PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW DKK1-421/31/13/ES Warszawa, dnia 27 stycznia 2014 r. DECYZJA nr DKK 7/2014 Na podstawie art. 18 w związku z art. 13 ust. 1 oraz ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.), Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów po przeprowadzeniu postępowania antymonopolowego wszczętego na wniosek BRL CENTER POLSKA Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu wydaje zgodę na dokonanie koncentracji, polegającej na przejęciu przez BRL CENTER POLSKA Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu kontroli nad CEFARM ŚLĄSKI- KATOWICE S.A. z siedzibą w Warszawie, CEFARM ŚLĄSKI Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, CEFARM ZIELONA GÓRA Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, CEFARM RZESZÓW S.A. z siedzibą w Rzeszowie, MEDIQ POLSKA Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie oraz PHARMA NOVA Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Uzasadnienie W dniu 23 sierpnia 2013 r. wpłynęło do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej takŝe Prezes Urzędu lub organ antymonopolowy ) zgłoszenie zamiaru koncentracji przedsiębiorców, polegającej na przejęciu przez BRL CENTER POLSKA Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu (dalej jako BRL ) kontroli nad CEFARM ŚLĄSKI-KATOWICE S.A. z siedzibą w Warszawie (dalej jako CEFARM ŚLĄSKI- KATOWICE ), CEFARM ŚLĄSKI Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej jako CEFARM ŚLĄSKI ), CEFARM ZIELONA GÓRA Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej jako CEFARM ZIELONA GÓRA ), CEFARM RZESZÓW S.A. z siedzibą w Rzeszowie (dalej jako CEFARM RZESZÓW ), MEDIQ POLSKA Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej jako MEDIQ POLSKA ) oraz PHARMA NOVA Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej jako PHARMA NOVA ), tj. spółkami zaleŝnymi ACP Pharma S.A. z siedzibą w Warszawie, dalej ACP Pharma, prowadzącymi działalność w zakresie detalicznej sprzedaŝy wyrobów farmaceutycznych, zwanymi dalej łącznie Grupa Detaliczna ACP Pharma. W związku z tym, iŝ spełnione zostały niezbędne przesłanki, uzasadniające zgłoszenie zamiaru koncentracji, tj.: - łączny światowy obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekroczył równowartość 1 mld euro, tj.
kwotę określoną w art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.), zwanej dalej ustawa o ochronie konkurencji, przy czym łączny obrót na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w tym okresie przekroczył równowartość 50 mln euro, tj. kwotę określoną w art. 13 ust. 1 pkt 2 tej ustawy, - przejęcie kontroli nad innym przedsiębiorcą jest jednym ze sposobów koncentracji, określonym w art. 13 ust. 2 pkt 2 ustawy o ochronie konkurencji, - w przedmiotowej sprawie nie występuje Ŝadna okoliczność z katalogu przesłanek wymienionych w art. 14 ww. ustawy, powodująca wyłączenie obowiązku zgłoszenia zamiaru koncentracji, zostało wszczęte postępowanie antymonopolowe w tej sprawie, o czym, zgodnie z art. 61 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267), organ antymonopolowy zawiadomił BRL pismem z dnia 9 września 2013 r. Przyczyny i zakres koncentracji Planowana koncentracja jest wynikiem zawarcia w dniu 8 sierpnia 2013 r. Przedwstępnej umowy sprzedaŝy akcji ACP Pharma pomiędzy Mediq International B.V. oraz NEUCA S.A. z siedzibą w Toruniu (dalej jako NEUCA ), na podstawie której NEUCA zobowiązała się kupić od Mediq International B.V. 100 % akcji ACP Pharma. W dniu 7 sierpnia 2013 r. BRL i NEUCA zawarły porozumienie, zgodnie z którym niezwłocznie po nabyciu przez NEUCA akcji ACP Pharma, BRL zobowiązany będzie do nabycia wszystkich spółek ACP Pharma, prowadzących działalność w obszarze detalicznej sprzedaŝy produktów farmaceutycznych (apteki i punkty apteczne). Wejście w Ŝycie praw i obowiązków stron określonych w Przedwstępnej Umowie zostało uzaleŝnione od wydania zgody przez Prezesa Urzędu na przejęcie przez NEUCA kontroli nad ACP Pharma i spółkami zaleŝnymi ACP Pharma, których podstawowym przedmiotem działalności jest sprzedaŝ hurtowa produktów farmaceutycznych oraz wydania zgody przez