GATUNKI OBCE I INWAZYJNE W MONITORINGU SIEDLISK PRZYRODNICZYCH W LATACH 2009-2011 W czasie badań terenowych, prowadzonych na ponad 2400 stanowiskach siedlisk przyrodniczych, odnotowano występowanie 84 gatunków roślin uznanych za obce w naszej florze (wg bazy Obce gatunki w Polsce ). Najcześciej występowały: niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora (136 stanowisk), niecierpek gruczołowaty Impatiens glandulifera (46 stanowisk), konyza kanadyjska Conyza canadensis (45 stanowisk), czeremcha późna Padus serotina (45), nawłoć kanadyjska Solidago canadensis (37), nawłoć późna Solidago gigantea, moczarka kanadyjska Elodea canadensis (28), robinia akacjowata Robinia pseudoacacia (22), kolczurka klapowana Echinocystis lobata (22) oraz rdestowiec ostrokończysty Reynoutria japonica (21). Poniżej przedstawiono szczeółowe informacje odniesione do typów siedlisk przyrodniczych, których monitoring wykazał występowania gatunków obcych. Istotny wpływ na stan siedliska przyrodniczego miały przede wszystkim następujące gatunki (alfabetycznie): barszcz Sosnowskiego Heracleum sosnowskii, czeremcha amerykańska Padus serotina, dąb czerwony Quercus rubra, niecierpek gruczołowaty Impatiens glandulifera, klon jesionolistny Acer negundo, kolczurka klapowana Echinocystis lobata, konyza kanadyjska Conyza canadensis, łubin trwały Lupinus polyphyllus, mlecz kolczasty Sonchus asper, nawłoć późna Solidago gigantea, niecierpek drobnokwiatowy Impatiens parviflora, przymiotno białe Erigeron annuus, rdestowiec ostrokończysty Reynoutria japonica, robinia akacjowata Robinia pseudacacia, rudbekia naga Rudbeckia lacinata sit chudy Juncus tenis, Szczawik Dillena Oxalis dillenii, świdośliwa kanadyjska Amelanchier spicata, tawuła kutnerowata Spiraea tomentosa, tawuła ożankolistna Spiraea chamaedryfolia, winobluszcz pięciolistkowy Parthenocissus inserata. Najbardziej narażone na inwazję gatunków obcych były następujące siedliska przyrodnicze (w kolejności wg kodów): 2160 Nadmorskie wydmy z zaroślami rokitnika 2170 Nadmorskie wydmy z zaroślami wierzby piaskowej 3150 Starorzecza i naturalne eutroficzne zbiorniki wodne 3220 Kamieńce i żwirowiska 3230 Zarośla wrześni na kamieńcach i żwirowiskach 3240 Zarośla wierzbowe na kamieńcach i żwirowiskach 4030 Suche wrzosowiska 6440 Łąki selernicowe 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska 7150 Obniżenia na podłożu torfowym 8220 ze zbiorowiskami z Androsacion vandelii 9160 Grąd subatlantycki Strona 1 z 10
9190 Kwaśne dąbrowy 91F0 Łęgowe lasy dębowo-wiązowo-jesionowe Tab. 1. Gatunki obce w monitoringu siedlisk przyrodniczych Monitorowany typ Gatunek obcy (rośliny) Liczba siedliska przyrodniczego stanowisk N. łacińska N. polska Kod Nazwa 2 6440 Łąki selernicowe Klon jesionolistny 2 6510 Acer negundo 8 (Jesioklon) 4 91F0 Acorus calamus Starorzecza i naturalne Tatarak zwyczajny 3 3 3150 eutroficzne zbiorniki wodne Aesculus hippocastanum Alnus rugosa (Du Roi) Spreng. Amaranthus retroflexus Amelanchier spicata (Lam.) K. Koch Anagallis arvensis Aronia melanocarpa (Michx.) Elliot Artemisia annua Aster novaeangliae Aster novi-belgii Bidens frondosa Kasztanowiec zwyczajny 3 1 9160 Grąd subatlantycki 1 91F0 Olsza Torfowiska przejściowe i 1 1 7140 pomarszczona trzęsawiska Szarłat szorstki 1 1 6440 Łąki selernicowe świdośliwka kłosowa Kurzyślad polny 1 1 6410 Aronia czarna 1 1 6510 4 3 9160 Grąd subatlantycki Bylica roczna 2 2 2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi Aster 1 1 3220 nowoangielski Aster nowobelgijski 1 1 6430 1 3220 Uczep amerykański 14 3 3260 1 6410 8 6440 Łąki selernicowe Strona 2 z 10
