ZESTAW TEMATÓW NA USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO MATURA 2013 1. LITERATURA 1. Pory roku jako tło wydarzeń w utworach literackich. Rozwiń temat na podstawie tekstów z różnych epok.(propozycja ucznia) 2. Rola przyjaźni w życiu człowieka. Omów temat na przykładzie różnych tekstów kultury.(propozycja ucznia) 3. Odwieczna walka dobra ze złem w literaturze fantastycznej. Rozważ problem, odwołując się do wybranych przykładów.(propozycja ucznia) 4. Sylwetka twórcza ulubionego pisarza. Przedstaw, analizując kilka wybranych jego dzieł.(propozycja ucznia) 5. Ostoja polskości czy świat zepsuty? Literacki wizerunek szlachty w wybranych utworach różnych epok. 6. Przedstaw funkcjonowanie motywu wędrówki bohatera w wybranych dziełach literatury powszechnej. 7. Różne sposoby personifikowania zła w XIX i XX wieku. Przedstaw je, odwołując się do wybranych utworów literackich. 8. Omów motyw przemijania w poezji wybranego autora. 9. Scharakteryzuj społeczeństwo polskie na wybranych utworach literackich różnych epok 10. Siły nieczyste przeciwnik czy alternatywa Boga? Omów zagadnienie na wybranych przykładach utworów różnych epok. 11. Przeanalizuj różne spojrzenia na powstanie warszawskie w literaturze. 12. Najsłynniejsze literackie portrety kochanków nieszczęśliwych. Omów problem na wybranych przykładach literatury powszechnej. 13. Porównaj sposoby wykorzystania mitów i legend średniowiecznych w wybranych utworach literatury średniowiecznej. 14. Portret tragicznego pokolenia czasu wojny w literaturze. Przedstaw przed jakimi wyborami natury moralnej stanęli bohaterowie. 15. Motta, tytuły, sceny finałowe. Wskaż na wybranych przykładach, jaką pełnią funkcję w dziele literackim. 16. Różne wizje przyszłości zawarte w literaturze fantastycznonaukowej. Scharakteryzuj je, analizując wybrane powieści. 17. Scharakteryzuj miłość romantyczną ukazaną w wybranych dramatach z epoki. 18. Omów motyw cierpienia w literaturze na wybranych przykładach utworów różnych epok. 19. Omów obraz Matki Boskiej Cierpiącej na podstawie wybranych dzieł literackich. 20. Porównaj obrazy dworków szlacheckich na podstawie wybranych dzieł literackich. 21. Franciszkańska postawa wobec świata w poezji polskiej. Omów temat analizując wybrane utwory.
22. Pycha jako czynnik determinujący działania człowieka. Określ jej źródła i konsekwencje, analizując wybrane utwory dramatyczne. 23. Scharakteryzuj i porównaj osobowości wybranych bohaterów literackich, będących autorami pamiętników (dzienników, listów). 24. Omów motyw podróży i podróżnika w wybranych utworach różnych epok literackich. 25. Omów motyw wesela w literaturze polskiej (na kilku przykładach). 26. Poezja, która pomaga znaleźć sens życia. Analiza i interpretacja utworów ulubionego poety współczesnego. 27. Literackie portrety ojców. Przedstaw na wybranych 28. Charakterystyka wizerunku kobiety bohaterki XIX wiecznej literatury polskiej w wybranych utworach. 29. Dom i rodzina jako wartości stale obecne w literaturze różnych epok. Przedstaw problem na wybranych 30. Motyw śmierci i związanych z nią cierpień. Charakterystyka na podstawie wybranych przykładów literackich. 31. Portret zbrodniarza w literaturze. Charakterystyka wizerunku człowieka występnego w wybranych utworach polskich i zagranicznych. 32. Różne oblicza miłości w literaturze na wybranych 33. Przedstaw skalę cierpień więźniów obozów koncentracyjnych i obozów pracy w czasie II wojny światowej ukazaną w wybranych utworach literatury pięknej i literatury faktu. 34. Militaria w Panu Tadeuszu. Przedstaw sposób prezentacji i funkcje motywu analizując dzieło Adama Mickiewicza. 35. Teksty hip hopowe rzeka pustych słów czy liryka wyrażająca myśli i uczucia. Omów temat analizując zgromadzony materiał. 36. Omów historię swojego miejsca zamieszkania i jego dzieje analizując wybrane przekazy, legendy i dostępną literaturę. 