Prezesa Urzędu na przejęcie kontroli nad Grupą Detaliczną ACP Pharma. W rezultacie ACP Pharma nie będzie prowadziła jakiejkolwiek działalności w zakresie detalicznej sprzedaŝy produktów farmaceutycznych. Jak wynika ze zgłoszenia przyczyną koncentracji jest kontynuowanie przez BRL strategii zwiększania liczby aptek i punktów aptecznych, co pozwoli na osiągnięcie efektu skali i optymalizację kluczowych procesów biznesowych tego przedsiębiorcy. Zwiększenie liczby placówek umoŝliwi teŝ pozyskanie atrakcyjnych warunków handlowych, które bezpośrednio przekładają się na obniŝenie cen leków dla pacjentów. Centralizacja zarządzania asortymentem, magazynem i cenami usprawni działania BRL na lokalnych rynkach oraz poprawi konkurencyjność firmy na rynku polskim. Uczestnicy koncentracji 1) BRL aktywny uczestnik koncentracji spółka bezpośrednio kontrolowana przez Pharmax Holdings Limited z siedzibą na Cyprze. Spółką zaleŝną Pharmax Holdings Limited 2
jest takŝe Dr. Max sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, która świadczy usługi zarządzania na rzecz BRL (zarządzanie aptekami, usługi księgowe oraz kadrowe). Dr. Max sp. z o.o. nie jest właścicielem aptek ani punktów aptecznych, nie prowadzi teŝ sprzedaŝy detalicznej wyrobów farmaceutycznych. Pharmax Holdings Limited wchodzi w skład Grupy Penta, na której czele stoi Penta Investments Group Limited z siedzibą na Jersey. Penta Investments Group Limited jest środkowoeuropejską grupą inwestycyjną, specjalizującą się w inwestycjach typu private equity (inwestycje w spółki) i inwestycjach w nieruchomości. Grupa Penta inwestuje w projekty z zakresu handlu detalicznego, ochrony zdrowia, przemysłu lotniczego i kosmonautycznego, budowy maszyn, narzędzi, mediów, rozrywki oraz bankowości. W Polsce Grupa Penta sprawuje m.in. współkontrolę nad Grupą Empik Media & Fashion, kontrolę nad Fortuna zakłady bukmacherskie Sp. z o.o. z siedzibą w Cieszynie, Iglotex S.A. z siedzibą w Skórczu, Dr Max Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu, Clar System S.A. z siedzibą w Poznaniu i EMC Instytut Medyczny S.A. z siedzibą we Wrocławiu. Wskazać w tym miejscu naleŝy, Ŝe Prezes Urzędu decyzją nr DKK-111/2013 z dnia 30 sierpnia 2013 r. wydał zgodę na dokonanie koncentracji, polegającej na przejęciu przez BRL kontroli nad Partner Pharma Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Partner Pharma Sp. z o.o. prowadzi detaliczną sprzedaŝ wyrobów farmaceutycznych za pośrednictwem 28 aptek, w tym 6 aptek naleŝących do spółki zaleŝnej tego przedsiębiorcy, tj. 4 Pharma Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie. Ponadto w dniu 9 lipca 2013 r. Prezes Urzędu decyzją nr DKK-89/2013 r. wydał zgodę na przejęcie przez spółkę z Grupy Penta kontroli nad EMC Instytut Medyczny S.A. z siedzibą we Wrocławiu, dalej EMC, która posiada 1 aptekę funkcjonującą w Kamieniu Pomorskim (zachodniopomorskie). W konsekwencji Grupa Penta poprzez dwie spółki zaleŝne, tj. BRL i EMC, posiada w Polsce 89 aptek ogólnodostępnych. BRL prowadzi działalność w zakresie detalicznej sprzedaŝy wyrobów farmaceutycznych i produktów tradycyjnie sprzedawanych w aptece, takich jak wyroby medyczne (w tym ortopedyczne), kosmetyki apteczne i artykuły toaletowe (dalej jako detaliczna sprzedaŝ wyrobów farmaceutycznych ). BRL jest właścicielem 88 aptek (po uwzględnieniu 28 aptek Partner Pharma) zlokalizowanych na terenie następujących województw: - dolnośląskie (13 aptek), - kujawsko-pomorskie (11 aptek), - lubelskie (2 apteki), - lubuskie (1 apteka), - łódzkie (4 apteki), - małopolskie (4 apteki), - mazowieckie (15 aptek), - opolskie (1 apteka), - podkarpackie (2 apteki), 3
