URZĄD STATYSTYCZNY W POZNANIU Opracowania sygnalne Data opracowania: czerwiec 2010 Kontakt: e-mail: uspoz@stat.gov.pl tel.: 61 2798320; 61 2798325 http://www.stat.gov.pl/poznan EDUKACJA W WOJEWÓDZTWIE WIELKOPOLSKIM W ROKU SZKOLNYM 2009/2010 WYCHOWANIE PRZEDSZKOLNE W końcu września 2009 r. w województwie wielkopolskim działało 1675 placówek wychowania przedszkolnego, tj. o 88 więcej niż w poprzednim roku szkolnym. W liczbie tej było 880 przedszkoli (o 23 więcej niż przed rokiem), 7 zespołów wychowania przedszkolnego (o 6 więcej), 71 punktów przedszkolnych (o 68 więcej) oraz 717 oddziałów przedszkolnych przy szkołach podstawowych (o 9 mniej). Wychowaniem przedszkolnym objęto 102,6 tys. dzieci w wieku 3 6 lat, tj. o 7,3% więcej niż w roku szkolnym 2008/2009. Większość placówek wychowania przedszkolnego TABL. 1. WYCHOWANIE PRZEDSZKOLNE w Wielkopolsce 1 była zlokalizowana W tym na wsi (57,0%), jednakże Placówki oddziały przedszkolne dzieci wiejskie stanowiły tylko WYSZCZEGÓLNIE- ogółem przedszkola NIE przy szkołach 34,5% ogółu objętych edukacją podstawowych przedszkolną. Wśród wszystkich 2008 2009 2008 2009 2008 2009 placówek zajmujących się wychowaniem Placówki... 1587 1675 857 880 726 717 przedszkolnym, na na wsi... 908 955 337 341 568 550 wsi dominowały oddziały przedszkolne Miejsca w przedszkolach x x 79810 84911 x x przy szkołach podsta na wsi... x x 21977 23714 x x wowych, prowadzące edukację Oddziały... 4494 4863 3534 3774 956 1007 głównie sześciolatków (57,6% na wsi... 1706 1863 1013 1091 690 708 Dzieci... 95576 102563 79350 83853 16149 17582 ogółu placówek wiejskich na wsi... 32169 35334 21239 22743 10861 11667 i 76,7% wszystkich oddziałów w wieku 6 lat.. 32152 31075 20611 19873 11541 11202 przedszkolnych przy szkołach na wsi... 12894 12260 6049 5751 6845 6509 w województwie). Na wsi działało ponadto 5 spośród 7 zespołów wychowania przedszkolnego oraz 59 z 71 punktów przedszkolnych. Przedszkola, które w miastach były główną instytucją zajmującą się edukacją przedszkolną dzieci (74,9% ogółu miejskich placówek wychowania przedszkolnego), na wsi stanowiły 35,7%. 1 Nazwy województwo wielkopolskie i Wielkopolska są używane zamiennie.