37. Motyw przyjaźni w literaturze. Przedstaw na wybranych 38. Topos domu w utworach literackich jako przestrzeń życiowa człowieka. Omów na wybranych 39. Topos pracy w wybranych utworach polskiego pozytywizmu i Młodej Polski. 40. Kwestia żydowska w utworach literatury pozytywistycznej i współczesnej. Omów na wybranych 41. Małe ojczyzny w literaturze. Dokonaj analizy wybranych przykładów literackich. 42. Przyroda i jej funkcja artystyczna w dziele literackim. Omów na wybranych 43. Literacki portret kobiety przedstaw go, posługując się dowolnymi przykładami. 44. Motyw snu w literaturze. Omów zagadnienie na wybranych utworach. 45. Motyw rycerza średniowiecznego. Omów różne jego wersje w wybranych utworach. 46. Fantastyczny świat śląskiej ojczyzny. Scharakteryzuj go na podstawie wybranych tekstów ludowych i literatury pięknej. 47. Osobowość i postawa człowieka morza w wybranych utworach literackich. 48. Miejsce marynistyki w świecie literatury popularnej. Omów i oceń wybrane dzieła najwybitniejszych polskich marynistów. 49. Terror i terrorystka jako motywy literackie. Omów temat analizując wybrane teksty z literatury dawnej i współczesnej. 50. Tradycje i obrzędy ludowe. Omów temat odwołując się do wybranych przykładów literackich.
51. Poetyka powieści grozy. Wskaż i omów różnice stylistyczne w utworach Stephena Kinga i Grahama Mastertona. 52. Samotność i wyobcowanie jako motywy literackie. Omów zagadnienie na wybranych przykładach literatury fantastycznej. 53. Motyw karuzeli w literaturze. Przedstaw na wybranych 54. Przedstaw funkcjonowanie i znaczenie cudów w Piśmie Świętym Starego i Nowego Testamentu oraz w utworach późniejszych epok nawiązujących do ksiąg Biblii. 55. Choroba i jej wpływ na postawy bohaterów w wybranych dziełach. 2. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI 1..Motyw tańca śmierci w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw problem na wybranych 2. Impresjonistyczne widzenie świata. Scharakteryzuj kierunek w sztuce na przykładzie wybranych dzieł literackich i plastycznych.(propozycja ucznia) 3. Motyw przyjaźni w literaturze i sztuce. Omów na wybranych (propozycja ucznia) 4. Motyw tańca w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych (propozycja ucznia) 5. Przedstaw sposób kreowania postaci historycznych w literaturze i sztuce. Wybierz przykłady z różnych epok.(propozycja ucznia) 6. Motyw więzienia i więziennictwa w powieściach i ich ekranizacjach filmowych. Omów temat analizując wybrane przykłady.(propozycja ucznia) 7. Sąsiedztwo dobre czy złe? Rozważ problem na przykładzie dzieł literackich i filmowych.(propozycja ucznia) 8. Obraz szkoły w literaturze polskiej i obcej oraz w filmie. Omów zagadnienie, poddając analizie wybrane przykłady.(propozycja ucznia) 9. Patriotyzm relikt przeszłości czy istotna wartość w życiu człowieka? Omów problem, analizując wybrane przykłady literackie i filmowe.(propozycja ucznia) 10. Motyw wojny w literaturze i filmie. Omów różne jego realizacje na podstawie wybranych dzieł.(propozycja ucznia) 11. Człowiek jako zabawka w rękach Boga i szatana. Omów ten problem na przykładzie wybranego utworu literackiego i muzycznego. 12. Bohaterowie mityczni w sztuce i literaturze. Omów sposoby ich kreowania na wybranych 13..Powstanie styczniowe w literaturze i malarstwie. Przedstaw na wybranych 14. Portret kobiety w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Scharakteryzuj na wybranych 15. Czy zawsze sielskie i anielskie? Zaprezentuj różne obrazy dzieciństwa w wybranych utworach i dziełach sztuki. 16. Wojna jako temat literatury i filmu. Omów na wybranych 17. Motyw miasta w literaturze i malarstwie. Przedstaw na wybranych 18. Wielka literatura polska na ekranach kin. Porównanie wybranych dzieł literackich i ich filmowych adaptacji.
