ZAKŁADANIE I REJESTRACJA STOWARZYSZEŃ

ZAKŁADANIE I REJESTRACJA STOWARZYSZEŃ Stowarzyszenie nie ma narzuconych celów działań. Zarówno swoje cele, programy działania, jak i struktury organizacyjne określa samodzielnie. Ponadto stowarzyszenie uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności. Zmieniona i ujednolicona ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 roku Prawo o stowarzyszeniach, wprowadza regulacje prawne dotyczące tworzenia, celów, rodzajów i likwidacji stowarzyszeń. W myśl art. 2 1 tej ustawy stowarzyszenie jest dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych. Działalność stowarzyszenia jest oparta na pracy społecznej członków. Jednakże do prowadzenia swych spraw (jak na przykład w kwestiach prawnych) stowarzyszenie może zatrudniać pracowników. Stowarzyszenie musi powołać co najmniej 15 pełnoprawnych osób, które uchwalają statut stowarzyszenia i wybierają komitet założycielski (art. 9 ustawy). W przypadku powoływania członków ważne jest, aby pamiętać, że osoba prawna może być jedynie wspierającym członkiem stowarzyszenia. STATUT STOWARZYSZENIA Statut stowarzyszenia jest to akt prawny regulujący zadania, strukturę organizacyjną i sposób działania organizacji. W statucie stowarzyszenia powinny być określone w szczególności następujące rzeczy: nazwa stowarzyszenia, odróżniającą je od innych stowarzyszeń, organizacji i instytucji, teren działania i siedzibę stowarzyszenia, cele i sposoby ich realizacji, sposób nabywania i utraty członkostwa, przyczyny utraty członkostwa oraz prawa i obowiązki członków, władze stowarzyszenia, tryb dokonywania ich wyboru, uzupełniania składu oraz ich kompetencje, sposób reprezentowania stowarzyszenia oraz zaciągania zobowiązań majątkowych, a także warunki ważności jego uchwał, sposób uzyskiwania środków finansowych oraz ustanawiania składek członkowskich, zasady dokonywania zmian statutu, sposób rozwiązania się stowarzyszenia. Zmiany w statucie mogą być dokonywane w Statucie w formie uchwały. Zmiany powinny być zgłaszane do KRS. UWAGA: W przypadku, kiedy stowarzyszenie decyduje się na utworzenie jednostki 1

organizacyjnej (jednostki terenowej) może tego dokonać, jednak i ona podlega rejestracji. Zgodnie z art. 20 1 zarząd terenowej jednostki organizacyjnej stowarzyszenia jest obowiązany, w terminie 14 dni od chwili jej powołania, zawiadomić o tym organ nadzorujący właściwy ze względu na siedzibę tej jednostki, podając skład zarządu i adres siedziby jednostki. Powinien on również doręczyć statut stowarzyszenia. W przypadku zmian w składzie zarządu, adresie siedziby terenowej jednostki organizacyjnej stowarzyszenia bądź w statucie stowarzyszenia należy powiadomić o tym organ nadzorujący w terminie 14 dni od zaistniałych zmian. Ponadto zgodnie z art. 21 zarząd stowarzyszenia ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić sąd rejestrowy o zmianie statutu. W sprawie wpisania do rejestru zmiany statutu stowarzyszenia stosuje się odpowiednio zasady i tryb przewidziane dla rejestracji stowarzyszenia. Istnieje również możliwość założenia związku stowarzyszeń, w którego skład musza wchodzić co najmniej trzy stowarzyszenia. Należy nadmienić, że założycielami i członkami związku mogą być także inne osoby prawne. Jednak warunkiem jest, aby osoby prawne mające cele zarobkowe mogły być jedynie członkami wspierającymi. MAJĄTEK STOWARZYSZENIA W art. 33. ustawy o stowarzyszeniach można odnaleźć listę źródeł, z których może być tworzony majątek stowarzyszenia. Powstaje on z: składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z własnej działalności, dochodów z majątku stowarzyszenia, z ofiarności publicznej. Jak wynika z powyższej listy oraz z prawa stowarzyszenie może przyjmować darowizny, spadki i zapisy oraz korzystać z ofiarności publicznej. Ponadto stowarzyszenie zarejestrowane (a nie zwykłe) może prowadzić działalność gospodarczą. Dochód z tej działalności gospodarczej stowarzyszenia służy realizacji celów 2