W roku szkolnym 2009/2010 na 1 placówkę wychowania przedszkolnego w województwie wielkopolskim przypadało średnio 61 dzieci (w mieście 93; na wsi 37). Obsada miejsc w wielkopolskich przedszkolach kształtowała się na poziomie zbliżonym do obserwowanego w poprzednim roku szkolnym (średnio 99 dzieci na 100 miejsc; w miastach 100 na 100; na wsi 96 na 100). Najbardziej oblegane były przedszkola w powiatach: średzkim (gdzie na 100 miejsc przypadało 118 dzieci), śremskim (116 dzieci), szamotulskim i tureckim (110 dzieci) oraz konińskim (109 dzieci). W powiecie kaliskim miejsca w przedszkolach były zajęte w 88%, w powiatach pleszewskim i wrzesińskim w 89%, a w powiecie kępińskim na 100 miejsc przypadało 92 przedszkolaków. SZKOŁY PODSTAWOWE We wrześniu 2009 r. nowy rok szkolny zainaugurowały w Wielkopolsce 1262 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży, 64 szkoły specjalne. Większość z nich stanowiły szkoły publiczne (96,1%). W stosunku do poprzedniego roku ubyło 19 placówek stopnia TABL. 2. SZKOŁY PODSTAWOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY podstawowego, ale przybyły 3 WYSZCZEGÓLNIENIE Uczniowie Absolwenci a szkoły podstawowe specjalne. W roku szkolnym 2009/2010 w wielkopolskich szkołach podstawowych uczyło się 212,6 tys. Szkoły podstawowe (bez szkół a 1217 214867 104048 39598 19372 specjalnych) b 1198 210267 101947 37304 18228 dzieci i młodzieży, tj. o 2,1% : mniej niż przed rokiem. Liczba filialne... a 73 1758 856 209 94 ta obejmowała 2,4 tys. uczniów b 65 1477 716 143 66 uczęszczających do szkół specjalnych. artystyczne ogólnokształcące a 4 703 432 87 62 Naukę w klasie pierw bez uprawnień zawodowych b 5 717 429 102 65 szej rozpoczęło 34,3 tys. dzieci, sportowe i mistrzostwa a 5 2341 1092 435 204 co stanowiło 16,2% wszystkich sportowego b 4 1725 820 264 119 Szkoły podstawowe specjalne... a 61 2432 850 549 213 uczniów szkół podstawowych. b 64 2365 805 579 224 W czerwcu 2009 r. naukę na a Z poprzedniego roku szkolnego. poziomie podstawowym zakończyło 37,9 tys. uczniów (o 5,6% mniej niż w poprzednim roku), 579 osób w szkołach specjalnych. Wśród uczniów dziew stanowiły 48,3%, a wśród absolwentów 48,7%. Zdecydowana większość szkół podstawowych (94,0%) podlegała jednostkom samorządu terytorialnego. 2
GIMNAZJA W roku szkolnym 2009/2010 działalność oświatową w Wielkopolsce prowadziły 652 gimnazja dla dzieci i młodzieży, 69 gimnazjów specjalnych. W porównaniu z poprzednim rokiem przybyło 5 szkół tego typu, 2 gimnazja specjalne. Liczba uczniów we wrześniu 2009 r. wyniosła 123,7 tys., tj. o 4,5% mniej niż przed rokiem. Naukę w klasach pierwszych rozpoczęło 40,9 tys. uczniów, TABL. 3. GIMNAZJA DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Uczniowie Absolwenci a 19,2 tys. dziewcząt, tj. mniej niż WYSZCZEGÓLNIENIE w poprzednim roku szkolnym, odpowiednio: o 3,0% i o 3,2%. Kolejny rocznik absolwentów Gimnazja (bez szkół a 580 126687 61080 43307 21473 kończących naukę na poziomie specjalnych) b 583 120791 58228 41950 20715 gimnazjalnym w czerwcu : z oddziałami przysposa- a 10 3087 1250 994 459 2009 r. liczył 42,8 tys. osób. biającymi do pracy b 12 2823 1061 927 385 W tej liczbie znalazło się 892 gimnazja sportowe...a 4 1887 884 637 290 absolwentów gimnazjów specjalnych. b 2 850 358 320 145 Według danych z po Gimnazja specjalne...a 