Założenia projektu ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących

Projekt z dnia 3 grudnia 2010 r. Założenia projektu ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących Warszawa, grudzień 2010 r. 1

Spis treści Spis treści... 2 Wykaz definicji i skrótów... 6 I. Zagadnienia wstępne... 8 1. Aktualny stan stosunków społecznych w Polsce w zakresie energetyki jądrowej... 8 2. Aktualny stan prawny w zakresie procesu inwestycyjnego dotyczącego realizacji obiektów energetyki jądrowej... 9 3. Potrzeba i cel uchwalenia ustawy... 10 4. Możliwość podjęcia alternatywnych środków umożliwiających osiągnięcie celów ustawy... 12 5. Podmioty, na które oddziaływać będzie ustawa... 12 6. Przewidywane skutki finansowe projektowanej ustawy i źródła ich pokrycia.... 13 II. Niezbędne do opracowania projektu ustawy propozycje rozstrzygnięć i ich uzasadnienie... 14 7. Zakres podmiotowy i przedmiotowy projektowanej ustawy, sprawy wyłączone z zakresu jej regulacji oraz objaśnienie podstawowych określeń użytych w projektowanej ustawie... 14 7.1. Przedmiot ustawy... 14 7.2. Stosunek do innych ustaw... 14 7.3. Definicje pojęć używanych w ustawie... 14 7.4. Wymagania podmiotowe dla inwestora i operatora elektrowni jądrowej... 15 7.5. Inwestor pierwszych jądrowych bloków energetycznych... 16 8. Przygotowanie i realizacja inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej... 16 8.1. Raport lokalizacyjny... 16 8.2. Decyzja o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej lub zezwolenie na wejście na teren nieruchomości w celu dokonania pomiarów lub badań... 16 8.3. Wyprzedzająca opinia Prezesa PAA w sprawie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej... 20 8.4. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji w zakresie obiektu energetyki jądrowej... 20 2

8.5. Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej 20 8.6. Decyzja zasadnicza... 28 8.7. Pozwolenie na prace przygotowawcze... 29 8.8. Pozwolenie wodnoprawne... 29 8.9. Zezwolenie Prezesa PAA na budowę obiektu jądrowego... 30 8.10. Pozwolenie na budowę... 30 8.11. Zezwolenie Prezesa PAA na rozruch obiektu jądrowego... 30 8.12. Pozwolenie na użytkowanie... 31 8.13. Zezwolenie Prezesa PAA na eksploatację obiektu jądrowego... 31 8.14. Koordynacja działań związanych z procesem inwestycyjnym po stronie organów administracji publicznej... 31 9. Udział społeczeństwa w procedurze realizacji obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących... 31 9.1. Tryb przeprowadzenia konsultacji społecznych w sprawie wyboru lokalizacji obiektu energetyki jądrowej, w tym przeprowadzenie referendum wśród społeczności lokalnej... 31 9.2. Udział społeczeństwa w postępowaniu dotyczącym wydania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach... 32 9.3. Udział społeczeństwa w postępowaniu dotyczącym wydania decyzji o wskazaniu lokalizacji, decyzji o ustaleniu lokalizacji oraz decyzji o pozwoleniu na budowę... 34 9.4. Zintegrowanie procedur konsultacyjnych z udziałem społeczeństwa z realizacją obowiązków informacyjnych wobec ludności na podstawie art. 8 Dyrektywy EURATOM... 34 10. Nabywanie tytułu prawnego do nieruchomości w celu realizacji inwestycji... 34 10.1. Postępowanie dotyczące wywłaszczenia... 34 10.2. Ustalenie odszkodowania... 35 10.3. Przekazywanie nieruchomości na rzecz inwestora... 35 10.4. Nieuregulowany stan prawny nieruchomości... 36 10.5. Grunty leśne... 36 11. Udzielanie zamówień na realizację inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej... 37 12. Podział korzyści wynikających z lokalizacji obiektu energetyki jądrowej będącego elektrownią jądrową.... 37 13. Finansowanie inwestycji... 38 3

13.1. Źródła finansowania... 38 13.2. Zasady wsparcia ze strony Skarbu Państwa, w tym w formie gwarancji i poręczeń... 38 13.3. Delegacja ustawowa do wydania fakultatywnego rozporządzenia określającego program pomocowy dla energetyki jądrowej... 41 13.4. Szczególne przepisy dotyczące zasad udzielania pomocy publicznej i postępowania w tym przedmiocie... 41 13.5. Obniżenie opłat i kosztów administracyjnych, sądowych i notarialnych ponoszonych w toku procesu inwestycyjnego, w tym związanych z pozyskiwaniem terenów... 42 14. Postępowanie administracyjne i sądowe w sprawach dotyczących inwestycji... 42 14.1. Powiązanie statusu strony postępowania prowadzonego w ramach procesu inwestycyjnego z obszarem oddziaływania inwestycji... 42 14.2. Wprowadzenie terminów na dokonywanie czynności przez organy w procesie inwestycyjnym powiązane z domniemaniem dokonania uzgodnień po ich przekroczeniu lub karami pieniężnymi... 42 14.3. Wprowadzenie natychmiastowej wykonalności decyzji wydawanych w toku procesu inwestycyjnego... 43 14.4. Ograniczenie procedury odwoławczej poprzez zakreślenie terminów do rozpoznania środków zaskarżenia oraz sprecyzowanie możliwych podstaw składanych środków odwoławczych 43 14.5. Ograniczenie możliwości wzruszenia decyzji w sprawach dotyczących obiektów energetyki jądrowej w postępowaniach odwoławczych i w trybach nadzwyczajnych... 43 14.6. Wprowadzenie możliwości przenoszenia na inny podmiot uprawnień uzyskiwanych w toku procesu inwestycyjnego... 44 15. Inwestycje towarzyszące... 44 15.1. Tryb nadawania inwestycjom statusu inwestycji towarzyszących... 44 15.2. Określenie zakresu stosowania do inwestycji towarzyszących szczególnych zasad dotyczących przygotowania i realizacji obiektów energetyki jądrowej... 45 16. Zaprzestanie lub zawieszenie procesu inwestycyjnego z przyczyn nie leżących po stronie inwestora... 45 16.1. Odpowiedzialność Skarbu Państwa po wydaniu decyzji zasadniczej... 45 16.2. Odpowiedzialność Skarbu Państwa za niezrealizowanie obiektów energetyki jądrowej innych niż elektrownie jądrowe oraz inwestycji towarzyszących... 46 17. Zmiany w Prawie energetycznym... 46 17.1. Jednoznaczne wskazanie zakresu, w jakim inwestor i operator elektrowni jądrowej podlegają przepisom Prawa energetycznego... 46 4