statutowych. Nie może on stanowić okazję do wzbogacenia się członków stowarzyszenia. Więc nie może być przeznaczony do podziału między jego członków. Stowarzyszenie może otrzymywać również dotacje z funduszy wspierających działalność różnych stowarzyszeń i organizacji, które mają określone cele. ZEBRANIE ZAŁOŻYCIELSKIE Pierwszym krokiem prowadzącym do zarejestrowania stowarzyszenia jest zwołanie zebrania założycielskiego. Na zebraniu założycielskim zostanie podjęta oficjalna decyzja, czyli uchwała o powołaniu do życia stowarzyszenia. Najpierw ustalamy termin zebrania oraz miejsce, w którym ma się odbyć. W zebraniu musi wziąć udział co najmniej piętnaście osób tym samym staną się one członkami założycielami naszego stowarzyszenia. Dla pewności lepiej jest zaprosić na zebranie kilka osób więcej niż wspomniane piętnaście, gdyby okazało się, że ktoś z jakiejś przyczyny nie dotrze na zebranie. Nie obawiajmy się formalności związanych z zebraniem założycielskim. Warto też wcześniej znaleźć osobę, która sprawnie poprowadzi zebranie. Na zebraniu powołuje się tez władze stowarzyszenia, czyli Zarząd i Komisję Rewizyjną, która będzie kontrolować pracę Zarządu. W myśl art. 11. najwyższą władzą stowarzyszenia jest walne zebranie członków. To walne zebranie członków podejmuje uchwały w sprawach, w których statut nie określa właściwości innych organów stowarzyszenia. Oprócz projektu statutu trzeba przygotować wcześniej następujące dokumenty: listę członków założycieli z danymi: imię i nazwisko; data i miejsce urodzenia; adres zameldowania; własnoręczny podpis. Listę możemy mieć pełną lub możemy ją uzupełnić o brakujące informacje przed zebraniem lub w trakcie. Wygodnie jest, jeśli ta sama lista zawiera też oświadczenie członków założycieli o posiadaniu obywatelstwa polskiego, pełnej zdolności czynności prawnych i pełni praw obywatelskich (zgodnie z art. 3 ust. 1 Ustawy Prawo o stowarzyszeniach). LISTA CZŁONKÓW STOWARZYSZENIA-przykładowy wzór My niżej podpisani założyciele Stowarzyszenia o nazwie.. z siedzibą w.., obecni na zebraniu założycielskim w dniu, świadomi odpowiedzialności prawnej-oświadczamy, że spełniamy warunki określone w art.3 ust 1 Ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach Imię nazwisko i Data i miejsce urodzenia Miejsce zamieszkania Posiadam obywatelstwo polskie i pełnię praw obywatelskich Własnoręczny podpis 3

UCHWAŁY Uchwała o powołaniu organizacji Uchwała nr 1 Zebrani w dniu... 2007 r. w... postanawiają założyć stowarzyszenie, którego pełna nazwa będzie brzmieć: Stowarzyszenie..., z siedzibą w... Uchwała została przyjęta przez zebranych jednogłośnie / Za uchwałą głosowało... osób. Uchwała o wyborze Komitetu Założycielskiego Uchwała nr 2 Zebrani zgłosili następujące kandydatury na członków Komitetu Założycielskiego: 1.... 2.... 3.... itd. W wyniku głosowania tajnego kandydaci do Komitetu Założycielskiego otrzymali następujące ilości głosów: 1.... ; 2.... ; 3.... itd. Wobec tego członkami Komitetu Założycielskiego wybrani zostali: 1.... 2.... 3.... Założyciele Stowarzyszenia..., z siedzibą... przy ulicy..., upoważniają członków Komitetu Założycielskiego w wymienionym powyżej składzie do zarejestrowania Stowarzyszenia... w Sądzie... w.... 4