- podlaskie (1 apteka), - pomorskie (6 aptek), - śląskie (13 aptek), - wielkopolskie (13 aptek), - zachodniopomorskie (2 apteki). 2) Grupa Detaliczna ACP Pharma CEFARM ŚLĄSKI-KATOWICE, CEFARM ŚLĄSKI, CEFARM ZIELONA GÓRA, CEFARM RZESZÓW, MEDIQ POLSKA i PHARMA NOVA, tj. spółki zaleŝne ACP Pharma, która naleŝy do grupy kapitałowej Advent, dalej Grupa Adwent, na czele której stoi Advent International Corporation. Spółki tworzące Grupę Detaliczną ACP Pharma posiadają następujące spółki zaleŝne: - CORDA Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - Farmacja Kolejowa Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - Medycyna i Farmacja Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - Przedsiębiorstwo Farmaceutyczne LEKFARM Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie będące spółką zaleŝną Medycyna i Farmacja Sp. z o.o., - Apteka Powstańców Śląskich Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - Europejska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - Europejska III Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - Europa Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - Farma Care Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - Kosma - Farm Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - Apteka Pod Orłem Sp. z o.o. z siedzibą w Gorzowie Wielkopolskim, - Salve Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie, - SALVE PHARMA Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie, - DRUGSTORE INVESTMENT Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - OPTIMA Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - Poznańska Spółka WielobranŜowa Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - 36,6 Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - Przedsiębiorstwo Usługowo-Handlowe FARMED Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - FARMA Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - FARMA 2 Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - FARMA 3 Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie), - QUANTUM PHARMACIA Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, - MG Investment Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie, prowadzące działalność w zakresie detalicznej sprzedaŝy wyrobów farmaceutycznych oraz - Drogeria Mediq Sp. z o.o. siedzibą w Warszawie, która prowadzi sklep drogeryjny o nazwie Drogeria Mediq w Rzeszowie. W Polsce Grupa Detaliczna ACP Pharma prowadzi działalność w zakresie detalicznej sprzedaŝy wyrobów farmaceutycznych za pośrednictwem 265 aptek ogólnodostępnych 4
(tajemnica przedsiębiorstwa pkt 1 załącznika do decyzji) i 2 punktów aptecznych, dalej równieŝ jako apteki Mediq. Apteki ogólnodostępne i punkty apteczne działające w ramach Grupy Detalicznej ACP Pharma znajdują się na terenie następujących województw: - dolnośląskie (19 aptek), - kujawsko-pomorskie (10 aptek), - lubelskie (8 aptek i 1 punkt apteczny), - lubuskie (29 aptek i 1 punkt apteczny), - łódzkie (9 aptek), - małopolskie (17 aptek), - mazowieckie (31 aptek), - opolskie (1 apteka), - podkarpackie (47 aptek), - podlaskie (5 aptek), - pomorskie (18), - śląskie (21), - świętokrzyskie (11 aptek), - warmińsko-mazurskie (1 apteka), - wielkopolskie (15 aptek), - zachodniopomorskie (23 apteki). W trakcie postępowania organ antymonopolowy ustalił i zwaŝył, co następuje: Rynki wspólne dla uczestników koncentracji Jak wynika ze zgłoszenia Grupa Penta, za pośrednictwem BRL i ECM prowadzi działalność na rynku detalicznej sprzedaŝy wyrobów farmaceutycznych na obszarze 14 województw poprzez sieć 89 aptek ogólnodostępnych. Grupa Detaliczna ACP Pharma prowadzi działalność na rynku detalicznej sprzedaŝy wyrobów farmaceutycznych na obszarze 16 województw poprzez sieć 265 aptek ogólnodostępnych i 2 punktów aptecznych. Tym samym za wspólny rynek produktowy w przedmiotowej koncentracji naleŝy uznać detaliczną sprzedaŝ wyrobów farmaceutycznych realizowaną przez apteki ogólnodostępne i punkty apteczne, obejmującą produkty lecznicze i inne produkty tradycyjnie dystrybuowane przez apteki (np. kosmetyki apteczne czy niektóre wyroby medyczne). Z tak zdefiniowanego rynku wyłączono rynek produktów leczniczych weterynaryjnych, który wykazuje wszystkie cechy rynku odrębnego: działalność w zakresie dystrybucji (zarówno hurtowej, jak i detalicznej) produktów leczniczych weterynaryjnych jest reglamentowana 5