17.2. Warunki przyłączenia... 46 17.3. Koszty przyłączenia... 47 17.4. Elektrownia jądrowa jako jednostka centralnie dysponowana... 47 17.5. Zastąpienie odwołań do miejscowego planu albo decyzji o warunkach zabudowy odwołaniem do decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji... 47 17.6. Dopuszczalność sprzedaży energii elektrycznej produkowanej w okresie rozruchu... 47 18. Zmiany w zakresie opodatkowania... 48 18.1. Wydłużenie okresu na rozliczenie straty podatkowej... 48 18.2. Dostosowanie ulgi na nowe technologie do specyfiki sektora jądrowego, w którym wdrażanie określonych rozwiązań jest znacznie dłuższe niż w innych dziedzinach gospodarki.. 49 18.3. Zwolnienie przedmiotowe nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, np. poręczeń lub gwarancji... 49 18.4. Skrócenie terminu zwrotu bezpośredniego podatku naliczonego w przypadku niewykonania czynności opodatkowanych... 50 18.5. Doprecyzowanie podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości... 50 18.6. Zwolnienia lub wyłączenie od podatku od czynności cywilnoprawnych analogicznie do inwestycji drogowych... 51 18.7. Zmiana w ustawach o podatku dochodowym od osób prawnych i osób fizycznych... 51 19. Upoważnienie do wydania aktów wykonawczych.... 52 20. Sprawy dotyczące odpowiedzialności karnej lub karno administracyjnej.... 53 21. Wpływ projektowanej ustawy na stosunki powstałe pod działaniem ustawy albo ustaw dotychczasowych oraz sprawy dotyczące przepisów dostosowujących.... 53 22. Przewidywany termin wejścia w życie ustawy.... 53 III. Ocena przewidywanych skutków społeczno gospodarczych regulacji.... 53 23. Wpływ projektowanej ustawy na sektor finansów publicznych.... 54 24. Wpływ projektowanej ustawy na rynek pracy.... 54 25. Wpływ projektowanej ustawy na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw.... 55 26. Wpływ projektowanej ustawy na sytuację i rozwój regionalny.... 55 27. Wyniki przeprowadzonych konsultacji.... 56 5

Wykaz definicji i skrótów Dyrektywa EUROATOM Dyrektywa Rady 2009/71/EURATOM z dnia 25 czerwca 2009 r. ustanawiająca wspólnotowe ramy bezpieczeństwa jądrowego obiektów jądrowych (Dz.U.UE.L.09.172.18); Kodeks cywilny ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.); Prawo atomowe ustawa z dnia 29 listopada 2000 r. Prawo atomowe (Dz. U. z 2007 r. Nr 42, poz. 276, z późn. zm.); Prawo budowlane ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.); Prawo energetyczne ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 89, poz. 625, z późn. zm.); Prawo ochrony środowiska ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150, z późn. zm.); Prawo wodne ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.) ; Prawo zamówień publicznych ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655, z późn. zm.); Prezes PAA Prezes Państwowej Agencji Atomistyki; Prezes UOKiK Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów; Prezes URE Prezes Urzędu Regulacji Energetyki; ustawa planowana ustawa o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących; ustawa o gospodarce nieruchomościami ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651, 6

z późn. zm.); ustawa o obszarach morskich ustawa z dnia 21 marca 1991 r. o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 2003 r. Nr 153, poz. 1502, z późn. zm.); ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych ustawa o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.); ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (tekst jednolity: Dz. U. z 2007r. Nr 59, poz. 404, z późn. zm.); ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, z późn. zm.). 7

I. Zagadnienia wstępne 1. Aktualny stan stosunków społecznych w Polsce w zakresie energetyki jądrowej W obecnej strukturze paliwowej dla energetyki dominują węgiel kamienny i brunatny, których udział w produkcji energii elektrycznej wynosi ponad 92% (odpowiednio 58,6 % i 33,5%). Udział energii odnawialnej wynosi obecnie około 2,7 % (ogółem wiatr, woda, biogaz i biomasa) a źródeł gazowych około 3,1 %. Około 2,1 % przypada na pozostałe rodzaje paliw. W Polsce nie istnieje żaden obiekt jądrowy wykorzystywany do produkcji energii elektrycznej, ani żaden obiekt funkcjonalnie powiązany z produkcją energii elektrycznej z wykorzystaniem technologii jądrowej. Istniejący reaktor badawczy Maria ma zastosowanie do celów badawczych, medycznych i szkoleniowych. Oprócz reaktora Maria w Polsce istnieją także inne obiekty jądrowe (likwidowany reaktor badawczy Ewa oraz dwa przechowalniki wypalonego paliwa jądrowego). Jednak podobnie, jak ma to miejsce w przypadku reaktora Maria, ich funkcjonowanie nie wiązało się i nie wiąże z produkcją energii elektrycznej. W krajach sąsiadujących z Polską (z wyjątkiem Białorusi) oraz w krajach leżących blisko naszych granic (m.in. Szwecja, Finlandia, Węgry, Bułgaria, Rumunia) znajdują się energetyczne obiekty jądrowe, przy czym na Litwie elektrownia jądrowa Ignalina została w 2009 r. wyłączona z eksploatacji i znajduje się obecnie w fazie likwidacji. Według danych Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej z lipca 2010 r., na świecie pracuje obecnie 439 reaktorów energetycznych o łącznej mocy ponad 373 tys. MWe, w budowie zaś znajduje się kolejnych 61 reaktorów energetycznych o łącznej mocy prawie 60 tys. MWe. Z tego w krajach członkowskich Unii Europejskiej pracują 143 reaktory energetyczne o łącznej mocy prawie 131 tys. MWe, a 6 kolejnych reaktorów energetycznych o łącznej mocy prawie 6 tys. MWe znajduje się w fazie budowy. W latach 80 tych XX w. podjęto budowę pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej. Budowa prowadzona była w Żarnowcu na Pomorzu, jednakże w grudniu 1989 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę o wstrzymaniu budowy, a w grudniu 1990 r. o postawieniu Elektrowni Jądrowej Żarnowiec w Budowie w stan likwidacji. W Polsce nie istniały i nie istnieją zakłady wzbogacania izotopowego, zakłady wytwarzania paliwa jądrowego ani zakłady przerobu tego paliwa. 8