19. Różne sposoby ukazywania piękna ludzkiego ciała. Porównaj je, odwołując się do literatury i sztuki współczesnej. 20. Wizja Sądu Ostatecznego w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Omów na wybranych 21. Przedstaw na przykładach tradycję ludową jako źródło inspiracji w twórczości poetów, malarzy i muzyków różnych epok. 22. Różne ujęcia motywu nocy w literaturze i malarstwie. Przedstaw na wybranych 23. Cztery pory roku jako motyw w literaturze i innych dziedzinach sztuki. 24. Żydzi i tematyka żydowska w sztuce polskiej. Przedstaw zagadnienie na przykładach wybranych dzieł literackich i plastycznych. 25. Literackie źródła filmowego horroru. Omów specyfikę tego gatunku na wybranych przykładach z literatury i filmu. 26. Strój i jego funkcja w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Przedstaw na wybranych 27. Literackie walory tekstów W. Młynarskiego i A. Osieckiej. Omów zagadnienie na wybranych 28. Jak się buduje nastrój grozy? Porównaj zabiegi artystyczne wykorzystywane przez literaturę i film. 29. Odwołując się do wybranych przykładów z literatury i malarstwa, przedstaw i porównaj różne sposoby ukazywania lęku w dziele sztuki. 30. Symboliczne znaczenie barw w utworze literackim i dziele malarskim. Omów zagadnienie, odwołując się do wybranych tekstów kultury jednej epoki. 3. JĘZYK 1. Scharakteryzuj język wybranych osób z życia publicznego, analizując celowo zgromadzony materiał językowy. 2. Bogacenie zasobu leksykalnego współczesnej polszczyzny. Omów na konkretnych przykładach wpływ rozwoju cywilizacji, źródła i typy zapożyczeń, mechanizmy tworzenia nowych wyrazów. 3. Analiza zapożyczeń z mitologii nordyckiej w trylogii J.R.R. Tolkiena Władca pierścieni. 4. Najczęściej spotykane błędy językowe. Wyjaśnij, na czym polegają i przedstaw ich klasyfikację, analizując celowo zgromadzony materiał. 5. Funkcje ezopowego języka w twórczości nowelistycznej jednego z pisarzy epoki pozytywizmu. Określ je, analizując wybrane utwory. 6. Omów zjawisko nowomowy, analizując przykłady literackie i publicystyczne 7. Zbadaj i omów zjawisko mody językowej w oparciu o zgromadzony materiał. 8. Zapożyczenia językowe przypadek czy konieczność? Omów i oceń zasadność najnowszych zapożyczeń językowych na celowo zgromadzonym materiale językowym. 9. Język jako źródło wiedzy o życiu minionych pokoleń. Przedstaw zagadnienie, analizując warstwę językową wybranych utworów pamiętnikarskich z określonej epoki (np. baroku)
10. Etymologiczne źródła wyrazów słownika gwary uczniowskiej. Przeanalizuj proces przekształcania zasobów języka ogólnego w wyrazy i zwroty żargonowe (na wybranych przykładach). 11. Wieloznaczność wyrazów i jej konsekwencje dla procesu komunikacji. Omów zagadnienie na wybranych przykładach tekstów kabaretowych. 12. Frazeologizmy jako tworzywo poetyckie. Omów zagadnienie na podstawie wybranych utworów ze współczesnej liryki polskiej. 13. Analizując wybrane przykłady literackie, omów funkcję stylizacji biblijnej. 14. Neologizm jego funkcja stylistyczna i artystyczna w literaturze współczesnej. Analiza wybranych przykładów. 15. Przedstaw i omów specyfikę leksyki i frazeologii okrętowej na tle języka innej grupy zawodowej. Analiza celowo zgromadzonego materiału językowego. 16. Scharakteryzuj gwarę śląską Twojej miejscowości przeanalizuj zgromadzony materiał. 17. Wpływ gwary podhalańskiej na twórczość pisarzy. Analiza wybranych przykładów. 18. Scharakteryzuj wpływ języka angielskiego na polski zasób językowy w dobie współczesnej na podstawie analizy zgromadzonego materiału językowego. 19. Onomastyka geograficzno historyczna. Omów pochodzenie nazw miejscowości Twojego regionu. 20. Język w reklamach telewizyjnych. Przeanalizuj zagadnienie na wybranych 21. Zjawisko manipulacji językowej w świetle współczesnych tekstów politycznych (programy, przemówienia, hasła polityczne). Omów problem w oparciu o zebrany materiał badawczy. Propozycje uczniów skonsultowano z metodykiem języka polskiego. Opracował Tomasz Sitnik