII wiecznych Chin, kiedy to wycinanymi motywami zdobiono okna, pudełka itp. Przedmioty zdobione tą techniką stały się modne i w Europie. Jednak ponieważ były sprowadzane aż z Chin ich ceny były bardzo wysokie i mało kogo stać było na takie dzieło sztuki, powstały alternatywne formy zdobnicze. Rysunki ówczesnych mistrzów były przenoszone na rzeczy, przyklejane a następnie pokrywane warstwami lakieru. Technikę ta szybko zaczęto nazywać nazwą: sztuka biednych ludzi (l'arte del povero-poor man's arts).
Małgorzata Czernikiewicz Niebawem w XVIII I XIX wieku, sztuka ta zaczęła być bardzo popularna w całej Europie i zawitała nawet na dwór Ludwika XV jak i do dworków szlacheckich w Anglii. W 1760 roku w Anglii wydano nawet książkę "Rozrywka Dam" z instrukcjami dekorowania, wykańczania i komponowania ozdób. Słowo Decoupage powstało w XX w. i pochodzi od słowa decouper - wycinać. Właśnie owe wycinanki, wyrywanki papierowe są wkomponowywane w projektach na odpowiednio przygotowane tło ( często zdobione złoceniami) a następnie zabezpieczane warstwami lakieru. w oryginalnej technice stosuje się 30-40 warstw lakieru odpowiednio wypolerowanych. 1.3. MATERIAŁY I NARZĘDZIA DO TECHNIKI DECOUPAGE Żeby dekorować przedmioty techniką decoupage u, należy zaopatrzyć się w specjalne materiały i narzędzia. W dobrych sklepach papierniczych można dostać specjalne kleje, farby i lakiery do decoupage u. Poniżej znajdziesz listę materiałów niezbędnych do dekorowania różnymi technikami decoupage u. 1.3.1. Produkty bazowe Wybieramy je w zależności od rodzaju dekorowanej powierzchni. Inną bazę stosuje się w przypadku drewna, a inną w przypadku metalu czy ceramiki. Do drewnianych przedmiotów wykorzystuje się specjalne farby gruntowe, które wiążą warstwę farby z podłożem. Powierzchnie metalowe wymagają antykorozyjnej farby gruntowej. Do kartonu jako bazę stosuje się farbę akrylową lub tynk akrylowy. Podkład akrylowy szybko schnie i dobrze wiąże się z farbami olejnymi i wodnymi. 1.3.2. Kleje Dwa podstawowe produkty, w które należy się zaopatrzyć, to specjalny klej do serwetek, który służy także do impregnowania naklejonych aplikacji oraz usuwalny klej w sprayu do przytrzymywania serwetek na powierzchni. Do klejenia możesz używać zwykłego kleju
Sztuka ozdabiania przedmiotów poliwinylowego (PVA), jednak należy go najpierw rozrzedzić wodą, żeby dał się łatwo rozprowadzić na powierzchni. Rozrabiamy go w proporcji 4 części kleju na 1 część wody. Klej jest rozpuszczalny w wodzie, dzięki czemu można łatwo odkleić obrazki, nawet po wyschnięciu. Do podklejania serwetek podczas projektowania stosuje się lekki klej typu Blue Tag. Do złoceń używa się klejonki na bazie wody. 1.3.3. Lakiery W decoupage u stosuje się lakier akrylowy na bazie wody, lakier olejny oraz lakiery emulsyjne. Pierwszy z nich łatwo się nakłada i szybko schnie. Najlepiej stosować go do nakładania warstw. Lakier olejny jest gęsty i odporny na ciepło, dlatego doskonale nadaje się na warstwę wykańczającą i zabezpieczającą. Z czasem przybiera żółty odcień, co może dawać ciekawy efekt postarzania. Lakier emulsyjny nakłada się na pomalowane tło, aby uzyskać efekt przyćmionego koloru. Można go zrobić samemu, mieszając ze sobą równe ilości farby i kleju poliwinylowego lub lakieru akrylowego na bazie wody i dodając 2 części wody. Ponadto stosuje się lakiery wykańczające w płynie lub żelu nabłyszczające, syntetyczne, matowe, satynowe. Stosuje się je na samym końcu, nakładając co najmniej dwie warstwy. Każdą warstwę należy po przeschnięciu przetrzeć papierem ściernym i przemyć rozpuszczalnikiem. W celach dekoracyjnych - dla uzyskania efektu drobnych spękań stosuje się lakiery pękające (krakierlaki), jedno- lub dwuskładnikowe. Istnieją także lakiery dające efekt chropowatości. Spękania można dodatkowo podkreślić, stosując specjalne preparaty wypełniające w ciemnych kolorach. 1.3.4. Media opóźniające, wiążące, zabezpieczające Są to preparaty, które po zmieszaniu z innymi substancjami, zmieniają ich właściwości. Dostępne są media spowalniające wysychanie farby, wiążące składniki i różne materiały, zabezpieczające przed wodą lub wysoką temperaturą, zmieniające kolor farb itp.
