ROCZNE SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI STRATEGII ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW SPOŁECZNYCH W GMINIE TOMASZÓW LUBELSKI za 2014 rok (raport ewaluacyjny) Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt.1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) na gminy nałożono obowiązek opracowania i realizacji gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka. W związku z tym w Gminie Tomaszów Lubelski została opracowana i przyjęta w dniu 26 stycznia 2011 roku Uchwałą Nr IV /16/2011 Rady Tomaszów Lubelski Strategię Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie na lata 2011-2020. Zgodnie z zapisem art. 110 ust. 4 cytowanej ustawy o pomocy społecznej realizację strategii koordynuje ośrodek pomocy społecznej. W przedmiotowej Strategii określone zostały kierunki działań zmierzających do łagodzenia skutków dominujących problemów społecznych, zadania programowe określające pomoc różnym grupom oraz sposoby ich osiągnięcia. Wdrażaniem przyjętych założeń strategicznych zajmuje się zespół, w skład którego wchodzą następujący przedstawiciele: 1. Celina Koperwas Kierownik Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tomaszowie Lubelskim, 2. Joanna Kozdra - Przewodnicząca Gminnej Komisji Zdrowia, Opieki społecznej, Oświaty i Kultury, 3. Bogusława Zielińska Sidor Pełnomocnik ds. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 4. Elżbieta Bajda Dyrektor Gminnego Zespołu Administracji Szkół, 5. Małgorzata Żelichowska Koordynator projektu systemowego gminy Tomaszów Lubelski Alternatywne pomaganie program aktywizacji mieszkańców gminy Tomaszów Lubelski 6. Wioletta Salitra Koordynator Pracy Klubu Integracji Społecznej przy GOPS, Przewodnicząca Zespołu Interdyscyplinarnego, 7. Magdalena Wyszyńska- Marzec Koordynator pracy w Świetlicy Środowiskowej w Majdanku. 1
Ocena realizacji celów strategicznych, prowadzona jest corocznie w okresie sprawozdawczym, w formie raportu stanowiącego załącznik do sprawozdania z działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, składanego Radzie Gminy, stosownie do treści art. 110 ust. 9 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej. Ewaluacja oparta jest na analizie danych uzyskanych w ramach bieżącej działalności Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej, Zespołu Interdyscyplinarnego, Szkół, Przedszkoli, Policji oraz z Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Tomaszowie Lubelskim. Instytucje te pracują z grupami szczególnego ryzyka, wobec których przypisano w Strategii cele operacyjne oraz poszczególne działania. Za cel główny Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych w Gminie Tomaszów Lubelski w latach 2011-2020 uznano Poprawę warunków życia i funkcjonowania mieszkańców gminy Tomaszów Lubelski oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. Wskaźniki realizacji celu głównego tj. efekt końcowy (mierzony w ostatnim okresie sprawozdawczym) ustalono w sposób następujący: Wskaźnik nr 1 dla celu głównego stanowi liczba osób zakwalifikowanych do świadczeń finansowych pomocy społecznej, przy założeniu, że liczba ta zmniejszy się o połowę w stosunku do 2010 roku, Wskaźnik nr 2 dla celu głównego stanowi liczba osób objętych poradnictwem specjalistycznym i pracą socjalną, przy założeniu, że liczba ta zwiększy się o 100 % w stosunku do 2010 roku, Wskaźnik Nr 3 dla celu głównego stanowi liczbą osób rozpoczynających samodzielne funkcjonowanie poza systemem pomocy społecznej na skutek kompleksowego wsparcia instrumentami aktywizacji społecznej i zawodowej, przy założeniu, że liczba ta stanowić będzie 25% podopiecznych Ośrodka Pomocy Społecznej w Gminie Tomaszów Lubelski. 2
