Monter elektronik urządzenia radiowo-telewizyjne (742112) Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. Rozwijanie zbioru krajowych standardów kompetencji zawodowych wymaganych przez pracodawców. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1 Krajowy standard kompetencji zawodowych Monter elektronik urządzenia radiowo-telewizyjne (742112) Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013 Kopiowanie i rozpowszechnianie może być dokonane za podaniem źródła ISBN 978-83-7951-000-9 (całość) ISBN 978-83-7951-246-1 (246) Nakład 1000 egz. Publikacja bezpłatna Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich 00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. (22) 237-00-00, fax (22) 237-00-99 e-mail: sekretariat@crzl.gov.pl http://www.crzl.gov.pl Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji Państwowego Instytutu Badawczego 26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax (48) 364-47-65 e-mail: instytut@itee.radom.pl http://www.itee.radom.pl 2
Spis treści 1. Dane identyfikacyjne zawodu... 4 1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach... 4 1.2. Notka metodologiczna i autorzy... 4 2. Opis zawodu... 6 2.1. Synteza zawodu... 6 2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary występowania zawodu... 6 2.3. Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy)... 6 2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu... 7 2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie... 7 2.6. Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzania/walidacji kompetencji... 8 2.7. Zadania zawodowe... 8 2.8. Wykaz kompetencji zawodowych... 9 2.9. Relacje między kompetencjami zawodowymi a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK... 9 3. Opis kompetencji zawodowych... 10 3.1. Montowanie podzespołów i urządzeń radiowo- -telewizyjnych Kz1... 10 3.2. Instalowanie i serwisowanie urządzeń radiowo- -telewizyjnych Kz2... 12 3.3. Kompetencje społeczne KzS... 13 4. Profil kompetencji kluczowych... 14 5. Słownik... 15 3
1. Dane identyfikacyjne zawodu 1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach Według Klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy (KZiS 2010): 742112 Monter elektronik urządzenia radiowo-telewizyjne Grupa wielka 7 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (w Międzynarodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 poziom 3). Grupa elementarna 7421 Monterzy i serwisanci urządzeń elektronicznych (w Międzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08 odpowiada grupie 7421 Electronics Mechanics and Servicers). Według Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD 2007): Sekcja S. Pozostała działalność usługowa, Dział 95. Naprawa i konserwacja komputerów i artykułów użytku osobistego i domowego, Grupa 95.2. Naprawa i konserwacja artykułów użytku osobistego i domowego. 1.2. Notka metodologiczna i autorzy Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: analizy źródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, międzynarodowe) oraz głównie wyników badań analitycznych na 15 stanowiskach pracy w 15 przedsiębiorstwach (średnie 1, mikro 14, w tym produkcyjne 2, handlowe 7, usługowe 6), przeprowadzonych w lutym i marcu 2013 r. Zespół Ekspercki: Jarosław Siemiątkowski Autoryzowany Zakład instalacji Alarmowych ALARM-SYSTEM w Warszawie, Andrzej Olszewski Zakład Usług Elektrotechnicznych EL TECH SYSTEM Andrzej Olszewski w Grzybnie, Artur Lipiec AURA-TECH Piotr Szymański w Radomiu, Marcin Chrzan Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu. 4
