Wybory 2015: Komitety wyborcze a polityka wschodnia Wyniki badań ankietowych Krzysztof Mrozek, Program Otwarta Europa Warszawa, 12.10.2015
Plan prezentacji 1. Cel badania 2. Uczestnicy badania 3. Struktura ankiety 4. Główne wnioski 5. Wyniki 2011 6. Porównanie wyników 2015/2011 7. Poglądy komitetów w kwestiach szczegółowych
Cel badania 1. Przeanalizowanie poglądów komitetów na sprawy polityki wschodniej 2. Porównanie wyników sprzed z 2011 i 2015 3. Stwierdzenie, jak zmiana sytuacji międzynarodowej wpłynęła na poglądy komitetów wyborczych 4. Włączenie spraw polityki wschodniej w dyskurs kampanii wyborczej
Uczestnicy badania (I) Ankiety wysłaliśmy do: I. KORWiN II. KUKIZ 15 III. Nowoczesna Ryszarda Petru IV. Platforma Obywatelska V. Polskie Stronnictwo Ludowe VI. Prawo i Sprawiedliwość VII. Zjednoczona Lewica
Uczestnicy badania (II) Wypełnione ankiety otrzymaliśmy od: I. KORWiN II. Nowoczesna Ryszarda Petru III. Platforma Obywatelska IV. Polskie Stronnictwo Ludowe V. Zjednoczona Lewica
Struktura ankiety 29 pytań w następujących obszarach: 1. Priorytety polskiej polityki wschodniej 2. Partnerstwo Wschodnie 3. Rosja 4. Perspektywa członkostwa w UE 5. Polityka wizowa 6. NATO 7. Polska pomoc dla wschodnich sąsiadów 8. Kryzys ukraiński 9. Polacy na Wschodzie
Główne wnioski (2015) Wizja polskiej polityki wschodniej realizowana od ponad ćwierć wieku jest podzielana przez wszystkie, poza KORWiN ugrupowania polityczne. Wszystkie komitety chcą rozwijać współpracę ze wschodnimi sąsiadami UE, nie obiecując im jednak rychłego członkostwa w Unii. Wszystkie komitety są przeciwne rozszerzaniu NATO na wschód. PO wprawdzie nie wyklucza takiej możliwości, stawia jednak warunki niemożliwe do wypełnienia w najbliższym czasie. Partie opozycyjne są krytyczne w sprawie polityki wobec mniejszości polskiej na wschodzie. Komitety zgadzają się, że Polska powinna działać na rzecz demokratyzacji Białorusi. Żaden komitet nie chce zmiany formatu rozmów normandzkiej czwórki.
Wyniki 2011 Większość zapytanych przez nas komitetów deklarowała chęć wprowadzenia pewnych zmian do programu Partnerstwa Wschodniego. Poglądy na współpracę z Ukrainą były zbieżne. Ruch Palikota, bardziej niż pozostali, akcentował wagę interesów ekonomicznych Polski w regionie. Polska Jest Najważniejsza najsilniej podkreślała potrzebę przedstawienia krajom Partnerstwa Wschodniego jasnej perspektywy członkostwa w Unii Europejskiej. Jedynie PJN jako najważniejsze priorytety polskiej polityki wschodniej wskazał wspieranie społeczeństwa obywatelskiego oraz popieranie budowy rządów prawa w Rosji.
Porównanie wyników 2015/2011 Komitety bardziej akcentują potrzebę brania pod uwagę bezpieczeństwa Polski. Są bardziej skore do promocji demokracji i wartości europejskich w krajach Partnerstwa Wschodniego i Rosji. Bardziej zaś sceptyczne gdy przychodzi do oferowania perspektywy członkostwa w UE. Bez zmian pozostają sprawy gospodarcze.