odrębnie w stosunku do dystrybucji produktów leczniczych i wyrobów medycznych (wymagane jest odrębne zezwolenie nadzoru farmaceutycznego), inni są odbiorcy końcowi, inna jest skala transakcji oraz przedmiot działalności. śaden z uczestników koncentracji nie prowadzi działalności na tym rynku. W aspekcie geograficznym,rynek detalicznej sprzedaŝy wyrobów farmaceutycznych realizowanej przez apteki ogólnodostępne, analogicznie jak w przypadku rynku sprzedaŝy detalicznej artykułów konsumpcyjnych codziennego uŝytku (AKCU) realizowanej poprzez sklepy tradycyjne (por. decyzja nr DKK-128/2011 z dnia 27 października 2011 r.), ma wymiar lokalny i ogranicza się do obszarów wyznaczonych promieniem ok. 1 km od punktów sprzedaŝy naleŝących do spółki przejmowanej, w tym wypadku kaŝdej z aptek naleŝących do Grupy Detalicznej ACP Pharma. Na taki zasięg wskazuje równieŝ badanie Pentora z 2009 r. wykonane na zamówienie Prezesa Urzędu. Za takim określeniem rynku dla sprzedaŝy realizowanej przez apteki ogólnodostępne przemawia fakt, iŝ prawie 2/3 konsumentów dokonuje zakupów w aptece, do której dociera pieszo (średni czas dojścia wynosi 5 minut). Analiza zachowań konsumentów wskazuje ponadto, Ŝe przy wyborze apteki konsumenci kierują się przede wszystkim odległością od miejsca zamieszkania, pracy lub przychodni zdrowia. Do aptek dojeŝdŝają jedynie mieszkańcy miejscowości, w których nie ma aptek. Biorąc pod uwagą powyŝsze organ antymonopolowy uznał, iŝ rynkami właściwymi wspólnymi dla uczestników koncentracji są rynki obejmujące obszar w promieniu ok. 1 km od apteki przejmowanej, tj. apteki naleŝącej do Grupy Detalicznej ACP Pharma, obejmujące część niŝej wymienionych miejscowości: 1. Głogów 1 na rynku tym prowadzi działalność apteka naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma, tj. Mediq Apteka przy ul. G. Morcinka 8 oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Jedności Robotniczej 2. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego, tj. liczby aptek funkcjonujących na tym rynku wynosi ok. 12,5 %. 2. Głogów 2 - na rynku tym prowadzi działalność naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka Piastowska przy ul. Rycerskiej 21a oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Aptecus 10 przy ul. ks. Poniatowskiego 4. Łączny udział uczestników koncentracji na omawianym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 33,3 %. 6
3. Legnica - na rynku tym prowadzi działalność naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka przy ul. Libana 8 oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteki Familijne Apteka na Deptaku przy ul. N.M. Panny 12. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 11,8 %. 4. Świdnica - na rynku tym prowadzą działalność naleŝące do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka Viscum przy ul. Wałbrzyskiej 8 i Mediq Apteka Łukowa przy ul. Łukowej 1 oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteki Familijne Apteka w Przychodni przy ul. Zamenhofa 47. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 16,7 %. 5. Wrocław 1 - na rynku tym prowadzi działalność naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka Błękitna przy Al. Gen. J. Hallera 52 oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteki Familijne Apteka przy Powstańców Śląskich przy ul. Powstańców Śląskich 143. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 20 %. 6. Wrocław 2 na rynku tym prowadzi działalność naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka Aloes przy ul. Powstańców Śląskich 120 oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteki Familijne Apteka przy Powstańców Śląskich 143. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 10 %. 7. Zgorzelec 1 - na rynku tym prowadzi działalność naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka Pod Akacjami przy ul. Kościuszki 49 oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Armii Krajowej 29. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 16,7 %. 8. Zgorzelec 2 - na rynku tym działalność prowadzi naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka przy ul. Amii Krajowej 52A oraz dwie apteki z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Armii Krajowej 29 i Apteka Aptecus VII przy ul. Słowiańskiej 3. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 33,3 %. 9. Toruń - na rynku tym działalność prowadzi naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka CORDA przy ul. Mickiewicza 79 oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Szosa Bydgoska 26. Łączny udział uczestników 7
koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 22,2 %. 10. Biała-Podlaska - na rynku tym działalność prowadzi naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka przy ul. Sidorskiej 27 oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Jana Pawła II 163. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 25 %. 11. Zielona Góra 1 - na rynku tym działalność prowadzi pięć aptek naleŝących do Grupy Detalicznej ACP Pharma, tj. Mediq Apteka przy ul. Bohaterów Westerplatte 4/6, Mediq Apteka przy ul. Stary Rynek 20, Mediq Apteka przy ul. śeromskiego 13, Mediq Apteka przy szpitalu przy ul. Zyty 19 i Mediq Apteka Medicus przy ul. Zyty 26U oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Reja 3. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 24 %. 12. Zielona Góra 2 - na rynku tym prowadzi działalność 5 aptek naleŝących do Grupy Detalicznej ACP Pharma, tj. Mediq Apteka przy ul. Stary Rynek 20, Mediq Apteka przy ul. Bohaterów Westerplatte 4/6, Mediq Apteka przy ul. śeromskiego 13, Mediq Apteka przy szpitalu przy ul. Zyty 19 i Mediq Apteka Medicus przy ul. Zyty 26U oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Reja 3. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 26,1 %. 13. Zielona Góra 3 - na rynku tym prowadzi działalność 5 aptek naleŝących do Grupy Detalicznej ACP Pharma, tj. Mediq Apteka przy ul. śeromskiego 13, Mediq Apteka przy ul. Bohaterów Westerplatte 4/6, Mediq Apteka przy ul. Stary Rynek 20, Mediq Apteka przy szpitalu przy ul. Zyty 19 i Mediq Apteka Medicus przy ul. Zyty 26U oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Reja 3. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 23,1 %. 14. Oświęcim - na rynku tym prowadzi działalność naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP PharmaMediq Apteka Oświęcimskie Centrum Tanich Leków przy ul. Czecha 2 oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Królowej Jadwigi 11. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 13,3 %. 8
15. Gdańsk 1 - na rynku tym prowadzi działalność naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka Eljax przy ul. Kocurki 1a oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Aptecus II przy ul Pańskiej 6. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 14,3 %. 16. Gdańsk 2 - na rynku tym prowadzi działalność naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka Aksamitna przy ul. Łagiewniki 52 oraz dwie apteki z Grupy Penta, tj. Apteka Aptecus II przy ul. Pańskiej 6 i Apteka Aptecus IV przy ul. Podwale Grodzkie 1. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 18,7 %. 17. Poznań - na rynku tym prowadzi działalność naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka przy ul. Gwarnej 9 oraz jedna apteka Grupy Penta, tj. Apteki Familijne Apteka przy Mickiewiczu przy ul. Mickiewicza 22. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 7,1 %. 18. Koszalin - na rynku tym prowadzi działalność naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka przy ul. Śniadeckich 6 oraz jedna apteka Grupy Penta, tj. Apteka 1 przy ul. Jana Pawła II 20. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 20 %. Rynki właściwe, na które koncentracja wywiera wpływ Zgodnie z art. 4 pkt 9 ustawy antymonopolowej przez rynek właściwy rozumie się rynek towarów, które ze względu na ich przeznaczenie, cenę oraz właściwości, w tym jakość, uznawane są przez ich nabywców za substytuty oraz są oferowane na obszarze, na którym ze względu na ich rodzaj i właściwości, istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące róŝnice cen i koszty transportu, panują zbliŝone warunki konkurencji. A zatem rynek ten wyznaczają zasadniczo dwa elementy: towar (rynek produktowy) i terytorium (rynek geograficzny). Mając na uwadze powyŝszą definicję oraz kryteria wyznaczania rynków właściwych, na które koncentracja wywiera wpływ, zawarte w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 17 lipca 2007 r. w sprawie zgłoszenia zamiaru koncentracji przedsiębiorców (Dz. U. Nr 134, poz. 937), organ antymonopolowy uznał, iŝ: 9