Małgorzata Czernikiewicz 1.3.5. Materiały do złoceń i nabłyszczania powierzchni Do wykonania złocenia, potrzebny jest klej i proszek do złoceń, folia złocona, a także złote farby akrylowe i syntetyczne. Złotą folię przed nałożeniem gruntuje się szelakiem, który zapobiegnie jej śniedzeniu, a ponadto nabłyszczy powierzchnię i nada jej ciepły, miodowy odcień. Warto zakupić także wosk do złoceń, który podkreśla kontury i nadaje ozdobionemu przedmiotowi blasku. Wosk nakłada się za pomocą wełny stalowej nr 000 i po wyschnięciu przeciera zwilżoną ściereczką. Do nabłyszczania i wygładzania powierzchni można stosować preparaty na bazie żywicy. Dzięki bardzo gęstej konsystencji, idealnie maskują granicę między tłem a krawędziami naklejonego obrazka. 1.3.6. Narzędzia do decoupage u Decoupage nie wymaga w zasadzie żadnych specjalistycznych narzędzi. Niezbędne narzędzia to: nożyczki, nożyk do papieru, pędzle różnej grubości, druciana szczotka, papier ścierny, gąbka, pęseta, podkładka zabezpieczająca, taśma malarska, ściereczka pyłochłonna, wełna stalowa.
Sztuka ozdabiania przedmiotów 2. JAK SIĘ TO ROBI? 2.1. Powierzchnię przedmiotu należy pomalować farbą, która będzie pełniła rolę podkładu. 2.2. Następnie przedmiot pomalować ciemną farbą.
Małgorzata Czernikiewicz 2.3. Na wyschniętą powierzchnię należy równomiernie nałożyć bezbarwny lakier Krakelierlack, który spowoduje spękanie wierzchniej warstwy farby i da efekt postarzenia przedmiotu (im grubsza warstwa lakieru, tym bardziej wyrazisty będzie efekt). Pozostawić do wyschnięcia. 2.4. Po wyschnięciu powierzchnię pokrywa się cienką warstwą farby w kolorze harmonizującym z wybranym motywem serwetkowym. Aby efekt spękania był bardziej widoczny, kolor wierzchniej farby powinien być znacznie jaśniejszy (lub ciemniejszy) od warstwy podkładowej. Otrzymany kontrast podkreśla efekt postarzonego przedmiotu.
Sztuka ozdabiania przedmiotów 2.5. Z serwetki należy możliwie najdokładniej wyciąć wybrany motyw graficzny oraz usunąć spodnie warstwy serwetki (serwetki składają się z trzech warstw, które należy oddzielić od warstwy wierzchniej, zawierającej motyw graficzny). 2.6. W miejscach, w których planujemy go nakleić należy nanieść klej. Na wilgotny klej przykleja się motyw i delikatnie wygładza palcami, aby dokładnie przylgnął do podłoża. Przyklejony motyw jeszcze raz pokrywa się klejem jednocześnie wygładzając go pędzelkiem. Powierzchnię wokół motywu można dodatkowo ozdobić (nanieść akcenty dekoracyjne) farbami akrylowymi.
Małgorzata Czernikiewicz 2.7. Po wyschnięciu dekoracje lekko przecieramy drobnym papierem ściernym i dla zabezpieczenia powierzchni przedmiotu należy pomalować go akrylowym lakierem bezbarwnym błyszczącym lub matowym, zależnie od pożądanego rezultatu. Dla ładniejszego wyglądu oraz lepszej ochrony, powierzchnię można polakierować dwukrotnie.
Sztuka ozdabiania przedmiotów Bibliografia 1. Dcoupage - wszystkie techniki ; Marisa Lupato wyd. RM 2. Decoupage ozdabianie przedmiotów techniką serwetkową; Marcela Hudowa wyd. RM 3. Decoupage w stylu rustykalnym ; Marisa Lupato wyd. RM