67 2844 1058 985 398 czątku roku szkolnego, w wielkopolskich b 69 2912 1126 892 326 gimnazjach specjal z oddziałami przys- a 6 170 48 72 13 nych uczyło się 2,9 tys. posabiającymi do pracy b 6 170 48 74 22 uczniów, 981 osób a Z poprzedniego roku szkolnego. w klasie pierwszej. W roku szkolnym 2009/2010 na 1 gimnazjum dla dzieci i młodzieży (łącznie ze szkołami specjalnymi) w województwie wielkopolskim przypadało średnio 190 uczniów, tj. o 22 osoby więcej niż w szkołach podstawowych, ale o 10 osób mniej niż w poprzednim roku szkolnym (w szkołach podstawowych wskaźnik liczby uczniów na szkołę obniżył się czasie o 2 osoby). SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE Kolejny poziom edukacji w polskim systemie oświatowym tworzą szkoły ponadgimnazjalne dla młodzieży. Obejmują one: szkoły zasadnicze zawodowe, licea profilowane, licea ogólnokształcące i uzupełniające licea ogólnokształcące, technika i technika uzupełniające, specjalne szkoły przysposabiające do pracy, a także szkoły artystyczne dające uprawnienia zawodowe (ogólnokształcące i kształcące wyłącznie w zakresie artystycznym). W roku szkolnym 2009/2010 działalność oświatową w województwie wielkopolskim prowadziło 678 ponadgimnazjalnym szkół dla młodzieży ( 87 szkół specjalnych), w których kształciło się łącznie 142,3 tys. uczniów. W porównaniu z poprzednim rokiem szkolnym ubyło 30 szkół, a liczba uczniów zmniejszyła się średnio o 3,8%. Największy spadek dotyczył liceów profilowanych. Mniejsze zainteresowanie tym typem szkół, obserwowane w ostatnim czasie, 3
spowodowało ograniczenie liczby placówek (o 24 mniej) i spadek liczby uczniów (o 28,5%, w klasach pierwszych o 18,4%). Najwięcej uczniów skupiały nadal licea ogólnokształcące (38,3% ogółu uczniów szkół ponadgimnazjalnych dla młodzieży; o 0,3 pkt. mniej niż przed rokiem, przy spadku liczby licealistów o 4,6%), ale liczną grupę stanowili także uczniowie techników dla młodzieży (37,3% wobec TABL. 4. SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE DLA MŁODZIEŻY a 36,7% w poprzednim roku b SZKOŁY Uczniowie Absolwenci szkolnym, przy spadku liczby uczniów o 2,4%) oraz szkół zasadniczych zawodowych Zasadnicze zawodowe...a 168 27737 8503 8449 2819 (19,5% wobec 18,7%, przy b 168 27784 8532 9085 3153 wzroście liczby uczniów Licea ogólnokształcące...a 187 57108 35826 19189 11722 b 189 54504 34321 19377 12178 o 0,2%). W porównaniu z poprzednim rokiem szkolnym Uzupełniające licea a 2 20 11 7 2 ogólnokształcące b 2 12 10 8 2 przybyło uczniów w specjalnych Licea profilowane...a 76 6230 4197 3872 2416 szkołach przysposabiają b 52 4452 3060 2661 1744 cych do pracy, przeznaczonych Technika...a 214 54337 22992 10806 4639 dla młodzieży z upośledzeniem b 208 53026 22345 11726 5031 umysłowym lub z niepełnosprawnością Technika uzupełniające...a 8 289 98 124 52 sprzężoną (wzrost b 4 66 23 79 33 Specjalne szkoły a 38 758 319 144 59 o 9,9%), zwiększyła się także przysposabiające do pracy b 38 833 384 164 60 liczba uczniów w szkołach artystycznych dających uprawnie uprawnienia zawodowe b 17 1662 1134 235 175 Artystyczne dające a 15 1556 1034 194 136 nia zawodowe (wzrost o 6,8%). a Łącznie ze szkołami specjalnymi. b Z poprzedniego roku szkolnego. W 17 wielkopolskich szkołach artystycznych (6 ogólnokształcących i 11 kształcących wyłącznie w zakresie