Ewaluatorzy: Piotr Ziembicki były pracownik serwisu RTV w Radomiu, Paweł Pirosz Zespół Szkół Elektronicznych w Radomiu. Recenzenci: Grzegorz Barszcz były pracownik serwisu RTV w Lipsku, Tomasz Ciszewski Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu. Komisja Branżowa (zatwierdzająca): Mirosław Prokocki (przewodniczący) Ogólnopolskie Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Zabezpieczeń Technicznych i Zarządzania Bezpieczeństwem POLALARM w Warszawie, Renata Pawłowska Związek Pracodawców Warszawy i Mazowsza w Warszawie, Grzegorz Sołtysiak Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych w Warszawie. Data zatwierdzenia: 07.10.2013 r. 5
2. Opis zawodu 2.1. Synteza zawodu Monter elektronik urządzeń radiowo-telewizyjnych montuje i serwisuje urządzenia radiowo-telewizyjne. 2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary występowania zawodu Monter elektronik urządzeń radiowo-telewizyjnych montuje buduje, konserwuje, remontuje i naprawia urządzenia i układy elektroniczne w zakresie urządzeń i układów elektroniki ogólnej, urządzeń do nagrywania, odtwarzania i przesyłania dźwięków i obrazów oraz systemów radiowo-telewizyjnych. Pracownik zatrudniony na stanowiskach pracy związanych z serwisem urządzeń radiowo-telewizyjnych określa rodzaj uszkodzenia sprzętu, lokalizuje uszkodzony element lub podzespół oraz dokonuje jego naprawy lub wymiany. Monter elektronik urządzeń radiowo-telewizyjnych zatrudniony w zakładach produkcyjnych wykonuje montaż podzespołów lub dozoruje automaty montażowe. Sprawdza parametry danego podzespołu, przeprowadza konieczne strojenia i kontrolę jakości gotowych urządzeń radiowo-telewizyjnych. Monter elektronik urządzeń radiowo-telewizyjnych może podejmować pracę w różnych gałęziach gospodarki związanych z techniką radiowo- -telewizyjną. Miejscem pracy są wszystkie zakłady przemysłu elektronicznego: produkcyjne, montażowe lub usługowe, a także wszystkie inne firmy wykorzystujące lub eksploatujące urządzenia i sprzęt elektroniczny radiowo-telewizyjny. Monterzy elektronicy urządzeń radiowotelewizyjnych mogą również być zatrudnieni w laboratoriach badawczych, jako personel pomocniczy. Monter elektronik urządzeń radiowo- -telewizyjnych zatrudniony w zakładach produkcyjnych wykonuje montaż elementów i modułów podzespołów lub dozoruje automaty montażowe. 2.3. Środowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narzędzia pracy, zagrożenia, organizacja pracy) Monter elektronik urządzeń radiowo-telewizyjnych większą część prac wykonuje w pomieszczeniach zamkniętych przy sztucznym świetle. Podczas wykonywania pracy posługuje się zarówno narzędziami elektrycznymi (np. lutownica, wiertarka), jak i mechanicznymi (np. szczypce, pęseta). W czasie wykonywania swojej pracy powinien przestrzegać ogólnych przepisów BHP i ochrony ppoż., ergonomii, ochrony 6
środowiska oraz przepisów związanych z obsługą urządzeń elektrycznych i radiowo-telewizyjnych, w tym emitujących fale elektromagnetyczne. Główne zagrożenia, z jakimi może spotkać się na stanowisku pracy to: porażenie prądem elektrycznym, narażenie na przebywanie w polu elektromagnetycznym, opary odczynników chemicznych. Monter elektronik urządzeń radiowo-telewizyjnych może wykonywać pracę indywidualnie oraz zespołowo. 2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu Monter elektronik urządzeń radiowo-telewizyjnych powinien się cechować umiejętnością abstrakcyjnego myślenia, zdolnością do koncentracji i podzielnością uwagi. Przydatny jest wysoki poziom spostrzegawczości, szybka orientacja, dobry wzrok i zmysł powonienia. Ważne są zdolności manualne. Powinno go cechować zdyscyplinowanie, wytrwałość i cierpliwość w wykonywaniu powierzonych zadań, a także umiejętność współpracy w zespole. Przeciwwskazania do wykonywania zawodu: niedowład kończyn górnych, niedosłuch, zaburzenia widzenia, uczulenie na odczynniki chemiczne, posiadanie wbudowanych urządzeń elektronicznych (np. rozrusznik serca). 