Wykaz konsultantów wojewódzkich stan na dzień 15 lipca 2015 r. Województwo dolnośląskie Lp. Dziedzina Imię i nazwisko Tytuł lub stopień naukowy Data powołania Adres do korespondencji (tel/fax) 1 alergologia prof. dr hab. n. med. Bernard Panaszek 24 listopada 2011 r. Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych Geriatrii i Alergologii ul. Pasteura 4 50-367 Wrocław tel. 71 / 327-09-55 fax. 71 / 327-09-54 bernard.panaszek@umed.wroc.pl 2 anestezjologia i intensywna terapia lek. med. Mirosław Gibek 1 czerwca 2015 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Mikulicza Kadeckiego Oddział Anestezjologii i Oddział Intensywnej Terapii tel. 71/ 733-23-10 fax. 71/ 733-23-09 mgibek@op.pl
3 angiologia Andrzej Dołyk 3 listopada 2014 r. Katedra i Klinika Angiologii i Nadciśnienia Tętniczego tel. 71 / 733 22 00 adolyk@poczta.onet.pl dr hab. n. med. Alicja Sekula 21 grudnia 2010 r. Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Klinika Foniatrii i Audiologii 4 audiologia i foniatria ul. Przybyszewskiego 49 60-355 Poznań tel.: 61/ 869-13-92/70 fax.: 61/ 867-32-15 alicja.sekula@interia.pl lek. med. Aleksandra Sędziak 1 stycznia 2013 r. Szpital Uzdrowiskowy Ondraszek 5 balneologia i medycyna fizykalna ul. Zdrojowa 10 A 57-520 Długopole Zdrój tel/fax 74 813 90 91 a.sedziak@duw.pl
6 chirurgia szczękowo - twarzowa dr hab. n. med. Hanna Gerber 6 czerwca 2014 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Mikulicza Kadeckiego Klinika Chirurgii Szczękowo Twarzowej tel. 71/ 734-35-00 fax. 71/ 734-35-09 h.gerber@emc-sa.pl prof. dr hab. n. med. Maciej Bagłaj 1 sierpnia 2012 r. Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 we Wrocławiu, Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej 7 chirurgia dziecięca 50-368 Wrocław ul. M.Skłodowskiej-Curie 58 tel. 606931379 maciej.baglaj@umed.wroc.pl Marek Marciniak 3 listopada 2014 r. Kierownik Wrocławskiego Ośrodka Torakochirurgii Oddziału Chirurgii Klatki Piersiowej 8 chirurgia klatki piersiowej Dolnośląskie Centrum Chorób Płuc 53-439 Wrocław, ul. Grabiszyńska 105 tel. 71 / 334 94 37 marekmarciniak@interia.eu
9 chirurgia naczyniowa prof. dr hab. n. med. Wojciech Witkiewicz 6 czerwca 2014 r. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu ul. Kamieńskiego 73 a 51-124 Wrocław tel. 71/ 327-02-02 fax. 71/ 325-41-01 witkiewicz@wssk.wroc.pl 10 chirurgia ogólna dr hab. n. med. Paweł Domosławski 1 czerwca 2015 r. Klinika Chirurgii Ogólnej, Gastroenterologicznej i Endokrynologicznej PSK 1 ul. Marii Skłodowskiej - Curie 66 50-369 Wrocław tel. 71/7842262 pawel.domoslawski@umed.wroc.pl 21 grudnia 2010 r. Dolnośląskie Centrum Onkologii 11 chirurgia onkologiczna Prof. dr hab. n. med. Marek Bębenek pl. Hirszfelda 12 53-413 Wrocław tel. 71/368-93-00 fax. 71/ 368-93-09 bemar@dco.com.pl 1 sierpnia 2012 r. SPZOZ Specjalistyczne Centrum Medyczne 12 chirurgia plastyczna Ireneusz Łątkowski Oddział Chirurgii Plastycznej 57-300 Polanica-Zdrój ul. Jana Pawła II 2
tel. 609600422 latkowski@chp.pl 13 chirurgia stomatologiczna prof. dr hab. n. med. Marzena Dominiak 1 grudnia 2014 r. Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej UM ul. Krakowska 26 50-425 Wroclaw tel. 71/784 02 54 marzena.dominiak@umed.wroc.pl, marzena.dominiak@wp.pl prof. dr hab. n. med. 6 czerwca 2014 r. Dolnośląskie Centrum Chorób Płuc we Wrocławiu 14 choroby płuc 15 choroby wewnętrzne Renata Jankowska prof. dr hab. n. med. Grzegorz Mazur Oddział Kliniczny VI A Katedra i Klinika Pulmonologii i Nowotworów Płuc ul. Grabiszyńska 105 53-439 Wrocław tel/ 71/33-49-559 fax: 71/3349-596 r.jankowska@wp.pl 1 października 2012 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Mikulicza Radeckiego we Wrocławiu Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Zawodowych i Nadciśnienia Tętniczego