artystycznym) w roku szkolnym 2009/2010 uczyło się łącznie 1662 uczniów, 338 w klasie pierwszej. Najwięcej osób kształciło się w zawodach muzyk (64,1% ogółu uczniów szkół artystycznych) oraz plastyk (26,8%). W szkołach ponadgimnazjalnych dla młodzieży nieznacznie przeważali chłopcy (51,0% ogółu uczniów), przy czym udział ten kształtował się różnie w zależności od typu szkoły. W szkołach zasadniczych zawodowych chłopcy stanowili 69,3%, w technikach i technikach uzupełniających, odpowiednio: 57,9% i 65,2%, a w specjalnych szkołach przysposabiających do pracy 53,9%. W liceach profilowanych więcej było dziewcząt (68,7%). Dominowały one także w szkołach artystycznych dających uprawnienia zawodowe (68,2%) oraz w liceach ogólnokształcących (63,0%). W czerwcu 2009 r. naukę we wszystkich typach szkół ponadgimnazjalnych dla młodzieży zakończyło 43,3 tys. uczniów, czyli o 1,3% więcej niż w 2008 r. 4
SZKOŁY POLICEALNE Dopełnienie edukacji na poziomie średnim zawodowym stanowią szkoły policealne. W końcu września 2009 r. w województwie wielkopolskim działalność oświatową prowadziło 335 placówek tego typu, 39 określanych jako szkoły dla młodzieży oraz 3 szkoły specjalne. W porównaniu z poprzednim rokiem w Wielkopolsce ubyło 25 szkół policealnych, przy czym TABL. 5. SZKOŁY POLICEALNE dotyczyło to szkół dla dorosłych Uczniowie Absolwenci SZKOŁY (liczba szkół dla młodzieży zwiększyła się o 5). W wielkopolskich szkołach policealnych OGÓŁEM...a 360 31762 12984 7627 4518 kształciło się łącznie 24,6 tys. b 335 24601 14245 7745 4688 uczniów, 3,1 tys. w szkołach Dla młodzieży...a 34 2890 2111 1380 1027 dla młodzieży. Ogólna licz b 39 3080 2337 1245 992 artystyczne...a 5 86 60 37 25 ba słuchaczy szkół policealnych b 4 63 48 8 6 spadła w ciągu roku o 22,5%, Specjalne...a 3 47 21 23 16 jednak w szkołach dla młodzieży b 3 47 24 21 6 odnotowano wzrost liczby Dla dorosłych...a 323 28825 10852 6224 3475 uczniów o 6,6%. Większość b 293 21474 11884 6479 3690 uczniów szkół policealnych nauczycielskie a 5 830 665 239 197 stanowiły kobiety (57,9%), kolegia języków obcych b 5 835 668 175 148 a w szkołach dla młodzieży ich a Z poprzedniego roku szkolnego. udział sięgał 75,9%. Największym zainteresowaniem w szkołach policealnych cieszyły się takie grupy zawodów jak: średni personel biurowy, technik administracji (12,7% ogółu uczniów), techniczny personel obsługi komputerów, technik informatyk (10,9%), średni personel ochrony zdrowia, z wyjątkiem pielęgniarek i położnych (10,8%), pracownicy usług osobistych i ochrony, technik usług kosmetycznych (9,6%), inspektorzy bezpieczeństwa i jakości, technik bezpieczeństwa i higieny pracy (8,5%), pracownicy do spraw finansowych i handlowych (6,6%) oraz agenci biur pomagających w prowadzeniu działalności gospodarczej i pośrednicy handlowi, technik logistyk (5,7%). W czerwcu 2009 r. naukę w szkołach policealnych zakończyło 7,7 tys. uczniów. Liczba absolwentów była o 1,5% większa niż przed rokiem. Dla jednej czwartej ogółu szkół policealnych w Wielkopolsce organem prowadzącym były jednostki samorządu terytorialnego, a dwie trzecie szkół znajdowało się w gestii pozostałych jednostek, przede wszystkim osób fizycznych pracodawców (32,8% szkół) bądź spółek prawa handlowego (29,0%). 5