Realizacja strategii wymaga również monitorowania celów szczegółowych, których zakres wpływa na całokształt realizacji celu głównego. Wskaźniki realizacji tych celów ustalono w dwóch poziomach obligatoryjnym i fakultatywnym. Wskaźniki obligatoryjne stanowią podstawowy obszar monitorowania zachodzących zmian i obejmują: dla celu szczegółowego Poprawa warunków życia i funkcjonowania mieszkańców gminy znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej przez udostępnienie szerokiego asortymentu świadczeń i usług socjalnych : Liczbę osób objętych poszczególnymi formami świadczeń pieniężnych i w naturze przy założeniu, że liczba świadczeniobiorców wykazywać będzie tendencje malejące o co najmniej 5% w stosunku do liczby świadczeniobiorców z roku poprzedzającego w 2014 roku, nie został osiągnięty ( 246 w 2013 do 249 rodzin w 2014 roku). Wynika to z faktu pogorszenia się sytuacji gospodarczej kraju oraz zwiększeniem liczby osób pozostających bez pracy. Załącznik sprawozdanie MIPS za 2014 rok. Liczbę osób objętych świadczeniami o charakterze specjalistycznym, poradnictwie prawnym, rodzinnym, pedagogicznym i pracy socjalnej, przy założeniu ze liczba ta wskazywać będzie tendencje wzrostowe o 20 % w stosunku do liczby świadczeniobiorców z roku poprzedzającego. Wskaźnik został osiągnięty, poprzez działalność Klubu Integracji Społecznej, działalność Zespołu Interdyscyplinarnego, Działalność Świetlicy Środowiskowej oraz Punktu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Z danych statystycznych wynika, że pomocą psychologiczną objęto 40 uczestników (15 w 2013r.), poradnictwem prawnym 13 osób (28 w 2013 roku), zajęciami edukacyjnymi 97 uczestników (75 w roku 2013). Sprawozdanie KIS w załączeniu do niniejszego raportu, obrazuje szczegółowe dane dotyczące udzielonej pomocy. Liczbę osób objętych innowacyjnym formami pomocy w zakresie uzyskiwania samodzielności w funkcjonowaniu poza systemem pomocy społecznej. Innowacyjność stosowanych form w 2014 roku, polega na realizacji Modelu Lokalnej Współpracy w gminie Tomaszów Lubelski, na zlecenie Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich w Warszawie, w ramach projektu systemowego 1.48 Kompleksowe formy reintegracji społecznej i zawodowej w środowisku lokalnym mającego na celu Uzyskanie w gminie Tomaszów Lubelski synergii działań instytucji odpowiedzialnych 3
za realizację zadań reintegracji społeczno- zawodowej grup osób wykluczonych społecznie, wzmacniającej jakość i efektywność świadczonych usług, poprzez stworzenia Modelu Lokalnej Współpracy (MLW). Szczegółową analizę wskaźników dla tego celu szczegółowego przedstawia załącznik sprawozdanie z osiągniętych produktów i rezultatów projektu. dla celu szczegółowego Integracja społeczności lokalnej i przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu przez aktywizację społeczna i zawodową w 2014 roku obejmują; Liczbę osób objętych działaniami aktywizacyjnymi w celu podejmowania zatrudnienia w formach wspieranych oraz na otwartym rynku pracy 8 osób aktywizowano w ramach prac społecznie użytecznych, przy współpracy z PUP w Tomaszowie Lubelskim, w podmiotach użyteczności publicznej w Zespole Szkół w Podhorcach, Świetlicy Środowiskowej w Majdanku, Środowiskowym Domu Samopomocy w Szarowoli oraz GOPS w Tomaszowie Lubelskim. W ramach działalności KIS aktywizowano ogółem 46 osób bezrobotnych ( 26 K i 20 M) w tym 15 osób niepełnosprawnych. W ramach realizacji zadania Aktywna integracja w projekcie systemowym POKL Alternatywne pomaganie program aktywizacji mieszkańców gminy Tomaszów Lubelski zorganizowano następujące działania: 1.Staże zawodowe dla 9 osób ( 3K, 6M) bezrobotnych: 6 stażystów o specjalności Ogrodnik odbyło 3 m-czne staże w Spółdzielni Socjalnej OGRODNIK w Rogóźnie, 2 stażystów o specjalności Intendent odbyło 3 miesięczne staże w Świetlicy Środowiskowej w Majdanku, 1 stażystka o specjalności Pracownik socjalny odbyła 6 miesięczny staż w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Tomaszowie Lubelskim. Przed rozpoczęciem staży zawodowych sfinansowano dla uczestników projektu koszt badań lekarskich. 2.Zajęcia z reintegracji społeczno- zawodowej w Klubie Integracji Społecznej funkcjonującym przy Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Tomaszowie Lubelskim zorganizowane dla 20 uczestników projektu (9K,11M), w tym 12 4