16 choroby zakaźne prof. zw. dr hab. med. Krzysztof Simon tel. 71/ 7364000 grzegorzmaz@yahoo.com 6 czerwca 2014 r. Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich Kierownik: Zakładu Chorób Zakaźnych i Hepatologii Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego Wojewódzki Specjalistyczny Szpital im. Gromkowskiego Ordynator: I Oddział Zakaźny ul. Koszarowa 5 51-149 Wrocław tel. 71/3957550 fax. 71/3957505 k: 513107353 krzysimon@gmail.com 17 dermatologia i wenerologia Alina Jankowska-Konsur 1 kwietnia 2015 r. Klinika Dermatologii, Wenerologii i Alergologii PSK 1 ul. Chałubińskiego 1 Wrocław tel. 71 784 22 86,71/ 327 09 41 fax.: 71/ 327 09 42 kdw@spsk1.com.pl 18 diabetologia prof. dr hab. n. med. Rajmund Adamiec 6 czerwca 2014 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Mikulicza Radeckiego Katedra i Klinika Angiologii i Nadciśnienia Tętniczego
tel 71/ 7332200 ang.nt.diab@umed.wroc.pl 19 diagnostyka laboratoryjna Jacek Majda 6 czerwca 2014 r. 4 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej ul. Weigla 5 50-114 Wrocław tel /fax. 71/76-60-398 jacek_majda@interia.pl 20 endokrynologia Prof. dr hab. n. med. Marek Mędraś 1 czerwca 2015 r. Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Leczenia Izotopami ul. Pasteura 4, 50-367 Wrocław tel. 71 784 25 46 marek.medras@umed.wroc.pl 21 endokrynologia i diabetologia dziecięca dr hab. n. med. Ewa Barg 3 listopada 2014 r. Katedra i Zakład Podstaw Nauk Medycznych Uniwersytet Medyczny im.piastów Śląskich we Wrocławiu ul.borowska 211,
tel. 71 784 0478 ewa.barg@umed.wroc.pl lek. med. Jerzy Odonicz-Czarnecki 3 listopada 2011 r. Dolnośląski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia 22 epidemiologia ul. Joannitów 6 50-525 Wrocław tel. 71 / 79-79-160 jodonicz@nfz-wroclaw.pl 23 farmacja apteczna wakat 24 farmacja szpitalna 25 farmakologia kliniczna 26 fizjoterapia wakat prof. dr hab. n. med. Anna Wiela-Hojeńska dr hab. Andrzej Czamara 6 czerwca 2014 r. Katedra i Zakład Farmakologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu ul. Borowska 211 a tel. 71 784 06 01, 71 784 05 82 anna.wiela-hojenska@umed.wroc.pl 8 czerwca 2015 r. Wyższa Szkoła Fizjoterapii ul. Kościuszki 4 50-038 Wrocław
tel. 71/ 342-50-02 a.czamara@wsf.wroc.pl dr hab. n. med. Elżbieta Poniewierka 2 grudnia 2014 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego Katedra i Klinika Gastroenterologii i Hepatologii 27 gastroenterologia tel. 71/ 733 21 20 fax. 71/733 21 29 elzbieta.poniewierka@gmail.com Ryszard Ślęzak 15 lutego 2015 r. Zakład i Katedra Genetyki 28 genetyka kliniczna ul. Marcinkowskiego 1, 50-368 Wrocław tel: 71 784 12 57 ryszard.slezak@umed.wroc.pl 29 geriatria Zbigniew Machaj 6 czerwca 2014 r. Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Geriatrii i Alergologii ul. Skłodowskiej-Curie 66 50-417 Wrocław tel. 71/327-09-55 71/727-09-54