2. Aktualny stan prawny w zakresie procesu inwestycyjnego dotyczącego realizacji obiektów energetyki jądrowej Obecnie w Polsce brakuje odpowiednich, specyficznych regulacji prawnych dotyczących procesu inwestycyjnego w zakresie budowy obiektów energetyki jądrowej i infrastruktury towarzyszącej. Dotyczy to zarówno procesu związanego z przygotowaniem inwestycji pod względem formalnym, jak i procedur dotyczących udziału społeczeństwa w podejmowaniu decyzji w tak istotnej sprawie, jaką jest realizacja obiektu energetyki jądrowej. Brak jest także unormowań dotyczących finansowania takich inwestycji, jak również przepisów podatkowych uwzględniających specyfikę podmiotów zamierzających inwestować w realizację obiektów energetyki jądrowej Przy obecnym kształcie przepisów prawa, szybkie i sprawne przeprowadzenie inwestycji infrastrukturalnych bez szczególnych uregulowań w tym zakresie jest w praktyce niemożliwe. Istniejące obecnie normy prawne, mogące mieć potencjalne zastosowanie do budowy elektrowni jądrowych i innych obiektów związanych z funkcjonowaniem energetyki jądrowej, mają charakter rozproszony i dalece niewystarczający. Do tego dochodzi przewlekłość procesu inwestycyjnego wynikająca zarówno z dużej liczby koniecznych do spełnienia obowiązków ustawowych (w tym wieloetapowości postępowań administracyjnych), jak też z praktyki działania władz publicznych. W sytuacji konieczności ponoszenia przez inwestora wysokich nakładów inwestycyjnych luki i niedostatki otoczenia prawnego zwiększają poważnie ryzyko powodzenia inwestycji dla podmiotów zamierzających zaangażować się w budowę obiektów energetyki jądrowej. W konsekwencji oznaczać to może wydłużenie procesu inwestycyjnego skutkujące wzrostem kosztów i spadkiem opłacalności inwestycji w porównaniu do podobnych inwestycji realizowanych w krajach o regulacjach prawnych dostosowanych do specyfiki inwestycji w obiekty energetyki jądrowej. Wszystko to sprawia, iż wielomiliardowe inwestycje w energetykę jądrową bez kompleksowych uregulowań procesu inwestycyjnego byłyby obciążone trudnym do przyjęcia ryzykiem inwestycyjnym i finansowym, przede wszystkim z uwagi na trudne do przewidzenia realne terminy realizacji kolejnych etapów inwestycji, niezależne od inwestora. Reasumując, budowa elektrowni jądrowych w obecnym stanie prawnym byłaby przedsięwzięciem niezwykle trudnym, jeżeli w ogóle możliwym do wykonania. O niedostosowaniu polskiego systemu prawa do prowadzenia szeroko rozumianych procesów inwestycyjnych świadczy znaczna liczba ustaw specjalnych poświęconych dużym przedsięwzięciom infrastrukturalnym: 1) ustawa z dnia 27 października 1994 r. o autostradach płatnych i Krajowym Funduszu Drogowym (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2571 z późn. zm.), 2) ustawa z dnia 28 marca 2003 o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94 z późn. zm.), 9

3) ustawa z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.), 4) ustawa z dnia 07 września 2007 r. o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w piłce nożnej UEFA EURO 2012 (Dz. U. z 2010 r. Nr 26, poz. 133 z późn. zm.), 5) ustawa z dnia 12 lutego 2009 o szczególnych zasadach przygotowywania i realizacji inwestycji w zakresie lotnisk użytku publicznego (Dz. U. Nr 42, poz. 340 z późn. zm.), 6) ustawa z dnia 24 kwietnia 2009 r. o inwestycjach w zakresie terminalu regazyfikacyjnego skroplonego gazu ziemnego w Świnoujściu (Dz. U. Nr 84, poz. 700 z późn. zm.), 7) ustawa z dnia 7 maja 2010 r. o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych (Dz. U. Nr 106, poz. 675) Rozdział 6. Szczególne zasady lokalizowania regionalnych sieci szerokopasmowych, 8) ustawa z dnia 8 lipca 2010 r. o szczególnych zasadach przygotowywania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych (Dz. U. Nr 143, poz. 963), 9) oraz projekt ustawy o korytarzach przesyłowych przygotowany przez Ministerstwo Gospodarki. W związku z powyższym, koncepcja stworzenia dla inwestycji w zakresie energetyki jądrowej odrębnej regulacji znajduje swe potwierdzenie w dotychczasowej praktyce ustawodawcy, tym bardziej, iż budowa elektrowni jądrowych obarczona jest dużo większym ryzykiem inwestycyjnym i finansowym oraz wiąże się z daleko większymi nakładami, niż te ponoszone na realizację inwestycji objętych dotychczasowymi regulacjami szczególnymi. 3. Potrzeba i cel uchwalenia ustawy Rozwój energetyki jądrowej w Polsce wynika z Polityki energetycznej Polski do 2030 roku (przyjętej uchwałą Rady Ministrów nr 202/2009 z 10 listopada 2009 r.), a także z Ramowego harmonogramu działań na rzecz energetyki jądrowej (przyjętego do wiadomości przez Radę Ministrów 11 sierpnia 2009 roku). Rada Ministrów zainicjowała ponadto prace nad Programem Polskiej Energetyki Jądrowej. Zgodnie z wymienionymi powyżej dokumentami głównym celem rozwoju w Polsce energetyki jądrowej jest zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego Polski, rozumianego jako zapewnienie dostaw energii elektrycznej po racjonalnych kosztach i z uwzględnieniem 10