Bryonia alba Przestęp biały 1 1 6410 Campylopus introflexus (Hedw.) Capsella bursapastoris () MEDIK. Cichorium intybus Conyza canadensis () Cronquist Corispermum leptopterum (Asch.) Iljin Cuscuta epithymum () Datura stramonium Digitalis purpurea Digitaria sanguinalis () SCOP. Echinochloa crusgalli () P. BEAUV. Echinocystis lobata (F. Michx.) Torr. & A. Gray - 5 3 7140 2 7150 Tasznik pospolity 1 1 6430 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska Obniżenia na podłożu torfowym Cykoria podróżnik 1 1 3240 kamieńcach i żwirowiskach 8 2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi 2 3220 3 3240 kamieńcach i żwirowiskach Konyza kanadyjska 43 9 4030 Suche wrzosowiska 2 6410 Wrzosowiec cienkoskrzydełkowy Kanianka macierzankowa Bieluń dziędzierzawa Naparstnica purpurowa 4 6440 Łąki selernicowe 15 6510 1 7150 Obniżenia na podłożu torfowym 1 8210 Wapienne ściany skalne Suche wrzosowiska 1 1 4030 1 6440 Łąki selernicowe 3 2 6520 Górskie kośne Łąki selernicowe 1 1 6440 2 2 6430 Palusznik krwawy 2 2 4030 Chwastnica jednostronna Kolczurka klapowana 3 22 Suche wrzosowiska 2 6440 Łąki selernicowe 1 7150 Obniżenia na podłożu torfowym 4 3220 2 3240 Strona 3 z 10
Elodea canadensis Michx. Elodea nuttallii (Planch.) H.St.John Epilobium adenocaulon Hausskn. Erechtites hieraciifolia () Raf. ex. DC. Erigeron annuus () Pers. Erigeron ramosus (Walters) Britton, Sterns & Poggenb. Fallopia convolvulus () Á. LÖVE Fraxinus pennsylvanica Marshall Galinsoga parviflora Cav. Geranium pusillum BURM. f. ex kamieńcach i żwirowiskach 15 3260 1 6430 1 3110 Jeziora lobeliowe Starorzecza i naturalne 7 3150 eutroficzne zbiorniki wodne Moczarka 28 Naturalne, dystroficzne kanadyjska 1 3160 zbiorniki wodne 19 3260 Starorzecza i naturalne Moczarka delikatna 3 3 3150 eutroficzne zbiorniki wodne Wierzbownica gruczołowata Erechtites jastrzębcowaty Przymiotno białe 9 Przymiotno gałęziste Rdestówka (Rdest) powojowata Jesion pensylwański Żółtlica drobnokwiatowa 2 6410 5 1 6520 Górskie kośne 2 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska Torfowiska przejściowe i 1 1 7140 trzęsawiska 1 3220 1 4030 Suche wrzosowiska 1 6440 Łąki selernicowe 6 6510 3 3 6510 1 1 6510 2 2 9150 3 3 6440 Bodziszek drobny 2 2 6510 Ciepłolubne storczykowe Łąki selernicowe buczyny Helianthus Słonecznik 4 1 3220 Strona 4 z 10
tuberosus bulwiasty 1 3260 2 6510 2 3220 Heracleum Barszcz sosnowskyi 4 Sosnowskiego Manden. 2 3240 kamieńcach i żwirowiskach 15 3220 12 3240 kamieńcach i żwirowiskach 11 3260 Impatiens Niecierpek glandulifera 46 gruczołowaty 5 6430 Royle 1 6510 1 91F0 1 2160 Nadmorskie wydmy z zaroślami rokitnika 4 3220 3 3240 kamieńcach i żwirowiskach 6 3260 Impatiens Niecierpek 136 11 6430 parviflora DC. drobnokwiatowy ) 5 8210 Wapienne ściany skalne 19 8220 18 9150 Ciepłolubne buczyny storczykowe 23 9160 Grąd subatlantycki 22 9190 Kwaśne dąbrowy 24 91F0 (Ficario-Ulmetum) Juglans regia Orzech włoski 4 2 3240 Strona 5 z 10
Juncus tenuis Willd. Lactuca serriola Larix kaempferi (Lamb.) Carriere Lathyrus tuberosus Lolium multiflorum Lam. Lupinus polyphyllus Lindl. Lycium barbarum Malus domestica Borkh. Matricaria maritima Medicago sativa Mimulus guttatus DC. Myosotis arvensis () HILL Onopordum acanthium Oxalis dillenii Jacq. kamieńcach i żwirowiskach (Salici- Myricarietum część - z przewagą wierzby) Ciepłolubne buczyny 2 9150 storczykowe (Cephalanthero- Fagenion) Sit chudy 1 6520 Górskie kośne 1 9190 Kwaśne dąbrowy Sałata kompasowa 1 1 6510 Modrzew japoński 2 2 9160 Grąd subatlantycki Groszek bulwiasty 1 1 6510 Życica 1 1 3240 kamieńcach i żwirowiskach wielokwiatowa 3 4030 Suche wrzosowiska Łubin trwały 8 4 6510 1 6520 Górskie kośne Kolcowój szkarłatny 1 1 6510 Jabłoń domowa 3 3 6510 Maruna nadmorska 1 1 6510 Lucerna siewna 4 1 6430 3 6510 Kroplik żółty 1 1 6430 Niezapominajka 1 1 6510 polna Popłoch pospolity 1 1 3220 Szczawik Dillena 2 2 9190 Kwaśne dąbrowy Oxalis stricta Szczawik żółty 2 Padus serotina (Erhr) Borkh. Czeremcha późna 45 1 6510 1 6520 Górskie kośne 1 2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi 14 4030 Suche wrzosowiska Strona 6 z 10