zbigniew.machaj@umed.wroc.pl 6 czerwca 2014 r. Dolnośląskie Centrum Onkologii 30 ginekologia onkologiczna Barbara Rossochacka- Rostalska Oddział Ginekologii Onkologicznej pl. Hirszfelda 12 53-413 Wrocław tel/71 368 94 07 prof. dr hab. Lidia Usnarska-Zubkiewicz 15 lutego 2015 r. gin.onk@dco.com.pl Katedra i Klinika Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku. 31 hematologia ul. L.Pasteura 4, 50-367 Wrocław tel.: 71 784 25 76 lidiauz@wp.pl 32 hipertensjologia wakat 33 immunologia kliniczna wakat 34 kardiochirurgia prof. dr hab. n. med. Wojciech Kustrzycki 6 czerwca 2014 r. Klinika Chirurgii Serca Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu
tel. 71/736-41-00 fax 71/736-41-09 kcs@usk.wroc.pl, wojciech.kustrzycki@umed.wroc.pl. 35 kardiologia wakat 36 kardiologia dziecięca Ewa Masłowska 1 maja 2015 r. Klinika Pediatrii, Alergologii i Kardiologii Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 ul. T. Chałubińskiego 2-2a, 50-368 Wrocław 37 medycyna nuklearna 38 medycyna paliatywna Andrzej Kołodziejczyk Anna Orońska Tel.71 770-30-91 kpa@spsk1.com.pl 15 lipca 2015 r. 4 Wojskowy Szpital Kliniczny Zakład Medycyny Nuklearnej ul. Rudolfa Weigla 5 50-981 Wrocław tel. 261660406, 261660629 l:izotopy@4wsk.pl 6 czerwca 2014 r. Poradnia Medycyny Paliatywnej pl. Hirszfelda 12 53-413 Wrocław tel. 71/ 368 92-91
39 medycyna pracy 40 medycyna ratunkowa 41 medycyna rodzinna 42 medycyna sądowa Jarosław Tomczyk lek. med. Janusz Sokołowski Agnieszka Muszyńska Jakub Trnka fax. 71/ 368-92-98 zpo@dco.com.pl 3 listopada 2011 r. Dolnośląski Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy SPZOZ ul. Oławska 14 50-123 Wrocław tel. 71/ 344-93-02 fax. 71/344-93-03 womp@.womp-wroc.pl 6 czerwca 2014 r. Katedra Medycyny Ratunkowej Bujwida 44a 50-345 Wrocław k: 509265763 sokolow@wp.pl; janusz.sokolowski@umed.wroc.pl 1 listopada 2013 r. Katedra Zdrowia Publicznego ul. Bartla 5 51-618 Wroclaw tel. 71/784-18-15 aga.muszynska@wp.pl 26 sierpnia 2014 r. Katedra i Zakład Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu ul. Mikulicza Radeckiego 4
50-368 Wrocław tel./fax 71/ 784 14 60 jakub.trnka@umed.wroc.pl. 43 medycyna sportowa Andrzej Bugajski 6 czerwca 2014 r. Wyższa Szkoła Fizjoterapii ul. Kościuszki 4 50-038 Wrocław tel. 71/ 342-84-67; 342-50-02 fax. 71/ 34-25-002 a.bugajski@biurosystel.com.pl 44 mikrobiologia lekarska wakat prof. dr hab. Magdalena Krajewska 1 września 2012 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej 45 nefrologia 46 neonatologia Małgorzata Czyżewska Tel. 71/733 2500; 71 / 733 2505 nefrolog@softstar.pl magdalena.krajewska@umed.wroc.pl 6 czerwca 2014 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego Klinika Neonatologii
tel. 71/ 733-15-00 fax. 71/ 733-15-09 malwro@poczta.onet.pl prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Jarmundowicz 6 czerwca 2014 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego Katedra i Klinika Neurochirurgii 47 neurochirurgia tel. 71/ 734-34-00 fax. 71/ 789-01-56 jarmund@wp.pl dr hab. n. med. Bogusław Paradowski 6 czerwca 2014 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego Katedra i Klinika Neurologii 48 neurologia tel. 734 31-00 profrpa@neurol.am.wroc.pl 49 neurologia dziecięca Barbara Ujma-Czapska 6 czerwca 2014 r. Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Oddział Neurologii Dziecięcej ul. Traugutta 116 50-420 Wrocław