zaostrzających się standardów ochrony środowiska poprzez zróżnicowanie bazy paliwowej dla energetyki. Zobowiązania Polski związane z przyjęciem przez UE pakietu klimatycznoenergetycznego wymuszają konieczność dokonania zmian w strukturze produkcji energii, polegających na ograniczeniu pracy źródeł o wysokiej emisji CO2. Rozwój gospodarczy Polski będzie wymagał wzrostu zużycia energii elektrycznej. Dla prognozy rozwoju gospodarczego Polski, przyjętej w Polityce energetycznej Polski do 2030 roku, produkcja krajowa energii elektrycznej netto powinna wzrosnąć ze 141 TWh w roku 2010 do 217,4 TWh w roku 2030, tj. o ok. 54%. Zapewnienie takiej produkcji energii elektrycznej po racjonalnych kosztach i przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska, będzie wymagało, obok wysokosprawnych źródeł węglowych, gazowych i odnawialnych, również budowy elektrowni jądrowych. Od sektora węglowego oczekuje się dostaw dla zapewnienia produkcji energii elektrycznej na poziomie 100 110 TWh w ciągu najbliższego dwudziestolecia. Energetyka jądrowa powinna natomiast dążyć do osiągnięcia 15 % udziału w strukturze paliw dla energetyki. Również obecne trendy europejskiej i światowej polityki energetycznej oraz ożywienie inwestycyjne w Azji, USA i w Europie w zakresie energetyki jądrowej wskazują, że jednym z najbardziej pożądanych źródeł stała się właśnie energetyka jądrowa, która oprócz braku bezpośredniej emisji CO2 zapewnia również niskie koszty wytwarzania energii elektrycznej, wzrost niezależności od typowych kierunków pozyskiwania surowców energetycznych, a także techniczną i finansową możliwość gromadzenia wieloletnich zapasów paliwa, nieistniejącą w przypadku innych nośników energii. Ramowy harmonogram działań dla energetyki jądrowej przewiduje przygotowanie do 31 grudnia 2010 r. projektów aktów prawnych niezbędnych do budowy i funkcjonowania obiektów energetyki jądrowej. Projektowana ustawa o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących będzie obok znowelizowanego Prawa atomowego aktem prawnym regulującym zagadnienia związane z funkcjonowaniem w Polsce obiektów energetyki jądrowej. Szczególny nacisk w tej ustawie położony zostanie na unormowanie procesu inwestycyjnego dotyczącego obiektów energetyki jądrowej oraz infrastruktury towarzyszącej. Głównym celem projektowanej ustawy jest stworzenie klarownych i stabilnych ram prawnych obejmujących całokształt procesu inwestycyjnego w zakresie przedsięwzięć związanych z budową w Polsce obiektów energetyki jądrowej, tak aby możliwe było prowadzenie efektywnej działalności w tym zakresie. Projektowana ustawa nie będzie natomiast obejmowała innych zagadnień, związanych z eksploatacją zrealizowanych obiektów, ich likwidacją oraz z gospodarką odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym. Celem projektowanej ustawy nie jest również tworzenie reguł opracowywania, przyjmowania i realizacji polityki państwa w zakresie energetyki jądrowej, w tym opracowywania, przyjmowania i realizacji polityki państwa w zakresie postępowania z odpadami promieniotwórczymi i wypalonym paliwem jądrowym. 11

Uregulowanie procesu inwestycyjnego w odrębnym akcie prawnym pozwoli na redukcję istotnych ryzyk inwestycyjnych, a tym samym zwiększy możliwość przygotowania realizacji takich inwestycji oraz ich przeprowadzenia w sposób sprawny i efektywny. Wskazują na to również doświadczenia z innych gałęzi gospodarki, w których zamieszczenie w osobnym akcie prawnym regulacji poświęconych wyłącznie przygotowaniu oraz realizacji inwestycji wpłynęło pozytywnie na przyspieszenie procesów inwestycyjnych. W konsekwencji osiągnięcie projektowanych celów przyczyni się do podniesienia wiarygodności Polski, jako kraju o stabilnych i przejrzystych regulacjach sprzyjających inwestycjom o przedmiotowym charakterze, co znajdzie swój wyraz we wzroście zaufania potencjalnych inwestorów i ich partnerów, a także potencjalnym wzroście zainteresowania uczestnictwem w projektach budowy elektrowni jądrowych w naszym kraju. Dodatkowo przepisy umożliwiające wysoki stopień udziału społeczeństwa w decydowaniu o budowie obiektów energetyki jądrowej pomogą uzyskać stabilność raz powziętych decyzji oraz przyczynią się do pozyskania i utrzymania akceptacji społecznej dla rozwoju energetyki jądrowej. 4. Możliwość podjęcia alternatywnych środków umożliwiających osiągnięcie celów ustawy Ze względu na konieczność stworzenia specjalnych regulacji dotyczących procesu inwestycyjnego w dziedzinie energetyki jądrowej nie jest możliwe osiągnięcie założonego celu w drodze innej, niż uchwalenie projektowanej ustawy. 5. Podmioty, na które oddziaływać będzie ustawa Przepisy projektowanej ustawy będą oddziaływać przede wszystkim na podmioty zamierzające realizować inwestycje w zakresie obiektów energetyki jądrowej, tj. elektrowni jądrowych, przechowalników wypalonego paliwa jądrowego, przechowalników odpadów promieniotwórczych, instalacji przetwarzania odpadów promieniotwórczych oraz obiektów do wydobywania materiałów zawierających uran i tor. Ustawa oddziaływać będzie także na właścicieli, użytkowników wieczystych, osoby, którym przysługują ograniczone prawa rzeczowe lub prawa obligacyjne do nieruchomości, na których możliwe będzie zlokalizowanie elektrowni jądrowej, w zakresie, w jakim zakładać będzie przejęcie ww. nieruchomości przez Skarb Państwa za odszkodowaniem. Podmioty mające zastrzeżenia do wysokości proponowanego im odszkodowania będą mogły żądać ustalenia wysokości odszkodowania przez sąd powszechny. 12