a) przedmiotowa koncentracja wywiera wpływ w układzie horyzontalnym na 7 lokalnych rynków detalicznej sprzedaŝy wyrobów farmaceutycznych w aptekach ogólnodostępnych i punktach aptecznych, obejmujących zasięgiem obszar połoŝony w promieniu ok. 1 km od aptek Mediq Grupy Detalicznej ACP Pharma, na którym zlokalizowana jest takŝe co najmniej jedna apteka BRL, tj. w: 1. Głogowie 1, 2. Zgorzelcu 2, 3. Toruniu, 4. Białej Podlaskiej, 5. Zielonej Górze 1, 6. Zielonej Górze 2 i 7. Zielonej Górze 3, na których to rynkach łączny udział uczestników koncentracji przekracza próg 20 %. Ad 1 Na rynku tym prowadzi działalność naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka Piastowska przy ul. Rycerskiej 21a oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Aptecus 10 przy ul. ks. Poniatowskiego 4. Łączny udział uczestników koncentracji na omawianym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 33,3 %. Na rynku Głogowa 1 obok aptek naleŝących do uczestników koncentracji działalność prowadzą następujące apteki naleŝące do konkurentów: Apteka Dbam o Zdrowie przy ul. Kazimierza Sprawiedliwego 4, Apteka Hutnicza przy ul. Sportowej 1B, Apteka Rodzinna przy ul. Moniuszki 12 i Apteka Herbowa przy ul. Budowlanych 16A. Ad 2 Na rynku tym działalność prowadzi naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka przy ul. Amii Krajowej 52A oraz dwie apteki z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Armii Krajowej 29 i Apteka Aptecus VII przy ul. Słowiańskiej 3. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 33,3 %. Na rynku Zgorzelec 2 działalność prowadzą takŝe naleŝące do konkurentów: Apteka Dbam o Zdrowie przy ul. Jeleniogórskiej 40, Apteka Inter Apteka Łagów przy ul. Jeleniogórskiej 42, Apteka Centralna przy ul. Tuwima, Apteka Na Batorego przy ul. Batorego 16, Apteka Dbam o Zdrowie przy ul. Lubańskiej 11/12 i Apteka Arnika przy ul. Broniewskiego 28. 10
Ad 3 Na rynku Torunia działalność prowadzi naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka CORDA przy ul. Mickiewicza 79 oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Szosa Bydgoska 26. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 22,2 %. Na omawianym rynku uczestnicy koncentracji konkurują z Apteką Dbam o Zdrowie przy ul. Mickiewicza 89, Apteką Herba przy ul. Kraszewskiego 32, Apteką Viktoria przy ul. Broniewskiego 90, Świat Zdrowia Apteka Mgr Jan Chyliński przy ul. Fałata 36/46, Apteką Eskulap przy ul. Mickiewicza 55, Apteką Farma-Vita przy ul. Mickiewicza 80 i Apteką Akademicka przy ul. Gagarina 212-216. Ad 4 Na omawianym rynku działalność prowadzi naleŝąca do Grupy Detalicznej ACP Pharma Mediq Apteka przy ul. Sidorskiej 27 oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Jana Pawła II 163. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 25 %. Na rynku tym działalność prowadzą następujące apteki naleŝące do konkurentów BRL i Grupy Detalicznej ACP Pharma: Apteka Utrica II przy ul. Parkowej 11, Apteka Utrica przy ul. Sidorskiej 20 e, Apteka Prywatna przy ul. Kościuszki 5, Apteka Nasze Apteki przy ul. Sidorskiej 2 k, Apteka Viola przy ul. Sidorskiej 59 i Apteka Krystyna Daniluk przy ul. Sidorskiej 59 b. Ad 5 Na rynku Zielona Góra 1 działalność prowadzi pięć aptek naleŝących do Grupy Detalicznej ACP Pharma, tj. Mediq Apteka przy ul. Bohaterów Westerplatte 4/6, Mediq Apteka przy ul. Stary Rynek 20, Mediq Apteka przy ul. śeromskiego 13, Medig Apteka przy szpitalu przy ul. Zyty 19 i Mediq Apteka Medicus przy ul. Zyty 26U oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Reja 3, Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 24 %. Na rynku tym uczestnicy koncentracji konkurują z trzema Aptekami Dbam o Zdrowie przy ul. Chopina 21, przy ul. Dworcowej 18 i przy ul. Kupieckiej 25, dwoma Aptekami Panax przy ul. Dworcowej 32 i przy ul. Sulechowskiej 1, Apteką Marzanka przy al. Niepodległości 12, Apteką Nr 1 przy al. Wojska Polskiego 19, Apteką Stylowa 5 przy ul. Bohaterów Westerplatte 24, Apteką 37,5 przy ul. Bohaterów Westerplatte 9, 11