Uchwała o wyborze Zarządu Uchwała nr 3 Zebrani zgłosili następujące kandydatury na członków Zarządu Stowarzyszenia. 1. 2. 3. 4. itd. Wszyscy zgłoszeni kandydaci wyrazili zgodę na kandydowanie. W wyniku głosowania tajnego kandydaci do Zarządu otrzymali następujące ilości głosów: 1., 2., 3., 4. itd. Wobec tego członkami Zarządu wybrani zostali: 1., 2. pełniąc funkcję: Prezes Zarządu. Wiceprezes Zarządu. Założyciele Stowarzyszenia, z siedzibą w przy ulicy., upoważniają członków Zarządu Stowarzyszenia w wymienionym powyżej składzie do zarejestrowania Stowarzyszenia w Sądzie w. Uchwała o powołaniu Komisji Rewizyjnej Uchwała nr 4 w sprawie powołania Komisji Rewizyjnej 1 Stowarzyszenie powołuje Komisję Rewizyjną do kontroli prac Stowarzyszenia określonych w Statucie. 2 1. 2. 3. Ustala się następujący skład osobowy Komisji 3 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia 5

Proponowany, przykładowy przebieg zebrania założycielskiego: Przedstawienie celu zebrania oraz jego uczestników. Ustalenie sposobu głosowania i podejmowania uchwał. Wybór przewodniczącego (prowadzi spotkanie) i sekretarza (sporządza protokół z zebrania) kandydaci mogą zgłosić się sami lub zostać zgłoszeni przez inne osoby. Ostateczny wybór dokonywany jest w głosowaniu jawnym przechodzą osoby, które uzyskają najwięcej głosów. Podjęcie uchwały o powołaniu stowarzyszenia. Dyskusja nad statutem, zgłoszenie i ewentualne zatwierdzenie poprawek oraz uwag. Zgłoszenie kandydatów i wybór KOMITETU ZAŁOŻYCIELSKIEGO (np. 3 osoby) stowarzyszenia w głosowaniu jawnym (podjęcie uchwały o wyborze Komitetu Założycielskiego). Wybór władz stowarzyszenia: ZARZĄDU i organu kontroli wewnętrznej, np. KOMISJI REWIZYJNEJ (podjęcie 2 uchwał o wyborze władz). Zamknięcie zebrania. Na tym kończy się zebranie założycielskie. Komitet Założycielski, który bierze na siebie formalności związane z rejestracją, musi teraz wypełnić właściwe formularze oraz skompletować wymagane dokumenty i załączniki (art. 12). POSTĘPOWANIE REJESTROWE W SĄDZIE Od dnia 1 stycznia 2001 r. sądem właściwym dla rejestracji stowarzyszeń (także fundacji) jest sąd rejonowy mający siedzibę w mieście będącym siedzibą wojewody (sąd rejestrowy). Obejmuje on swoją właściwością obszar danego województwa. W czasie procedury rejestracyjnej sąd rejestrowy doręcza organowi nadzorującemu (wojewodzie lub staroście) odpis wniosku o rejestrację wraz z załącznikami dołączonymi do wniosku. Organowi nadzorującemu przysługuje prawo do wypowiedzenia się w sprawie wniosku w terminie 14 dni licząc od dnia jego doręczenia, a także przystąpienie, za zgodą sądu, do postępowania jako zainteresowany. Sąd rejonowy zgodnie z art. 13. 1 powinien niezwłocznie rozpoznać wniosek o zarejestrowanie stowarzyszenia. Natomiast na rozstrzygnięcie sąd ma nie więcej niż 3 miesiące licząc od dnia złożenia wniosku. Zgodnie z art. 14 ustawy sąd rejestrowy może odmówić zarejestrowania stowarzyszenia, jeżeli nie spełnia ono warunków określonych w ustawie. Może się również zdarzyć i tak, że tylko niektóre kwestie budzą zastrzeżenie sądu i może on wówczas przed wydaniem postanowienia o zarejestrowaniu stowarzyszenia wyznaczyć w celu dokonania dodatkowych ustaleń posiedzenie wyjaśniające. Na to posiedzenie wyjaśniające sąd rejestrowy wzywa uczestników postępowania. 6