Ponadto projektowana ustawa zwiększy kompetencje wojewody w zakresie realizacji przedsięwzięć określonych w ustawie w sprawach: nabywania tytułu prawnego do nieruchomości przeznaczonych na realizację przedsięwzięć w zakresie obiektów energetyki jądrowej, w tym ograniczania sposobu korzystania z nieruchomości oraz w sprawach będących przedmiotem innych decyzji, które konsumuje projektowana w ustawie decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej, a także w sprawach pozwolenia na budowę i pozwolenia na użytkowanie. Projektowana ustawa pośrednio oddziaływać będzie również na gminy i społeczności lokalne, na których terenie zlokalizowane zostaną przedmiotowe inwestycje oraz na wszystkich odbiorców energii elektrycznej (indywidualnych i przemysłowych) poprzez stworzenie korzystnych warunków do inwestowania w nowe moce wytwórcze w energetyce jądrowej, co przyczyni się do poprawy zaopatrzenia w energię elektryczną, zwiększy bezpieczeństwo energetyczne kraju oraz zagwarantuje produkcję energii elektrycznej po racjonalnych kosztach. Społecznościom lokalnym ustawa przyznawać będzie też uprawnienie do zajęcia stanowiska w referendum, co do budowy elektrowni jądrowej. Projektowana ustawa wpływać będzie również na Radę Ministrów poprzez wyposażenie jej w kompetencję w zakresie podjęcia uchwały zezwalającej ministrowi właściwemu do spraw gospodarki na wydanie decyzji zasadniczej w sprawie budowy elektrowni jądrowej, a także na ministra właściwego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej, z uwagi na fakt, iż stanowić on będzie drugą instancję w postępowaniach o wydanie decyzji o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy elektrowni jądrowej oraz o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy elektrowni jądrowej. Projektowana ustawa wpłynie także na Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska poprzez udzielenie kompetencji do wydawania w sprawie budowy obiektów energetyki jądrowej decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach inwestycji. Wreszcie ustawa wpłynie też na spółki energetyczne pozostające we władztwie korporacyjnym Skarbu Państwa ze względu na zagwarantowanie im prawa do bycia większościowym udziałowcem pierwszych budowanych w Polsce energetycznych bloków jądrowych do łącznej mocy co najmniej 6000 MWe. 6. Przewidywane skutki finansowe projektowanej ustawy i źródła ich pokrycia. Projektowana ustawa wywoływać będzie istotne skutki finansowe przede wszystkim dla podmiotów, które zdecydują się budować i eksploatować obiekty energetyki jądrowej. Źródłami ich pokrycia będą budżety własne, środki pozyskiwane na rynkach kapitałowych oraz z innych źródeł. Poprzez projektowane rozwiązania stworzone zostaną kompleksowe, stabilne i czytelne ramy prawne dla takich inwestycji, co przełoży się na większą 13

przewidywalność koniecznych do poniesienia kosztów inwestycyjnych. Zarządzanie kosztami inwestycji stanie się dzięki temu bardziej stabilne, co w rezultacie przełożyć się może na obniżenie globalnego kosztu inwestycji w obiekty energetyki jądrowej w Polsce. Skutki finansowe projektowanej ustawy dla budżetu państwa przedstawiono w ocenie skutków regulacji. II. Niezbędne do opracowania projektu ustawy propozycje rozstrzygnięć i ich uzasadnienie 7. Zakres podmiotowy i przedmiotowy projektowanej ustawy, sprawy wyłączone z zakresu jej regulacji oraz objaśnienie podstawowych określeń użytych w projektowanej ustawie 7.1. Przedmiot ustawy Ustawa określi zasady przygotowania, realizacji i finansowania inwestycji w zakresie budowy obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących. 7.2. Stosunek do innych ustaw Ustawa nie będzie regulować kwestii bezpieczeństwa jądrowego, ochrony radiologicznej, ochrony fizycznej, likwidacji obiektów energetyki jądrowej, gospodarki odpadami jądrowymi oraz zabezpieczeń materiałów jądrowych w odniesieniu do obiektów energetyki jądrowej, w tym także procedury uzyskiwania opinii i zezwoleń w tym zakresie, uregulowanych w Prawie atomowym oraz aktach wykonawczych do tej ustawy. Ustawa nie będzie również regulować cywilnej odpowiedzialności za szkodę jądrową. Kwestie te zostaną unormowane bądź to w odrębnej ustawie o cywilnej odpowiedzialności za szkodę jądrową, bądź też w znowelizowanym Prawie atomowym. 7.3. Definicje pojęć używanych w ustawie Obiektem energetyki jądrowej w myśl ustawy będzie: 1) elektrownia jądrowa; 2) przechowalnik wypalonego paliwa; 3) obiekt do przechowywania odpadów promieniotwórczych; 4) instalacja przetwarzania odpadów promieniotwórczych; 5) obiekt do wydobywania rud uranu i toru ze złóż i ich wstępnego przetwarzania, pod warunkiem, że służyć będą działalności prowadzonej na potrzeby energetyki jądrowej. 14

Elektrownia jądrowa rozumiana będzie jako jednostka wytwórcza składająca się z jądrowego reaktora energetycznego i maszynowni, a także innych urządzeń, instalacji oraz budynków towarzyszących, niezbędnych dla prowadzenia działalności służącej produkcji energii elektrycznej i ciepła. Inwestycjami towarzyszącymi będą inwestycje realizowane przez operatora systemu przesyłowego podyktowane koniecznością wyprowadzenia mocy z elektrowni jądrowej oraz inne inwestycje konieczne do przygotowania, wybudowania i eksploatacji obiektów energetyki jądrowej, w tym infrastruktura komunikacyjna (drogowa i kolejowa), inwestycje związane z doprowadzeniem i odprowadzeniem wody oraz obiekty pełniące funkcje zaplecza socjalnego. Katalog inwestycji towarzyszących nie powinien mieć charakteru zamkniętego. Inwestorem będzie podmiot prowadzący przygotowania lub realizujący inwestycję w zakresie elektrowni jądrowej, innego obiektu energetyki jądrowej lub inwestycji towarzyszącej. Przez operatora elektrowni jądrowej rozumiany będzie podmiot prowadzący eksploatację elektrowni jądrowej. 7.4. Wymagania podmiotowe dla inwestora i operatora elektrowni jądrowej Inwestorem obiektu energetyki jądrowej oraz operatorem elektrowni jądrowej będzie mógł zostać jedynie podmiot posiadający siedzibę na terenie Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto, w przypadku inwestora elektrowni jądrowej oraz operatora elektrowni jądrowej konieczne będzie wykazanie doświadczenia, wiedzy i kompetencji w zakresie wytwarzania energii elektrycznej. Wykazanie się wiedzą i doświadczeniem będzie dokonywane poprzez: 1) oświadczenie podmiotu zobowiązanego do wykazania się wiedzą, doświadczeniem i kompetencjami o ich posiadaniu, lub 2) oświadczenie podmiotu powiązanego kapitałowo z podmiotem zobowiązanym do wykazania się wiedzą, doświadczeniem i kompetencjami, o zapewnieniu wsparcia wiedzą, doświadczeniem i kompetencjami w wyżej wymienionym zakresie. Podmiot składający oświadczenie będzie musiał wykazać, że w ostatnich 10 latach prowadził przynajmniej przez rok eksploatację bloków energetycznych o łącznej mocy co najmniej 1000 MWe, w tym przynajmniej jednego bloku energetycznego o mocy zainstalowanej ponad 200 MWe, przyłączonych do sieci przesyłowej w rozumieniu Prawa energetycznego. 15