tel. 71/789-03-76; 789-01-71 fax 71/ 343-67-47 50 okulistyka Dr hab. n. med. Radosław Kaczmarek 15 lipca 2015 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego Klinika Okulistyki tel. 71/736-43-00 51 onkologia i hematologia dziecięca prof. dr hab. n. med. Bernarda Kazanowska 5 czerwca 2012 r. Katedra i Klinika Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu ul. Bujwida 44, 50-345 Wrocław tel.: 71 770 32 12, faks: 71 770 31 69 b.kazanowska@mypost.pl 52 onkologia kliniczna Emilia Filipczyk-Cisarż 6 czerwca 2014 r. Dolnośląskie Centrum Onkologii Oddział Chemioterapii pl. Hirszfelda 12 53-413 Wrocław tel. 71/368-93-67 71/368-93-60
53 ortodoncja Janina Szeląg fax. 71/362-59-29 emilia.cisarz@plusnet.pl 6 czerwca 2014 r. Katedra i Zakład Ortodoncji Uniwersytetu Medycznego ul. Krakowska 26 50-425 Wrocław tel.71/ 784-02-95 szelag@fa.am.wroc.pl 54 ortopedia i traumatologia narządu ruchu lek. med. Krzysztof Uszyński 1 czerwca 2015 r. Z-ca Ordynatora Oddziału Chirurgii Urazowo-Ortopedycznej NZOZ Łużyckie Centrum Medyczne w Lubaniu ul. Zawidowska 4, 59-800 Lubań tel. 75/721 39 20, 75/ 721 37 87 55 otorynolaryngologia Jarosław Kapuściński kuszynski@poczta.onet.pl 1 listopada 2013 r. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny Oddział Otolaryngologiczny ul. Kamieńskiego 73a 52-245 Wrocław tel.71/32-70-345 jarekkapuscinski@gmail.com 56 otorynolaryngologia dziecięca 6 czerwca 2014 r. Poliklinika Laryngologii Dziecięcej ul. Trzemeska 4
Andrzej Łakota 52-418 Wrocław tel. 603-18-38-44 margareta@op.pl dr hab. n. med. Andrzej Wojnar 6 czerwca 2014 r. Dolnośląskie Centrum Onkologii Zakład Patomorfologii 57 patomorfologia pl. Hirszfelda 12 53-413 Wrocław 58 pediatria 59 periodontologia Aleksandra Lewandowicz- Uszyńska prof. dr hab. n. med Tomasz Konopka tel. 71/368-95-37 fax. 71/368-95-38 andrzejwojnar@interia.eu 29 grudnia 2011 r. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego Klinika Immunologii i Reumatologii Wieku Rozwojowego ul. Koszarowa 5 51-149 Wrocław tel. 71/323-64-50 alusz 1@poczta.onet.pl 6 czerwca 2014 r. Katedra i Zakład Periodontologii UM ul. Krakowska 26 50-425 Wrocław para-dont@stom.am.wroc.pl 60 pielęgniarstwo mgr Jolanta Kolasińska 15 czerwca 2012 r. Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
61 62 pielęgniarstwo anestezjologiczne pielęgniarstwo epidemiologiczne ul. Bartla 5, 51-618 Wrocław tel. 71/348-42-19, 71/348-42-10 j.kolasinska@umed.wroc.pl mgr Ewa Pielichowska 1 lipca 2014 r. 4 Wojskowy Szpital Kliniczny Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej we Wrocławiu ul. Weigla 5 50-981 Wrocław tel/ 71 766 02 07 k: 608 309 310 epielichowska@wp.pl mgr Katarzyna Salik 21 grudnia 2010 r. Uniwersytet Medyczny Wydział Zdrowia Publicznego Zakład Pediatrii Społecznej ul. Bartla 5 51-618 Wrocław tel. 606 993 095 katarzyna.salik@am.wroc.pl 63 pielęgniarstwo ginekologicznopołożnicze mgr Urszula Żmijewska 15 czerwca 2012 r. Szpital Specjalistyczny im.t. Falkiewicza ul. Warszawska 2 52-114 Wrocław tel. 71/342-86-31 w. 344
u.zmijewska@onet.pl mgr 1 lipca 2014 r. Dolnośląskie Centrum Onkologii 64 pielęgniarstwo onkologiczne Elżbieta Garwacka - Czachor pl. Hirszfelda 12 53-413 Wrocław tel/ 71 3689201; 71 368 9202 garwacka.e@dco.pl 65 pielęgniarstwo pediatryczne mgr Dorota Milecka 8 listopada 2011 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Mikulicza Radeckiego tel. 71/ 733-11-95 milecka@poczta.fm 66 pielęgniarstwo rodzinne wakat 67 pielęgniarstwo chirurgiczne i operacyjne mgr Beata Maria Łabowicz 2 stycznia 2015 r. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Legnicy ul. Iwaszkiewicz 5 59-220 Legnica tel. 602795 368 labowicz@szpital.legnica.pl 68 położnictwo i ginekologia Prof. dr hab. n. med. Mariusz Zimmer 10 czerwca 2014 r. Klinika Ginekologii i Położnictwa Uniwersytecki Szpital Kliniczny