Parthenocissus inserta (A.Kern.) Fritsch Winobluszcz pięciolistkowy 5 1 5130 Zarosla jalowca pospolitego na wrzosowiskach lub murawach nawapiennych 5 6410 1 6440 Łąki selernicowe 6 6510 4 8220 8 9150 Ciepłolubne buczyny storczykowe 5 9190 Kwaśne dąbrowy 4 3240 1 6170 Populus "NE 42". Topola NE 42 1 1 3220 Reynoutria japonica Houtt. Rdestowiec ostrokończysty kamieńcach i żwirowiskach Nawapienne murawy wysokogórskie i wyleżyska śnieżne Prunus cerasifera Śliwa wiśniowa (Ś. Ehrh. kaukaska) 1 1 6510 Pseudotsuga menziesii (Mirb.) Jedlica Douglasa 1 Franco 2 2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi Zarosla jalowca pospolitego na Quercus rubra Dąb czerwony 9 1 5130 wrzosowiskach lub murawach nawapiennych 3 9150 Ciepłolubne buczyny storczykowe 3 9190 Kwaśne dąbrowy Reynoutria Rdestowiec bohemica Chrtek 2 2 3260 pośredni & Chrtkova Ranunculion fluitantis 4 3220 4 3240 kamieńcach i żwirowiskach 21 9 3260 2 6430 Strona 7 z 10
Reynoutria sachalinensis (F. Schmidt) Nakai Robinia pseudacacia Rosa rugosa Thunb. Rudbeckia hirta Rudbeckia laciniata Rumex confertus Willd. Salix acutifolia Willd. Rdestowiec sachaliński Robinia akacjowa 22 Róża pomarszczona 3 Rudbekia owłosiona 2 Rudbeckia naga 6 Szczaw omszony 18 Wierzba ostrolistna 10 1 6510 1 1 6430 2 3220 3 3240 kamieńcach i żwirowiskach 1 4030 Suche wrzosowiska 2 5130 Zarosla jalowca pospolitego na wrzosowiskach lub murawach nawapiennych 1 6510 1 7150 Obniżenia na podłożu torfowym 3 8220 2 9190 Kwaśne dąbrowy 7 91F0 2 2160 Nadmorskie wydmy z zaroślami rokitnika 1 2170 Nadmorskie wydmy z zaroślami wierzby piaskowej 1 3220 1 6430 2 3220 1 3240 kamieńcach i żwirowiskach 3 6430 14 6440 Łąki selernicowe 4 6510 2 2160 Nadmorskie wydmy z zaroślami rokitnika 7 2330 Wydmy śródlądowe z murawami napiaskowymi Strona 8 z 10
Senecio vernalis Waldst. & Kit. Setaria pumila (POIR.) ROEM. & SCHULT. Setaria viridis () P. BEAUV. Solidago canadensis Solidago gigantea Aiton 1 7150 Obniżenia na podłożu torfowym Starzec wiosenny 1 1 4030 Suche wrzosowiska Włośnica sina 2 Włośnica zielona 3 Nawłoć kanadyjska 36 Nawłoć późna (N. olbrzymia) 34 1 6440 Łąki selernicowe 1 3240 kamieńcach i żwirowiskach 1 4030 Suche wrzosowiska 1 6440 Łąki selernicowe 1 3220 1 3240 kamieńcach i żwirowiskach 1 3260 13 6410 2 6430 14 6510 Wapienne ściany skalne ze 1 8210 zbiorowiskami Potentilletalia caulescentis 1 9160 Grąd subatlantycki 2 91F0 1 3220 4 3240 kamieńcach i żwirowiskach 1 3260 2 4030 Suche wrzosowiska 3 6410 2 6430 7 6440 Łąki selernicowe 10 6510 Strona 9 z 10
Sonchus asper () HILL Sonchus oleraceus Spiraea chamaedryfolia Em. Jacq. Spiraea tomentosa Symphoricarpos albus () S. F. Blake Thlaspi arvense Trifolium patens Schreb. Veronica filiformis Sm. Vicia grandiflora Scop. Vicia hirsuta () S. F. GRAY 1 7150 Obniżenia na podłożu torfowym 3 91F0 Mlecz kolczasty 1 1 8210 Wapienne ściany skalne Mlecz zwyczajny (M. warzywny) 2 1 6430 Tawuła wiązolistna 1 1 91F0 Tawuła kutnerowata Śnieguliczka biała 1 1 9160 Tobołki polne 1 1 6430 Koniczyna odstająca Przetacznik nitkowaty 6 2 7140 Torfowiska przejściowe i trzęsawiska 4 7150 Obniżenia na podłożu torfowym Grąd subatlantycki 1 1 6440 1 1 3220 Wyka brudnożółta 1 1 6510 Wyka drobnokwiatowa 4 4 6510 Łąki selernicowe Strona 10 z 10