2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezbędne do podjęcia pracy w zawodzie Zawód montera elektronika urządzeń radiowo-telewizyjnych można uzyskać na drodze kształcenia rzemieślniczego lub w systemie szkolnym. Możliwe jest również szkolenie praktyczne (przyuczenie) na stanowisku pracy i zdobywanie doświadczenia w trakcie pracy. Monter elektronik urządzeń radiowo-telewizyjnych powinien brać udział w szkoleniach organizowanych w przedsiębiorstwie, przez stowarzyszenia i inne organizacje branżowe, przez producentów urządzeń radiowo-telewizyjnych lub wyspecjalizowane placówki oświatowe i ośrodki szkoleniowe. Powinien również posiadać uprawnienia elektryczne do 1 kv. Niezbędna do wykonywania zawodu jest podstawowa znajomość języka obcego w celu rozumienia dokumentacji technicznej urządzeń producentów zagranicznych. 7
2.6. Możliwości rozwoju zawodowego, potwierdzania/ /walidacji kompetencji Praca w zawodzie montera elektronika urządzeń radiowo- -telewizyjnych wymaga stałego poszerzania wiedzy. Ważnym miejscem zdobywania dodatkowych kwalifikacji są szkolenia organizowane przez firmy projektujące oraz produkujące urządzanie radiowo-telewizyjne. Uzyskane w procesie pracy kompetencje zawodowe można potwierdzić w systemie rzemiosła egzaminem czeladniczym i mistrzowskim. Pracodawcy chętnie zatrudniają do pracy w zawodzie montera elektronika urządzeń radiowo-telewizyjnych absolwentów szkół zawodowych, kształcących w zawodzie 742102 Monter elektronik. Pracownik zwykle rozpoczyna pracę jako monter, następnie może pracować jako konserwator i serwisant samodzielny urządzeń radiowo-telewizyjnych. Posiadając kompetencje montera-elektronika urządzeń radiowo-telewizyjnych, można pracować na równorzędnych stanowiskach robotniczych w zawodach z grupy 742 Monterzy elektronicy i monterzy instalacji i urządzeń telekomunikacyjnych np.: 742113 Monter/konserwator urządzeń zabezpieczeń technicznych osób i mienia, 742102 Monter elektronik, 742114 Monter mechatronik, 742202 Monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych. Podnosząc swoje kwalifikacje, może uzyskać tytuł zawodowy technika elektronika, a po ukończeniu studiów wyższych o określonym profilu tytuł zawodowy inżyniera elektronika. 2.7. Zadania zawodowe Z1. Organizowanie własnego stanowiska pracy zgodnie z zasadami i przepisami BHP, ergonomii, ochrony ppoż. i ochrony środowiska (niezbędne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS). Z2. Ocenianie jakości, sortowanie i przygotowywanie materiałów stosowanych do produkcji układów i urządzeń radiowo-telewizyjnych (niezbędne kompetencje: Kz1, KzS). Z3. Wykonywanie modułów elektronicznych urządzeń radiowo-telewizyjnych (niezbędne kompetencje: Kz1, KzS). Z4. Instalowanie modułów elektronicznych i pozostałych podzespołów urządzeń radiowo-telewizyjnych we wspólnych obudowach (niezbędne kompetencje: Kz2, KzS). Z5. Przeprowadzanie kontroli jakości, regulacji i programowania urządzeń radiowo-telewizyjnych (niezbędne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS). 8
Z6. Instalowanie i uruchamianie urządzeń radiowo-telewizyjnych w miejscu docelowym (niezbędne kompetencje: Kz2, KzS). Z7. Wykonywanie prac serwisowych i konserwacyjnych w zakresie napraw urządzeń radiowo-telewizyjnych (niezbędne kompetencje: Kz2, KzS). 2.8. Wykaz kompetencji zawodowych Kz1 Montowanie podzespołów i urządzeń radiowo-telewizyjnych (potrzebne do wykonywania zadań: Z1, Z2, Z3, Z5). Kz2 Instalowanie i serwisowanie urządzeń radiowo-telewizyjnych (potrzebne do wykonywania zadań: Z1, Z4, Z5, Z6, Z7). KzS Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zadań: Z1 Z7). 