Kiedy statut jest zgodny z przepisami prawa i założyciele spełniają wymagania określone ustawą, to wówczas sąd rejestrowy wydaje postanowienie o zarejestrowaniu stowarzyszenia. Z chwilą wpisania stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego uzyskuje ono osobowość prawną i może rozpocząć swą działalność. O dokonaniu wpisu stowarzyszenia do Krajowego Rejestru Sądowego sąd rejestrowy zawiadamia założycieli oraz organ nadzorujący, przesyłając jednocześnie temu organowi statut stowarzyszenia. Krajowy Rejestr Sądowy (KRS) dotyczy tych podmiotów, na które przepisy ustaw nakładają obowiązek takiego wpisu. KRS składa się m.in. z: rejestru przedsiębiorców, rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji. Rejestr jest jawny każdy ma prawo dostępu do zawartych w nim danych za pośrednictwem Centralnej Informacji. Przy KRS istnieje Centralna Informacja Krajowego Rejestru Sądowego, która ma oddziały przy wszystkich sądach rejestrowych. Centralna Informacja wydaje (odpłatnie) odpisy, wyciągi i zaświadczenia z Rejestru mają one moc dokumentów wydawanych przez sąd. Wniosek musi być złożony na specjalnym formularzu wraz z załącznikami formularzami oraz dokumentami: FORMULARZE NIEZBĘDNE DO ZAREJESTROWANIA STOWARZYSZENIA (Formularze są dostępne na stronie http://www.ms.gov.pl/krs/krs_formularze.shtml) KRS-W20* -Wniosek o rejestrację stowarzyszenia w Krajowym Rejestrze Sądowym KRS-WA Oddziały, terenowe jednostki organizacyjne KRS-WF Założyciele lub fundatorzy (informacje o osobach wchodzących w skład komitetu założycielskiego lub osobach zakładających organizację) KRS-WK Organy podmiotu podajemy informacje o zarządzie i komisji rewizyjnej (w dwóch załącznikach) KRS-WI Organizacje zrzeszone (załączamy, jeśli organizacja jest związkiem innych organizacji np. związkiem stowarzyszeń) KRS-WM tylko gdy jednocześnie zgłaszana jest działalność gospodarcza * UWAGA: W polu 47 formularza KRS-W20 wpisujemy organ sprawujący nadzór (chodzi o nadzór zewnętrzny), czyli dla stowarzyszenia będzie to odpowiednio starosta lub prezydent miasta na prawach powiatu. Dla odróżnienia organem nadzoru wewnętrznego w stowarzyszeniu jest np. Komisja Rewizyjna (uwzględniamy jej skład w jednym z załączników KRS-WK). Wniosek nie złożony na formularzu lub błędnie wypełniony podlega zwróceniu. Dokumenty, które załączamy do wniosku: statut stowarzyszenia, protokół z zebrania, lista członków założycieli (co powinna zawierać patrz powyżej), 7

podjęte na zebraniu uchwały (opisywane powyżej: o powołaniu organizacji; o wyborze Komitetu Założycielskiego; o wyborze Zarządu; o wyborze organu kontroli wewnętrznej). III. ETAPY REJESTRACJI STOWARZYSZENIA. A) Członkowie Komitetu Założycielskiego muszą, w ciągu 7 dni od dnia zamknięcia zebrania założycielskiego, złożyć wniosek o rejestrację w Krajowym Rejestrze Sądowym wraz z wymaganymi dokumentami, we właściwym sądzie (art. 22 ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym). B) Sąd ma 3 miesiące (od dnia złożenia wniosku) na zarejestrowanie stowarzyszenia (art. 13 ust.1) oczywiście przy założeniu, że nie ma żadnych uchybień formalnych, np. niekompletne dokumenty, źle wypełnione formularze, zastrzeżenia do treści statutu. Wtedy oczekiwanie na zarejestrowanie może się przedłużyć. Sąd, przed wydaniem postanowienia o rejestracji może też zwołać posiedzenie wyjaśniające (z udziałem uczestników postępowania), jeśli uzna za niezbędne złożenie dodatkowych wyjaśnień (art. 15). Sąd rejestrowy doręcza staroście (organ nadzorujący) odpis wniosku o rejestrację wraz z załącznikami. Starosta ma 14 dni (licząc od dnia doręczenia wniosku) na ustosunkowanie się do złożonego wniosku (art. 13 ust. 2). Od dnia 1 stycznia 2001 r. stowarzyszenie uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do Krajowego Rejestru Sądowego. Postanowienie o wpisie jest skuteczne i wykonalne z chwilą wydania, tzn. sąd dokonuje wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym niezwłocznie po wydaniu postanowienia. Sąd rejestrowy zawiadamia założycieli i organ nadzorujący (przesyła mu też statut) o wpisaniu stowarzyszenia do KRS (art. 17 ust.3). 8