Kwestie szczegółowe
Priorytety polskiej polityki wschodniej Wszystkie partie: bezpieczeństwo Polski Wszystkie partie: współpraca gospodarcza PO, PSL: uregulowanie stosunków z Rosją PO: pozytywna polityka wschodnia PSL: przeciwdziałanie rosyjskiej propagandzie
Europeizacja polityki wschodniej Nowoczesna, PO, Zjednoczona Lewica: polityka wschodnia we współpracy z instytucjami UE i wszystkimi państwami KORWiN, PSL: we współpracy z wybranymi partnerami Najważniejsi partnerzy: Niemcy, Francja (Nowoczesna, PO, ZL) Wielka Brytania (Nowoczesna, PO) Państwa Bałtyckie (Nowoczesna, PSL-Litwa,Łotwa, KORWiN-Litwa) Państwa Skandynawskie (Nowoczesna, PO,PSL-Szwecja) Benelux, V4 (PO) Węgry, Rumunia, Słowacja, Bułgaria (KORWiN)
Przyszłość Partnerstwa Wschodniego PO, PSL kontynuować w obecnej formie Nowoczesna bardziej zróżnicowane podejście Zjednoczona Lewica kontynuować, o ile projekt będzie wzmocniony KORWiN więcej środków, ciężar na kwestie ekonomiczne i energetyczne
Perspektywa członkostwa dla PW KORWiN: nie Nowoczesna: każde państwo europejskie po spełnieniu warunków PO: Mołdawia, Ukraina po wypełnieniu zobowiązań AA/DCFTA; Gruzja w dalszej perspektywie PSL: Białoruś i Ukraina, za ok. 20 lat Zjednoczona Lewica: w perspektywie dalszej niż 4 lata
Polityka wizowa Wszystkie komitety, oprócz KORWiN: nie będzie wznowienia negocjacji z Rosją Wszystkie komitety poza Nowoczesną: zniesienie wiz dla Białorusi Nowoczesna: ruch bezwizowy dla Białorusi po uregulowaniu granicy BY-RU PO: ruch bezwizowy dla Ukrainy i Gruzji w ciągu roku PSL: wizy dla Gruzinów
NATO Wszystkie komitety oprócz PO: nie ma możliwości rozszerzenia NATO o Gruzję i Ukrainę PO: rozszerzenie możliwe, trudne do wypełnienia warunki
Europejski Fundusz na rzecz Demokracji Nowoczesna, PSL: polskie zaangażowanie na dotychczasowym poziomie PO, ZL: zwiększyć polskie zaangażowanie KORWiN: wycofać się z EED
Pomoc Ukrainie Wszystkie komitety, oprócz KORWiN, są za pomocą Ukrainie merytorycznie i finansowo Nowoczesna, PO, ZL: możliwy udział polskich żołnierzy w ew. misji wojskowej KORWiN: nie pomagać, jedynie normalizować stosunki gospodarcze Żadna partia nie chce zmiany formatu rozmów pokojowych tzw. normandziej czwórki
Relacje z Rosją Wszystkie komitety za utrzymaniem relacji Polska-Rosja Wszystkie komitety za utrzymaniem relacji UE-Rosja Nowoczesna i PSL przeciwko współpracy NATO-Rosja Sankcje: KORWiN: znieść PO: zaostrzyć sankcje krymskie Pozostali: utrzymać
Relacje z Białorusią Wszystkie komitety: 1. Wspierać społeczeństwo obywatelskie 2. Promować wartości demokratyczne 3. Rozwijać kontakty gospodarcze
Polacy na Wschodzie PO, PSL: utrzymać dotychczasową politykę Nowoczesna: ewaluacja dotychczasowej polityki, potem koncepcja zmian Lewica: stypendia, wymiany kulturalne KORWiN: Karta Polaka, repatriacja, instytucje polskie na wschodzie
Dziękuję za uwagę kmrozek@batory.org.pl
Wybory 2015: Komitety wyborcze a polityka wschodnia Śniadanie prasowe, 12.10.2015, Warszawa