SZKOŁY DLA DOROSŁYCH Edukacja osób dorosłych, umożliwiająca kontynuację przerwanego z różnych względów procesu kształcenia, realizowana jest na poziomie podstawowym, gimnazjalnym oraz średnim. W roku szkolnym 2009/2010 w województwie wielkopolskim sieć szkół dla dorosłych objęła: 1 szkołę TABL. 6. SZKOŁY DLA DOROSŁYCH SZKOŁY Uczniowie Absolwenci podstawową (klasa VI), 13 a gimnazjów oraz 350 szkół ponadgimnazjalnych. Naukę kon tynuowało w nich łącznie Podstawowe...a 1 26 19 14 6 27,7 tys. uczniów, tj. o 10,1% b 1 42 21 1 1 mniej niż w poprzednim roku Gimnazja...a 9 845 193 148 38 b 13 1122 268 179 45 szkolnym. Średnie zawodowe b...a 10 255 80 184 49 W szkołach dla dorosłych b 39 18 przeważali mężczyźni, którzy Zasadnicze zawodowe...a 4 249 40 58 5 stanowili 60,5% wszystkich b 4 236 34 43 uczniów. Najwięcej słuchaczy Licea ogólnokształcące...a 104 10402 4113 2015 1026 skupiały licea ogólnokształcące b 100 10349 4389 2075 1030 dla dorosłych (37,4%) oraz Uzupełniające licea a 131 9563 3487 2627 1337 ogólnokształcące b 131 8985 4027 2311 1167 licea uzupełniające (32,4%) Licea profilowane...a 7 1110 470 208 110 i technika uzupełniające b 6 897 412 260 116 (19,5%). Liczba absolwentów Technika...a 14 1002 282 126 65 szkół dla dorosłych w czerwcu b 14 659 162 251 95 2009 r. wyniosła 7,0 tys. Technika uzupełniające...a 104 7360 1718 2414 774 W porównaniu z poprzednim b 95 5412 1632 1793 600 rokiem liczba ta zmniejszyła się a Z poprzedniego roku szkolnego. b Ponadpodstawowe. o 10,8%. SZKOŁY WYŻSZE Według stanu na koniec listopada 2009 r., w Wielkopolsce działało 39 szkół wyższych mających swą siedzibę na terenie województwa. W szkołach tych stacjonarnie bądź niestacjonarnie kształciło się łącznie 176,7 tys. studentów (o 2,1% mniej niż przed rokiem), 1,9 tys. cudzoziemców. Większość studentów stanowiły kobiety (59,2%). Na studiach stacjonarnych zarejestrowanych było 48,7% ogólnej liczby studentów, a na niestacjonarnych 51,3%. Proporcje te kształtowały się różnie na poszczególnych uczelniach. Wyłączając te szkoły wyższe, których studenci stanowili mniej niż 2,0% ogółu studiujących 6
w województwie wielkopolskim, największy udział studentów stacjonarnych miały: Uniwersytet Medyczny im. Karola TABL. 7. STUDENCI SZKÓŁ WYŻSZYCH WEDŁUG TYPÓW SZKÓŁ (łącznie z cudzoziemcami) Marcinkowskiego w Poznaniu (68,7%), SZKOŁY WYŻSZE Na studiach Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu a 2008/2009 Ogółem W tym kobiety stacjo- niestacjonarnych narnych (67,8%), Akademia Wychowania Fizycznego im. Eugeniusza Piaseckiego (67,3%) OGÓŁEM...a 180383 104685 85890 94493 i Politechnika Poznańska (66,9%), natomiast b 176674 104547 86127 90547 najmniejszy odsetek (zaledwie Uniwersytety...a 46817 31626 28409 18408 b 45712 31533 28627 17085 0,1%) studenci stacjonarni stanowili Techniczne...a 18017 4010 11641 6376 w Wyższej Szkole Zarządzania i Bankowości b 18704 4453 12521 6183 w Poznaniu. Rolnicze...a 11807 6162 7924 3883 Największą uczelnią w Wielkopolsce b 11719 6362 7945 3774 jest Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Ekonomiczne...a 33059 19402 9636 23423 w Poznaniu, gdzie w 2009 r. na licznych b 31538 18890 9896 21642 kierunkach studiowało 25,9% ogólnej Medyczne...a 8270 6335 5629 2641 b 8170 6207 5611 2559 liczby studentów w Wielkopolsce. Wychowania Fizycznego...a 4880 2332 3109 1771 Według stanu z początku roku akademickiego