2.9. Relacje między kompetencjami zawodowymi a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zadań w zawodzie sugeruje się wykorzystać do opisu kwalifikacji na poziomie 3 właściwym dla wykształcenia zasadniczego zawodowego w Europejskiej i Polskiej Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalności (grupa wielka 7 i jej odpowiednik w ISCED 2011). Osoba wykonująca zawód montera elektronika urządzenia radiowo- -telewizyjnych: 1) w zakresie wiedzy: zna fakty, zasady, procesy i pojęcia ogólne, zna i rozumie podstawowe zależności podczas montowania podzespołów i urządzeń radiowo-telewizyjnych a także podczas instalowania i serwisowania urządzeń radiowo-telewizyjnych oraz w szerszym zakresie elementarne uwarunkowania prowadzonej działalności w branży elektronicznej; 2) w zakresie umiejętności: posiada umiejętności wymagane do realizacji zadań i rozwiązywania problemów poprzez dobieranie podstawowych, narzędzi, materiałów i informacji potrzebnych przy montowaniu podzespołów i urządzeń radiowo-telewizyjnych, także podczas instalowania i serwisowania urządzeń radiowo-telewizyjnych, potrafi wykonywać zadania według ogólnej instrukcji, w częściowo zmiennych warunkach; umie odbierać i formułować wypowiedzi, także bardzo proste wypowiedzi w języku obcym. 9
3. Opis kompetencji zawodowych Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefiniowanych w badaniach na stanowiskach pracy. Wykonanie zadań zawodowych Z1, Z2, Z3, Z5 wymaga posiadania kompetencji zawodowej Kz1. 3.1. Montowanie podzespołów i urządzeń radiowo-telewizyjnych Kz1 Wiedza zna i rozumie podstawowe fakty, zasady, procesy, pojęcia ogólne i zależności związane z montowaniem podzespołów i urządzeń radiowo-telewizyjnych oraz ze współpracą z klientami w tym obszarze pracy, w szczególności zna: zasady i przepisy BHP, ochrony ppoż., ochrony przeciwporażeniowej, ochrony środowiska oraz ergonomii podczas montowania podzespołów i urządzeń radiowo-telewizyjnych; podstawy mechaniki, elektrotechniki, elektroniki i fizyki; zasady tworzenia i czytania dokumentacji technicznej; procedury i technologie montażu urządzeń elektronicznych; metody doboru właściwych narzędzi do wykonywanych czynności monterskich; zasady i metody dokonywania pomiarów elektrycznych; zasady i metody przeprowadzania kontroli jakości wykonywanych prac; metody regulacji i programowania urządzeń radiowo- -telewizyjnych. Umiejętności wykonuje niezbyt proste zadania związane z montowaniem podzespołów i urządzeń radiowo-telewizyjnych według określonej instrukcji w częściowo zmiennych warunkach, w szczególności potrafi: przestrzegać zasad i przepisów BHP, ochrony ppoż., ochrony przeciwporażeniowej, ochrony środowiska oraz ergonomii podczas: montowania podzespołów i urządzeń radiowo- -telewizyjnych, sortowania, instalowania, regulacji, programowania urządzeń radiowo- -telewizyjnych; określać zagrożenia dla zdrowia i życia występujące przy: sortowaniu, instalowaniu, regulacji, programowaniu urządzeń radiowo-telewizyjnych; rozróżniać elementy, podzespoły i urządzenia elektroniczne na podstawie ich wyglądu zewnętrznego, oznaczeń i cech fizycznych; określać zjawiska zachodzące podczas przepływu prądu stałego i zmiennego; odczytywać schematy ideowe, 10
blokowe i montażowe oraz rysunki warsztatowe; wykonywać połączenia elektryczne modułów urządzeń radiowo-telewizyjnych z zastosowaniem różnych technik łączenia i narzędzi; użytkować automatyczne maszyny przeznaczone do montażu urządzeń elektronicznych; wykonywać połączenia mechaniczne na zewnątrz i wewnątrz urządzeń radiowo-telewizyjnych z zastosowaniem różnych technik łączenia i narzędzi; rozróżniać podstawowe narzędzia do montażu, diagnostyki i programowania urządzeń radiowo-telewizyjnych oraz korzystać z nich; posługiwać się instrukcjami obsługi i dokumentacją techniczną przy testowaniu i uruchamianiu modułów oraz urządzeń elektronicznych radiowo- -telewizyjnych; obsługiwać aparaturę pomiarową oraz dokonuje pomiarów wielkości eletrycznych i nieelektrycznych w urządzeniach radiowo-telewizyjnych; zinterpretować wyniki pomiarów i testów urządzeń radiowo- -telewizyjnych w celu oceny prawidłowości działania urządzenia. 11