7.5. Inwestor pierwszych jądrowych bloków energetycznych Inwestorem pierwszych energetycznych bloków jądrowych, tj. bloków jądrowych, których suma łącznych zainstalowanych mocy elektrycznych wynosi co najmniej 6 000 MWe, będzie mogła być jedynie spółka pozostająca we władztwie korporacyjnym Skarbu Państwa, gwarantującą zachowanie w rękach państwa strategicznych zasobów energetycznych, jakimi są elektrownie jądrowe. 8. Przygotowanie i realizacja inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej Ustawa wskazywać będzie decyzje, opinie i inne dokumenty niezbędne do budowy i uruchomienia obiektu energetyki jądrowej. Uzyskanie decyzji, opinii i innych dokumentów przewidzianych ustawą wyczerpywać będzie obowiązek uzyskiwania decyzji, opinii i innych dokumentów wymaganych odrębnymi przepisami. Ustawa określać będzie procedury uzyskiwania decyzji, opinii i innych dokumentów niezbędnych do budowy i uruchomienia obiektu energetyki jądrowej oraz skutki ich wydania, jeżeli nie będą one określone w innych przepisach lub będą różnić się od ogólnych unormowań wynikających z przepisów właściwych dla tych dokumentów. W pozostałym zakresie ustawa stwierdzać będzie konieczność uzyskania lub przedstawienia określonego dokumentu oraz odsyłać będzie do właściwych przepisów w tym zakresie. 8.1. Raport lokalizacyjny Inwestor zobowiązany będzie do wykonania raportu lokalizacyjnego, którego zawartość określać będzie Prawo atomowe. Raport lokalizacyjny stanowić będzie podstawę do wydania przez Prezesa PAA wyprzedzającej opinii dotyczącej planowanej lokalizacji obiektu jądrowego i załączany będzie do wniosku o wydanie tej opinii. 8.2. Decyzja o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej lub zezwolenie na wejście na teren nieruchomości w celu dokonania pomiarów lub badań Do sporządzenia raportu lokalizacyjnego, będącego podstawą opinii Prezesa PAA, konieczne może okazać się wykonanie pomiarów, badań i innych czynności możliwych do przeprowadzenia jedynie po wejściu na teren nieruchomości, na których zlokalizowana będzie planowana inwestycja. Potencjalny inwestor będzie mógł wystąpić do wojewody z wnioskiem o wydanie: 1) decyzji o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej (obejmującej wszystkie nieruchomości, na których ma być zlokalizowana inwestycja lub wejście na które jest konieczne do sporządzenia raportu lokalizacyjnego) albo 16

2) zezwolenia na wejście na teren nieruchomości. W przypadku zlokalizowania inwestycji na obszarze więcej niż jednego województwa, decyzję o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej lub decyzję zezwalającą na wejście na teren nieruchomości wydawać będzie wojewoda, na którego obszarze właściwości znajdować się będzie większa część nieruchomości objętych wnioskiem o wydanie decyzji o wskazaniu lokalizacji lub o wydanie zezwolenia na wejście na teren nieruchomości. Instancją odwoławczą w obu przypadkach będzie minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Uzyskanie decyzji o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej lub zezwolenia na wejście na teren nieruchomości jest fakultatywne. 8.2.1. Decyzja o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej Wniosek o wydanie decyzji o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej powinien zawierać: 1) określenie granic terenu objętego wnioskiem; 2) ogólną charakterystykę planowanej inwestycji; 3) oznaczenie nieruchomości lub ich części, zgodnie z ewidencją gruntów i budynków, na których planuje się zlokalizowanie inwestycji lub wejście na które jest konieczne do sporządzenia raportu lokalizacyjnego, ze wskazaniem nieruchomości, w stosunku do której właściciel lub użytkownik wieczysty nie wyraził zgody na wejście na jej teren; 4) dokumenty potwierdzające doświadczenie, wiedzę i kompetencje w zakresie wytwarzania energii elektrycznej. Stronami w postępowaniu w sprawie wydania decyzji o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej będą wyłącznie: inwestor obiektu energetyki jądrowej oraz właściciele lub użytkownicy wieczyści nieruchomości, o których mowa w pkt 3. W odniesieniu do nieruchomości wskazanych we wniosku o wydanie decyzji o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej, od dnia doręczenia zawiadomienia o wszczęciu postępowania nie wydaje się decyzji o pozwoleniu na budowę oraz decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a toczące się w tych sprawach postępowania ulegają zawieszeniu z mocy prawa do czasu wydania ostatecznej decyzji w sprawie wskazania lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej. Na wniosek wojewody informacja o wszczęciu postępowania zostanie wpisana w księgach wieczystych prowadzonych dla przedmiotowych nieruchomości. Ostateczna decyzja o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej: 17

1) powoduje utrzymanie w mocy skutków związanych z zawiadomieniem o wszczęciu postępowania; 2) uprawnia inwestora do wykonania na terenie objętym decyzją niezbędnych prac w celu sporządzenia raportu lokalizacyjnego; 3) obliguje organ właściwy do wydania decyzji do wystąpienia do właściwego sądu o dokonanie wpisów w księgach wieczystych o objęciu wskazanych nieruchomości decyzją o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej, a jeżeli nieruchomość nie ma urządzonej księgi wieczystej o złożenie do istniejącego zbioru dokumentów zawiadomienia o wydaniu tej decyzji; 4) do czasu upływu ważności decyzji o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej nieruchomości objęte decyzją nie będą mogły być przedmiotem innego wniosku o wydanie decyzji o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej. Inwestor będzie zobowiązany do wypłaty właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu nieruchomości, na której będą prowadzone prace, odszkodowania, którego wysokość będzie określana w drodze negocjacji na podstawie stanu nieruchomości na dzień wydania decyzji o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej. Jeżeli negocjacje nie zostaną ukończone w terminie 2 miesięcy od ich rozpoczęcia, wojewoda określi w terminie miesiąca w trybie decyzji administracyjnej wysokość odszkodowania na podstawie wyceny dokonanej przez rzeczoznawcę. Odszkodowanie powinno odpowiadać wartości poniesionych szkód. Jeżeli zmniejszy się wartość nieruchomości, odszkodowanie powiększa się o kwotę odpowiadającą temu zmniejszeniu. Podmioty mające zastrzeżenia do wysokości proponowanego im odszkodowania będą mogły żądać ustalenia wysokości odszkodowania przez sąd powszechny. Inwestor zobowiązany będzie również do przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego niezwłocznie po zakończeniu badań, pomiarów i innych prac. Brak ostatecznego rozstrzygnięcia co do wysokości odszkodowania nie będzie przeszkodą do wejścia na teren nieruchomości. W decyzji o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej wojewoda określi termin jej ważności zgodny z wnioskiem inwestora, nie dłuższy niż 5 lat. Wydanie decyzji o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej nie będzie przesądzać o możliwości budowy obiektu energetyki jądrowej na terenie nią objętym i służyć będzie jedynie możliwości przebadania tego terenu przez inwestora. Z tego względu nie będą na tym etapie prowadzone żadne obligatoryjne konsultacje społeczne ani postępowanie w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Jeżeli jednak badania, pomiary lub inne prace wykonywane na podstawie decyzji o wskazaniu lokalizacji inwestycji stanowiłyby przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, to do wydania takiej decyzji konieczne będzie uprzednie uzyskanie ostatecznej decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych. Ponadto, do decyzji o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej będzie miał zastosowanie art. 96 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, co 18