tel. 71/ 733-14-00 fax. 71/ 733-14-09 mzimmer@wp.pl 6 czerwca 2014 r. Katedra Protetyki Stomatologicznej 69 protetyka stomatologiczna Zdzisław Artur Bogucki ul. Krakowska 26 50-425 Wrocław tel. 71/ 784-03-62 zdzislaw.bogucki@umed.wroc.pl 70 psychiatria lek. med. Ewa Bartecka-Piłasiewicz 1 listopada 2013 r. Dolnośląskie Centrum Zdrowia Psychicznego Sp. z.o.o. Wybrzeże Korzeniowskiego 18 50-226 Wrocław tel. : 71/ 776-62-12 fax.: 71/ 776-62-29 ebartpil@interia.pl 71 psychiatria dzieci i młodzieży Roman Ciesielski 15 lutego 2015 r. Dzienny Ośrodek Psychiatrii i Zaburzeń Mowy Dzieci i Młodzieży ul. Wołowska 9 51-116 Wrocław tel. 71 352 84 12 72 psychologia kliniczna mgr 6 czerwca 2014 r. ul. Januszowicka 11C m. 12
Birute Anna 53-135 Wrocław Cupaila-Tomaszewska tel. 71/78-69-002 birute500@wp.pl 73 radiologia i diagnostyka obrazowa dr hab. n. med. Urszula Zaleska - Dorobisz 6 czerwca 2014 r. Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1 we Wrocławiu Zakład Radiologii Ogólnej i Pediatrycznej ul. M. Skłodowskiej-Curie 68 50-368 Wrocław Tel/71 784-26-51; 71/327-09-69 ulador@umed.wroc.pl. 74 radioterapia onkologiczna dr hab. n. med. Adam Maciejczyk 1 czerwca 2015 r. Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu plac Hirszfelda 12, 53-413 Wrocław Tel. 71 36 89 601 fax: 71 36 89 602 maciejczyk.a@dco.com.pl 75 rehabilitacja medyczna lek. med. Tadeusz Urban 6 czerwca 2014 r. Wojewódzki Szpital Specjalistyczny we Wrocławiu Zamiejscowy I Oddział Rehabilitacji Ogólnoustrojowej ul. Poświęcka 8 51-128 Wrocław tel. 71/ 732 96 66
h.urban3@chello.pl urban@wssk.wroc.pl 76 reumatologia 77 seksuologia 78 stomatologia dziecięca dr hab. n. med. Jerzy Świerkot Ryszard Smoliński prof. zw. dr hab. n. med Urszula Kaczmarek 1 lutego 2014 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Mikulicza Radeckiego tel. 71/ 734 33 00; 71/ 734-33-30 fax: 71 / 734 33 09 jswierkot@umed.wroc.pl 6 czerwca 2014 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Mikulicza Radeckiego rsmolinski@o2.pl 6 czerwca 2014 r. Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej i Dziecięcej UM ul. Krakowska 26 50-425 Wrocław tel. 71/ 784-03-62 stomzach@bf.uni.wroc.pl 79 stomatologia zachowawcza z endodoncją Katarzyna Skośkiewicz-Malinowska 15 lutego 2015 r. Zakład Stomatologii Zachowawczej z Endodoncją ul. Krakowska 26
50-425 Wrocław tel. 71 78 40 368 kskoskiewicz@post.pl 80 toksykologia wakat 81 transfuzjologia kliniczna wakat 82 transplantologia kliniczna Paweł Chudoba 1 lutego 2014 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego Biuro ds. Transplantacji tel: 71 733 20 03 pablowro007@hotmail.com 83 urologia Prof. dr hab. n. med. Romuald Zdrojowy 1 czerwca 2015 r. Klinika Urologii i Onkologii Urologicznej USK, Wrocław tel. 71/7331010 fax. 71/7331009 84 urologia dziecięca Prof. dr hab. n. med. Wojciech Apoznański romualdzdrojowy@umed.wroc.pl 6 czerwca 2014 r. Klinika Chirurgii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu ul. Skłodowskiej Curie 52
50 369 Wrocław tel: 71/328 04 85 apo@chdz.am.wroc.pl 85 zdrowie publiczne Bogusław Beck 6 czerwca 2014 r. Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. Jana Mikulicza-Radeckiego tel. 71/ 733 11-18 71/ 320-11-04 dl@usk.wroc.pl;bbeck@usk.wroc.pl