Wykonanie zadań zawodowych Z1, Z4, Z5, Z6, Z7 wymaga posiadania kompetencji zawodowej Kz2. 3.2. Instalowanie i serwisowanie urządzeń radiowo-telewizyjnych Kz2 Wiedza zna i rozumie podstawowe fakty, zasady, procesy, pojęcia ogólne i zależności związane z instalowaniem i serwisowaniem urządzeń radiowotelewizyjnych oraz ze współpracą z klientami w tym obszarze pracy, w szczególności zna: zasady i przepisy BHP, ochrony ppoż., ochrony przeciwporażeniowej, ochrony środowiska oraz ergonomii podczas instalowania i serwisowania urządzeń radiowo- -telewizyjnych; podstawy mechaniki, fizyki, elektrotechniki, elektroniki; zasady tworzenia i czytania dokumentacji technicznej urządzeń radiowo-telewizyjnych budowę i zasady działania elementów i urządzeń radiowo-telewizyjnych; metody i zasady pomiarów elektrycznych oraz metody lokalizowania usterek w urządzeniach radiowo-telewizyjnych; procedury i technologie instalowania i serwisowania urządzeń radiowo-telewizyjnych; metody doboru właściwych narzędzi do wykonywanych czynności monterskich, diagnostycznych i serwisowych. Umiejętności wykonuje niezbyt proste zadania związane z instalowaniem i serwisowaniem urządzeń radiowo-telewizyjnych według określonej instrukcji w częściowo zmiennych warunkach, w szczególności potrafi: przestrzegać zasad i przepisów BHP, ppoż., ochrony przeciwporażeniowej, ochrony środowiska oraz ergonomii podczas instalowania i serwisowania urządzeń radiowo-telewizyjnych; określać zagrożenia dla zdrowia i życia występujące przy wykonywaniu: instalowania, regulacji, programowania urządzeń radiowo-telewizyjnych; określać zjawiska zachodzące w polu elektrycznym magnetycznym i elektromagnetycznym oraz podczas przepływu prądu stałego i zmiennego w urządzeniach radiowo-telewizyjnych; wykonywać prace mechaniczne związane z instalacją i serwisem urządzeń radiowo-telewizyjnych; rozróżniać elementy, podzespoły i urządzenia elektroniczne na podstawie ich wyglądu zewnętrznego, oznaczeń i cech fizycznych; posługiwać się instrukcjami obsługi i dokumentacją techniczną przy instalowaniu i serwisowaniu urządzeń radiowo-telewizyjnych; korzystać z literatury fachowej 12
oraz innych źródeł informacji potrzebnych do instalowania i serwisowania urządzeń radiowo- -telewizyjnych; sprawdzać poprawność działania elementów, układów i urządzeń radiowo-telewizyjnych; wykonywać połączenia mechaniczne na zewnątrz i wewnątrz urządzeń radiowo-telewizyjnych z zastosowaniem różnych technik łączenia i narzędzi; rozróżniać podstawowe narzędzia do instalowania, serwisowania i programowania urządzeń radiowo-telewizyjnych oraz korzystać z nich; obsługiwać aparaturę pomiarową oraz dokonywać pomiarów wielkości elektrycznych i nieelektrycznych w urządzeniach radiowo-telewizyjnych; oceniać jakość wykonywanych prac instalacyjnych i serwisowych. Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zadań zawodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS. 3.3. Kompetencje społeczne KzS: ponosi odpowiedzialność za montowanie podzespołów i urządzeń radiowo-telewizyjnych oraz za instalowanie i serwisowanie urządzeń radiowo-telewizyjnych, dostosowuje zachowanie do zmian w środowisku pracy zakładu RTV, pracuje częściowo samodzielnie i podejmuje współpracę w zorganizowanych warunkach pracy zakładu RTV, ocenia wpływ swoich działań realizowanych w ramach współpracy zespołowej w zakładzie RTV i ponosi odpowiedzialność za ich skutki. 13