umożliwi rozważenie, czy badania, pomiary lub inne prace, których przeprowadzenie umożliwi decyzja o wskazaniu lokalizacji, mogą potencjalnie znacząco oddziaływać na obszary Natura 2000. 8.2.2. Zezwolenie na wejście na teren nieruchomości w celu dokonania pomiarów lub badań Możliwe są sytuacje, w których inwestor nie będzie zainteresowany wszczęciem postępowania i uzyskaniem decyzji w sprawie wskazania lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej. W takim przypadku w braku zgody właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości inwestor będzie mógł wystąpić o zezwolenie na wejście na teren nieruchomości, na której planuje zrealizować obiekt energetyki jądrowej lub na teren innej nieruchomości w celu dokonania pomiarów (ewentualnie wykonania innych prac) umożliwiających sporządzenie raportu lokalizacyjnego, niezbędnego do wystąpienia z wnioskiem do Prezesa PAA o wydanie wyprzedzającej opinii. Pozwolenie nie będzie wywoływało skutków, o których mowa w pkt 8.2.1 pkt 1 i 4. Decyzja zezwalająca na wejście na teren nieruchomości będzie zbliżona w swojej konstrukcji do decyzji przewidzianej w art. 47 Prawa budowlanego. Z jej wydaniem może się wiązać rekompensata za wejście na teren nieruchomości. We wniosku o wydanie decyzji o zezwoleniu na wejście na teren nieruchomości inwestor powinien określić zakres prac, jakie zamierza wykonać na tym terenie oraz określić maksymalny termin niezbędny na ich przeprowadzenie. Zezwolenie na wejście na teren nieruchomości wydawane będzie przez wojewodę. Po zakończeniu prac na terenie nieruchomości inwestor zobowiązany będzie do przywrócenia nieruchomości do stanu poprzedniego oraz do wypłacenia odszkodowania na zasadach ogólnych przewidzianych przepisami Kodeksu cywilnego. Wydanie zezwolenia nie będzie przesądzać o lokalizacji obiektu energetyki jądrowej na terenie nią objętym i służyć będzie jedynie możliwości przeprowadzenia badań i prac potrzebnych do przygotowania raportu lokalizacyjnego. Z tego względu nie będą na tym etapie prowadzone żadne obligatoryjne konsultacje społeczne ani postępowanie w sprawie oceny oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko. Jeżeli jednak badania, pomiary lub inne prace wykonywane na podstawie zezwolenia stanowiłyby przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko, to do wydania pozwolenia konieczne będzie uprzednie uzyskanie ostatecznej decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych. Ponadto, do pozwolenia będzie miał zastosowanie art. 96 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko, co umożliwi rozważenie, czy badania, pomiary lub inne prace, których przeprowadzenie umożliwi pozwolenie, mogą potencjalnie znacząco oddziaływać na obszary Natura 2000. 19

8.3. Wyprzedzająca opinia Prezesa PAA w sprawie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej Wyprzedzająca opinia Prezesa PAA wydawana będzie na podstawie raportu lokalizacyjnego, na zasadach określonych w Prawie atomowym. Wyprzedzająca opinia będzie wiążąca dla Prezesa PAA, inwestora oraz innych organów wydających rozstrzygnięcia w toku realizacji inwestycji o ile nie ulegnie zmianie stan faktyczny istniejący w dniu jej wydania 8.4. Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji w zakresie obiektu energetyki jądrowej Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji będzie wydawana na zasadach i w trybie ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko. Będzie niezbędna do uzyskania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej i decyzji o pozwoleniu na budowę oraz decyzję o pozwoleniu na prace przygotowawcze. Decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji inwestycji będzie wydawał Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska właściwy ze względu na planowaną lokalizację przedsięwzięcia. Od decyzji GDOŚ wydanej w pierwszej instancji przysługiwać będzie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. 8.5. Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej 8.5.1. Informacje ogólne Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej będzie przesądzała możliwość budowy obiektu energetyki jądrowej.. Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej będzie konstrukcyjnie zbliżona do decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Niemniej pomiędzy tymi decyzjami występować będą różnice wynikające ze specyfiki inwestycji dotyczących obiektów energetyki jądrowej, jak również z dalej idących skutków prawnych decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej (m.in. zakaz wydawania innych decyzji dla tego samego obszaru, zmiany w prawach i stosunkach cywilnoprawnych z dniem, w którym decyzja stanie się ostateczna, o czym szerzej w pkt 10). Decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej będzie wydawana na wniosek inwestora. Decyzję w pierwszej instancji wydawał będzie właściwy miejscowo wojewoda. W przypadku zlokalizowania obiektu energetyki jądrowej na obszarze więcej niż jednego województwa, decyzję o ustaleniu lokalizacji inwestycji wydaje wojewoda, na którego obszarze właściwości znajduje się większa część nieruchomości przeznaczonych na realizację inwestycji, w porozumieniu z wojewodami pozostałych województw, na terenie których ma być zlokalizowany obiekt energetyki jądrowej. Organem odwoławczym będzie minister właściwy do spraw budownictwa, 20

gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. W przypadku konkurencyjnych wniosków o ustalenie lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej, o kolejności ich rozpatrywania decydować będzie kolejność złożenia kompletnego wniosku. 8.5.2. Wniosek o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej Wniosek o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej powinien zawierać: 1) ogólną charakterystykę inwestycji, obejmującą: a) określenie zapotrzebowania na wodę, energię oraz sposobu odprowadzania lub oczyszczania ścieków, a także innych potrzeb w zakresie uzbrojenia terenu, a w razie potrzeby również sposobu zagospodarowywania odpadów, b) określenie planowanego sposobu zagospodarowania terenu oraz charakterystyki zabudowy i zagospodarowania terenu, w tym przeznaczenia i gabarytów projektowanych obiektów budowlanych, przedstawione w formie opisowej i graficznej, c) określenie charakterystycznych parametrów technicznych inwestycji oraz danych charakteryzujących jej wpływ na środowisko; 2) określenie granic terenu objętego wnioskiem, przedstawionych na kopii mapy zasadniczej lub w przypadku jej braku, na kopii mapy katastralnej, przyjętych do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, obejmujących teren, którego wniosek dotyczy i obszaru, na który ta inwestycja będzie oddziaływać, oraz odpowiednio na mapie morskiej; 3) mapy zawierające projekty podziału nieruchomości, w przypadku konieczności dokonania podziału nieruchomości, sporządzone zgodnie z odrębnymi przepisami; 4) dokumenty potwierdzające posiadanie przez inwestora obiektu energetyki jądrowej siedziby na terenie Rzeczypospolitej Polskiej oraz możliwości finansowych w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej (ustawa określi zasady potwierdzania możliwości finansowych, w tym wysokość środków wystarczających do uznania inwestora za zdolnego finansowo do budowy obiektu energetyki jądrowej); 5) decyzję o środowiskowych uwarunkowaniach, o której mowa w art. 71 ust. 1 ustawy o udostępnianiu informacji o środowisku; 6) raport lokalizacyjny w rozumieniu Prawa atomowego, wraz z wyprzedzającą opinią Prezesa PAA w sprawie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej; 7) dokumenty wykazujące prawo inwestora obiektu energetyki jądrowej do dysponowania nieruchomościami objętymi wnioskiem na cele budowlane, jeśli inwestor takim prawem dysponuje, oraz wykaz nieruchomości lub ich części, zgodnie z ewidencją gruntów i budynków, na terenie których planuje się zlokalizowanie inwestycji, ze wskazaniem 21

nieruchomości, w stosunku do których inwestor obiektu energetyki jądrowej nie posiada tytułu prawnego; 8) wskazanie nieruchomości, w stosunku do których decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej ma wywołać skutek w postaci przejścia z mocy prawa własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa; 9) wskazanie nieruchomości, w stosunku do których decyzja o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie obiektu energetyki jądrowej ma wywołać skutek w postaci ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości przez udzielenie zezwolenia na zakładanie i przeprowadzenie na nieruchomości ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej oraz urządzeń łączności publicznej i sygnalizacji, a także innych podziemnych, naziemnych lub nadziemnych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń; 10) dokumenty potwierdzające doświadczenie, wiedzę i kompetencje inwestora elektrowni jądrowej w zakresie wytwarzania energii elektrycznej oraz opinię operatora systemu przesyłowego elektroenergetycznego w zakresie możliwości przyłączenia elektrowni jądrowej do sieci przesyłowej w przypadku, jeżeli nie została uprzednio wydana decyzja o wskazaniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy elektrowni jądrowej. Ponadto inwestor obowiązany będzie załączyć do wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej następujące opinie, o które obowiązany będzie wystąpić przez złożeniem wniosku: 1) ministra właściwego do spraw zdrowia w odniesieniu do inwestycji lokalizowanych na obszarach, którym został nadany status uzdrowiska albo status obszaru ochrony uzdrowiskowej, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych (Dz. U. Nr 167, poz. 1399 z późn. zm.); 2) ministrów właściwych do spraw gospodarki morskiej, gospodarki, kultury i dziedzictwa narodowego, rybołówstwa, spraw wewnętrznych oraz Ministra Obrony Narodowej w odniesieniu do wznoszenia i wykorzystywania sztucznych wysp, konstrukcji i urządzeń w polskich obszarach morskich, zgodnie z przepisami ustawy o obszarach morskich; 3) dyrektora właściwego urzędu morskiego w odniesieniu do obszarów pasa technicznego, pasa ochronnego, morskich portów i przystani, zgodnie z przepisami ustawy o obszarach morskich; 4) właściwego organu administracji geologicznej w odniesieniu do terenów zagrożonych osuwaniem się mas ziemnych; 5) organów właściwych w sprawach ochrony gruntów rolnych i leśnych oraz melioracji wodnych w odniesieniu do gruntów wykorzystywanych na cele rolne i leśne, w rozumieniu przepisów o gospodarce nieruchomościami, zgodnie z ustawą z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1266, z późn. zm.) oraz zgodnie z Prawem wodnym; 22

6) właściwego komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej w odniesieniu do inwestycji podlegającej przepisom ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229, z późn. zm.) oraz Prawa ochrony środowiska; 7) dyrektora właściwej regionalnej dyrekcji Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe w odniesieniu do gruntów leśnych stanowiących własność Skarbu Państwa, będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe zgodnie z ustawą z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Dz. U. z 2005 r. Nr 45, poz. 435, z późn. zm.); 8) właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków w odniesieniu do zabytków chronionych na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568, z późn. zm.); 9) właściwego zarządcy drogi w odniesieniu do obszarów pasa drogowego zgodnie z przepisami ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, z późn. zm.); 10) właściwego zarządcy terenów kolejowych w odniesieniu do obszarów kolejowych, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94, z późn. zm.); 11) właściwego miejscowo zarządu województwa, zarządu powiatu oraz wójta (burmistrza, prezydenta miasta); 12) Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego w odniesieniu do obiektów budowanych w otoczeniu lotnisk lub stanowiących przeszkody lotnicze w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696, z późn. zm.); 13) ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa w odniesieniu do nieruchomości, o których mowa w art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 20 grudnia 1996 r. o portach i przystaniach morskich (Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 967, z późn. zm.); 14) właściwego dyrektora parku narodowego w odniesieniu do obszarów położonych w granicach parku i jego otuliny, zgodnie z ustawą z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880, z późn. zm.); 15) Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w odniesieniu do innych form ochrony Przyrody; 16) Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej; 17) właściwych organów, o których mowa w art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851, z późn. zm.). Nie będzie można uzależniać wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji w zakresie budowy obiektu energetyki jądrowej od zobowiązania inwestora do spełnienia świadczeń lub warunków nieprzewidzianych przepisami prawa. 23