Apteką Eliksir przy ul. Chrobrego 43/47, Apteką Dr Zdrowie przy ul. Dąbrówki 5, Apteką przy ul Fabrycznej 15, Apteką Franciszkańską przy ul. Jedności 58, Apteką Pod Koroną przy ul. Kupieckiej 56, Apteką przy ul. PienięŜnego 25, Apteką Pod Filarami przy ul. Pod Filarami 2, Apteką U Piotra i Pawła przy ul. Pod Topolami 4, Apteką Paracelsus przy ul. Sikorskiego 32 i Apteką Euro-Apteka przy ul. Wrocławskiej 17. Ad 6 Na rynku tym prowadzi działalność 5 aptek naleŝących do Grupy Detalicznej ACP Pharma, tj. Mediq Apteka przy ul. Stary Rynek 20, Mediq Apteka przy ul. Bohaterów Westerplatte 4/6, Mediq Apteka przy ul. śeromskiego 13, Mediq Apteka przy szpitalu przy ul. Zyty 19 i Mediq Apteka Medicus przy ul. Zyty 26U oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Reja 3. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 26,1 %. Na rynku tym uczestnicy koncentracji konkurują z: dwiema Aptekami Dbam o Zdrowie przy ul. Chopina 21 i przy ul. Kupieckiej 25, Apteką Marzanka przy al. Niepodległości 12, Apteką Nr 1 przy al. Wojska Polskiego 19, Apteką Stylowa 5 przy ul. Bohaterów Westerplatte 24, Apteką 37,5 przy ul. Bohaterów Westerplatte 9, Apteką Eliksir przy ul. Chrobrego 43/47, Apteką Dr Zdrowie przy ul. Dąbrówki 5, Apteką przy ul Fabrycznej 15, Apteką Frańciszkańską przy ul. Jedności 58, Apteką Pod Koroną przy ul. Kupieckiej 56, Apteką przy ul. PienięŜnego 25, Apteką Pod Filarami przy ul. Pod Filarami 2, Apteką U Piotra i Pawła przy ul. Pod Topolami 4, Apteką Paracelsus przy ul. Sikorskiego 32 i Apteką Euro-Apteka przy ul. Wrocławskiej 17. Ad 7 Na rynku Zielona Góra 3 prowadzi działalność 5 aptek naleŝących do Grupy Detalicznej ACP Pharma, tj. Mediq Apteka przy ul. śeromskiego 13, Mediq Apteka przy ul. Bohaterów Westerplatte 4/6, Mediq Apteka przy ul. Stary Rynek 20, Mediq Apteka przy szpitalu przy ul. Zyty 19 i Mediq Apteka Medicus przy ul. Zyty 26U oraz jedna apteka z Grupy Penta, tj. Apteka Dr. Max przy ul. Reja 3. Łączny udział uczestników koncentracji na tak wyznaczonym rynku według kryterium ilościowego wynosi ok. 23,1 %. Na rynku tym uczestnicy koncentracji konkurują z: trzema Aptekami Dbam o Zdrowie przy ul. Chopina 21, przy ul. Dworcowej 18 i przy ul. Kupieckiej 25, dwoma Aptekami Panax przy ul. Dworcowej 32 i przy ul. Sulechowskiej 1, Apteką Marzanka przy al. Niepodległości 12, Apteką Nr 1 przy al. Wojska Polskiego 19, Apteką Stylowa 5 przy ul. Bohaterów Westerplatte 24, Apteką 37,5 przy ul. Bohaterów Westerplatte 9, 12
Apteką Eliksir przy ul. Chrobrego 43/47, Apteką Dr Zdrowie przy ul. Dąbrówki 5, Apteką przy ul Fabrycznej 15, Apteką Franciszkańską przy ul. Jedności 58, Apteką Pod Koroną przy ul. Kupieckiej 56, Apteką przy ul. PienięŜnego 25, Apteką Pod Filarami przy ul. Pod Filarami 2, Apteką U Piotra i Pawła przy ul. Pod Topolami 4, Apteką Paracelsus przy ul. Sikorskiego 32 Apteką Fabryczna przy ul. Fabrycznej 23 i Apteką Euro-Apteka przy ul. Wrocławskiej 17. b) W toku przeprowadzonego postępowania nie zidentyfikowano Ŝadnych rynków, na które koncentracja wywierałaby wpływ w układzie wertykalnym (pionowym), bowiem zarówno przedsiębiorcy bezpośrednio uczestniczący w koncentracji, jak równieŝ inni przedsiębiorcy naleŝący do ich grup kapitałowych nie prowadzą działalności na rynkach będących jednocześnie rynkami poprzedniego bądź następnego szczebla obrotu oraz w których indywidualny lub łączny udział tych przedsiębiorców przekraczałby 30 %. c) W toku przeprowadzonego postępowania nie zidentyfikowano Ŝadnych rynków, na które koncentracja wywierałaby wpływ w układzie konglomeratowym. Ocena skutków koncentracji Przepis art. 18 ustawy o ochronie konkurencji stanowi, iŝ Prezes Urzędu wydaje zgodę, w drodze decyzji, na dokonanie koncentracji, w wyniku której konkurencja na rynku nie zostanie istotnie ograniczona, w szczególności przez powstanie lub umocnienie pozycji dominującej na rynku, przy czym zgodnie z art. 4 pkt 10 tej ustawy przez pozycję dominującą rozumie się pozycję przedsiębiorcy, która umoŝliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym przez stworzenie mu moŝliwości działania w znacznym zakresie niezaleŝnie od konkurentów, kontrahentów oraz