b 5179 2569 3483 1696 2009/2010, na 30 wielkopol Artystyczne...a 2197 1460 1280 917 skich uczelniach studiowało łącznie b 2182 1464 1354 828 1,9 tys. obcokrajowców, w większości Pozostałe szkoły...a 55336 33358 18262 37074 stacjonarnie (91,0%). Najliczniejsza grupa cudzoziemców (53,4% ogólnej liczby b 53470 33069 16690 36780 studentów obcokrajowców) kształciła się na Uniwersytecie Medycznym im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, a także na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza (20,0%), Uniwersytecie Ekonomicznym (6,8%) oraz na Politechnice Poznańskiej (5,0%). Na kilku wielkopolskich uczelniach w gronie studentów był jeden lub dwóch obcokrajowców. W 2009 r. dyplomy ukończenia studiów: pierwszego stopnia z tytułem licencjata bądź inżyniera, drugiego stopnia z tytułem magistra, jak również jednolitych studiów magisterskich, uzyskało w Wielkopolsce 44,6 tys. osób, 28,9 tys. kobiet. W porównaniu z poprzednim rokiem liczba absolwentów zwiększyła się o 9,7%. Nieco więcej osób (54,2%) zakończyło naukę na studiach niestacjonarnych. Spośród ogółu absolwentów wielkopolskich szkół wyższych najwięcej ukończyło studia na: Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza (23,8%), Uniwersytecie Ekonomicznym (8,8%), Politechnice Poznańskiej (7,9%), Uniwersytecie Przyrodniczym (5,8%), Wyższej Szkole Bankowej (5,4%), Uniwersytecie Medycznym (4,9%) oraz Wyższej Szkole Zarządzania i Bankowości (4,2%). W 2009 r. dyplomy ukończenia studiów uzyskało w Wielkopolsce 299 obcokrajowców, 257 osób na studiach stacjonarnych. Najwięcej obcokrajowców (122 osoby) zdobyło dyplom Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego. 7
Centrum akademickie w Wielkopolsce stanowi Poznań, gdzie koncentruje się najwięcej szkół wyższych (26 spośród 39 wielkopolskich uczelni, a ponadto zamiejscowy ośrodek dydaktyczny Uniwersytetu Warmińsko Mazurskiego w Olsztynie oraz filia Papieskiego Wydziału Teologicznego w Warszawie Sekcja św. A. Boboli. Bobolanum ). Wielkopolskie szkoły wyższe mają swą siedzibę również w Kaliszu, Koninie, Lesznie, Pile, Gnieźnie, Jarocinie i Środzie Wielkopolskiej. Ofertę edukacyjną na poziomie wyższym uzupełnia sieć filii, punktów konsultacyjnych oraz wydziałów zamiejscowych zarówno uczelni wielkopolskich, jak i szkół mających siedzibę w Bydgoszczy, Łodzi, Olsztynie, Szczecinie, Warszawie czy Wrocławiu. Punkty takie umożliwiają mieszkańcom województwa wielkopolskiego studiowanie nie tylko w dużych ośrodkach akademickich, ale także w mniejszych miejscowościach, m.in. w Kępnie, Kole, Kościanie, Nowym Tomyślu, Opatówku, Ostrowie Wielkopolskim, Śremie, Turku, Wągrowcu i Wrześni. Działalność edukacyjna wielkopolskich szkół wyższych wykracza także poza granice województwa. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza ma swoją filię w Słubicach (Collegium Polonicum wspólna placówka naukowo badawcza UAM i Uniwersytetu Europejskiego Viadrina we Frankfurcie n/odrą), Uniwersytet Ekonomiczny w Bydgoszczy i Zielonej Górze, Wyższa Szkoła Zarządzania i Bankowości we Wrocławiu, Wyższa Szkoła Bankowa w Chorzowie i Szczecinie, Akademia Wychowania Fizycznego w Gorzowie Wielkopolskim, Akademia Muzyczna w Szczecinie, Wyższa Szkoła Umiejętności Społecznych w Katowicach, a Wyższa Szkoła Pielęgnacji Zdrowia i Urody w Gdyni i Szczecinie. 8