uczestników Środowiskowego Domu Samopomocy w Szarowoli od kwietnia do grudnia 2014 roku. 3.Usługi rehabilitacyjne dla 1 uczestnika projektu niepełnosprawnego ruchowo w miejscu zamieszkania po 8 godz. miesięcznie od stycznia do grudnia 2014 roku. 4.Sfinansowanie kosztu zakupu podręczników szkolnych dla 1 osoby niepełnosprawnej- ucznia. II. Zasiłki i pomoc w naturze. Wszyscy uczestnicy projektu otrzymali wsparcie finansowe w postaci zasiłków okresowych i zasiłków celowych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, jako wzmocnienie ich uczestnictwa w działaniach projektowych. Z pomocy pieniężnej w postaci zasiłków okresowych skorzystało 10 osób, pozostali otrzymali zasiłki celowe. III. Praca socjalna. Zadanie powyższe realizowali pracownicy socjalni zatrudnieni w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej, tj.5 pracowników rejonowych oraz 2 pracowników socjalnych zatrudnionych w ramach upowszechniania aktywnej integracji i pracy socjalnej. Zadaniem pracowników socjalnych było rekrutowanie uczestników do projektu na podstawie sporządzonych wywiadów środowiskowych oraz monitorowanie działań poprzez realizowanie postanowień zawartych w kontraktach socjalnych. IV. Działania o charakterze środowiskowym. Zadanie skierowano do grupy 12 osób niepełnosprawnych intelektualnie, uczestników Środowiskowego Domu Samopomocy w Szarowoli oraz osób z ich otoczenia. Działania środowiskowe zrealizowano poprzez: 1. Spotkanie stacjonarne dla około 50 osób, tj. uczestników Środowiskowego Domu Samopomocy w Szarowoli oraz dzieci i młodzieży uczestników Świetlicy Środowiskowej w Majdanku o tematyce profilaktyki i przeciwdziałania przemocy, promujące zdrowy styl życia. 2. Dwa spotkania wyjazdowe w obrębie województwa lubelskiego o charakterze integracyjnym, kulturalnym i turystycznym dla grupy około 30 osób, tj uczestników Środowiskowego Domu Samopomocy w Szarowoli; tj. wycieczka po Roztoczu oraz do Kozłówki i Nałęczowa. Wśród tych uczestników, troje podjęło pracę na otwartym rynku pracy. 5
Liczbę osób podejmujących pracę na własny rachunek przy wsparciu instytucji pomocy i integracji społecznej 0. Liczbę osób uzyskujących nowe lub podwyższających kwalifikacje umożliwiające podjęcie zatrudnienia - Liczbę osób objętych nowatorskimi rozwiązaniami w obszarze pomocy i integracji społecznej, mającymi na celu poprawę jakości życia mieszkańców. - 15 Liczbę osób, wobec których prowadzono interwencję socjalną w związku z dysfunkcjami społecznymi (niewydolnością wychowawczą, przemocą, uzależnieniami itp.) - dla celu szczegółowego Wzmocnienie roli i znaczenia instytucji pomocy i integracji społecznej oraz potencjału organizacji pozarządowych działających na rzecz rozwoju społecznego obejmują: Liczbę inicjatyw społecznych podejmowanych na rzecz rozwiązywania problemów społecznych przez podmioty lokalne (w tym powołanie zespołów interdyscyplinarnych, zespołów doradczych i konsultacyjnych, sympozjów, narad i konferencji, wizyt studyjnych itp.) 1 (realizacja Modelu Lokalnej Współpracy). Liczbę organizacji pozarządowych działających na rzecz rozwoju społecznego 4. Liczbę programów, projektów (innych przedsięwzięć) mających na celu wzmocnienie roli i znaczenia instytucji pomocy i integracji społecznej na poziomie gminy 1 ( MLW). dla celu szczegółowego Profilaktyka środowiskowa i przeciwdziałanie pojawianiu się problemów społecznych obejmują: Liczba osób objętą działaniami profilaktycznymi w ramach programów, projektów i innych działań o charakterze lokalnym, mających wpływ na kształtowanie postaw prospołecznych, prorodzinnych, promowanie wzorowych postaw itp. 180 osób, w tym uczestnicy ŚDS w Szarowoli, uczestnicy KIS, dzieci ze świetlicy środowiskowej, uczestnicy konferencji podsumowującej projekt MLW. Liczbę inicjatyw w ramach tworzonego systemu wsparcia społecznego 4, w tym: Akcja Pudełko Życia, Zbiórka darów w akcji Radia Lublin Pomóż Dzieciom Przetrwać Zimę, Dystrybucja paczek świątecznych przekazanych ze 6
stowarzyszenia Czajnia, dystrybucja nadwyżek żywności w programie PAED oraz jabłek przekazanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Uzupełnieniem informacji na temat zmian społecznych mogą być wskaźniki fakultatywne, które odzwierciedlają zakres realizacji poszczególnych celów szczegółowych na podstawie stopnia, zakresu lub wartości finansowych poszczególnych zadań, programów, projektów i innych czynności wpisujących się w obszary poszczególnych celów szczegółowych. Dobór wskaźników fakultatywnych może być dokonywany dowolnie, w odniesieniu do badanych obszarów w okresach monitorowania wyznaczonych dla poszczególnych celów. 7