konsumentów; domniemywa się, Ŝe przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeŝeli jego udział w rynku przekracza 40 %. Podstawowym celem postępowania antymonopolowego w sprawach koncentracji jest ustalenie, czy w wyniku zrealizowania zamierzonej transakcji dojdzie do istotnego ograniczenia konkurencji na rynku właściwym. Przykładem takiego istotnego ograniczenia konkurencji jest powstanie lub umocnienie pozycji dominującej. NaleŜy jednakŝe podkreślić, Ŝe o ile powstanie lub umocnienie pozycji dominującej będzie zawsze prowadziło do ograniczenia konkurencji na rynku, to do ograniczenia konkurencji moŝe dojść takŝe w przypadkach, kiedy w wyniku koncentracji nie powstaje lub nie umacnia się pozycja 13
dominująca. Samo stwierdzenie istotne ograniczenie konkurencji wykracza zatem poza kwestię powstania lub umocnienia pozycji dominującej i ma szersze znaczenie. Obejmuje bowiem sytuacje, kiedy w wyniku dokonanej koncentracji konkurencja zostaje powaŝnie ograniczona, a nie wiąŝe się to z powstaniem pozycji dominującej moŝe to mieć miejsce przykładowo na rynkach oligopolistycznych. PowyŜsze oznacza, Ŝe koncentracja jest dopuszczalna wówczas, gdy nie zakłóca skutecznej konkurencji na rynku właściwym, w szczególności w wyniku powstania lub umocnienia pozycji dominującej. Jak wynika z przedstawionej powyŝej analizy rynków właściwych, przedmiotowa koncentracja wywiera wpływ w układzie horyzontalnym na 7 lokalnych rynków detalicznej sprzedaŝy wyrobów farmaceutycznych w aptekach i punktach aptecznych, przy czym na rynkach tych uczestnicy koncentracji osiągną udziały rynkowe nie przekraczające poziomu 40 %, z którym ustawa o ochronie konkurencji wiąŝe domniemanie posiadania pozycji dominującej (art. 4 pkt 10 ustawy). Ponadto struktura tych rynków i udziały konkurentów uczestników koncentracji działających w promieniu ok. 1 km od apteki przejmowanej, stanowią przeciwwagę wobec pozycji rynkowej, jaką uzyska Grupa Penta po przejęciu kontroli nad aptekami Mediq Grupy Detalicznej ACP Pharma. Realizacja transakcji nie doprowadzi zatem do istotnego ograniczenia konkurencji na rynkach wspólnych dla uczestników koncentracji a nabywcom produktów farmaceutycznych na tych rynkach nie zostanie ograniczona moŝliwość wyboru aptek. Podkreślić równieŝ naleŝy, Ŝe znaczną część produktów oferowanych przez apteki stanowią leki refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Ceny tych leków, zarówno na szczeblu hurtowym, jak i detalicznym, są de facto regulowane. Fakt prawnego uregulowania cen sprzedaŝy istotnej części asortymentu oferowanego przez apteki, w szczególności sztywne ceny na leki refundowane, znacząco ogranicza ryzyko wykorzystywania pozycji rynkowej uczestników koncentracji w odniesieniu do tej części rynku. Zatem uczestnicy koncentracji nie będą mieć moŝliwości ograniczania konkurencji cenowej na poszczególnych rynkach właściwych oraz wpływać na dostępność leków dla pacjentów na tych rynkach. Z uwagi na istniejącą na poszczególnych rynkach właściwych liczbę aptek nie ma podstaw do uznania, Ŝe w wyniku koncentracji Grupa Penta uzyska pozycję umoŝliwiającą działalnie niezaleŝnie od konkurencji, kontrahentów i konsumentów. W przedmiotowej sprawie nie zidentyfikowano natomiast rynków właściwych, na które koncentracja wywiera wpływ w układzie wertykalnym i konglomeratowym. 14
Mając powyŝsze na uwadze organ antymonopolowy uznał, iŝ zamierzona koncentracja spełnia kryteria wskazane w art. 18 ustawy o ochronie konkurencji, bowiem w jej wyniku nie dojdzie do istotnego ograniczenia konkurencji na rynku. W związku z powyŝszym orzeczono, jak w sentencji. Stosownie do treści art. 81 ust. 1 ustawy o ochronie konkurencji oraz art. 479 28 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 ze zm.), od niniejszej decyzji przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, za pośrednictwem Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w terminie dwutygodniowym od dnia jej doręczenia. Z upowaŝnienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów DYREKTOR Departamentu Kontroli Koncentracji Robert Kamiński Otrzymuje: BRL CENTER POLSKA Sp. z o.o. 15