4. Profil kompetencji kluczowych Ocenę ważności kompetencji kluczowych dla zawodu montera elektronika urządzeń radiowo-telewizyjnych przedstawia rys. 1. Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stosowanego w Międzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych projekt PIAAC (OECD). Rozwiązywanie problemów Współpraca w zespole Komunikacja ustna Wywieranie wpływu/przywództwo Planowanie i organizowanie pracy Sprawność motoryczna Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania Umiejętności matematyczne Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu Serie1 1 2 3 4 5 Zbędne Mało ważne Istotne Ważne Bardzo ważne Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 742112 Monter elektronik urządzenia radiowo-telewizyjne 14
5. Słownik Zawód Specjalność Zadanie zawodowe Kompetencje zawodowe Wiedza Umiejętności Kompetencje społeczne Kompetencje kluczowe Standard kompetencji zawodowych Kwalifikacja Europejska Rama Kwalifikacji Polska Rama Kwalifikacji Krajowy System Kwalifikacji zbiór zadań (zespół czynności) wyodrębnionych w wyniku społecznego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami przez poszczególne osoby i wymagających odpowiednich kwalifikacji i kompetencji (wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych) zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu stanowi źródło dochodów. jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera część czynności o podobnym charakterze (związanych z wykonywaną funkcją lub przedmiotem pracy) wymagających pogłębionej lub dodatkowej wiedzy i umiejętności zdobytych w wyniku dodatkowego szkolenia lub praktyki. logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyraźnie określonym początku i końcu, wyodrębniony ze względu na rodzaj lub sposób wykonywania czynności zawodowych powiązanych jednym celem, kończący się produktem, usługą lub decyzją. wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykonać, odpowiednio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane są trzema zbiorami: wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych. zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie uczenia się, odnoszących się do dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej. zdolność wykonywania zadań i rozwiązywania problemów właściwych dla dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej. zdolność autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w życiu zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju, z uwzględnieniem kontekstu etycznego. wiedza, umiejętności i postawy odpowiednie do sytuacji, niezbędne do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem, integracji społecznej i zatrudnienia. norma opisująca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania zadań zawodowych wchodzących w skład zawodu, akceptowana przez przedstawicieli organizacji zawodowych i branżowych, pracodawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych. zestaw efektów uczenia się (zasób wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych), których osiągnięcie zostało formalnie potwierdzone przez uprawnioną instytucję. przyjęta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji, umożliwiający porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w różnych krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyróżniono 8 poziomów kwalifikacji opisywanych za pomocą efektów uczenia się; stanowią one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji. opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowanego rejestru kwalifikacji w Polsce. ogół rozwiązań służących ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji (potwierdzaniu efektów uczenia się) oraz zapewnianiu ich jakości. 15